ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ Ο ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΣ: Οι καιροί έχουν αλλάξει!
Πόσο χάρηκα πού τό άκουσα. Αυτό σημαίνει ότι ακούτε προσεκτικά ό,τι λέγω, καί όχι μόνο ακούτε, αλλά καί είστε διατεθειμένοι νά τό τηρήσετε. Τί περισσότερο θά μπορούσαμε νά επιθυμήσουμε εμείς πού κηρύττουμε όπως διαταχθήκαμε καί όσα διαταχθήκαμε;
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, μέ κανένα τρόπο δέν μπορώ νά συμφωνήσω μέ τήν γνώμη σας καί τό θεωρώ καθήκον μου νά τήν σχολιάσω καί νά τήν διορθώσω. Διότι μολονότι ίσως είναι παρά τήν θέλησι καί τήν πεποίθησί σας προέρχεται από αμαρτωλή πηγή, σάν νά μπορούσε ο Χριστιανισμός νά μεταβάλλη τά δόγματά του, τούς κανόνες του, τίς αγιαστικές του τελετουργίες, γιά νά ανταποκριθή στό πνεύμα κάθε εποχής καί προσαρμοσμένος στά μεταβλητά γούστα τών υιών τού αιώνος τούτου, νά μπορούσε νά προσθέση ή νά αφαιρέση κάτι.
Κι\ όμως δέν είναι έτσι. Ο Χριστιανισμός πρέπει νά παραμένη αιώνια αμετάβλητος, χωρίς καθόλου νά εξαρτάται ή νά κατευθύνεται από τό πνεύμα τής εκάστοτε εποχής. Αντίθετα ο ίδιος ο Χριστιανισμός είναι διωρισμένος νά κυβερνά καί νά διοική τά πνεύμα τού αιώνος γιά καθένα πού υπακούει στίς νουθεσίες του. Γιά νά σάς πείσω στό εν λόγω ζήτημα, θά σάς αναφέρω μερικές σκέψεις γιά νά τίς μελετήσετε.
Κάποιοι είπαν πώς η διδασκαλία μου είναι αυστηρή. Κατ\ αρχήν η διδασκαλία μου δέν είναι δική μου, ούτε θά έπρεπε νά είναι. Από αυτή τήν ιερή θέσι κανείς δέν πρέπει ούτε μπορεί νά κηρύττη δικιά του διδασκαλία. Άν λοιπόν εγώ ή κάποιος άλλος τολμήσει ποτέ νά τό κάνη, μπορείτε νά μάς βγάλετε εκτός Εκκλησίας.
Εμείς κηρύττουμε τήν διδασκαλία τού Κυρίου καί Θεού καί Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, τών αγίων Αποστόλων του καί τής Αγίας Εκκλησίας πού κατευθύνεται από τό άγιο Πνεύμα. Συνάμα φροντίζουμε μέ κάθε δυνατό τρόπο νά διατηρήσουμε τήν διδασκαλία αυτή ακεραία καί απαραβίαστη στόν νού καί στήν καρδιά σας. Παρουσιάζουμε κάθε σκέψι καί χρησιμοποιούμε κάθε λέξι μέ πολλή προσοχή, γιά νά μή σκιάσουμε μέ κανένα τρόπο αυτή τήν λαμπρή καί θεία διδασκαλία. Κανείς δέν μπορεί νά πράξη διαφορετικά.
Ένας τέτοιος νόμος πού καθορίζει τό κήρυγμα τού καθενός στήν Εκκλησία νά είναι θεόπεμπτο, καθιερώθηκε από τήν δημιουργία τού κόσμου κι\ έτσι πρέπει νά παραμείνη ισχύον ώς τό τέλος τού κόσμου. Ο Προφήτης Μωυσής μετά τήν παράδοσι τών εντολών τού ίδιου τού Θεού στόν Ισραηλιτικό λαό, κατέληξε στά εξής: «Ου προσθήσετε πρός τό ρήμα ό εγώ εντέλλομαι υμίν, καί ουκ αφελείτε απ\ αυτού, φυλάσσεσθε τάς εντολάς Κυρίου τού Θεού ημών, όσα εγώ εντέλλομαι υμίν σήμερον» (Δευτ. 4,2).
Αυτός ο νόμος τής σταθερότητος είναι τόσο αμετάβλητος, ώστε ο ίδιος ο Κύριος καί Σωτήρας μας, όταν δίδασκε τό λαό στό όρος είπε: «Μή νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τόν νόμον ή τούς προφήτας· ουκ ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι. Αμήν γάρ λέγω υμίν, έως άν παρέλθη ο ουρανός καί η γή, ιώτα έν ή μία κεραία ου μή παρέλθη από τού νόμου, έως άν πάντα γένηται» (Ματθ. 5,17 18).
Έπειτα έδωσε τό ίδιο κύρος στήν δική του διδασκαλία, πρίν ερμηνεύση τίς εντολές στό πνεύμα τού ευαγγελίου, μέ τό νά προσθέση: «Ός άν ούν λύση μίαν τών εντολών τούτων τών ελαχίστων καί διδάξη ούτω τούς ανθρώπους, ελάχιστος κληθήσεται εν τή βασιλεία τών ουρανών» (Ματθ. 5,19).
