Όταν ακούσετε ότι ιδρύθηκε στην Τουρκία μία καινούρια χώρα που θα λέγεται Κουρδία… τότε να ξέρετε ότι θα επιστρέψουμε όλοι πίσω…
του Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου
(…) ο Χατζηφλουρέντζος και ο Παναής. Ήταν και φίλοι μάλιστα.
Το κοινό που είχαν αυτοί οι άνθρωποι ήταν ότι τους αποκάλυψε η Παναγία ότι θα γίνει η εισβολή.
Αυτό είναι πολύ δυνατό σημείο. Τους αποκάλυψε η Θεοτόκος ότι έρχονται μεγάλα κακά στην Κύπρο και «πρέπει να επιστρατευτείτε» κατά την έκφραση ενός εκ των τεσσάρων, «με αγρυπνίες, νυχτερινές προσευχές, μετάνοιες». Μετάνοια. Και στους τέσσερις το είπε αυτό η Παναγία.
(…) Ο Παναής έλεγε στους Λυσιώτες: «Τι κρίμα που χτίζετε μεγάλα σπίτια, Τούρκοι θα τα κατοικήσουν». Άρα, είχε αίσθηση ότι έρχεται κακό στον τόπο. Το ίδιο, κι αυτός ο χωριανός μου ο ψάλτης. Λίγο πριν την εισβολή, άρχισε να κλαίει κι όταν η κόρη του η Μηλού τον ρώτησε γιατί κλαίει αυτός της απάντησε: «Αχ κόρη μου, Τούρκοι θα ’ρθουν στο χωριό μας και θα γίνουμε πρόσφυγες». «Τι λες πατέρα, θα μείνουμε για πάντα πρόσφυγες»; «Όχι, της είπε, όταν ακούσετε ότι ιδρύθηκε στην Τουρκία μία καινούρια χώρα που θα λέγεται Κουρδία, τότε να ξέρετε ότι θα επιστρέψουμε όλοι πίσω. Αλλά μέχρι τότε, πολλοί θα πεθάνουν με την πίκρα της επιστροφής και θα μείνουν πρόσφυγες». «Και μέχρι πού θα ’ρθουν οι Τούρκοι, πατέρα»; «Μέχρι τον Αστρομερίτη» της απάντησε.
Αυτό ήταν αδιανόητο τότε. Είναι σαν να έλεγες κάποιου ότι θα πιάσουν την Αραδίππου οι Τούρκοι, όχι όμως και τη Λάρνακα. Αυτή είναι η γεωγραφική σχέση Ζώδιας – Αστρομερίτη. Ο άνθρωπος του Θεού, που προανέφερα και που ζει ακόμα στην Ευρύχου του είπε η Παναγία τα ίδια από το 1964. «Παναγία μου, της λέει, γιατί να μην κοιμούμαι τη νύχτα και να κάμνω αγρυπνίες, αφού θα ’ρθουν οι Τούρκοι»; Και του λέει η Παναγία: «Για νά ’ρθει το κακό λιγότερο». Πόσο προληπτικά, προνοητικά ενεργεί ο Θεός! Θα μπορούσε να γίνει μεγαλύτερο κακό από αυτό που συνέβηκε.
(…) Καθόλου δεν χάθηκαν οι προσευχές. Αντίθετα ήρθε μικρότερο κακό. Τι θα γινόταν αν δεν είχαμε αυτούς τους ανθρώπους; Μάλιστα, υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι σε διάφορα χωριά που δεν τους συγκρατεί τώρα η μνήμη μου, που επιστρατεύτηκαν τότε για να προσεύχονται. Άλλοι από κάποιον άγγελο, άλλοι από κάποιον άγιο, άλλοι από την Παναγία.
Ένα άλλο περιστατικό που θυμάμαι είναι το ακόλουθο. Κάποτε του είπε ο π. Συμεών: «Θα βγάλουμε πολλούς αγιογράφους». Αυτός απάντησε: «Εν να χρειαστούν, Συμεών, εν να χρειαστούν. Αύριο που θα ’ρθει εποχή να πάμε στα χωριά μας- όσοι πάνε- ποιος θα ζωγραφίσει αυτές τις εικόνες. Θα θέλουμε πολλούς αγιογράφους».
Ο γέρο Παναής ήταν μια συγκλονιστική προσωπικότητα. Είχε διάφορα χαρίσματα. Το διαπίστωσα, επειδή γνώρισα τον π. Ιάκωβο, που είχε μέγα διορατικό και προορατικό χάρισμα αλλά το έκρυβε. Αυτοί οι άνθρωποι, όταν μιλάς μαζί τους, μιλούν σε διάφορα επίπεδα την ίδια ώρα. Ένα επίπεδο είναι αυτό που βλέπουν απέναντί τους, ένα άλλο είναι αυτό της μνήμης που είναι γεμάτη φως, κι ένα τελευταίο είναι αυτό του μέλλοντος που βλέπουν. Δηλαδή, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον λειτουργεί ταυτόχρονα στην όραση τους. Οι κουβέντες αυτών των ανθρώπων δεν είναι τυχαίες. Αυτοί οι απλοί καλόγεροι, όπως ο π. Παΐσιος, ο π. Ιάκωβος, ο π. Πορφύριος είχαν αυτά τα έκτακτα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και δεν είναι μόνο το προορατικό και το διορατικό. Αυτά είναι μικρότερα χαρίσματα μπροστά στην πατρότητα, την οποία εξέπεμπαν σ’ αντίθεση με πολλούς άλλους ακόμα και κληρικούς και αρχιερείς.
(…) Η Σύνοδος των Ιεροσολύμων έκαμε αγιοκατάταξη του αγίου Φιλουμένου του Κυπρίου, για τον γέροντα Παναή, ακόμα πρέπει να περιμένουμε την ελευθερία της Κύπρου
Τι σχέση έχει;
Παναγία της Λύσης Έχει σχέση. Προηγουμένως είχα πει ότι αυτοί οι τέσσερις άνθρωποι της Κύπρου πριν από τη δράση της ΕΟΚΑ Β΄και τα γεγονότα του ΄74, είχαν την αίσθηση ότι οδηγούμαστε σε διχασμό και ότι αυτός θα φέρει τους Τούρκους, οι οποίοι θα προκαλέσουν την κατοχή και την παρατεταμένη διχοτόμηση, πράγμα που ζούμε εδώ και 38 χρόνια. Τώρα εναπομένουν τα επίλοιπα να πραγματοποιηθούν. Αν αυτά γίνουν, που θα γίνουν κατά την άποψή μου, τότε η Εκκλησία θα βρεθεί μπροστά σ’ ένα φοβερό γεγονός. Διότι, αυτά δεν θα αφορούν μόνο την Κύπρο, αλλά θα αφορούν την οικουμένη.