Ο Γάμος στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι μια απλή προσευχή. Ο Γάμος, είναι μία δημόσια επίσημη και εορταστική τελετή που γίνεται με Σύναξη της Εκκλησίας. Στην τελετή αυτή παρευρίσκεται και ο ίδιος ο Χριστός σύμφωνα με την υπόσχεσή του (Ματθ. 18, 20). Επειδή, δε η παρουσία του Χριστού είναι μυστική και αόρατη, γι’ αυτό και ο Γάμος λέγεται Ιερό Μυστήριο.
Ο Χριστός όχι μόνο παρίσταται στο Γάμο, αλλά και Εκείνος είναι που τελεί το Ιερό Μυστήριο. Η παρουσία του Ιερέα είναι συμβολική!
Θα ξαφνιαστήκατε, ασφαλώς, ακούγοντας, ότι ο ίδιος ο Χριστός παρίσταται και τελεί το Γάμο σας! Και δικαιολογημένα θα ρωτήσετε: «Είναι τόσο σημαντικό το γεγονός ο Γάμος μας, ώστε ο ίδιος ο Χριστός να έλθει κοντά μας;».
Βέβαια, Είναι! Ο Θεός δημιούργησε τον άνδρα και τη γυναίκα, ως μία διαπροσωπική ενότητα. Μία «φύση». «Μία σάρκα». Αυτό σημαίνει, ότι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου, του άνδρα και της γυναίκας, είναι η απόλυτη ένωση και κοινωνία αγάπης, ψυχής και σώματος. Δυστυχώς, όμως, ένας «τρίτος» και εχθρικός παράγων, ο «διάβολος» μπήκε απρόσκλητος στη μέση και έσκιασε, χώρισε και διέλυσε το ανθρώπινο ζευγάρι, σε δύο ανταγωνιζόμενα και εχθρικά βιολογικά φύλλα.
Η διάσπαση του ανθρώπινου ζευγαριού, η πρώτη διάσπαση στην ανθρώπινη ιστορία, δεν ήταν απλώς συναισθηματική (απουσία αισθημάτων), αλλά καθαρά υπαρξιακή. Που σημαίνει, ότι ο χωρισμός του ανθρώπινου ζευγαριού έσκισε τη μία ανθρώπινη φύση στα δύο. Το πρόβλημα, επομένως, των απογόνων του Αδάμ και της Εύας ήταν και είναι υπαρξιακό: το πώς δηλαδή, η σκισμένη και κομμένη στα δύο ανθρώπινη φύση θα αποκατασταθεί και θα γίνει ξανά μία ψυχοσωματική ενότητα και κοινωνία.
Τι προσφέρει ο Γάμος;
Μετά τον τραγικό χωρισμό του πρώτου ανθρώπινου ζευγαριού, και για πολλά-πολλά χρόνια -αιώνες- οι άνδρες και οι γυναίκες ανταγωνίζονταν και αντιμάχονταν μεταξύ τους. χωρίς να μπορεί κανείς να τους συμφιλιώσει και να τους ενώσει. Πράγμα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Διότι ούτε η φιλοσοφία, ούτε η ψυχολογία, ούτε ο έρωτας, ούτε το σεξ μπορούν να ενώσουν τα «διεστώτα». Ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα το «χάσμα» παραμένει μέγα!
Ο Γάμος, ως μυστήριο της Εκκλησίας, προσφέρει στο ανθρώπινο ζευγάρι, ό,τι κανείς άλλος δεν μπορεί να προσφέρει: τη θεϊκή δύναμη του Χριστού που συμφιλιώνει και ενώνει ξανά τα «διηρημένα εις εν». Η σημασία, επομένως, του μυστηρίου του Γάμου έγκειται στο γεγονός, ό,τι δεν εύχεται απλώς, δεν δίνει εύκολες συμβουλές για ενότητα και αγάπη, αλλά χορηγεί τη θεϊκή Χάρη του Χριστού που είναι η μόνη δύναμη, που σαν ουράνια «κόλλα», επανασυγκολλεί και ξανασυνδέει τη διηρημένη και διχασμένη διαπροσωπική ανθρώπινη φύση.
