ΟΠΕΚΕΠΕ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε σημαντικές αλλαγές για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) μετά το 2027, με στόχο να ενισχύσει τις οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, έναν πυλώνα του αγροτικού της μοντέλου.
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Στο πλαίσιο αυτών των αλλαγών, συζητείται η δημιουργία ενός ειδικού καθεστώτος για τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, που θα αντικαταστήσει τον τρέχοντα ορισμό των “μικροκαλλιεργητών” και θα καθιερώσει νέα μέτρα στήριξης για αυτές τις μονάδες.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να φέρει σημαντικές ανακατατάξεις στις άμεσες ενισχύσεις και τα διαρθρωτικά προγράμματα, ανοίγοντας νέες προοπτικές για τις μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις.
Η πρόταση αυτή εντάσσεται στην ευρύτερη στρατηγική της ΕΕ για τη διασφάλιση βιώσιμης και ανταγωνιστικής γεωργίας στην Ευρώπη, λαμβάνοντας υπόψη τις αυξανόμενες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας και οι πιέσεις της αγοράς. Η ενίσχυση των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων αναγνωρίζεται ως θεμελιώδες στοιχείο για την εξασφάλιση της αγροτικής ανάπτυξης και της διατροφικής ασφάλειας στην Ευρώπη.
Οι αγρότες και κτηνοτρόφοι αντιμέτωποι με προβλήματα πληρωμών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ
Ταυτόχρονα, οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι καλούνται να αντιμετωπίσουν την άσχημη κατάσταση που επικρατεί με τις πληρωμές ενισχύσεων, οι οποίες συνεχώς προκαλούν αναστάτωση. Πολλοί παραγωγοί, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ τον Δεκέμβριο, διαπίστωσαν ότι τα ποσά ήταν μειωμένα ή ακόμα και μηδενικά, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στην οικονομική τους κατάσταση. Παρά τις προσπάθειες του Οργανισμού για την εξόφληση των δικαιούχων, η διαδικασία έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στους αγρότες, καθώς πολλοί δεν έχουν λάβει ούτε το 30% της ενίσχυσης που δικαιούνται για το 2024.
ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΟΠΕΚΕΠΕ ΓΙΑ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ- Τι έγινε με τις πληρωμές και τι έρχεται το 2025
Κακοδιαχείριση και λάθη στις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ
Τα προβλήματα με τις πληρωμές από τον ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι νέα και εντάσσονται σε μια μακροχρόνια κατάσταση κακοδιαχείρισης. Ειδικότερα, τα λάθη στην καταχώρηση των δηλώσεων ΟΣΔΕ και τα προβλήματα με την επιστροφή χρημάτων που έλαβαν παραγωγοί το 2022, συνεχίζουν να ταλαιπωρούν τον αγροτικό κόσμο. Η τελευταία πληρωμή του Δεκεμβρίου, που περιλάμβανε την εξόφληση της βασικής ενίσχυσης, την ενίσχυση για νέους γεωργούς και την αναδιανεμητική ενίσχυση, δημιούργησε νέες εκκρεμότητες και προβλήματα. Στη διάρκεια αυτών των πληρωμών, χιλιάδες αγρότες είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται ή να χάνεται εξαιτίας λαθών στην κατανομή των βοσκοτόπων ή του monitoring της έκτασης των καλλιεργειών.
Το σύστημα Monitoring και τα προβλήματα πληρωμής-ΣΗΜΑΤΙΚΗ ΕΙΔΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ- Τι αλλάζει στην οικογενειακή γεωργία με την νέα ΚΑΠ από το 2028 -Τι συμβαίνει με τις πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ
Η μέθοδος monitoring, που εφαρμόζεται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για την καταγραφή των γεωργικών εκτάσεων, έχει προκαλέσει πολλές δυσκολίες στους παραγωγούς. Το σύστημα, το οποίο βασίζεται σε δορυφορικές εικόνες από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Copernicus και αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης, αποδείχθηκε ανακριβές και αναξιόπιστο σε πολλές περιπτώσεις. Χιλιάδες αγρότες είδαν τα αγροτεμάχιά τους να εξαιρούνται από τις πληρωμές λόγω λανθασμένων καταγραφών, όπως η μη σωστή αναγνώριση των καλλιεργειών ή η καταγραφή αγριόχορτων σε χωράφια που είχαν καλλιέργειες.
Αυτό το πρόβλημα εντάθηκε το 2024, όταν το monitoring εφαρμόστηκε καθολικά και δεν επιβλήθηκαν ποινές για τα λάθη του 2023. Ωστόσο, το 2024 οι ποινές εφαρμόστηκαν και αρκετοί παραγωγοί που δεν έλαβαν τις επιδοτήσεις τους διαμαρτύρονται για την αδικία.
ΑΓΡΟΤΕΣ ΝΕΑ -ΣΕ 20 ΗΜΕΡΕΣ ΟΙ ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ- Και οι ενστάσεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ
Αναστάτωση στους παραγωγούς και τα προβλήματα με την αναδιανεμητική ενίσχυση
Τα πιο σοβαρά προβλήματα εντοπίζονται στην αναδιανεμητική ενίσχυση, η οποία αφορά κυρίως μικρές εκμεταλλεύσεις. Πολλοί παραγωγοί, που δικαιούνται την ενίσχυση, δεν την έλαβαν λόγω λαθών στην κατανομή βοσκοτόπων. Ειδικότερα, η κατανομή της ενίσχυσης πραγματοποιήθηκε χωρίς την ολοκλήρωση της κατανομής των βοσκοτόπων, με αποτέλεσμα να υπάρξουν περιπτώσεις όπου κάποιοι παραγωγοί εμφανίζονται ως μη επιλέξιμοι για την ενίσχυση, ενώ άλλοι, που δεν την δικαιούνταν, την έλαβαν.
Η ευθύνη του ΟΠΕΚΕΠΕ και η ανάγκη για διαφάνεια
Τα προβλήματα στις πληρωμές έχουν αναδείξει την ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και σαφήνεια στη διαδικασία κατανομής των ενισχύσεων. Παρά τις διαβεβαιώσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ ότι το σύστημα monitoring είναι επικαιροποιημένο και βελτιωμένο, η εμπειρία των παραγωγών δείχνει την ανάγκη για περισσότερη προσοχή στην εφαρμογή των συστημάτων ελέγχου. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ανέφερε ότι η εξαίρεση των αγροτεμαχίων είναι προσωρινή και θα εξεταστεί περαιτέρω, όμως οι παραγωγοί δεν έχουν σαφείς οδηγίες για το πώς θα πρέπει να προχωρήσουν, ενώ η ανησυχία τους παραμένει.
Η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αναπληρώσει τις απώλειες εισοδήματος
Παρά την τεχνολογική πρόοδο που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη και το monitoring, οι αγρότες δεν μπορούν να αναπληρώσουν τις απώλειες εισοδήματος που προκλήθηκαν από λάθη και καθυστερήσεις στις πληρωμές. Οι παραγωγοί, που ήδη αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες λόγω των κλιματικών και οικονομικών συνθηκών, δεν μπορούν να εξαρτώνται από συστήματα που δεν ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες τους.
Η αναγνώριση των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων ως θεμέλιο της μελλοντικής ΚΑΠ μπορεί να προσφέρει ένα θετικό βήμα για την στήριξη των παραγωγών, αλλά απαιτεί σωστή εφαρμογή των πολιτικών ενίσχυσης και διαφάνεια στη διαδικασία πληρωμών για να καταστεί βιώσιμη η αγροτική παραγωγή στην Ευρώπη.
