Μίνι αφιέρωμα από το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ: Η Τσικνοπέμπτη είναι μια ιδιαίτερη ημέρα της αποκριάτικης περιόδου, που συνδέεται με το έθιμο του τσικνίσματος, δηλαδή το ψήσιμο και την κατανάλωση κρέατος.
Στον κόσμο, η μέρα αυτή σηματοδοτεί την αντίστροφη μέτρηση προς τη Σαρακοστή και συχνά συνοδεύεται από γλέντια, φαγητό και χαρούμενη διάθεση. Όμως, στο Άγιον Όρος, έναν τόπο αφιερωμένο στη νηστεία, την προσευχή και την πνευματική ζωή, η αντίληψη για την Τσικνοπέμπτη διαφέρει σημαντικά. Οι γέροντες του Άθωνα είχαν μια διαφορετική, βαθύτερη προσέγγιση για αυτή την ημέρα, που στηριζόταν στην ορθόδοξη πνευματικότητα και στη σημασία της εγκράτειας.
1. Η προσέγγιση της εγκράτειας και της προετοιμασίας
Οι Αγιορείτες μοναχοί οπως και η επίσημη εκκλησία είναι αντίθετη στα αποκριάτικα έθιμα του κόσμου. Για αυτούς, η Τσικνοπέμπτη δεν είναι μια μέρα για υπερβολές, αλλά μια ευκαιρία για περισυλλογή και προετοιμασία για τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Όπως έλεγαν οι γέροντες, «το σώμα έχει τις επιθυμίες του, αλλά η ψυχή ζητά τη γαλήνη του Θεού». Δεν έβλεπαν την κατανάλωση κρέατος ως αμαρτία, αλλά τόνιζαν ότι η υπερβολή και η ανεξέλεγκτη ικανοποίηση των αισθήσεων απομακρύνουν τον άνθρωπο από την πνευματική εγρήγορση.
Ο Άγιος Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης έλεγε:
«Ο άνθρωπος που συνηθίζει να ακολουθεί τις επιθυμίες της κοιλίας του, δύσκολα μπορεί να ακολουθήσει τις επιθυμίες της ψυχής του».
2. Η σημασία της νηστείας και της προετοιμασίας της ψυχής
Στο Άγιο Όρος, η προσμονή της Μεγάλης Σαρακοστής είναι πιο σημαντική από τις κοσμικές διασκεδάσεις. Οι γέροντες υπενθύμιζαν ότι το σώμα δεν πρέπει να γίνεται κυρίαρχο της ψυχής, αλλά να παραμένει υποταγμένο στις ανάγκες του πνεύματος. Ένας παλιός αγιορείτης μοναχός έλεγε:
«Όσο γεμίζουμε την κοιλιά μας, τόσο αδειάζουμε την ψυχή μας».
Αντί να επικεντρώνονται στο φαγητό και τις υλικές απολαύσεις, οι μοναχοί χρησιμοποιούν αυτή την περίοδο για να αυξήσουν τις προσευχές, τις νηστείες και την άσκηση. Θεωρούν ότι η χαρά δεν βρίσκεται στην υπερβολή του φαγητού, αλλά στην ειρήνη της καρδιάς και τη χαρά της πνευματικής προετοιμασίας.
3. Η στάση απέναντι στα έθιμα του κόσμου
Οι γέροντες του Αγίου Όρους δεν κατέκριναν όσους ακολουθούσαν το έθιμο της Τσικνοπέμπτης, αλλά προέτρεπαν τους πιστούς να μην αφήνουν το φαγητό και την υπερβολή να γίνουν αυτοσκοπός. Ο γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας τόνιζε:
«Ο κόσμος γλεντάει και νομίζει πως είναι χαρά αυτό, μα η αληθινή χαρά είναι η ειρήνη της ψυχής».
Συχνά συμβούλευαν τους χριστιανούς να μην εμπλέκονται σε αμαρτωλές διασκεδάσεις ή καταχρήσεις που πολλές φορές συνοδεύουν την Τσικνοπέμπτη. Υπενθύμιζαν πως η πραγματική προετοιμασία για τη Σαρακοστή δεν γίνεται με κορεσμό του σώματος, αλλά με ταπείνωση και περισυλλογή.
4. Το πνευματικό «τσίκνισμα»
Κάποιοι γέροντες χρησιμοποιούσαν μεταφορικά τον όρο «τσίκνισμα» για να αναφερθούν στη θυσία του παλιού ανθρώπου και των αμαρτωλών παθών. Έλεγαν πως αντί να «τσικνίζουμε» το σώμα μας, μπορούμε να «τσικνίσουμε» τα πάθη μας, να τα καύσουμε και να προετοιμαστούμε για την αναγέννηση της ψυχής κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής.
Ένας γέροντας του Άθωνα έλεγε με χιούμορ:
«Αν θέλεις να τσικνίσεις, άναψε φωτιά στην καρδιά σου για την αγάπη του Χριστού».
5. Συμβουλές προς τους λαϊκούς
Οι Αγιορείτες μοναχοί συμβούλευαν τους πιστούς να μην παρεξηγούν την πνευματική σημασία των ημερών πριν τη Σαρακοστή. Δεν απαγόρευαν το φαγητό, αλλά προέτρεπαν σε μέτρο και σύνεση. Έλεγαν πως η Τσικνοπέμπτη μπορεί να γίνει μια ευκαιρία για ευχαριστία προς τον Θεό και όχι για αχαλίνωτες απολαύσεις.
Ένας γέροντας συνήθιζε να λέει:
«Φάε, παιδί μου, αλλά με μέτρο. Γέλα, αλλά χωρίς αμαρτία. Χαίρου, αλλά μη λησμονείς τον Θεό».
Οι γέροντες του Αγίου Όρους δεν έβλεπαν την Τσικνοπέμπτη ως μια ημέρα αμαρτίας, αλλά ως μια ευκαιρία να σκεφτούμε την πνευματική μας πορεία. Ενώ στον κόσμο η ημέρα αυτή είναι συνδεδεμένη με το φαγητό και τη διασκέδαση, στο Άγιον Όρος την αντιμετωπίζουν ως μια υπενθύμιση για εγκράτεια, προσευχή και πνευματική προετοιμασία για τη Σαρακοστή. Το πραγματικό νόημα της Τσικνοπέμπτης, σύμφωνα με τους γέροντες, δεν βρίσκεται στο κρέας και τις απολαύσεις, αλλά στην αγάπη του Θεού και την αναζήτηση της αληθινής χαράς.
-120x86.jpg)