Τα χρυσά δαχτυλίδια
Βασικό στοιχείο της τελετής του Γάμου είναι το χρυσά δαχτυλίδια που φορούν οι νεόνυμφοι. Τί νόημα έχουν; Τα χρυσά δακτυλίδια συμβολίζουν την ουράνια και θεϊκή Χάρη και δύναμη του Χριστού που τους χαρίζει το Ιερό Μυστήριο και η οποία τους ενώνει «Eις σάρκα μίαν». Το πολύτιμο αυτό δώρο οι νεόνυμφοι πρέπει να διαφυλάξουν «ως κόρην οφθαλμού». Για να το πετύχουν, όμως, αυτό, πρέπει να συνεχίσουν να είναι δεμένοι και ενωμένοι με τον Χριστό και τη θεϊκή του Χάρη και δύναμη.
Η προβληματική της συζυγίας
Οι χριστιανοί που κάνουν το Γάμο τους στην Εκκλησία και παίρνουν τη θεϊκή Χάρη και δύναμη, δεν παύουν να είναι άνθρωποι. Το μυστήριο του Γάμου δεν τους μεταμορφώνει σε Αγγέλους! Τους προσφέρει, όμως, τη θεϊκή Χάρη, ως πολύτιμο πνευματικό κεφάλαιο προς αξιοποίηση. Τη δωρεά αυτή αποδέχονται και επικυρώνουν με την υπογραφή τους στο ιερό συμβόλαιο του Γάμου, οι συμβαλλόμενοι: ο γαμπρός, η νύφη και ο Χριστός. Εκείνο, που χρειάζεται, επομένως, από τους νεόνυμφους και συζύγους είναι να προσπαθούν και να αγωνίζονται, για να κατακτούν μέρα με τη μέρα και βήμα προς βήμα, την ενότητα της αγάπης μεταξύ τους, μέσα σε ένα κόσμο βαθιά διηρημένο και κομματιασμένο.
Όχι κατασπατάληση του χαρίσματος
Και ένα τόνο χρυσάφι αν είχε χαρίσει κανείς στο νιόπαντρο ζευγάρι, η αξία της δωρεάς αυτής θα κρινόταν από τον τρόπο διαχείρισης και αξιοποίησής της. Διότι, σε περίπτωση κακής χρήσης και κατασπατάλησης της τεράστιας αυτής περιουσίας, οι σύζυγοι, αργά ή γρήγορα, θα κατέληγαν οιοσδήποτε στην τέλεια φτώχεια. Αντίθετα, αξιοποιώντας με σύνεση και μεθοδικότητα το πολύτιμο δώρο, θα μπορούσαν να πετύχουν με το παραπάνω όλους τους μεγάλους και ωραίους σκοπούς της ζωής τους.
Το ίδιο Ισχύει και για το πολύτιμο δώρο της θεϊκής Χάρης που χορηγεί ο Χριστός στους νεόνυμφους, με το μυστήριο του Γάμου. Αν το κατασπαταλήσουν με μία απερίσκεπτη και ακατάστατη ζωή, θα έλθει σύντομα ή στιγμή που θα νιώσουν απογυμνωμένοι από τη θεϊκή δωρεά. Και τότε είναι που θα αρχίσουν ξανά τα αρχέγονα προβλήματα της διένεξης και της δυσαρμονίας μεταξύ τους, που οδηγούν συνήθως στο δράμα της αποξένωσης και του χωρισμού.
