ΕΛΓΑ: Οι πρόσφατες εξελίξεις στον αγροτικό τομέα της Ελλάδας αναδεικνύουν δύο κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τόσο τη στήριξη της βιολογικής γεωργίας όσο και τη βιωσιμότητα του ΕΛΓΑ.
Του Γιώργου Θεοχάρη
News: Από τη μία, η πρόταση αποκλεισμού όσων παραγωγών ανέβασαν ετεροχρονισμένα τις συμβάσεις τους στην Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων από τη νέα πρόσκληση του Μέτρου ενίσχυσης για τη Μετατροπή στη Βιολογική Γεωργία, δημιουργεί αντιδράσεις.
Από την άλλη, το διαρκές έλλειμμα του ΕΛΓΑ και η ανάγκη εξεύρεσης πρόσθετων πόρων ύψους 70 εκατ. ευρώ ετησίως, καθιστούν τον αγροτικό ασφαλιστικό φορέα οικονομικά ευάλωτο, θέτοντας ερωτήματα για το μέλλον της αγροτικής αποζημίωσης στην Ελλάδα.
ΜΕΓΑ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ΣΤΟΝ ΟΠΕΚΕΠΕ- Δήλωναν ανύπαρκτους βοσκοτόπους και έπαιρναν επιδοτήσεις
ΝΕΑ ΑΓΡΟΤΩΝ ΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΓΑ: Άσχημα μαντάτα για τις αποζημιώσεις -Ποιοι αποκλείονται από οικολογικά-Αποκλεισμοί και Πολιτικές Αποφάσεις για τα Βιολογικά
Η αναμενόμενη προκήρυξη για το Μέτρο της Μετατροπής στη Βιολογική Γεωργία συνοδεύεται από έντονες διεργασίες σχετικά με τους δικαιούχους και τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, μόνο οι παραγωγοί που ανάρτησαν τις συμβάσεις τους με τους φορείς πιστοποίησης στην Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων (ΗΒΔ) από 16 έως 30 Ιουνίου 2024 θα έχουν δικαίωμα συμμετοχής, αποκλείοντας όσους προχώρησαν σε καθυστερημένη ανάρτηση.
Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι μια απόφαση επί υπουργίας Σπήλιου Λιβανού (ΦΕΚ 6326/Β’/2021) άφηνε ανοιχτό ένα “παράθυρο” για καθυστερημένες αναρτήσεις, προβλέποντας απλώς ένα πρόστιμο ύψους έως 6.000 ευρώ. Το ερώτημα τώρα είναι αν το υπουργείο θα προχωρήσει στην αυστηρή εφαρμογή της εισήγησης αποκλεισμού ή αν θα επιχειρήσει να ισορροπήσει ανάμεσα στη διατήρηση της νομιμότητας και την αποφυγή κοινωνικών εντάσεων.
Οικονομικό Πρόβλημα και Ζήτηση Επιδοτήσεων
Το δεύτερο βασικό ζήτημα είναι ο προϋπολογισμός του Μέτρου. Η μεταφορά πόρων ύψους 80 εκατ. ευρώ σε άλλο Μέτρο με τη δεύτερη τροποποίηση της ΚΑΠ άφησε διαθέσιμα μόνο 228 εκατ. ευρώ. Αυτά τα κονδύλια είναι ελάχιστα μπροστά στη ζήτηση, καθώς περισσότεροι από 35.000 παραγωγοί υπέγραψαν συμβάσεις στις προβλεπόμενες ημερομηνίες. Το υπουργείο αναζητά τρόπους εξεύρεσης πρόσθετων κονδυλίων, ενώ παράλληλα ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη του πληροφοριακού συστήματος που απαιτείται για την προκήρυξη.
Ο ΕΛΓΑ σε Δύσκολη Θέση – Αναζητώντας Χρηματοδότηση
Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση αφορά τον ΕΛΓΑ, τον οργανισμό που καλείται να αποζημιώνει τους αγρότες για ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι συνεχείς φυσικές καταστροφές, επιδεινούμενες από την κλιματική κρίση, έχουν οδηγήσει σε διαρκή ελλείμματα στον ισολογισμό του οργανισμού. Με εξαίρεση το 2020, τα τελευταία χρόνια ο ΕΛΓΑ λειτουργεί στο “κόκκινο”.