Αυτό σημαίνει πώς καθένας πού ερμηνεύει λανθασμένα τίς εντολές τού Θεού καί μειώνει τό κύρος τους, θά είναι απόκληρος στήν μέλλουσα ζωή. Έτσι είπε στήν αρχή τού κηρύγματός του. Τό ίδιο διαβεβαίωσε καί στόν άγιο Ιωάννη τόν Θεολόγο, τόν θεατή τών αρρήτων αποκαλύψεων, στόν οποίο περιέγραψε τήν τελική κρίσι τού κόσμου καί τής Εκκλησίας, αναφέροντας στήν Αποκάλυψη: «Μαρτυρώ εγώ παντί τώ ακούοντι τούς λόγους τής προφητείας τού βιβλίου τούτου. Εάν τίς επιθή επί ταύτα, επιθήσει ο Θεός επ\ αυτόν τάς πληγάς τάς γεγραμμένας εν τώ βιβλίω τούτω, καί εάν τίς αφέλη από τών λόγων τού βιβλίου τής προφητείας ταύτης, αφελεί ο Θεός τό μέρος αυτού από τού ξύλου τής ζωής καί εκ τής πόλεως τής αγίας, τών γεγραμμένων εν τώ βιβλίω τούτω» (Αποκ. 22, 18 19).
Γιά όλο τό χρονικό διάστημα πού μεσολαβεί από τήν πρώτη παρουσία του στόν κόσμο μέχρι τήν δευτέρα του παρουσία, ο Χριστός έδωσε στούς αγίους Αποστόλους καί στούς διαδόχους τους τόν παρακάτω νόμο: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά έθνηδιδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν» (Ματθ. 28, 19).
Τούτο σημαίνει νά διδάσκετε όχι ό,τι κάποιος άλλος θά ήταν δυνατόν νά σκεφθή, αλλά ό,τι εγώ παρήγγειλα, καί τούτο μέχρι τό τέλος τού κόσμου. Καί συμπληρώνει: «Καί ιδού εγώ μεθ\ υμών ειμί πάσας τάς ημέρας, έως τής συντελείας τού αιώνος. Αμήν» (Ματθ. 28, 20).
Οι Απόστολοι έλαβαν αυτόν τόν νόμο καί θυσίασαν τήν ζωή τους γιά νά τόν τηρήσουν. Καί σέ αυτούς πού ήθελαν νά τούς υποχρεώσουν νά μή κηρύττουν όσα κηρύττουν επ\ απειλή τιμωρίας καί θανάτου, τούς απαντούσαν: «Ει δίκαιον εστιν ενώπιον τού Θεού υμών ακούειν μάλλον ή τού Θεού, κρίνατε. Ου δυνάμεθα γάρ ημείς ά είδομεν καί ηκούσαμεν μή λαλείν» (Πραξ. 4, 19 20).
Ο σαφής αυτός νόμος παραδόθηκε από τούς Αποστόλους στούς διαδόχους τους, έγινε αποδεκτός από τούς δευτέρους καί έχει ισχύ διαχρονική στήν Εκκλησία τού Θεού. Εξ αιτίας τού νόμου τούτου η Εκκλησία είναι ο στύλος καί η βάσις τής αληθείας. Βλέπετε λοιπόν τί απαραβίαστη σταθερότητα έχει; Μετά από αυτό, ποιός θά είναι τόσο θρασύς νά αγγίξη πεισματικά ή νά κουνήση οτιδήποτε στό χριστιανικό δόγμα καί νόμο;
Ακολούθως ακούστε τί αναφέρεται στόν Προφήτη Ιεζεκιήλ πού επί επτά ημέρες βρισκόταν σέ έκστασι προσευχής καί μετά από επτά ημέρες άκουσε τό λόγο τού Κυρίου: «Υιέ ανθρώπου, σκοπόν δέδωκά σε τώ οίκω Ισραήλ, καί ακούση εκ στόματός μου λόγον» (Ιεζ. 3,17), καί διακήρυξε στό λαό. Νά ο νόμος γιά σένα! Άν δής έναν άνομο πού διαπράττει ανομία καί δέν τού πής: άφησε τήν ανομία σου καί άλλαξε δρόμο, «ο άνομος εκείνος εν τή αδικία αυτού αποθανείται, καί τό αίμα αυτού εκ τής χειρός σου εκζητήσω» (Ιεζ. 3,18). Αντιθέτως, άν διακηρύξης στόν άνομο ότι θά πρέπει νά ξεφύγη από τήν άνομη οδό του καί αυτός δέν ξεφύγη, τότε εκείνος ο άνομος θά πεθάνη στήν ανομία του, ενώ εσύ θά σώσης τήν ψυχή σου. Παρόμοια άν δής ένα δίκαιο πού αρχίζει νά κλονίζεται στήν αρετή του καί δέν τόν στηρίξης καί δέν φροντίσης νά τόν φέρης στόν ίσιο δρόμο μέ τά λόγια σου, τότε εκείνος ο δίκαιος επειδή αμάρτησε, θά πεθάνη στίς αμαρτίες του, αλλά τήν ψυχή του θά ζητήσω από τά χέρια σου πού δέν τόν στήριξες. Άν όμως προειδοποιήσης τόν δίκαιο ότι δέν πρέπει νά αμαρτάνη καί αυτός παύση νά αμαρτάνη, τότε ο δίκαιος θά ζήση κι\ εσύ θά σώσης τήν ψυχή σου (Βλ. Ιεζ. 3, 19 21)