Πλαισίωση ζωής
Ο Γάμος είναι ένας δρόμος και ένα ταξίδι. Είναι ο δρόμος που επέλεξαν να βαδίσουν οι δύο σύζυγοι. Και ένα ταξίδι που τέρμα του έχει το λιμάνι της βασιλείας του Θεού. Ο δρόμος όμως της ζωής για τους συζύγους, είναι μακρύς και η πορεία δύσκολη και κοπιαστική. Γι’ αυτό μεγάλη σημασία για την έγγαμη ζωή έχει η συντροφιά και η συνοδοιπορία. Αυτό σημαίνει, οι σύζυγοι να μη μένουν ποτέ μόνοι. Να βαδίζουν το δρόμο της ζωής μαζί με όλους. Με πρόσωπα που το εμπιστεύονται και τα αγαπούν. Για το μεγάλο ταξίδι της ζωής, επίσης, πρέπει κανείς να επιλέγει το μοναδικό πλοίο που διασχίζει τον ωκεανό του κόσμου και τερματίζει στο ουρανό λιμάνι. Κι’ αυτό είναι το υπερωκεάνιο «Εκκλησία». Με το μυστήριο του Γάμου, οι νεόνυμφοι αποκτούν ήδη τα εισιτήρια, για το μεγάλο ταξίδι της ζωής. Απ’ αυτούς δεν χρειάζεται τίποτε άλλο παρά να απολαμβάνουν το ταξίδι μαζί με τους άλλους συνταξιδιώτες, έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στον Κυβερνήτη τους: τον Χριστό!
Ο παράνυμφος (κουμπάρος)
Αρχαίο έθιμο επιβάλλει την παρουσία στο γάμο ενός φίλου του Νυμφίου. Ο ρόλος του είναι να προετοιμάσει τη γαμήλια τελετή και να χρησιμεύει ως σύνδεσμος μεταξύ των Νυμφευμένων. Στην Καινή Διαθήκη, ο Ιωάννης Βαπτιστής, χαρακτηρίζει τον εαυτό του «φίλον του Νυμφίου» διότι προετοίμαζε τους ανθρώπους να υποδεχθούν τον Χριστό (Ιω. γ’ 29). Στην Ορθόδοξη Παράδοση, ο Παράνυμφος εκπροσωπεί την εκκλησιαστική Κοινότητα και με την παρουσία του στο Γάμο, αφενός υποδέχεται το νέο ζευγάρι και αφετέρου παρέχει την εγγύηση της Κοινότητος ότι θα συμπαρασταθεί στη καινούρια ζωή τους. Γι’ αυτό, ο Παράνυμφος πρέπει να είναι Χριστιανός Ορθόδοξος.
Λίγα λόγια για το Ιερό Μυστήριο
Η Ακολουθία του Γάμου δεν είναι μία απλή (ιδιωτική) προσευχή των μελλονύμφων, αλλά ένα Ιερό Μυστήριο, μία επίσημη δηλαδή Σύναξη της Εκκλησίας, στον οποία παρίσταται αοράτως ο ίδιος ο Χριστός, σύμφωνα με τον υπόσχεσή Του (Ματθαίου, ιπ’ 20). Το Μυστήριο του Γάμου χορηγεί στο ζευγάρι τη θεϊκή χάρη και ενέργεια που τους ενώνει σε μία ψυχοσωματική ενότητα και κοινωνία. Τα χρυσά δακτυλίδια συμβολίζουν την ένωσή τους, αλλά και τον υπόσχεση (Αρραβώνα) του Χριστού ότι θα τους χαρίσει και την αιώνια ένωση και κοινωνία μαζί του στη Βασιλεία του Θεού. Η ένωση («άρμοσις») των κεριών των Νυμφευμένων συμβολίζει τη συμφιλίωση και την ενότητά τους στο όνομα του Χριστού. Με τα στέφανα, αμείβονται οι νυμφευόμενοι για τους μέχρι τη στιγμή εκείνη αγώνες τους και ενισχύονται να τους συνεχίσουν ώσπου ο «αγωνοθέτης Χριστός τους αποδώσει τον αμαράντινον της δόξης στέφανον» (Α’ Πέτρ. ε’ 4). Ο κυκλικός χορός του Ησαΐα συμβολίζει τη χαρά των Νυμφευόμενων για την ενσάρκωση του Χριστού από την Παρθένο Μαρία, καθώς και την αιώνια διάσταση της εν Χριστώ ζωής. Το ζαχαρωμένα αμύγδαλα, (κουφέτα-μπουμπουνιέρες) συμβολίζουν την αφθονία των αγαθών που εύχεται η Εκκλησία για τους Νεόνυμφους. Το «κοινό Ποτήριο» συμβολίζει την αμοιβαιότητα των νεονύμφων στις χαρές και τις λύπες της ζωής.
