Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιγνάτιος ο Θεοφόρος

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου

ΓΕΝΙΚΑ: Τις περισσότερες πληροφορίες για το βίο του Αγίου τις παίρνουμε από τις ίδιες τις επιστολές του. Στα κείμενά αυτά, η προσωπικότητά του εμφανίζεται τόσο θερμή, ώστε υποτέθηκε, μάλλον λανθασμένα, ότι το όνομά Ιγνάτιος (ignis= πυρ) του αποδόθηκε εκ των υστέρων.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ: Από στοιχεία των επιστολών του οι ειδικοί διατείνονται πως ο Ιγνάτιος ήταν τέκνο ρωμαϊκής εξελληνισμένης οικογένειας. Στα κείμενά του αποδίδει στον εαυτό του την προσφώνηση “Θεοφόρος”. Πιθανή εξήγηση, κατά την παράδοση, του προσωνυμίου αυτού είναι το υποτιθέμενο γεγονός ότι ο Ιγνάτιος ήταν το μικρό παιδί που είχε πάρει στην αγκαλιά του ο Κύριος (Μτθ, ιη΄1). Όμως κατά το χρόνο του μαρτυριόυ του ο Ιγνάτιος θα πρέπει να ήταν εκατονταετής, αν ισχύει αυτή η άποψη. Η άποψη των Καθολικών ότι ονομάστηκε θεοφόρος επειδή στην καρδιά του βρέθηκε γραμμένο το όνομα του Χριστού δεν ευσταθεί, διότι ο Άγιος κατασπαράχθηκε από λιοντάρια. Ο Χρυσόστομος αναφέρει ότι ο Άγιος συναναστράφηκε με τους Αποστόλους, ενώ ο Ευσέβιος πιστεύει ότι υπήρξε μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη και του Πολυκάρπου. Ο Ωριγένης βεβαιώνει ότι ο Ιγνάτιος υπήρξε δεύτερος επίσκοπος Αντιόχειας (70-107 μ.Χ.). Μετά από πολυχρονη επισκοπεία, συνελήφθη από τις ρωμαϊκές αρχές, δικάστηκε στην Αντιόχεια και καταδικάσθηκε σε θάνατο. Η σύλληψη του συνέβη κατά τον διωγμό στη Μ. Ασία του 112, όταν έπαρχος ήταν ο Πλίνιος ο Νεώτερος, επί βασιλείας Τραϊανού. Η σύλληψή του πιθανότατα συνέβη κατά την εκστρατεία του Τραϊανού κατά της Αρμενίας και της Παρθίας.

ΠΡΟΣ ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟ: Η μεταγωγή του Ιγνατίου στη Ρώμη είχε την έννοια προσφοράς θεάματος προς το ρωμαϊκό όχλο, εν είδει θριάμβου, μετά την επιστροφή του αυτοκράτορα από την εκστρατεία. Οι συνοδοί στρατιώτες κατά την επιστροφή συνελάμβαναν και άλλους χριστιανούς για μια πιο … “πληθωρική” παράσταση μπροστά στα θηρία της αρένας. Ο Ιγνάτιος έκανε αυτή την πολύμηνη αναγκαστική πορεία αγόγγυστα, με όλο και μεγαλύτερο πόθο για το μαρτύριο, αντιλαμβανόμενος ότι ο μαρτυρικός θάνατος θα τον οδηγούσε στον Κύριο, αλλά και ότι με την υπομονή και πίστη του θα στήριζε τους υπολοίπους αιχμαλώτους. Η πορεία των χριστιανών και των συνοδών τους στρατιωτών διήλθε από πόλεις της Μικράς Αίας, ενώ στη Σμύρνη έγινε ολιγοήμερη στάση. Εκεί τους κρατουμένους επισκέφθηκε και στήριξε ο επίσκοπος Πολύκαρπος. Τον Ιγνάτιο επισκέφθηκαν ακόμη επίσκοποι από την Έφεσο (Ονήσιμος), τη Μαγνησία (Δημάς) και τις Τράλλεις (Πολύβιος). Οι αντιπρόσωποι αυτοί, πέρα από τη στήριξη του Αγίου, εξέθεσαν και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν στις επισκοπές τους, τονίζοντας ιδιαίτερα το πρόβλημα των Ιουδαϊζόντων και των αιρετικών Δοκητών. Ο Ιγνάτιος τους συμβούλευσε, ενώ αργότερα συνέταξε επιστολές που τις παρέδωσε στους εκκλησιαστικούς εκπροσώπους των κοινοτήτων. Στη Σμύρνη ο Άγιος πληροφορήθηκε, από χριστιανούς που ήρθαν από τη Ρώμη, πως κάποιοι πιστοί επεδίωκαν την αναθεώρηση της δίκης του. Όμως ο ίδιος έχοντας συνειδητοποιήσει την ανάγκη του μαρτυρίου, τους έγραψε επιστολή με την οποία παρακαλούσε να παύσουν αυτές τις προσπάθειες.

Η επιστολή συντάχθηκε “τη προ εννέα καλλανδών Σεπτεμβρίων”, δηλαδή στις 24/8, και αποτελεί το πρώτο, κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο, χρονολογημένο χριστιανικό κείμενο. Οι δέκα συνοδοί στρατιώτες του Ιγνατίου, ήταν σκληροί, αλλά του επέτρεπαν να δέχεται επισκέπτες, συνήθως μετά από δωροδοκία. Εν συνεχεία η πορεία συνεχίστηκε και έφθασαν στην Τρωάδα, όπου πληροφορήθηκαν πως ο διωγμός στην Αντιόχεια είχε σταματήσει. Έπειτα η συνοδεία πέρασε στην Ελλάδα διά Νεαπόλεως και Φιλίππων, όπου συνελήφθησαν και άλλοι χριστιανοί. Αφού διαπέρασαν Μακεδονία και Ήπειρο, από την Επίδαμνο πέρασαν με πλοίο στη Ρώμη.

Ο Ιγνάτιος μαρτύρησε την 20η Δεκεμβρίου στο Κολοσσαίο γινόμενος βορρά σε άγρια θηρία. Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Λουκιανός στο έργο του “Περί Περεγρίνου τελευτής” ειρωνεύεται, πιθανότατα ,το μαρτύριο του Αγίου Ιγνατίου.

ΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ: Διασώθηκαν 13 επιστολές του Αγίου. Αυτές είναι: Μαρίας εκ Κασσοβήλων προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου προς Μαρίαν, προς Τραλλιανούς, Μαγνησιείς, Ταρσείς, Φιλιππησίους, Φιλαδελφείς, Σμυρναίους, Πολύκαρπον Σμύρνης, Αντιοχείς, Ήρωνα, Εφεσίους, Ρωμαίους. Σε μια άλλη διασωθείσα συλλογή επιστολών του Αγίου συμπεριλαμβάνονται και οι: Θεοτόκου προς Ιγνάτιον, Ιγνατίου προς Θεοτόκον, προς Ιωάννην Α΄και προς Ιωάννην Β΄.

Οι επιστολές του αποσαφηνίζουν δογματικά θέματα και απαντούν στους αιρετικούς Δοκητές. Γράφει ο Ιγνάτιος για να δείξει τις δύο φύσεις του Κυρίου: “Εις ιατρός εστί, σαρκικός και πνευματικός, γεννητός και αγένητος, εν σαρκί γενόμενος Θεός, εκ θανάτου ζωή αληθινή, και εκ Μαρίας και εκ Θεού,πρώτον παθητός και τούτο απαθής, Ιησούς Χριστός,ο Κύριος ημών” (Εφεσ. 7,2).