Τί αυστηρός νόμος! Κι\ όμως ακούγεται στίς συνειδήσεις όλων τών ποιμένων κατά τήν εκλογή καί χειροτονία τους, όταν ένας βαρύς ζυγός τίθεται πάνω τους, η διαποίμανσις τού ποιμνίου τού Χριστού πού Εκείνος τούς τό εμπιστεύθηκε, μικρό ή μεγάλο. όχι μόνο νά τό διαποιμάνουν, αλλά καί νά τό διατηρήσουν. Πώς θά μπορούσε κανείς νά είναι τόσο θρασύς, πού νά διαστρέψη τά πάντα στό νόμο τού Χριστού, όταν αυτό συνεπάγεται καταστροφή καί στούς δύο, ποιμένες καί ποίμνιο;
Άν η σωστική δύναμις τής διδασκαλίας εξαρτιόταν από τήν γνώμη μας πάνω σ\ αυτήν καί τήν συναίνεσί μας σ\ αυτήν, τότε θά είχε νόημα τό νά συλλάβη κάποιος άνθρωπος στό νού του νά ανοικοδομήση τόν Χριστιανισμό σύμφωνα μέ τίς ανθρώπινες αδυναμίες ή τίς αξιώσεις τής εποχής καί νά τόν προσαρμόση κατά τούς πόθους τής αμαρτωλής του καρδιάς. Μά η σωστική δύναμις τού χριστιανικού νόμου δέν εξαρτάται καθόλου από μάς, αλλά από τό θέλημα τού Θεού, από τό γεγονός ότι ο ίδιος ο Θεός καθιέρωσε επακριβώς τήν ακριβή οδό τής σωτηρίας. Έξω από αυτήν δέν υπάρχει άλλη οδός, ούτε θά μπορούσε νά υπάρξη. Συνεπώς καθένας πού διδάσκει μέ οποιονδήποτε διαφορετικό τρόπο, σημαίνει πώς παρεκκλίνει από τήν αληθινή οδό καί καταστρέφει τόν εαυτό του καί σάς. Τί λογική υπάρχει σ\ αυτό;
Προσέξατε πόσο αυστηρή κρίσις ελέχθη, όταν κάτι παρόμοιο συνέβη στό έθνος τού Ισραήλ κατά τά δύσκολα χρόνια τής αιχμαλωσίας του. Μερικοί Προφήτες από οίκτο γιά τούς βασανισμένους καί τούς αρρώστους μιλούσαν στό λαό όχι όπως ο Κύριος παρήγγειλε, αλλά όπως η καρδιά τους τούς υπαγόρευε. Γι\ αυτούς ο Κύριος έδωσε τίς εξής διαταγές στόν Ιεζεκιήλ: «Καί σύ, υιέ ανθρώπου, στήρισον τό πρόσωπόν σου επί τάς θυγατέρας τού λαού σου τάς προφητευούσας από καρδίας αυτών καί προφήτευσον επ αυτάς καί ερείς· τάδε λέγει Κύριος· ουαί ταίς συρραπτούσαις προσκεφάλαια υπό πάντα αγκώνα χειρός καί ποιούσαις επιβόλαια επί πάσαν κεφαλήν πάσης ηλικίας τού διαστρέφειν ψυχάς· αι ψυχαί διεστράφησαν τού λαού μου, καί ψυχάς περιεποιούντο.» (Ιεζ. 13. 17 18).
Τούτο σημαίνει: Αλλοίμονο σέ κείνους πού διατάζουν κάθε είδος ιδιαιτέρας μεταχειρήσεως καί προτείνουν τέτοια μαλθακή αγωγή, ώστε κανείς νά μήν αισθάνεται τήν παραμικρή δυσαρέσκεια, ούτε από τούς επάνω ούτε από τούς κάτω, αδιαφορώντας εάν τούτο είναι γιά τήν σωτηρία ή τήν καταστροφή, ευάρεστο ή αποκρουστικό στό Θεό. Αλλοίμονο σ\ αυτούς, διότι «τάδε λέγει Κύριοςτά προσκεφάλαια υμών καί επιβόλαια», δηλαδή τήν μελιστάλακτη καί παρήγορη διδασκαλία σας, «εφ ά υμείς εκεί συστρέφετε ψυχάς», θά διαρρήξω από τά χέρια σας, θά ελευθερώσω τίς διεστραμμένες ψυχές από αυτή τήν διδασκαλία σας καί θά σάς εξολοθρεύσω, διαφθορείς (Βλ. Ιεζ. 13, 20 21).
Αυτό είναι τό όφελος τής ιδιαιτέρας μεταχειρίσεως καί τής επιεικείας, τό είδος πού θέλετε νά ακούτε από τούς ιεροκήρυκες! Όταν βάλετε όλα τούτα βαθειά στήν καρδιά σας, δέν είναι σωστό νά θέλετε νά κάνουμε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις στό χριστιανικό δόγμα, έχοντας τήν λανθασμένη επιθυμία νά σάς ευχαριστήσουμε. Αντίθετα μάλιστα οφείλετε νά απαιτήτε επίμονα νά παραμένουμε στό δόγμα, όσο τό δυνατόν αυστηρά καί ακλόνητα.
Έχετε ακούσει ποτέ γιά τά συγχωροχάρτια τού Πάπα τής Ρώμης; Νά τί είναι αυτά: Ιδιαίτερη μεταχείρισις καί επιείκεια, τά οποία δίνει αψηφώντας τό νόμο τού Χριστού. Καί ποιό είναι τό αποτέλεσμα; Από αυτά όλη η Δύσις είναι διεφθαρμένη στήν πίστι καί στόν τρόπο ζωής, καί τώρα χάνεται στήν απιστία καί στόν αχαλίνωτο βίο μέ τά συγχωροχάρτια της.
Ο Πάπας άλλαξε πολλά δόγματα, χάλασε όλα τά Μυστήρια, ακύρωσε τούς κανόνες πού αφορούσαν τήν ρύθμισι τής Εκκλησίας καί τήν διόρθωσι τών ηθών. Όλα πλέον άρχισαν νά πηγαίνουν αντίθετα στό θέλημα τού Κυρίου, καί έγιναν χειρότερα καί πιό χειρότερα.