Χρήσιμες οδηγίες για το Γάμο
Πριν το Ιερό Μυστήριο
Οι μελλόνυμφοι επισκέπτονται το Ναό, όπου θα τελέσουν το γάμο τους και κάνουν την προσευχή τους. Στη συνέχεια, πηγαίνουν στο Γραφείο του Ναού και συνεννοούνται με τους Ιερείς, για το χρόνο (ήμερα και ώρα) τέλεσης του Μυστηρίου, καθώς και για τα απαραίτητα πιστοποιητικά. Εάν και οι δύο μελλόνυμφοι προέρχονται από την ίδια Ενορία, το μόνο πιστοποιητικό που χρειάζεται είναι η δημοσίευση της αγγελίας του γάμου τους σε οποιαδήποτε τοπική εφημερίδα. Τα πιστοποιητικά Αγαμίας θα εκδώσει η ενορία σας. Εάν οι μελλόνυμφοι προέρχονται από άλλη Ενορία, τότε εκτός από τη δημοσίευση, χρειάζεται και βεβαίωση αγαμίας και για τους δυο, από την Ενορία προέλευσης τους. Εάν ο ένας ή και οι δυο μελλόνυμφοι είναι αλλοδαποί, χρειάζεται πιστοποιητικό αγαμίας. Τα ξενόγλωσσα δικαιολογητικά πρέπει απαραίτητα να συνοδεύονται με επίσημη μετάφραση στα ελληνικά από αρμόδια δημόσια υπηρεσία. Τα παραπάνω δικαιολογητικά δεν γίνονται δεκτά, εάν ο αλλοδαπός δεν βρίσκεται νόμιμα στην Ελλάδα. Σε περίπτωση διαζυγίου ή χηρείας, ο ερχόμενος σε δεύτερο γάμο, πρέπει να προσκομίσει το πρωτότυπο διαζευκτήριο (για χρήση γάμου) ή το πιστοποιητικό θανάτου αντίστοιχα. Για την έκδοση της άδειας γάμου σύμφωνα με τον Νόμο απαιτείται παράβολο χαρτοσήμου, από οποιοδήποτε δημόσιο ταμείο.
Κατά την τέλεση του Ιερού Μυστηρίου
Γάμος μεταξύ ορθόδοξων και αλλόθρησκων (Εβραίων, μουσουλμάνων κ.λπ.) δεν ιερουργείτε.
Την «καλή ώρα» τελέσεως του Μυστηρίου, να προσέλθετε στο Ναό εγκαίρως (ιδίως η νύφη!) διότι οποιαδήποτε καθυστέρηση δημιουργεί μεγάλη ανωμαλία στο Πρόγραμμα του Ναού ιδίως όταν ακολουθούν και άλλα μυστήρια. Μετά το γάμο, ο Ιερεύς θα σας χορηγήσει το Πιστοποιητικό τελέσεως γάμου, το οποίο πρέπει να το καταθέσετε στο Ληξιαρχείο, μέσα σε ένα μηνά το αργότερο. Συστήστε στον διακοσμητή και τον φωτογράφο να ενεργούν με διακριτικότητα και σεβασμό προς το Μυστήριο και να μη γίνονται ενοχλητικοί. Πρώτοι οι νεόνυμφοι οφείλουν να δείχνουν ευλάβεια στην ιερότητα των στιγμών και να συμμετέχουν με προσοχή στα τελούμενα και τα λεγόμενα. Ειδικότερα η νύφη, σε ένδειξη σεβασμού προς το Ιερό Μυστήριο το νυφικό που θα επιλέξει για το γάμο της πρέπει να είναι σεμνό.
