Διάβολος: Όσο είναι ημέρα και βλέπουμε και μπορούμε να εργασθούμε ας μην χάνουμε χρόνο, μας προτρέπει ο Κύριος μας.
Η νύχτα με το σκοτάδι έρχεται σύντομα, οπότε και να θέλουμε δεν θα μπορούμε να εργασθούμε.
Τα νιάτα είναι η ημέρα που μπορούμε να αποδώσουμε παραγωγικά και να αποταμιεύσουμε για την επερχόμενη νύχτα που είναι τα γηρατιά, αν αυτα τα επιτρέψει ο Κύριός μας, ο Κύριος της ζωής και του θανάτου. Η ζωή μας όλη από άλλη οπτική γωνία είναι μια ημέρα, ενώ ο θάνατος που αναπόφευκτα ακολουθεί είναι η νύχτα.
«Έως ημέρα εστίν εργάζεσθαι· έρχεται νυξ ότε ουδείς δύναται εργάζεσθαι» (Ιωάν. θ΄ 4) είπε ο Χριστός μας στους μαθητές Του. Μην αμελείτε την εργασία όσο βλέπετε, όσο έχετε χρόνο και μάλιστα όχι οποιαδήποτε εργασία συμπεριλαμβανομένης της αμαρτίας, αλλά μόνο «τα έργα του Θεού».
Ο χρόνος είναι θείο δώρο. Δεν μας έδωσε ο Θεός μας μόνο τάλαντα, δηλαδή προσόντα, μας έδωσε και χρόνο για να τα αξιοποιήσουμε. Χωρίς χρόνο οποιοδήποτε τάλαντο η γνώση πάνε χαμένα. Σκεφθείτε έναν πολύ καλά διαβασμένο μαθητή να καθήσει για εξετάσεις, αλλά ο εξεταστής να του πάρει το γραπτό πριν εκείνος προφθάσει να καταγράψει όσα γνωρίζει. Όλο το προηγούμενο διάβασμά πάει χαμένο, αφού για την ανάπτυξη των γνώσεών του χρειάζεται χρόνος. Και ο χρόνος αυτός είναι δώρο του Θεού. Είναι το δώρο που μας κάνει για να του αποδείξουμε ότι είμαστε δικοί Του, ότι τον αγαπούμε και εργαζόμασθε τα έργα Του, δηλαδή, βαδίζουμε σύμφωνα με το θέλημά Του και ότι είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να του το αποδείξουμε.
Στην τράπεζα της ζωής μας με τη γέννησή μας ο Κύριός μας, ο ουράνιος Τραπεζίτης, μας καταθέτει ένα κεφάλαιο και οφείλουμε γι’ αυτό το κεφάλαιο να του αποδώσουμε κάποια ημέρα τον αντίστοιχο τόκο. Τόκος είναι τα έργα μας και όπως το δένδρο γνωρίζεται από τους καρπούς του, έτσι και εμείς γνωριζόμαστε ότι είμαστε παιδιά του Θεού από τα έργα μας. Αυτά είναι η αγάπη, η συμπόνοια, η φιλαδελφία, το τρέξιμο στις ανάγκες των άλλων. Όσο, λοιπόν, έχουμε φως ημέρας ας μην το αφήσουμε να πάει χαμένο. Ας εργασθούμε, για να απολαύσουμε το φως, αλλά και να καταθέσουμε και τόκο για την επερχόμενη νύχτα, τότε που δεν θα μπορούμε να εργασθούμε και να τον πληρώσουμε.
Ένας Γέροντας έλεγε στο νεαρό υποτακτικό του:
-Στον κανόνα σου τον καθημερινο κάνε και δυό μετάνοιες πάρα πάνω. Αυτές αποθήκευσέ τες για τα γεράματά σου, όταν δεν θα μπορείς να σκύβεις και να ολοκληρώνεις τον κανόνα σου!
. Η εργασία είναι χαρά, είναι απόλαυση, είναι υγεία! Το νοιώθουν αυτό έντονα οι νέοι μας σήμερα που είναι όχι άεργοι, δηλαδή τεμπέληδες, αλλά άνεργοι, αφού δεν υπάρχουν στον κοινωνικό μας ιστό θέσεις εργασίας για όλους. Και βλέπουμε τους άνεργους όχι μόνο να στερούνται υλικά αγαθά, αφού δεν μπορούν να τα αποκτήσουν, αλλά και να καταθλίβονται και να πάσχουν πνευματικά, γιατί η απασχόληση είναι και εργασιοθεραπεία.
Εκτός, όμως, από την ανεργία, που είναι μια σύγχρονη κοινωνική παγίδα του διαβόλου, για την καταστροφή μας υπάρχουν οι δύο άλλες παγίδες του που είναι προαιώνιες. Τις αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Αυτές είναι η αργία και η πολυπραγμοσύνη.