Κατόπιν εμφανίστηκε ο Λούθηρος, ένας έξυπνος άνθρωπος αλλά ισχυρογνώμων. Αυτός λοιπόν είπε: «Ο Πάπας άλλαξε τά πάντα όπως ήθελε, γιατί νά μήν κάνω κι\ εγώ τό ίδιο;» Άρχισε λοιπόν νά τροποποιή καί νά ξανατροποποιή τά πάντα μέ τόν τρόπο του, καί ίδρυσε κατ\ αυτόν τόν τρόπο τήν νέα λουθηρανική πίστι, η οποία ελάχιστα μοιάζει μέ όσα ο Κύριος παρήγγειλε καί οι άγιοι Απόστολοι μάς παρέδωσαν.
Μετά τό Λούθηρο παρουσιάστηκαν φιλόσοφοι. Κι\ αυτοί μέ τήν σειρά τους είπαν: «Ο Λούθηρος καθιέρωσε γιά τόν εαυτό του μία νέα πίστι, δήθεν βασισμένη στό Ευαγγέλιο, στήν πραγματικότητα όμως στηριγμένη στό δικό του τρόπο σκέψεως. Γιατί λοιπόν κι\ εμείς νά μή συνθέσουμε δόγματα βασισμένα μόνο στό δικό μας τρόπο σκέψεως, αγνοώντας τελείως τό Ευαγγέλιο;» Άρχισαν κι\ αυτοί πλέον νά σκέπτωνται ορθολογιστικά, καί νά εικάζουν περί τού Θεού, περί τού κόσμου, περί τού ανθρώπου, καθένας μέ τόν τρόπο του, καί ανακάτεψαν τόσα πολλά δόγματα, ώστε μόνο νά τά απαριθμήση κανείς, ζαλίζεται ο νούς του.
Τώρα οι δυτικοί έχουν τίς εξής αντιλήψεις: Πίστευε ό,τι νομίζεις καλύτερο ζήσε όπως σου αρέσει, ικανοποίησε ο,τιδήποτε θέλγει τήν ψυχή σου. Ως εκ τούτου δέν αναγνωρίζουν κανένα νόμο ή περιορισμό καί δέν υποτάσσονται στόν Λόγο τού Θεού. Η οδός τους είναι ευρεία, όλα τά εμπόδια εκτοπίστηκαν. Μά η ευρεία οδός οδηγεί στήν απώλεια, καθώς λέγει ο Κύριος. Εκεί ωδήγησε η χαλαρότης στήν διδασκαλία!
Λύτρωσέ μας, Κύριε, από αυτήν τήν ευρεία οδό! Προτιμότερο όμως νά αγαπήσουμε κάθε στενοχωρία πού ο Κύριος διώρισε γιά τήν σωτηρία μας. Άς αγαπήσουμε τά χριστιανικά δόγματα καί άς βιάσουμε τό νού μας μέ αυτά, επιβάλλοντάς του νά μή σκέπτεται διαφορετικά. Άς αγαπήσουμε τά χριστιανικά ήθη καί άς βιάσουμε τήν θέλησί μας σ΄ αυτά, υποχρεώνοντάς την νά σηκώνη τόν ελαφρό ζυγό τού Κυρίου ταπεινά καί υπομονετικά. Άς αγαπήσουμε όλες τίς χριστιανικές τελετουργίες καί ακολουθίες πού μάς νουθετούν, μάς διορθώνουν, μάς αγιάζουν. Άς βιάσουμε τήν καρδιά μας μ\ αυτές, προωθώντας την νά μεταφέρη τίς προτιμήσεις της από τά γήινα καί τά φθαρτά στά ουράνια καί άφθαρτα.
Άς περιορίσουμε τό εαυτό μας σάν νά μπαίναμε σέ κλουβί. Ή, μάλλον, άς σύρουμε τόν εαυτό μας, σάν νά περνούσαμε μέσα από μία στενή διάβασι. Άς είναι αυτή στενή, γιά νά μή μπορή νά περεκκλίνη κανείς ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Αναμφίβολα όμως θά λάβουμε δι\ αυτής τής στενής οδού ως αντάλλαγμα τήν βασιλεία τών ουρανών. Διότι αυτή η βασιλεία, καθώς γνωρίζετε, είναι η βασιλεία τού Κυρίου. Ο Κύριος καθώρισε αυτή τήν στενή οδό καί μάς είπε: Πηγαίνετε ακριβώς από αυτή τήν οδό καί θά επιτύχετε τήν βασιλεία τών ουρανών.\
Θά μπορούσε πλέον κανείς νά αμφιβάλλη γιά τό άν ο οδοιπόρος φθάση στό σκοπό του; Καί τί μυαλό θά είχε καθένας πού αρχίζει νά επιθυμεί κάθε είδος ακυρώσεως εντολών, όταν μέ αυτόν τόν τρόπο θά έχανε αμέσως τό δρόμο του καί θά χανόταν;
Αφού εννοήσατε πλήρως αυτή τήν επιβεβαίωσι, μή στενοχωρήσθε άν κάτι στήν διδασκαλία μας φαίνεται αυστηρό. Τό μόνο πού νά επιζητήτε είναι τό νά βεβαιωθήτε άν είναι τού Κυρίου. Κι εφ\ όσον βεβαιωθήκατε πώς είναι τού Κυρίου, δεχθήτε την ολόψυχα, οσοδήποτε αυστηρή ή εξαναγκαστική μπορεί νά είναι. Κι όχι μόνο μήν επιθυμήτε ιδιαίτερη μεταχείρισι καί επιείκεια στό δόγμα καί στό ήθος, αλλά φεύγετε από αυτά, σάν νά φεύγατε τό πύρ τής γεένης. Από αυτό δέν μπορούν νά ξεφύγουν όσοι επινοούν τέτοια πράγματα καί μέ αυτά παρασύρουν τούς ψυχικώς αδυνάτους νά τούς ακολουθήσουν. Αμήν.
29 Δεκεμβρίου 1863 Κυριακή μετά τήν Χριστού ΓέννησινΟι καιροί έχουν αλλάξει!
