Διδαχές Αγίου Κοσμά του Αιτωλού (μνήμη 24 Αυγούστου)
Να έχετε ευλάβεια σε όλους τους Αγίους της Εκκλησίας, και περισσότερο στη Δέσποινα Μαρία , διότι όλοι οι Άγιοι είναι δούλοι του Χριστού, η δε Θεοτόκος είναι Βασίλισσα του ουρανού και της γης, που παρακαλεί τον εύσπλαχνο Χριστό για τις αμαρτίες μας. Για τούτο πρέπει και εμείς να τιμούμε τη Δέσποινά μας με νηστείες και ελεημοσύνες.
Ένας άνθρωπος ονομαζόμενος Ιωάννης νικήθηκε και έγινε κλέφτης, έγινε και καπετάνιος σε 100 κλέφτες‡ αλλά είχε πολλήν ευλάβεια στη Θεοτόκο και κάθε πρωί και βράδυ έλεγε τους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Θέλοντας ο πανάγαθος Θεός να τον σώσει για την ευλάβεια που είχε στη Θεοτόκο, έστειλε ένα άγιο ασκητή, τον οποίον άμα είδαν οι κλέφτες τον έπιασαν. Τους λέει ο ασκητής:
-Σας παρακαλώ, να με πάτε στον καπετάνιο σας, διότι έχω να σας πω λόγο για το καλό σας. Τον πήγαν στον καπετάνιο και του λέει: Κράξε μου όλα τα παλληκάρια να έλθουν να σας πω ένα λόγο. Τους κράζει ο καπετάνιος και ήλθαν.
Λέει ο ασκητής: Δεν έχεις άλλον; Έχω, λέει, ένα μάγειρο. Του λέει του ο ασκητής: Κράξε τον να έλθει. Και άμα ήλθε, δεν μπορούσε να δει τον ασκητή ο μάγειρος, αλλά γύριζε το πρόσωπό του σε άλλο μέρος.
Τότε του λέει ο ασκητής: Εις το όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού σε προστάζω να μου ειπείς ποιός είσαι και ποιός σε έστειλε και τί κάνεις εδώ που κάθεσαι;
Αποκρίθηκε ο μάγειρος και λέει: “Εγώ είμαι ψεύτης και πάντοτε το ψέμα λέω, αλλά τώρα, επειδή με έδεσες με το όνομα του Χρίστου, δεν μπορώ παρά να ειπώ την αλήθεια. Εγώ λοιπόν είμαι διάβολος, και με έστειλε ο μεγαλύτερος μου να δουλεύω σε τούτον τον καπετάνιο και να τον φυλάω για να τον βρω καμίαν ημέρα που να μη διαβάζει τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, να τον βάλω στη κόλαση. Και έχω τώρα 14 χρόνια που τον φυλάω, και δεν βρήκα καμίαν ημέρα που να μη διαβάζει το «Άγγελος πρωτοστάτης».
Τότε λέει ο ασκητής: Σε προστάζω στο όνομα της Αγίας Τριάδος να γίνεις άφαντος και πλέον να μη πειράξεις τους χριστιανούς. Και αμέσως έγινε άφαντος ο διάβολος σαν καπνός.
Τότε δίδαξε ο ασκητής τους κλέφτες και άλλοι έγιναν καλόγηροι και άλλοι πανδρεύτηκαν και έκαμαν καλά έργα και σώθηκαν. Για τούτο σας συμβούλευα όλους, άνδρες και γυναίκες, να μάθετε το «Άγγελος πρωτοστάτης», να το λέτε στη προσευχή σας. Και αν θέλετε, να πάρετε το «Αμαρτωλών σωτηρία», που έχει 70 θαύματα της Θεοτόκου, από τα οποία σας είπα ένα για να καταλάβετε.