. Η αργία, δηλαδή η τεμπελιά, είναι μισητή από το Θεό, αφού ο τεμπέλης κάθεται συνεχώς και σαπίζει σε μια αξιοκατάκριτη απραξία, σε μια ακηδία η ραστώνη, όπως ανεφέρεται στα εκκλησιαστικά κείμενα. Η αργία είναι η εξ αριστερών παγίδα του πονηρού και γίνεται εμφανής σε όλους. Η εκ δεξιών παγίδα του είναι η πολυπραγμοσύνη, δηλαδή το μπλέξιμο των ανθρώπων σε χίλιες υποθέσεις και δουλειές, αυτές που δεν βοηθούν στην σωτηρία του, αλλά τουναντίον αποτελούν εμπόδιο της.
. Η αργία, η οκνηρία είναι «μήτηρ πάσης κακίας» που σημαίνει ότι από την απραξία και την τεμπελιά προέρχονται πολλά δεινά. Ο τεμπέλης δεν επιτυγχάνει τίποτα στη ζωή του, αλλά μόνο κακό κάνει στους άλλους, αφού δεν ασχολείται με κάτι δημιουργικό, αλλά μηχανεύεται ανόητα πράγματα προκειμένου να διασκεδάσει την πλήξη και την ανία του. Δεν διοχετεύει την ενεργητικότητά του σε εργασία, αλλά εκτονώνεται συνήθως με ανόητες και επικίνδυνες εκδηλώσεις.
Δυστυχῶς καὶ πολλοί χριστιανοί, προπαντὸς οἱ νέοι, περνοῦν τήν ἡμέρα τους χωρίς ἐργασία. Περπατοῦν στὶς πλατεῖες καὶ στοὺς ἐμπορικοὺς δρόμους, συζητοῦν γιὰ τὰ διάφορα νέα, σχολιάζουν τοὺς ἄλλους διαβάτες, καὶ ὅταν πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία, τὸ κάνουν ἀπὸ συνήθεια. Ἔτσι σπαταλοῦν τὸ χρόνο τους χωρὶς κανένα κέρδος.
Ἡ Σοφία Σειρὰχ μᾶς διδάσκει, ὅτι «πολλήν κακίαν ἐδίδαξεν ἡ ἀργία» (Κεφ. ΛΓ´ 28). Ὁ διάβολος εἶναι ὁ μέγας διδάσκαλος τῆς πονηρίας καὶ τῆς κακίας. Ἔχει τὸ σχολεῖο του καὶ καθημερινὰ διδάσκει. Ἐπειδή, ὅμως, δὲν ἐπαρκεῖ γιὰ ὅλα τὰ μαθήματα ὁ ἴδιος προσέλαβε βοηθό του, γιὰ νὰ διδάσκει ὅσα αὐτὸς δὲν προλαβαίνει. Βοηθό του, λοιπόν, προσέλαβε τὴν ἀργία. Στὸ σχολεῖο αὐτὸ τοῦ διαβόλου οἱ ἄνθρωποι μαθαίνουν τὶς ἁμαρτίες γρήγορα καὶ χωρίς κόπο. Γίνονται μαθητὲς ἄξιοι νὰ προκόψουν στὸ κακό, ἰσάξιοι τοῦ διδασκάλου τους. Μαθαίνουν πῶς νὰ ἁμαρτάνουν μὲ τὸ λογισμό, ἐπιθυμώντας μὲ τὴν καρδιά τους ἐκεῖνο ποὺ δὲν μποροῦν νὰ κάνουν μὲ τὰ ἔργα. «Ἐπιθυμίαι ὀκνηρὸν ἀποκτείνουσιν· οὐ γὰρ προαιροῦνται αἱ χεῖρες αὐτοῦ ποιεῖν τι» (Παρ. ΚΑ´ 25). Καὶ τοῦτο γιατὶ οἱ ὀκνηροὶ δέν ὑλοποιοῦν τοὺς λογισμούς, δὲν τοὺς μεταποιοῦν ἄμεσα σὲ κακὴ πράξη, ἀφοῦ ἡ ὀκνηρία τους δὲν τοὺς ἐπιτρέπει νὰ καταβάλλουν κόπο. Ἡ ἀργία καὶ ἡ φυγοπονία μᾶς μουχλιάζουν, μᾶς βρωμίζουν, μᾶς κάνουν ἀρρωστιάρικους. Μᾶς κάνουν νὰ μοιάζουμε μὲ τὸ νερό, ποὺ ὅταν παραμένει στάσιμο βρωμίζει ἢ μὲ τὸν ἀέρα ποὺ δὲν ἀνανεώνεται
και σε λίγο γίνεται ανθυγιεινός. Μας κάνουν επίσης να μοιάζουμε με τους στρατιώτες που όταν μείνουν άπρακτοι και αγύμναστοι, γίνονται μαλθακοί και εύκολα νικώνται.