Πόσο χάρηκα πού τό άκουσα. Αυτό σημαίνει ότι ακούτε προσεκτικά ό,τι λέγω, καί όχι μόνο ακούτε, αλλά καί είστε διατεθειμένοι νά τό τηρήσετε. Τί περισσότερο θά μπορούσαμε νά επιθυμήσουμε εμείς πού κηρύττουμε όπως διαταχθήκαμε καί όσα διαταχθήκαμε;
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, μέ κανένα τρόπο δέν μπορώ νά συμφωνήσω μέ τήν γνώμη σας καί τό θεωρώ καθήκον μου νά τήν σχολιάσω καί νά τήν διορθώσω. Διότι μολονότι ίσως είναι παρά τήν θέλησι καί τήν πεποίθησί σας προέρχεται από αμαρτωλή πηγή, σάν νά μπορούσε ο Χριστιανισμός νά μεταβάλλη τά δόγματά του, τούς κανόνες του, τίς αγιαστικές του τελετουργίες, γιά νά ανταποκριθή στό πνεύμα κάθε εποχής καί προσαρμοσμένος στά μεταβλητά γούστα τών υιών τού αιώνος τούτου, νά μπορούσε νά προσθέση ή νά αφαιρέση κάτι.
Κι\ όμως δέν είναι έτσι. Ο Χριστιανισμός πρέπει νά παραμένη αιώνια αμετάβλητος, χωρίς καθόλου νά εξαρτάται ή νά κατευθύνεται από τό πνεύμα τής εκάστοτε εποχής. Αντίθετα ο ίδιος ο Χριστιανισμός είναι διωρισμένος νά κυβερνά καί νά διοική τά πνεύμα τού αιώνος γιά καθένα πού υπακούει στίς νουθεσίες του. Γιά νά σάς πείσω στό εν λόγω ζήτημα, θά σάς αναφέρω μερικές σκέψεις γιά νά τίς μελετήσετε.
Κάποιοι είπαν πώς η διδασκαλία μου είναι αυστηρή. Κατ\ αρχήν η διδασκαλία μου δέν είναι δική μου, ούτε θά έπρεπε νά είναι. Από αυτή τήν ιερή θέσι κανείς δέν πρέπει ούτε μπορεί νά κηρύττη δικιά του διδασκαλία. Άν λοιπόν εγώ ή κάποιος άλλος τολμήσει ποτέ νά τό κάνη, μπορείτε νά μάς βγάλετε εκτός Εκκλησίας.
Εμείς κηρύττουμε τήν διδασκαλία τού Κυρίου καί Θεού καί Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, τών αγίων Αποστόλων του καί τής Αγίας Εκκλησίας πού κατευθύνεται από τό άγιο Πνεύμα. Συνάμα φροντίζουμε μέ κάθε δυνατό τρόπο νά διατηρήσουμε τήν διδασκαλία αυτή ακεραία καί απαραβίαστη στόν νού καί στήν καρδιά σας. Παρουσιάζουμε κάθε σκέψι καί χρησιμοποιούμε κάθε λέξι μέ πολλή προσοχή, γιά νά μή σκιάσουμε μέ κανένα τρόπο αυτή τήν λαμπρή καί θεία διδασκαλία. Κανείς δέν μπορεί νά πράξη διαφορετικά.
Ένας τέτοιος νόμος πού καθορίζει τό κήρυγμα τού καθενός στήν Εκκλησία νά είναι θεόπεμπτο, καθιερώθηκε από τήν δημιουργία τού κόσμου κι\ έτσι πρέπει νά παραμείνη ισχύον ώς τό τέλος τού κόσμου. Ο Προφήτης Μωυσής μετά τήν παράδοσι τών εντολών τού ίδιου τού Θεού στόν Ισραηλιτικό λαό, κατέληξε στά εξής: «Ου προσθήσετε πρός τό ρήμα ό εγώ εντέλλομαι υμίν, καί ουκ αφελείτε απ\ αυτού, φυλάσσεσθε τάς εντολάς Κυρίου τού Θεού ημών, όσα εγώ εντέλλομαι υμίν σήμερον» (Δευτ. 4,2).
Αυτός ο νόμος τής σταθερότητος είναι τόσο αμετάβλητος, ώστε ο ίδιος ο Κύριος καί Σωτήρας μας, όταν δίδασκε τό λαό στό όρος είπε: «Μή νομίσητε ότι ήλθον καταλύσαι τόν νόμον ή τούς προφήτας· ουκ ήλθον καταλύσαι, αλλά πληρώσαι. Αμήν γάρ λέγω υμίν, έως άν παρέλθη ο ουρανός καί η γή, ιώτα έν ή μία κεραία ου μή παρέλθη από τού νόμου, έως άν πάντα γένηται» (Ματθ. 5,17 18).
Έπειτα έδωσε τό ίδιο κύρος στήν δική του διδασκαλία, πρίν ερμηνεύση τίς εντολές στό πνεύμα τού ευαγγελίου, μέ τό νά προσθέση: «Ός άν ούν λύση μίαν τών εντολών τούτων τών ελαχίστων καί διδάξη ούτω τούς ανθρώπους, ελάχιστος κληθήσεται εν τή βασιλεία τών ουρανών» (Ματθ. 5,19).
