ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Το Υπουργείο Εργασίας σχεδιάζει τη δημιουργία ενός ισχυρού «μαξιλαριού ασφαλείας» για τις συντάξεις, αξιοποιώντας τα αποθεματικά του Ασφαλιστικού Κεφαλαίου Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ).
Του Γιάννη Παπανικολάου
Η ΠΡΩΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΗΡΩΜΗ 2025- 65.000.000 ευρώ από e-ΕΦΚΑ και ΔΥΠΑ για εφάπαξ, επιδόματα και συντάξεις
News: Το αποθεματικό αυτό, που αγγίζει ήδη τα 17 δισ. ευρώ, προορίζεται να καλύψει τόσο τις αυξημένες ανάγκες του ασφαλιστικού συστήματος λόγω δημογραφικής γήρανσης όσο και έκτακτες ενισχύσεις στους συνταξιούχους.
Η δημιουργία του ΑΚΑΓΕ και ο ρόλος του
Το ΑΚΑΓΕ συστάθηκε το 2008 για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και να λειτουργήσει ως πηγή χρηματοδότησης για τις συντάξεις των μελλοντικών γενεών. Αν και είχε δυνατότητα να αξιοποιηθεί από το 2019, μέχρι στιγμής παραμένει ανέπαφο, καθώς τα προηγούμενα χρόνια οι όποιες ενισχύσεις ή πληρωμές αναδρομικών καλύφθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Με τις αυξανόμενες προκλήσεις, όπως η δημογραφική γήρανση και η αύξηση των συνταξιοδοτήσεων, το υπουργείο εξετάζει τη σταδιακή αξιοποίηση του κουμπαρά για την κάλυψη τακτικών αλλά και έκτακτων αναγκών των συνταξιούχων.
Σχέδιο χρηματοδότησης από τον ΑΚΑΓΕ
Το Υπουργείο Εργασίας προτείνει τη διάθεση ετήσιων πόρων από το ΑΚΑΓΕ, ύψους 5%-10% των αποθεματικών του, για την ενίσχυση του ασφαλιστικού. Αυτό σημαίνει ότι οι πόροι που θα διατίθενται ετησίως μπορεί να ξεκινούν από 850 εκατ. ευρώ και να φτάνουν έως και 2 δισ. ευρώ.
Οι συγκεκριμένοι πόροι μπορούν να αξιοποιηθούν για:
• Έκτακτες αυξήσεις στις συντάξεις: Μια αύξηση 1% στις συντάξεις κοστίζει περίπου 250 εκατ. ευρώ ετησίως.
• Ετήσιο Δώρο στους συνταξιούχους: Ένα Δώρο ύψους 400 ευρώ για όλους τους συνταξιούχους θα απαιτούσε περίπου 1 δισ. ευρώ.
• Πληρωμή αναδρομικών: Το κόστος των αναδρομικών από τις αντισυνταγματικές περικοπές στις επικουρικές συντάξεις και τα Δώρα υπολογίζεται σε περίπου 2,3 δισ. ευρώ και θα μπορούσε να καλυφθεί σε βάθος χρόνου.
Αναδρομικά συνταξιούχων για το 2025
Οι συνταξιούχοι αναμένουν αναδρομικά από τις αντισυνταγματικές περικοπές που είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια. Αναλυτικά:
• Κύριες συντάξεις (Νόμος 4093/2012): 1,8 δισ. ευρώ.
• Επικουρικές συντάξεις: 300 εκατ. ευρώ.
• Δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και επίδομα άδειας: 200 εκατ. ευρώ.
• Προσωπική διαφορά (Νόμος Κατρούγκαλου): 150 εκατ. ευρώ.
Αυξανόμενες προκλήσεις λόγω Δημογραφικού
Η δημογραφική γήρανση αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για το ασφαλιστικό σύστημα. Η αύξηση των συνταξιοδοτήσεων λόγω της «γενιάς των baby boomers» και η μείωση των γεννήσεων ασκούν πίεση στο σύστημα. Το μίγμα αυτό δημιουργεί την ανάγκη για:
1. Συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για τις συντάξεις.
2. Βιώσιμες λύσεις ώστε να μην επηρεαστεί η μακροχρόνια σταθερότητα του ασφαλιστικού.
Το ΑΚΑΓΕ, με αποθεματικά που προβλέπεται να φτάσουν τα 20 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2025, μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για τη στήριξη των συνταξιούχων.
Λίστα με Αναδρομικά Συνταξιούχων 2025 – Ποσά και Ταμεία
Το 2025, οι συνταξιούχοι αναμένουν την καταβολή αναδρομικών για διάφορες κατηγορίες περικοπών που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από τα δικαστήρια. Οι καταβολές αφορούν κύριες και επικουρικές συντάξεις, καθώς και δώρα. Ακολουθεί η λίστα με τα αναδρομικά, τα ποσά και τα ταμεία:
1. Αναδρομικά Κύριων Συντάξεων
• Ταμεία: Δημόσιο, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΔΕΚΟ, ΕΤΑΑ.
• Ποσά:
• Από 800€ έως 10.800€ ανάλογα με το ύψος της σύνταξης και το χρονικό διάστημα των περικοπών.
• Μέσος όρος: 1.500€ – 5.500€.
• Περίοδος Περικοπών: Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016.
• Αφορά:
• Περικοπές Νόμου 4093/2012.
• Περικοπές Νόμου 4051/2012.
