ΟΠΕΚΕΠΕ- Οι απώλειες που σημειώθηκαν το 2023 λόγω ανεπαρκούς διαχείρισης των κονδυλίων των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων φαίνεται να έχουν θέσει σε εγρήγορση τις αρμόδιες αρχές για το 2024.
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Το σχέδιο που εξετάζεται αφορά τη μεταφορά αδιάθετων ποσών από την κατηγορία των άμεσων ενισχύσεων, όπως η βασική ενίσχυση και οι συνδεδεμένες ενισχύσεις, στα οικολογικά σχήματα (eco-schemes), τα οποία είχαν υπερβάλλουσα ζήτηση κατά το περασμένο έτος.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Ευρωπαϊκή Διεύθυνση Γεωργίας (DG Agri) άσκησε πίεση στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι το εθνικό κονδύλι για το 2024 θα απορροφηθεί πλήρως, ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα απώλειας κονδυλίων, όπως τα 87 εκατ. ευρώ το 2023. Από το ποσό αυτό, 32 εκατ. ευρώ προέρχονταν από τις συνδεδεμένες ενισχύσεις, κυρίως για τη φυτική παραγωγή, ενώ τα υπόλοιπα αφορούσαν τη βασική ενίσχυση.
Προτεραιότητα στα οικολογικά σχήματα
Η προσέγγιση που προτείνεται βασίζεται στη μεταφορά αδιάθετων πόρων από τη βασική ενίσχυση προς τα eco-schemes, τα οποία το 2023 είχαν πληρωθεί με μικρή «ενίσχυση» 5 εκατ. ευρώ πάνω από τον αρχικά προβλεπόμενο προϋπολογισμό των 425 εκατ. ευρώ. Η υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα (ΦΕΚ 5170/Β’/2024) δίνει τη δυνατότητα ανακατανομής κονδυλίων εντός των ίδιων κατηγοριών ή ακόμη και μεταξύ διαφορετικών κατηγοριών παρεμβάσεων, με βάση τη ζήτηση και τις κανονιστικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εν λόγω απόφαση προβλέπει επίσης ότι, σε περίπτωση μη ύπαρξης αδιάθετων πόρων, θα γίνεται ενιαία ποσοστιαία μείωση των ποσών για τις παρεμβάσεις με υπερβάλλουσα ζήτηση. Αυτή η προσέγγιση έχει στόχο να εξασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή των πόρων, ενώ παράλληλα αποτρέπει τη συσσώρευση αδιάθετων κονδυλίων.
Χρωστούμενα έτους 2024 και προοπτικές-ΠΙΚΡΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ! Τα χαμένα κονδύλια, οι επιδοτήσεις,ο ΟΠΕΚΕΠΕ και το ελαιόλαδο
Για το 2024, εκτιμάται ότι η διαφορά μεταξύ του εθνικού φακέλου της βασικής ενίσχυσης και των ήδη καταβληθέντων ποσών από τον ΟΠΕΚΕΠΕ φτάνει τα 107 εκατ. ευρώ. Αυτά τα ποσά ενδέχεται να αποδοθούν στους δικαιούχους κατά τη συμπληρωματική πληρωμή του Ιουνίου και του Οκτωβρίου. Ωστόσο, το τελικό ύψος των αδιάθετων ποσών που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν προς τα οικολογικά σχήματα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως οι εκκρεμότητες που αφορούν μη πληρωμένα αγροτεμάχια λόγω προβλημάτων στο σύστημα παρακολούθησης (monitoring) και οι καθυστερημένες μεταβιβάσεις.
Σημαντική αλλαγή έχει σημειωθεί και στο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων, καθώς για το 2024 προβλέπεται ευελιξία αύξησης των επιδοτήσεων κατά 15% σε κάθε ομάδα παραγωγής. Αυτό σημαίνει ότι τα διαθέσιμα 240 εκατ. ευρώ θα είναι πιο πιθανό να απορροφηθούν πλήρως, σε αντίθεση με το 2023, όπου έμειναν αδιάθετα 30 εκατ. ευρώ.
ΤΙ ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΤΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ! Παράταση εως 26/1 για βιολογικά και αλλαγές στον ΟΠΕΚΕΠΕ
Κριτική στη διαχείριση των επιδοτήσεων
Η διαχείριση των επιδοτήσεων κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας ΚΑΠ χαρακτηρίστηκε από σοβαρά προβλήματα. Οι αρμόδιες αρχές δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν έγκαιρα στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να αντιμετωπίσουν καθυστερήσεις και ασάφειες στις πληρωμές. Τα αγροτεμάχια που απορρίφθηκαν από το σύστημα παρακολούθησης (περίπου 350.000) και οι εκκρεμείς μεταβιβάσεις αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα των δυσλειτουργιών.
Η ανάγκη για καλύτερη διαχείριση και απορρόφηση των κονδυλίων είναι πλέον επιτακτική, δεδομένου ότι η μη αξιοποίηση του εθνικού φακέλου μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των διαθέσιμων πόρων για τα επόμενα έτη. Η ενίσχυση των οικολογικών σχημάτων αποτελεί μία από τις στρατηγικές που μπορούν να συμβάλουν στην απορρόφηση αυτών των πόρων, ενώ παράλληλα ενισχύει τη βιώσιμη γεωργία.
Η περίπτωση του ελαιολάδου: Ενδείξεις σταθεροποίησης και προκλήσεις
Την ίδια στιγμή, η εγχώρια αγορά ελαιολάδου αντιμετωπίζει τις δικές της προκλήσεις. Παρά τις σταθερές τιμές που παρατηρούνται σε περιοχές όπως η Κρήτη και η Λακωνία, οι Ιταλοί αγοραστές εμφανίζονται συγκρατημένοι, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα για τις προοπτικές των εξαγωγών. Οι τιμές παραγωγού παραμένουν σε επίπεδα μεταξύ 4,60 και 5,40 ευρώ το κιλό, ανάλογα με την ποιότητα και την περιοχή.
Ωστόσο, η πίεση από τις διεθνείς αγορές, ιδιαίτερα λόγω της περιορισμένης προσφοράς στην Ισπανία, ενδέχεται να δημιουργήσει νέα δεδομένα το επόμενο διάστημα. Η αγορά αναμένει τις εξελίξεις στις τιμές του ανδαλουσιανού ελαιολάδου, οι οποίες επηρεάζουν άμεσα και την ελληνική αγορά.
Το 2025 αποτελεί κρίσιμη χρονιά για τη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ελλάδα. Η βελτίωση της απορρόφησης των κονδυλίων, η ενίσχυση των οικολογικών σχημάτων και η αποτελεσματική κατανομή των πόρων μπορούν να συμβάλουν στη στήριξη των παραγωγών και στη βελτίωση της αγροτικής οικονομίας. Παράλληλα, η σταθεροποίηση των τιμών σε βασικά προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, και η ενίσχυση της εξωστρέφειας είναι απαραίτητα βήματα για την ενδυνάμωση του αγροτικού τομέα.
ΑΓΡΟΤΕΣ ΣΤΑ ΚΑΡΒΟΥΝΑ! Πάει για Μάρτιο για τα βιολογικά- Τι θα γίνει με τα αγκάθια του ΟΠΕΚΕΠΕ