Αυτό σημαίνει πώς καθένας πού ερμηνεύει λανθασμένα τίς εντολές τού Θεού καί μειώνει τό κύρος τους, θά είναι απόκληρος στήν μέλλουσα ζωή. Έτσι είπε στήν αρχή τού κηρύγματός του. Τό ίδιο διαβεβαίωσε καί στόν άγιο Ιωάννη τόν Θεολόγο, τόν θεατή τών αρρήτων αποκαλύψεων, στόν οποίο περιέγραψε τήν τελική κρίσι τού κόσμου καί τής Εκκλησίας, αναφέροντας στήν Αποκάλυψη: «Μαρτυρώ εγώ παντί τώ ακούοντι τούς λόγους τής προφητείας τού βιβλίου τούτου. Εάν τίς επιθή επί ταύτα, επιθήσει ο Θεός επ\ αυτόν τάς πληγάς τάς γεγραμμένας εν τώ βιβλίω τούτω, καί εάν τίς αφέλη από τών λόγων τού βιβλίου τής προφητείας ταύτης, αφελεί ο Θεός τό μέρος αυτού από τού ξύλου τής ζωής καί εκ τής πόλεως τής αγίας, τών γεγραμμένων εν τώ βιβλίω τούτω» (Αποκ. 22, 18 19).
Γιά όλο τό χρονικό διάστημα πού μεσολαβεί από τήν πρώτη παρουσία του στόν κόσμο μέχρι τήν δευτέρα του παρουσία, ο Χριστός έδωσε στούς αγίους Αποστόλους καί στούς διαδόχους τους τόν παρακάτω νόμο: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά έθνηδιδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν» (Ματθ. 28, 19).
Τούτο σημαίνει νά διδάσκετε όχι ό,τι κάποιος άλλος θά ήταν δυνατόν νά σκεφθή, αλλά ό,τι εγώ παρήγγειλα, καί τούτο μέχρι τό τέλος τού κόσμου. Καί συμπληρώνει: «Καί ιδού εγώ μεθ\ υμών ειμί πάσας τάς ημέρας, έως τής συντελείας τού αιώνος. Αμήν» (Ματθ. 28, 20).
Οι Απόστολοι έλαβαν αυτόν τόν νόμο καί θυσίασαν τήν ζωή τους γιά νά τόν τηρήσουν. Καί σέ αυτούς πού ήθελαν νά τούς υποχρεώσουν νά μή κηρύττουν όσα κηρύττουν επ\ απειλή τιμωρίας καί θανάτου, τούς απαντούσαν: «Ει δίκαιον εστιν ενώπιον τού Θεού υμών ακούειν μάλλον ή τού Θεού, κρίνατε. Ου δυνάμεθα γάρ ημείς ά είδομεν καί ηκούσαμεν μή λαλείν» (Πραξ. 4, 19 20).
Ο σαφής αυτός νόμος παραδόθηκε από τούς Αποστόλους στούς διαδόχους τους, έγινε αποδεκτός από τούς δευτέρους καί έχει ισχύ διαχρονική στήν Εκκλησία τού Θεού. Εξ αιτίας τού νόμου τούτου η Εκκλησία είναι ο στύλος καί η βάσις τής αληθείας. Βλέπετε λοιπόν τί απαραβίαστη σταθερότητα έχει; Μετά από αυτό, ποιός θά είναι τόσο θρασύς νά αγγίξη πεισματικά ή νά κουνήση οτιδήποτε στό χριστιανικό δόγμα καί νόμο;
Ακολούθως ακούστε τί αναφέρεται στόν Προφήτη Ιεζεκιήλ πού επί επτά ημέρες βρισκόταν σέ έκστασι προσευχής καί μετά από επτά ημέρες άκουσε τό λόγο τού Κυρίου: «Υιέ ανθρώπου, σκοπόν δέδωκά σε τώ οίκω Ισραήλ, καί ακούση εκ στόματός μου λόγον» (Ιεζ. 3,17), καί διακήρυξε στό λαό. Νά ο νόμος γιά σένα! Άν δής έναν άνομο πού διαπράττει ανομία καί δέν τού πής: άφησε τήν ανομία σου καί άλλαξε δρόμο, «ο άνομος εκείνος εν τή αδικία αυτού αποθανείται, καί τό αίμα αυτού εκ τής χειρός σου εκζητήσω» (Ιεζ. 3,18). Αντιθέτως, άν διακηρύξης στόν άνομο ότι θά πρέπει νά ξεφύγη από τήν άνομη οδό του καί αυτός δέν ξεφύγη, τότε εκείνος ο άνομος θά πεθάνη στήν ανομία του, ενώ εσύ θά σώσης τήν ψυχή σου. Παρόμοια άν δής ένα δίκαιο πού αρχίζει νά κλονίζεται στήν αρετή του καί δέν τόν στηρίξης καί δέν φροντίσης νά τόν φέρης στόν ίσιο δρόμο μέ τά λόγια σου, τότε εκείνος ο δίκαιος επειδή αμάρτησε, θά πεθάνη στίς αμαρτίες του, αλλά τήν ψυχή του θά ζητήσω από τά χέρια σου πού δέν τόν στήριξες. Άν όμως προειδοποιήσης τόν δίκαιο ότι δέν πρέπει νά αμαρτάνη καί αυτός παύση νά αμαρτάνη, τότε ο δίκαιος θά ζήση κι\ εσύ θά σώσης τήν ψυχή σου (Βλ. Ιεζ. 3, 19 21)
Τί αυστηρός νόμος! Κι\ όμως ακούγεται στίς συνειδήσεις όλων τών ποιμένων κατά τήν εκλογή καί χειροτονία τους, όταν ένας βαρύς ζυγός τίθεται πάνω τους, η διαποίμανσις τού ποιμνίου τού Χριστού πού Εκείνος τούς τό εμπιστεύθηκε, μικρό ή μεγάλο. όχι μόνο νά τό διαποιμάνουν, αλλά καί νά τό διατηρήσουν. Πώς θά μπορούσε κανείς νά είναι τόσο θρασύς, πού νά διαστρέψη τά πάντα στό νόμο τού Χριστού, όταν αυτό συνεπάγεται καταστροφή καί στούς δύο, ποιμένες καί ποίμνιο;
Άν η σωστική δύναμις τής διδασκαλίας εξαρτιόταν από τήν γνώμη μας πάνω σ\ αυτήν καί τήν συναίνεσί μας σ\ αυτήν, τότε θά είχε νόημα τό νά συλλάβη κάποιος άνθρωπος στό νού του νά ανοικοδομήση τόν Χριστιανισμό σύμφωνα μέ τίς ανθρώπινες αδυναμίες ή τίς αξιώσεις τής εποχής καί νά τόν προσαρμόση κατά τούς πόθους τής αμαρτωλής του καρδιάς. Μά η σωστική δύναμις τού χριστιανικού νόμου δέν εξαρτάται καθόλου από μάς, αλλά από τό θέλημα τού Θεού, από τό γεγονός ότι ο ίδιος ο Θεός καθιέρωσε επακριβώς τήν ακριβή οδό τής σωτηρίας. Έξω από αυτήν δέν υπάρχει άλλη οδός, ούτε θά μπορούσε νά υπάρξη. Συνεπώς καθένας πού διδάσκει μέ οποιονδήποτε διαφορετικό τρόπο, σημαίνει πώς παρεκκλίνει από τήν αληθινή οδό καί καταστρέφει τόν εαυτό του καί σάς. Τί λογική υπάρχει σ\ αυτό;
Προσέξατε πόσο αυστηρή κρίσις ελέχθη, όταν κάτι παρόμοιο συνέβη στό έθνος τού Ισραήλ κατά τά δύσκολα χρόνια τής αιχμαλωσίας του. Μερικοί Προφήτες από οίκτο γιά τούς βασανισμένους καί τούς αρρώστους μιλούσαν στό λαό όχι όπως ο Κύριος παρήγγειλε, αλλά όπως η καρδιά τους τούς υπαγόρευε. Γι\ αυτούς ο Κύριος έδωσε τίς εξής διαταγές στόν Ιεζεκιήλ: «Καί σύ, υιέ ανθρώπου, στήρισον τό πρόσωπόν σου επί τάς θυγατέρας τού λαού σου τάς προφητευούσας από καρδίας αυτών καί προφήτευσον επ αυτάς καί ερείς· τάδε λέγει Κύριος· ουαί ταίς συρραπτούσαις προσκεφάλαια υπό πάντα αγκώνα χειρός καί ποιούσαις επιβόλαια επί πάσαν κεφαλήν πάσης ηλικίας τού διαστρέφειν ψυχάς· αι ψυχαί διεστράφησαν τού λαού μου, καί ψυχάς περιεποιούντο.» (Ιεζ. 13. 17 18).
Τούτο σημαίνει: Αλλοίμονο σέ κείνους πού διατάζουν κάθε είδος ιδιαιτέρας μεταχειρήσεως καί προτείνουν τέτοια μαλθακή αγωγή, ώστε κανείς νά μήν αισθάνεται τήν παραμικρή δυσαρέσκεια, ούτε από τούς επάνω ούτε από τούς κάτω, αδιαφορώντας εάν τούτο είναι γιά τήν σωτηρία ή τήν καταστροφή, ευάρεστο ή αποκρουστικό στό Θεό. Αλλοίμονο σ\ αυτούς, διότι «τάδε λέγει Κύριοςτά προσκεφάλαια υμών καί επιβόλαια», δηλαδή τήν μελιστάλακτη καί παρήγορη διδασκαλία σας, «εφ ά υμείς εκεί συστρέφετε ψυχάς», θά διαρρήξω από τά χέρια σας, θά ελευθερώσω τίς διεστραμμένες ψυχές από αυτή τήν διδασκαλία σας καί θά σάς εξολοθρεύσω, διαφθορείς (Βλ. Ιεζ. 13, 20 21).
Αυτό είναι τό όφελος τής ιδιαιτέρας μεταχειρίσεως καί τής επιεικείας, τό είδος πού θέλετε νά ακούτε από τούς ιεροκήρυκες! Όταν βάλετε όλα τούτα βαθειά στήν καρδιά σας, δέν είναι σωστό νά θέλετε νά κάνουμε οποιεσδήποτε παραχωρήσεις στό χριστιανικό δόγμα, έχοντας τήν λανθασμένη επιθυμία νά σάς ευχαριστήσουμε. Αντίθετα μάλιστα οφείλετε νά απαιτήτε επίμονα νά παραμένουμε στό δόγμα, όσο τό δυνατόν αυστηρά καί ακλόνητα.
Έχετε ακούσει ποτέ γιά τά συγχωροχάρτια τού Πάπα τής Ρώμης; Νά τί είναι αυτά: Ιδιαίτερη μεταχείρισις καί επιείκεια, τά οποία δίνει αψηφώντας τό νόμο τού Χριστού. Καί ποιό είναι τό αποτέλεσμα; Από αυτά όλη η Δύσις είναι διεφθαρμένη στήν πίστι καί στόν τρόπο ζωής, καί τώρα χάνεται στήν απιστία καί στόν αχαλίνωτο βίο μέ τά συγχωροχάρτια της.
Ο Πάπας άλλαξε πολλά δόγματα, χάλασε όλα τά Μυστήρια, ακύρωσε τούς κανόνες πού αφορούσαν τήν ρύθμισι τής Εκκλησίας καί τήν διόρθωσι τών ηθών. Όλα πλέον άρχισαν νά πηγαίνουν αντίθετα στό θέλημα τού Κυρίου, καί έγιναν χειρότερα καί πιό χειρότερα.
Κατόπιν εμφανίστηκε ο Λούθηρος, ένας έξυπνος άνθρωπος αλλά ισχυρογνώμων. Αυτός λοιπόν είπε: «Ο Πάπας άλλαξε τά πάντα όπως ήθελε, γιατί νά μήν κάνω κι\ εγώ τό ίδιο;» Άρχισε λοιπόν νά τροποποιή καί νά ξανατροποποιή τά πάντα μέ τόν τρόπο του, καί ίδρυσε κατ\ αυτόν τόν τρόπο τήν νέα λουθηρανική πίστι, η οποία ελάχιστα μοιάζει μέ όσα ο Κύριος παρήγγειλε καί οι άγιοι Απόστολοι μάς παρέδωσαν.
Μετά τό Λούθηρο παρουσιάστηκαν φιλόσοφοι. Κι\ αυτοί μέ τήν σειρά τους είπαν: «Ο Λούθηρος καθιέρωσε γιά τόν εαυτό του μία νέα πίστι, δήθεν βασισμένη στό Ευαγγέλιο, στήν πραγματικότητα όμως στηριγμένη στό δικό του τρόπο σκέψεως. Γιατί λοιπόν κι\ εμείς νά μή συνθέσουμε δόγματα βασισμένα μόνο στό δικό μας τρόπο σκέψεως, αγνοώντας τελείως τό Ευαγγέλιο;» Άρχισαν κι\ αυτοί πλέον νά σκέπτωνται ορθολογιστικά, καί νά εικάζουν περί τού Θεού, περί τού κόσμου, περί τού ανθρώπου, καθένας μέ τόν τρόπο του, καί ανακάτεψαν τόσα πολλά δόγματα, ώστε μόνο νά τά απαριθμήση κανείς, ζαλίζεται ο νούς του.
Τώρα οι δυτικοί έχουν τίς εξής αντιλήψεις: Πίστευε ό,τι νομίζεις καλύτερο ζήσε όπως σου αρέσει, ικανοποίησε ο,τιδήποτε θέλγει τήν ψυχή σου. Ως εκ τούτου δέν αναγνωρίζουν κανένα νόμο ή περιορισμό καί δέν υποτάσσονται στόν Λόγο τού Θεού. Η οδός τους είναι ευρεία, όλα τά εμπόδια εκτοπίστηκαν. Μά η ευρεία οδός οδηγεί στήν απώλεια, καθώς λέγει ο Κύριος. Εκεί ωδήγησε η χαλαρότης στήν διδασκαλία!
Λύτρωσέ μας, Κύριε, από αυτήν τήν ευρεία οδό! Προτιμότερο όμως νά αγαπήσουμε κάθε στενοχωρία πού ο Κύριος διώρισε γιά τήν σωτηρία μας. Άς αγαπήσουμε τά χριστιανικά δόγματα καί άς βιάσουμε τό νού μας μέ αυτά, επιβάλλοντάς του νά μή σκέπτεται διαφορετικά. Άς αγαπήσουμε τά χριστιανικά ήθη καί άς βιάσουμε τήν θέλησί μας σ΄ αυτά, υποχρεώνοντάς την νά σηκώνη τόν ελαφρό ζυγό τού Κυρίου ταπεινά καί υπομονετικά. Άς αγαπήσουμε όλες τίς χριστιανικές τελετουργίες καί ακολουθίες πού μάς νουθετούν, μάς διορθώνουν, μάς αγιάζουν. Άς βιάσουμε τήν καρδιά μας μ\ αυτές, προωθώντας την νά μεταφέρη τίς προτιμήσεις της από τά γήινα καί τά φθαρτά στά ουράνια καί άφθαρτα.
Άς περιορίσουμε τό εαυτό μας σάν νά μπαίναμε σέ κλουβί. Ή, μάλλον, άς σύρουμε τόν εαυτό μας, σάν νά περνούσαμε μέσα από μία στενή διάβασι. Άς είναι αυτή στενή, γιά νά μή μπορή νά περεκκλίνη κανείς ούτε δεξιά, ούτε αριστερά. Αναμφίβολα όμως θά λάβουμε δι\ αυτής τής στενής οδού ως αντάλλαγμα τήν βασιλεία τών ουρανών. Διότι αυτή η βασιλεία, καθώς γνωρίζετε, είναι η βασιλεία τού Κυρίου. Ο Κύριος καθώρισε αυτή τήν στενή οδό καί μάς είπε: Πηγαίνετε ακριβώς από αυτή τήν οδό καί θά επιτύχετε τήν βασιλεία τών ουρανών.\
Θά μπορούσε πλέον κανείς νά αμφιβάλλη γιά τό άν ο οδοιπόρος φθάση στό σκοπό του; Καί τί μυαλό θά είχε καθένας πού αρχίζει νά επιθυμεί κάθε είδος ακυρώσεως εντολών, όταν μέ αυτόν τόν τρόπο θά έχανε αμέσως τό δρόμο του καί θά χανόταν;
Αφού εννοήσατε πλήρως αυτή τήν επιβεβαίωσι, μή στενοχωρήσθε άν κάτι στήν διδασκαλία μας φαίνεται αυστηρό. Τό μόνο πού νά επιζητήτε είναι τό νά βεβαιωθήτε άν είναι τού Κυρίου. Κι εφ\ όσον βεβαιωθήκατε πώς είναι τού Κυρίου, δεχθήτε την ολόψυχα, οσοδήποτε αυστηρή ή εξαναγκαστική μπορεί νά είναι. Κι όχι μόνο μήν επιθυμήτε ιδιαίτερη μεταχείρισι καί επιείκεια στό δόγμα καί στό ήθος, αλλά φεύγετε από αυτά, σάν νά φεύγατε τό πύρ τής γεένης. Από αυτό δέν μπορούν νά ξεφύγουν όσοι επινοούν τέτοια πράγματα καί μέ αυτά παρασύρουν τούς ψυχικώς αδυνάτους νά τούς ακολουθήσουν. Αμήν.
29 Δεκεμβρίου 1863 Κυριακή μετά τήν Χριστού Γέννησιν
