Αντικείμενο διεπιστημονικής διερεύνησης από διεθνή εννιαμελή ομάδα, θα είναι ο ναός της Μεταμορφώσεως στη Σωτήρα Αμμοχώστου και τα αποτελέσματα της έρευνας προβλέπεται να δημοσιευθούν σε επιστημονικό συλλογικό τόμο σε συνεργασία με έγκριτο εκδοτικό οίκο.
Σε γραπτή ανακοίνωση του Δήμου Σωτήρας αναφέρεται ότι «από τις αρχές του μήνα το Πανεπιστήμιο Κύπρου, με τη γενναιόδωρη χρηματοδότηση του Ιδρύματος «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» στο πλαίσιο της ευρύτερης συνεργασίας τους με στόχο την προώθηση της έρευνας άρχισε έρευνα με θέμα «Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως στη Σωτήρα Αμμοχώστου και τα συμφραζόμενά της: Ιστορία – Αρχιτεκτονική – Τοιχογραφίες».
Ο ναός της Μεταμορφώσεως στη Σωτήρα Αμμοχώστου «αποτελεί το αντικείμενο διεπιστημονικής διερεύνησης από διεθνή εννιαμελή ομάδα. Τα αποτελέσματα της έρευνας προβλέπεται να δημοσιευθούν σε επιστημονικό συλλογικό τόμο σε συνεργασία με έγκριτο εκδοτικό οίκο».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση «το διετές ερευνητικό πρόγραμμα που προβλέπεται να ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου 2016, διεξάγεται με την άδεια και σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου. Στην όλη προσπάθεια πολύτιμη είναι η υποστήριξη του Δήμου Σωτήρας και της Ιεράς Μητρόπολης Κωνσταντίας – Αμμοχώστου».
Η εκκλησία της Μεταμορφώσεως στη Σωτήρα Αμμοχώστου, προστίθεται στην ανακοίνωση «βρίσκεται εντός του παλαιού νεκροταφείου, κοντά στο κέντρο του σύγχρονου χωριού. Το κτήριο, όπως σώζεται σήμερα, είναι προϊόν μιας σειράς επεμβάσεων στον αρχικό πυρήνα, του οποίου η κατασκευή τοποθετείται συνήθως στο 13ο αιώνα. Οι τοιχογραφίες, που αρχικά κοσμούσαν το εσωτερικό της μονόχωρης τρουλαίας εκκλησίας, σήμερα σώζονται αποσπασματικά, κυρίως στις παραστάδες και τα εσωράχια των τόξων που φέρουν τον τρούλο».
Παρά την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική ιστορία του ναού και τη σημασία των τοιχογραφιών, οι οποίες αποτελούν μια σπάνια μαρτυρία της μνημειακής ζωγραφικής στην Κύπρο στο β’ μισό του 13ου αιώνα «η εκκλησία της Μεταμορφώσεως (σε αντίθεση με κάποια άλλα μνημεία στην ίδια περιοχή) δεν υπήρξε ποτέ το αντικείμενο συστηματικής διερεύνησης, ενώ οι σχετικές αναφορές στην επιστημονική βιβλιογραφία είναι περιστασιακές».
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος είναι «η συστηματική επιστημονική μελέτη της αρχιτεκτονικής και των τοιχογραφιών του ιδιαίτερα σημαντικού, αλλά ελάχιστα μελετημένου, αυτού μνημείου. Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα περιλαμβάνει την πλήρη σχεδιαστική και φωτογραφική αποτύπωση του μνημείου και της διακόσμησης του, την αρχιτεκτονική μελέτη του κτηρίου, την αποσαφήνιση των οικοδομικών του φάσεων και τη διερεύνηση της αρχικής του λειτουργίας, την εικονογραφική και τεχνοτροπική ανάλυση των τοιχογραφιών του, την τεχνική ανάλυση των τοιχογραφιών, την ταυτοποίηση της πηγής των υλικών και την εξέταση της τεχνικής του ζωγράφου και τη μελέτη των ιστορικών, κοινωνικών και καλλιτεχνικών συμφραζομένων του μνημείου τόσο εντός της περιοχής της Σωτήρας, όσο και μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της Κύπρου των Λουζινιανών και της σταυροφορικής Ανατολής».
Στο πρόγραμμα θα εργαστεί μια διεθνής επιστημονική ομάδα, στην οποία συμμετέχουν, λειτουργοί από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Κύπρου, του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου και καθηγητές από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, τα Πανεπιστήμια της Καλιφόρνια στο Λος Αντζελες, το King’s College London, το Courtauld Institute of Art, London και το Groupe de Recherche d`Histoire de l`Université de Rouen.
Σημειώνεται ότι «το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου έχει αναλάβει τη φωτογραφική αποτύπωση του μνημείου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του κόστους για τις αναλύσεις θα καλυφθεί από το Materials Science and Engineering Department, Henry Samueli School of Engineering and Applied Science του University of California, Los Angeles».
Η μελέτη και η δημοσίευση του ναού της Μεταμορφώσεως στη Σωτήρα, «ειδικά των εξαιρετικά σημαντικών τοιχογραφιών του, φιλοδοξεί να κάνει το σχετικά άγνωστο αυτό μνημείο ευρύτερα γνωστό στην τοπική και διεθνή επιστημονική κοινότητα. Απώτερος στόχος είναι η γόνιμη συμβολή στην κατανόηση της καλλιτεχνικής παραγωγής στην Κύπρο κατά τον 13ο αιώνα μέσα από τη διερεύνηση της δυναμικής συνάντησης στη Σωτήρα μιας ζωντανής τοπικής βυζαντινής παράδοσης με τη χριστιανική τέχνη της Σταυροφορικής Ανατολής» καταλήγει η γραπτή ανακοίνωση του Δήμου Σωτήρας.