. Αν, όμως, η αργία, που είναι η γεννήτρα πολλών κακών, είναι η εξ αριστερών παγίδα που μας στήνει ο πονηρός, οι μέριμνες, οι πολλές δουλειές και υποθέσεις, που δεν γεννούν λιγότερα κακά, μας στήνουν τις εκ δεξιών παγίδες, που νομίζουμε ότι τις αποφεύγουμε με τη διαρκή ενασχόληση. Ο Χριστός, του οποίου οφείλουμε να είμαστε διαρκώς μιμητές κατά τον Παύλο που είπε: «Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς καγώ Χριστού» (Α´ Κορ. ια´ 1), τόνισε, ότι εργαζόταν τα έργα του Θεού και μόνον Αυτού λέγοντας: «Εμέ δεί εργάζεσθαι τα έργα του πέμψαντός με» (Ιωάν. θ´ 4).
Υπάρχουν εργασίες που δεν είναι αρεστές στο Θεό και δεν μας προάγουν στην αρετή. Οι πολυάσχολοι, συνήθως, άνθρωποι δεν έχουν καιρό για προσευχή, για εκκλησιασμό, για κήρυγμα, για ανάγνωση ενός ωφέλιμου βιβλίου, για μια επίσκεψη σε έναν αναξιοπαθή συνάνθρωπό μας. Τη μια δουλειά πιάνουν, την άλλη
ἀφήνουν. Μοιάζουν μὲ ἕνα σχοινὶ δεμένο σὲ χίλιους κόμπους, ποὺ δὲν πρόκειται ποτὲ νὰ λυθεῖ. Τοὺς ἔχει δέσει μὲ τέχνασμα ὁ διάβολος καὶ τοὺς κρατάει δεμένους καὶ αἰχμαλώτους. Ἔτσι, καὶ ἂν ἀκόμη θελήσουν αὐτοὶ νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὰ χέρια του, δὲν βρίσκουν διέξοδο καὶ πνίγονται στὶς ὑποθέσεις, στὶς μέριμνες, στὶς φροντίδες, στὶς οἰκονομικὲς δυσκολίες καὶ δὲν ἔχουν καιρὸ ὄχι νὰ κάνουν τὸ καλό, ἀλλὰ οὔτε κὰν νὰ τὸ σκεφθοῦν. Ἔχουν πέσει χωρὶς νὰ τὸ ἔχουν καταλάβει στὴν παγίδα τοῦ πονηροῦ ποὺ τοὺς κρατάει κολλημένους στὴ γῆ. Καὶ δὲν εἶναι ἡ παγίδα ἐμφανής, γιὰ τὴν ἀποφύγει κανείς. Ὁ δάσκαλος διάβολος ξέρει καὶ αὐτὴ νὰ τὴ συγκαλύπτει. Κανεὶς δὲν πιστεύει ὅτι ὁ ὄμορφος κισσὸς ποὺ περιπλέκεται γύρω ἀπὸ τὰ δένδρα τοὺς ἀπομυζάει τοὺς χυμοὺς καὶ σιγά-σιγὰ τοὺς ξηραίνει. Ἡ πολυπραγμοσύνη εἶναι ὁ κισσὸς ποὺ μᾶς ἀπομυζάει τοὺς χυμοὺς τῆς εὐσεβείας καὶ τῆς εὐλαβείας ποὺ ρέουν μέσα μας.
