Ο άγιος Νικόδημος μιλώντας για τον διάβολο και τον πόλεμο, που κάνει στον άνθρωπο γράφει: «Ήξευρε, αγαπητέ, ότι ο διάβολος δεν φροντίζει δι᾽ άλλο, παρά διά την ιδικήν μας απώλειαν και ότι δεν πολεμεί όλους με ένα και τον αυτόν τρόπον.
Όταν ο διάβολος κρατή κανένα εις την δουλείαν της αμαρτίας, δεν σπουδάζει εις άλλο, παρά να τον τυφλώνη περισσότερον και να τον βγάνη από κάθε λογισμόν καλόν, που η μπορεί να τον παρακινήση εις το να γνωρίση την δυστυχεστάτην του ζωήν·
και όχι μόνον τον βγάνει από λογισμούς μετανοίας, αλλά και με έτοιμες και γρήγορες αφορμές τον κάνει ο τρισκατάρατος να πίπτη συχνά εις την ιδίαν αμαρτίαν η εις άλλας μεγαλυτέρας· από τούτο δε αποβαίνει ο ταλαίπωρος αμαρτωλός πλέον εσκοτισμένος και τυφλός, ώστε με την τυφλότητά του καταντά να κρημνίζεται εις την έξιν της αμαρτίας· και έτσι τρέχοντας ο άθλιος από την πράξιν της αμαρτίας εις μεγαλυτέραν τυφλότητα και πάλιν από την τυφλότητα εις μεγαλύτερα αμαρτήματα, κυκλογυρίζει σχεδόν όλην την ταλαίπωρον ζωήν του μέχρι θανάτου, αν ο Θεός δεν προμηθεύση την σωτηρίαν αυτού με την χάριν του»1.
Ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας ερμηνεύοντας αλληγορικά την καταδυνάστευση των Εβραίων-του ανθρώπου του Θεού-από τον Φαραώ-δηλ. τον Σατανά- λέγει: «Επειδή είχαμε υποταχθεί σε φοβερό και ασεβή δεσπότη, τον Σατανά, βασανιζόμασταν με τον πηλό και την κατασκευή πλίνθων, εννοώ δηλαδή με αυτά που είναι γήινα και όσα είναι πράγματα άξια περιφρόνησης και γίνονται όχι χωρίς κόπο.
Γιατί η απασχόληση με την ζωή αυτή, έστω και αν δεν είναι άσκοπη δεν είναι απαλλαγμένη απόκόπους. Καί σαν επιστάτες των έργων των αδικουμένων διόρισε ο Σατανάς τους ακάθαρτους δαίμονες, δηλαδή τις υποταγμένες σε αυτόν δυνάμεις, οι οποίοι με τις ποικίλες πλεονεξίες των παθών, φορτώνουν υπερβολικά το νού του κάθε ανθρώπου, επειδή φοβούνται, νομίζω, μήπως τυχόν, βρισκόμενος σε αργία ο οφθαλμός της διάνοιάς τους, τον ανυψώσουν προς τον Θεό, και ελευθερώσουν τον αυχένα τους από την υποταγή τους στον Σα- τανά. Γιατί η φύση του ανθρώπου αγαπά πολύ την ελευθερία»2.
Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής μιλώντας για τον Σατανά και τους δαίμονες λέγει: «Ο σατανάς εκβάλλεται μεν από την ψυχήν διά του αγίου Βαπτίσματος, όμως επιτρέπεται εις αυτόν να την πολεμά διά του σώματος. Καί η μεν χάρις του Θεού σκηνώνει σε αυτό το βάθος της ψυχής, δηλαδή εις τον νούν, μη φαινομένη από τους δαίμονες. Γι᾽ αυτό και από το βάθος της καρδιάς μας αισθανόμεθα ωσάν να αναβλύζη ο θείος πόθος, όταν με θέρμην ενθυμούμεθα τον Θεόν. Τα δε πονηρά πνεύματα εμφωλεύουν και μετακινούνται στις αισθήσεις του σώματος και ενεργούν διά της ευκόλου= οδού της σαρκός σε εκείνους που είναι ακόμη νήπια ψυχικώς. Έτσι ο μεν νούς μας, πάντοτε “συνήδεται” με τους νόμους του Αγίου Πνεύματος, τα δε αισθητήρια της σαρκός θέλουν να συνακολουθούν στις ευχαριστήσεις των ηδονών. Ως εκ τούτου προκύπτει ότι η μεν χάρις ευφραίνει ανέκφραστα το σώμα των προκοπτόντων στην πνευματική γνώσιν με αλάλητον αγαλλίασιν διά της αισθήσεως του νού· οι δε δαίμονες, όταν μας εύρουν μάλιστα ραθύμους στον πνευματικόν αγώνα, αιχμαλωτίζουν βιαίως την ψυχήν μας, διά των αισθήσεων του σώματος, και την γλυκαίνουν, οι φονευταί, σε εκείνα όπου δεν θέλει»3.
Ο άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης έλεγε σχετικά με τις παγίδες του πονηρού: «Να προσπαθής να κάνης πάντοτε το αντίθετο από ο,τι ο εχθρός θέλει να κάνης. Σε προτρέπει να είσαι φίλαυτος και να κατακρίνης τον αδελφό σου; Ταπεινώσου έως το χώμα, κατέκρινε τον εαυτό σου όσο μπορείς πιο αυστηρά και ύψωνε τον αδελφό σου μέσα στην καρδιά σου. Ο αδελφός σου, υποκινούμενος από τον εχθρό, σού συμπεριφέρεται με εγωισμό και μοχθηρία; Συ να του συμπεριφερθής με ταπεινό φρόνημα και αγάπη. Αν ο εχθρός σε σπρώχνη στη φιλαργυρία, άνοιξε το χέρι σου στους φτωχούς αδίστακτα. Έτσι να πολιτεύεσαι σε κάθε περίστασι και ο Θεός θα σού δώση χάρι πάνω στη χάρι. Μη εντυπωσιάζεσαι από την δύναμι του Πονηρού. Ζήτα βοήθεια από τον Θεό με την προσευχή και ο Θεός θα σε στηρίξη»4.
Ο γέροντας Πορφύριος τόνιζε για τις προσβολές του Πονηρού: «Ο σατανάς δεν φεύγει με πίεση, με σφίξιμο. Απομακρύνεται με την πραότη- τα και την προσευχή. Υποχωρεί, όταν δεί την ψυχή να τον περιφρονεί και να στρέφεται με αγάπη προς τον Χριστό. Την περιφρόνηση δεν μπορεί να την υποφέρει, διότι είναι υπερόπτης. Όταν όμως πιέζεσθε, το κακό πνεύμα σας παίρνει είδηση και σας πολεμάει. Μη ασχολείσθε με τον διάβολο. Μη κοιτάζετε το κακό. Να κοιτάζετε την αγκαλιά του Θεού και να πέφτετε μεσ᾽ την αγκαλιά Του και να προχωρείτε. Να Τού δοθείτε, να Τον αγαπήσετε τον Χριστό, να ζείτε με εγρήγορση»5.
…………………………………………………….
1.Νικοδήμου Αγιορείτου, Ο Αόρατος πόλεμος, Εκδ. Φως σελ. 116.
2.Κυρίλλου Αλεξανδρείας Ε.Π.Ε. τομ. 5 σελ. 15.
3. Αγίου Διαδόχου Φωτικής, Τα εκατόν γνωστικά κεφάλαια, Εκδ. Ο Άθωνας σελ. 160.
4. Αγίου Ιωάννη Κρονστάνδης, Η εν Χριστώ ζωή μου, Εκδ. Παπαδημητρίου σελ. 208. 5. Γέροντος Πορφυρίου, Βίος και Λόγοι σελ. 308.