2. Αναδρομικά Επικουρικών Συντάξεων
• Ταμεία: ΕΤΕΑΕΠ (πρώην ΕΤΕΑ), Ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών.
• Ποσά:
• Από 400€ έως 3.000€ ανάλογα με το ταμείο και τη σύνταξη.
• Μέσος όρος: 600€ – 1.800€.
• Περίοδος Περικοπών: Ιούνιος 2015 – Μάιος 2016.
• Αφορά: Περικοπές Νόμου 4093/2012.
3. Αναδρομικά Δώρων (13η και 14η Σύνταξη)
• Ταμεία: Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
• Ποσά:
• Από 800€ έως 1.000€ ετησίως (συνολικά 1.600€ για τη διετία).
• Εξαρτάται από το ύψος της σύνταξης.
• Περίοδος Περικοπών: Κατάργηση από το 2013.
• Αφορά: Πλήρης κατάργηση δώρων με τους Νόμους 4093/2012 και 3845/2010.
4. Επιστροφές Εισφορών Υγείας
• Ταμεία: Δημόσιο, ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΝΑΤ, ΔΕΚΟ.
• Ποσά:
• Από 300€ έως 2.100€.
• Μέσος όρος: 900€ – 1.200€.
• Περίοδος: Από 2012 έως 2016.
• Αφορά:
• Λανθασμένος υπολογισμός εισφορών υγείας σε κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Συντάξεις Φεβρουαρίου 2025: Πότε θα μπουν τα λεφτά στα ΑΤΜ
5. Επιστροφές Περικοπών σε Επικουρικές Συντάξεις
• Ταμεία: ΕΤΕΑΕΠ, Ταμεία ΔΕΚΟ, ΕΤΑΤ, Τράπεζες.
Ποσά:
• Από 200€ έως 1.300€ για την περίοδο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016.
Αφορά:
• Περικοπές λόγω νόμου 4093/2012.
6. Επιστροφές Αναδρομικών από Δικαστικές Αποφάσεις
• Ταμεία: Όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Ποσά:
• Διαφορετικά ανάλογα με την απόφαση του δικαστηρίου.
• Μέσος όρος: 1.000€ – 7.000€.
• Αφορά: Ατομικές προσφυγές για περικοπές σε κύριες, επικουρικές και δώρα.
Συνοπτική Εκτίμηση για το 2025:
• Συνολικός Προϋπολογισμός Αναδρομικών: 2,5 – 3 δισ. ευρώ.
• Διαδικασία Καταβολής:
• Σε δόσεις 3-5 ετών ή εφάπαξ για χαμηλά ποσά.
• Πιθανή προτεραιότητα σε συνταξιούχους μεγάλης ηλικίας.
Χρηματοδότηση:
• Από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Ενδεχομένως από αποθεματικά του ΑΚΑΓΕ (Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών).
Ειδικές Κατηγορίες:
• Απόστρατοι: Υψηλότερα αναδρομικά λόγω ειδικών μισθολογίων.
• Συνταξιούχοι ΔΕΚΟ και Τραπεζών: Αναμένεται να λάβουν μεγαλύτερα ποσά από τις περικοπές του 2012.
• Συνταξιούχοι με Προσωπική Διαφορά: Πιθανή στήριξη μέσω στοχευμένων ενισχύσεων.
Αναμένονται επίσημες ανακοινώσεις για τις λεπτομέρειες πληρωμών εντός του έτους.
Προτάσεις αξιοποίησης αποθεματικών ΑΚΑΓΕ
Η κυβέρνηση εξετάζει διάφορες προτάσεις, όπως:
• Ετήσιο μέρισμα στις συντάξεις: Ένα σταθερό ποσό που θα ενισχύει τα εισοδήματα των συνταξιούχων.
• Μείωση της Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ): Οι κρατήσεις αυτές επιβαρύνουν σημαντικά τους συνταξιούχους και η κατάργησή τους θα αποτελούσε σημαντική ελάφρυνση.
• Εφάπαξ ενίσχυση: Διανομή ενός ποσού σε όλους τους συνταξιούχους, ως μέτρο στήριξης έναντι της ακρίβειας.
Το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος
Η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού εξαρτάται από τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ εισφορών και συνταξιοδοτικών παροχών. Με τις συνταξιοδοτικές δαπάνες να αυξάνονται, η εύρεση νέων πόρων καθίσταται αναγκαία. Ο ρόλος του ΑΚΑΓΕ σε αυτό το πλαίσιο θα είναι κρίσιμος, καθώς μπορεί να αποτελέσει την κύρια πηγή για τη συμπλήρωση των ελλειμμάτων και τη διασφάλιση της σταθερότητας του συστήματος.
Τι σημαίνει αυτό για τους συνταξιούχους;
Η αξιοποίηση του ΑΚΑΓΕ προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για:
1. Εξασφάλιση σταθερών αυξήσεων στις συντάξεις.
2. Κάλυψη αναδρομικών χωρίς να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός.
3. Μείωση της αβεβαιότητας για τις μελλοντικές γενιές.
Η ύπαρξη ενός ισχυρού «μαξιλαριού» για τις συντάξεις αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για τη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος. Με τα αποθεματικά του ΑΚΑΓΕ να αυξάνονται, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να διασφαλίσει την απρόσκοπτη καταβολή συντάξεων, ενώ ταυτόχρονα να προχωρήσει σε στοχευμένες ενισχύσεις για τους συνταξιούχους.
