Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός: «Η προσεκτική νήψη γεννά τη διάκριση, που είναι ο πνευματικός οφθαλμός»

Ολόκληρη η Αγία Γραφή, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, διατάζει για την προσοχή και τη φυλακή της καρδιάς. Στην ανθρώπινη αδιαφορία αναφερόμενος ο Δαυίδ λέγει:

«Υιοί ανθρώπων έως πότε βαρυκάρδιοι» (Ψαλμ. δ’,2) και πάλι: «Η καρδία αυτών ματαία» (Ψαλμ ε’, 9). Και για τους ματαιόφρονες λέγει: «Είπε γαρ εν τη καρδία αυτού, ου μη σαλευθώ» (Ψαλμ. θ’,27).

Είμαστε φιλόθεοι αδελφοί μου, δεκτικοί προσβολής λογισμών, και αρετής και κακίας. Δεσπότης και κύριος των αποφάσεων και των παθών είναι ο ευσεβής και φιλόθεος λογισμός. Σκοπός και προορισμός μας είναι η διάκριση των προσβολών και εικόνων που διακινούν τους λογισμούς μας. Με αυτόν τον τρόπο θα γνωρίζουμε σε τι αποβλέπουν και κατά που κινούν πρώτα τη σκέψη μας.

Μετά, ελέγχουμε αν ερεθίζουν τα πάθη ή αντίθετα ωθούν στη δικαιοσύνη και τις αρετές. Το «πάση φυλακή τήρει σην καρδίαν»(Παρ. δ’, 23) αυτό το νόημα έχει. Και η ιερώτατη νήψη, που είναι σχεδόν το επάγγελμα των μοναχών, αυτήν την εργασία μόνιμα εκτελεί. Και η προσεκτική νήψη γεννά τη διάκριση, που είναι ο πνευματικός οφθαλμός.

Όλα όμως αυτά έχουν ως βάση τους την ακρίβεια της συνείδησης, που χαράζει δρόμο πλεύσης με κατεύθυνση πνευματική. Η δική μας αδιαφορία προκαλεί την άμβλυνση της συνείδησης. Όταν κατ’ επανάληψη περιφρονούμε τους υπαινιγμούς της συνείδησης, που μας υποδεικνύουν κάτι ή μας ελέγχουν, τότε αυτή σιωπά και εμείς πορευόμαστε επικίνδυνα, αφού έξω από το φως της επικρατούν τα πάθη και ο νόμος της διατροφής, ο παλαιός άνθρωπος.