Σύμφωνα με τον προϊστάμενο Ασφάλισης και Ενισχύσεων του ΕΛΓΑ, Σταύρο Καουκάκη, ο οργανισμός χρειάζεται τουλάχιστον 70 εκατ. ευρώ ετησίως για να καταστεί οικονομικά βιώσιμος. Οι λύσεις που εξετάζονται περιλαμβάνουν:
- 1. Αύξηση των ασφαλίστρων: Θα μπορούσε να γίνει οριζόντια (+15%, +21%, +25% ή +34%) ή διαφοροποιημένα ανάλογα με την περιοχή και το προϊόν.
- 2. Μείωση των αποζημιώσεων: Ιδιαίτερα για προϊόντα με αρνητικό ισοζύγιο εισφορών – αποζημιώσεων.
- 3. Εξαίρεση ορισμένων κινδύνων από τον κανονισμό ασφάλισης.
- 4. Αύξηση της κρατικής επιχορήγησης ή ένταξη του ΕΛΓΑ σε χρηματοδοτικά εργαλεία της ΚΑΠ.
Ακόμα και με σημαντική αύξηση των ασφαλίστρων, όμως, δεν διασφαλίζεται η οικονομική ισορροπία. Για παράδειγμα, αν το ασφάλιστρο για τα επιτραπέζια ροδάκινα αυξηθεί από 4% σε 8%, οι ετήσιες εισφορές θα αυξηθούν από 5,8 εκατ. ευρώ σε 11,6 εκατ. ευρώ, όταν οι αποζημιώσεις φτάνουν τα 33 εκατ. ευρώ – δηλαδή, το έλλειμμα θα παρέμενε τεράστιο.
Εναλλακτικές Προτάσεις για τον ΕΛΓΑ
Ορισμένοι ειδικοί προτείνουν τη ριζική αναμόρφωση του οργανισμού, με διαχωρισμό της ζωικής από τη φυτική παραγωγή και εξαίρεση προϊόντων όπως τα επιτραπέζια ροδάκινα, τα σταφύλια και τα βερίκοκα. Ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ τόνισε πως η ένταξη στην ασφάλιση θα πρέπει να βασίζεται στην προστιθέμενη αξία των προϊόντων και τον εξαγωγικό τους χαρακτήρα.
Ο γενικός διευθυντής της ΕΘΕΑΣ, Μόσχος Κορασίδης, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα είναι ευρύτερο. Ανέφερε πως το 20% των αγροτών υφίσταται ετησίως ζημιές που φτάνουν το 30% των εσόδων τους, δημιουργώντας ένα ισχυρό σοκ εισοδήματος. Πρότεινε ότι το κράτος θα πρέπει να καλύψει τους παραγωγούς μέσω της ΚΑΠ ή να θεσπίσει πρόσθετες ασφαλιστικές καλύψεις.
Ο Ρόλος του Κράτους και της Ιδιωτικής Ασφάλισης
Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέντζος, αναγνώρισε ότι χωρίς οικονομική ευρωστία, ο οργανισμός δεν έχει μέλλον. Δήλωσε πως η κυβέρνηση εξετάζει την προαιρετική ασφάλιση μέσω του ΠΑΑ και την ίδρυση ευρωπαϊκού ταμείου για μεγάλες καταστροφές.
Ωστόσο, παρά την επιθυμία της κυβέρνησης για ιδιωτική συμμετοχή στην αγροτική ασφάλιση, μέχρι στιγμής καμία ιδιωτική εταιρεία δεν έχει παρουσιάσει ολοκληρωμένο ασφαλιστικό πρόγραμμα για τον αγροτικό τομέα.
Συμπέρασμα: Μια Χρονιά με Μεγάλες Προκλήσεις
Τόσο η υπόθεση των βιολογικών όσο και η οικονομική βιωσιμότητα του ΕΛΓΑ αποτελούν κομβικά ζητήματα για την αγροτική πολιτική της χώρας. Η ανάγκη για διαφάνεια και δίκαιη διαχείριση των επιδοτήσεων, αλλά και η εξεύρεση βιώσιμων χρηματοδοτικών λύσεων για τον ΕΛΓΑ, θα κρίνουν την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης στον αγροτικό τομέα.
Η λύση δεν μπορεί να είναι μονοδιάστατη: απαιτείται ένα συνδυαστικό μείγμα κρατικής στήριξης, ιδιωτικής συμμετοχής και ευρωπαϊκών πόρων για να διασφαλιστεί ένα βιώσιμο και δίκαιο σύστημα στήριξης για τους Έλληνες παραγωγούς.