. Ἀλλὰ καὶ ἂν βρεθεῖ λίγος χρόνος στοὺς πολυπράγμονες ἀνθρώπους, αὐτὸν δὲν τὸν ἀφιερώνουν σὲ ἐνασχόληση μὲ τὰ ἔργα τοῦ Θεοῦ, γιατὶ τὸ μυαλό τους ἀλλοῦ ταξιδεύει. «Ὅπου ἐστὶν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ
έσται και η καρδία υμών» (Ματθ. ϛ´ 21) μας λέει ο Κύριος. Όπως οι μανιώδεις κυνηγοί θηράματα ονειρεύονται και όταν κοιμούνται, έτσι και όσοι καταγίνονται με πολλές υποθέσεις και φροντίδες ο νούς τους τρέχει σε αυτές. Και αν βρίσκονται στην εκκλησία ο νούς τους τρέχει από εδώ και από εκεί. Βρίσκονται σε διαρκή περισπασμό και ταραχή, έτσι ώστε να μην ακούν τη φωνή του Θεού-Πατέρα που θέλει να τους κατευθύνει προς τη σωτηρία.. Όταν εξιστορούμε σε κάποιο φίλο μας ένα γεγονός και εκείνος δεν μας προσέχει συνεχίζουμε να ομιλούμε για να ακούσει κάποτε. Και, ξέρετε, γιατί δεν μας ακούει; Γιατί έχει δικούς του λογισμούς που τον βασανίζουν. Όταν μας μιλάει ο Θεός και η καρδιά μας είναι γεμάτη λογισμούς και δεν έχει αφήσει κενό χώρου πως εμείς θα ακούσουμε τη φωνή του Θεού μας;
. Αργία και πολυπραγμοσύνη οδηγούν τελικά στο ίδιο αποτέλεσμα. Στην καταστροφή μας. Για να την αποφύγουμε αρκεί να κατανοήσουμε το σκοπό που γεννηθήκαμε στη γη. Και αυτός δεν είναι άλλος από τη σωτηρία μας που έρχεται μέσα από την κερδοφόρα αξιοποίηση του χρόνου μας για την ωφέλεια της ψυχής μας. Την ωφέλιμη εργασία μας την τονίζει πάλιν ο Χριστός μας λέγοντας: «Ο Πατήρ μου εργάζεται έως άρτι. Καγώ εργάζομαι» (Ιωάν. ε´ 17). Αφού, λοιπόν, ο Θεός Πατέρας και ο Υιός και Λόγος Του εργάζονται συνεχώς
καὶ ἐμεῖς τὰ πλάσματα τῶν χεριῶν Του ὀφείλουμε νὰ ἐργαζόμστε «ἕως ἡμέρα ἐστίν· ἔρχεται γὰρ νὺξ ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι» (Ἰωάν. θ΄ 4). Ἡ πνευματική μας ἐπένδυση στὰ τάλαντα ποὺ ὁ Κύριος μᾶς ἐμπιστεύθηκε εἶναι ἡ καλύτερη ἐπένδυση στὸ χρόνο τῆς ζωῆς μας καὶ φέρνει τὸ μεγαλύτερο τόκο. Καὶ πάντοτε νὰ θυμόμασε ὅτι ὅταν ἔλθει ὁ Κύριος, ὅταν ἔλθει ἡ νύχτα, τότε θὰ εἶναι πολὺ ἀργὰ γιὰ πνευματικὲς ἐπενδύσεις.
. Ἡ ἀνάλωση τοῦ χρόνου μας ἂς εἶναι σὲ ἔργα ἀγάπης, ἱεραποστολῆς, φιλανθρωπίας, ἀλλὰ καὶ ἔργα μετανοίας, ἐξομολογήσεως καὶ μετοχῆς μας στὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ πιὸ πολύτιμος χρόνος μας εἶναι αὐτὸς τῆς παρούσης ζωῆς. Μᾶς τὸν δίνει ὁ Θεός μας, γιὰ νὰ κερδίσουμε τὸν παράδεισο ἡ ἀξία τοῦ ὁποίου εἶναι ἀσύληπτη. Μᾶς δίνει ὁ Θεός μας χρόνο μετανοίας καὶ ἐμεῖς εἴτε ἀδιαφοροῦμε εἴτε τὸν παραβλέπουμε.
. Διηγοῦνται γιὰ ἕναν ἄρχοντα, ποὺ ἦταν πολλὰ χρόνια γραμματέας κάποιου βασιλιά, ὅτι ὅταν ἔφθασε στὸ τέλος τῆς ζωῆς του, ἔκλαιγε ἀπαρηγόρητα, λέγοντας: «Ἀλλοίμονο σὲ μένα, ποὺ ξόδεψα τόσες σελίδες χαρτιοῦ, γιὰ νὰ γράφω τὰ γράμματα τοῦ βασιλιά, καὶ δὲν βρῆκα λίγο καιρό, γιὰ νὰ γράψω σὲ μισὸ φύλλο χαρτιοῦ τὶς ἁμαρτίες μου. Ἀλλοίμονο! Ἀλλοίμονο!».
. Αὐτὸ τὸ «ἀλλοίμονο» ἂς μὴν δώσει ὁ Θεὸς νὰ τὸ ποῦμε στὸ δειλινὸ τῆς παρούσης ζωῆς μας, ὅταν θὰ ἀρχίσει νὰ βραδιάζει καὶ θὰ ἑτοιμαζόμαστε γιὰ τὸ ξημέρωμα τῆς ἀβράδιαστης ἡμέρας. Ἂς ἐξαγοράζουμε τὸν καιρό μας ὅσο εἶναι ἡμέρα καὶ μποροῦμε νὰ ἐργασθοῦμε «μὴ ὡς ἄσοφοι ἀλλ’ ὡς σοφοί, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσιν» ( Ἐφεσ. ε´ 15-16).
Δρ Χαραλάμπης Μ. Μπούσιας,
Μέγας Ὑμνογράφος τῆς τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησίας
