π. Δημητρίου Μπόκου
Εννιά στον αριθμό, έξι αγόρια και τρία κορίτσια απ’ τα Γραμμενοχώρια των Ιωαννίνων οι θρυλικοί Ζωσιμάδες (1750-1840 περίπου), αποτελούν μια εντελώς εξαιρετική περίπτωση μοναδικών ανθρώπων.
Τα κορίτσια (Αλεξάνδρα, Ζωή, Αγγελική) έμειναν στα Γιάννενα, ενώ τα αγόρια (Ιωάννης, Αναστάσιος, Νικόλαος, Θεοδόσιος, Ζώης, Μιχαήλ) κατέφυγαν στη Ρωσία και αλλού, ασχολούμενοι με το εμπόριο. Και ο πλούτος τους, σαν ευλογημένος, αύξανε και εξέπληττε τον κόσμο. Μα εκείνοι δεν ξιπάστηκαν.
Αντιθέτως, ενσυνείδητα δοσμένοι στον Θεό και στην πατρίδα, έταξαν σκοπό της ζωής τους την ωφέλεια της Ελλάδας, με τίμημα τη δική τους ασκητική ζωή. Προτίμησαν να μένουν στο μετόχι της Μονής των Ιβήρων στη Μοσχα, αν και θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν δικά τους παλάτια (στο ίδιο μοναστήρι ζούσε, εξίσου ασκητικά, ο άλλος μεγάλος εθνικός ευεργέτης από το χωριό τους Ζώης Καπλάνης).
Επέλεξαν τη ζωή του εργένη, αν και είχαν κάθε δυνατότητα και άνεση να χαρούν μια ήρεμη ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή. Επέδειξαν εκούσια σταυρική αγάπη, ώστε η περιουσία τους, απαλλαγμένη από (τις νόμιμες) διεκδικήσεις κληρονόμων, να μεταβιβαστεί απρόσκοπτα ολόκληρη στην πάσχουσα πατρίδα τους.
Χιλιάδες ρωσικά ρούβλια έφταναν στα Γιάννενα και κάλυπταν όλες τις ανάγκες: προικίζονταν ορφανά η φτωχά κορίτσια, περιμαζεύονταν εγκαταλελειμμένα παιδιά, τρόφιμα και ρούχα μοιράζονταν τα Χριστούγεννα και το Πασχα σε όλους τους φτωχούς και φυλακισμένους της πόλης, Χριστιανούς, Εβραίους, Μουσουλμάνους, ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Η αληθινή αγάπη, αυτη που δίδαξε ο Χριστός, απέχει από κάθε υπόνοια ρατσισμού. Από τα χρήμα-τα που η αδελφότητα των Ζωσιμάδων έστελνε κάθε χρόνο στα Γιάννενα, πληρώνονταν οι γιατροί της πόλης, για να επισκέπτονται δωρεάν τους φτωχούς αρρώστους.
Ήταν τέτοια η έκταση της φιλανθρωπίας τους, που γεμάτοι ευγνωμοσύνη οι Γιαννιώτες δεν τους έλεγαν πιά με το όνομά τους, αλλά τους αποκαλούσαν: «οι αγιασμένοι» (Ηπειρωτικοί Αντίλαλοι, τεύχος 95, σ. 8).
Οι ευεργεσίες τους προς την πατρίδα ξεπερνούν κάθε φαντασία. Είναι φυσικά αδύνατο να απαριθμηθούν εδώ. Στεκόμαστε μόνο με ανυπόκριτο θαυμασμό μπροστά στο περίλαμπρο παράδειγμά τους. Αναγνωρίζουμε ανεπιφύλακτα τη γνήσια διάθεσή τους για ολοκληρωτική προσφορά και αγάπη. Τόσο διαφορετική από τη δική μας, μίζερη συνήθως, διάθεση! Οι Ζωσιμάδες και αλλοι μεγάλοι ευεργέτες του γένους μας αποτελούν το «μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο», που ακούει στο όνομα «Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες» (Περιοδ. «Ζωσιμάδες», Μαρτ. 2013, σ. 5).
Στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε σήμερα, οι αγιασμένοι Ζωσιμάδες είναι φωτεινό ορόσημο και οδηγητικός φάρος μας. Τώρα καλείται σε συναγερμο η δική μας καλοσύνη και ευσπλαχνία. Τα χέρια που απλώνονται ικετευτικά προς το μέρος μας πληθαίνουν αδιάκοπα. Τίποτε δεν μας δικαιολογεί να παραμένουμε αδιάφοροι και αδρανείς.
Δεν έχουμε πολλά για να δώσουμε; Μα ο Θεός μας είναι πλούσιος. Και πτώχευσε για να πλουτίσουμε. Με τη σταυρική του θυσία πήρε προσωπικά ε-πάνω του τον πόνο και τη φτώχεια μας. Πάψαμε πιά να είμαστε φτωχοί.
Αν ο πατέρας είναι πλούσιος, δεν θα ’ναι και τα παιδιά του πλούσια; Αν λοιπόν έχει ο Θεός, αλλά εμείς δεν έχουμε, τι συμβαίνει; Φαίνεται ότι απολέσαμε την υιοθεσία μας. Δεν είμαστε πιά παιδιά του Θεού. Τα γνήσια τέκνα του Θεού είναι «ως πτωχοί, πολλούς δε πλουτίζοντες, ως μηδέν έχοντες και πάντα κατέχοντες» (Β΄ Κορ. 6, 10).
Ας δίνουμε λοιπόν εμείς από τα λίγα που έχουμε και Εκείνος που γνωρισε από κοντά τις ανάγκες μας και έχει τη δύναμη να κάνει το λίγο πολύ, τιμώντας ιδιαίτερα το δίλεπτο της χήρας (Μαρκ. 12, 42), θα ευλογεί αφειδώλευτα και τα δικά μας πενιχρά μέσα. Θα τα πολλαπλασιάζει σαν τους πέντε άρτους. Και θα συντηρούνται από αυτά πολλοί άλλοι γύρω μας. Εκείνος ξέρει να διαχειρισθεί πολύ καλά τα δίλεπτά μας. Θα κάμει θαύματα μ’αυτά. Με λίγη καλή διάθεση λοιπόν θα βρεθούν χίλιοι τρόποι ν’ ανταποκριθούμε.
Ο καιρός της όποιας κρίσης γεννάει γενικευμένη ανασφάλεια. Οδηγεί σε έσχατη απόγνωση τον υλικά και πνευματικά αδύναμο άνθρωπο. Ακόμα και στην αυτοκτονία. Είμαστε κι εμείς ένοχοι κάθε φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Συνυπεύθυνοι.
Ας αντιστρέψουμε λοιπόν τα πράγματα. Πως; Προσβλέποντας με βαθειά εμπιστοσύνη στο φιλεύσπλαχνο πρόσωπο του Χριστού. Εν συνεχεία, ας μεταγγίζουμε στους ελαχίστους αδελφούς του (Ματθ. 25, 40) τη σιγουριά και ευσπλαχνία που απορρέει από το πρόσωπο αυτό.
Και ας δείχνουμε και το δικό μας φιλότιμο με έργα, όχι μόνο με λόγια, κατά το μέτρο της τρέχουσας ανάγκης. «Πίστις χωρίς των έργων νεκρά εστι» (Ιακ. 2, 14-26).
Το θέλει αυτό από μας. Γι’ αυτό άλλωστε μας άφησε αποστόλους στο πόδι του. Είναι δική μας τώρα αποστολή να δείξουμε το εύσπλαχνο πρόσωπό του στον απελπισμένο άνθρωπο, όπως τόσο υπέροχα το έδειξαν τότε, σε πολύ χαλεπώτερους καιρούς, οι αγιασμένοι Ζωσιμάδες.
Θα αδιαφορήσουμε;
