Η Νηστεία είναι Εντολή του Θεού. Είναι η μία από τις δύο πρώτες που έδωσε στον Αδάμ μέσα στον Παράδεισο.
Συγκεκριμένα, η μία ήταν «να εργάζεται και να φυλάττει τον Παράδεισο», ενώ η άλλη «να μην φάει από τον καρπό του δέντρου της γνώσεως του καλού και του κακού».
Το Νόημα αυτής της Εντολής ήταν το εξής: Με όπλο τη Νηστεία, να συνηθίσουν οι άνθρωποι στην Υπακοή προς τον Θεό και στην Πάλη κατά του διαβόλου.
Ο Κύριος τόνισε ακόμη περισσότερο την αξία της Νηστείας, όταν περί του γένους των δαιμόνων ανέφερε χαρακτηριστικά: «Τούτο δε το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία». Δηλαδή, το γένος αυτό, δεν είναι δυνατόν να νικηθεί από κανέναν άνθρωπο, ο οποίος δεν προσεύχεται και δε νηστεύει.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι όταν νηστεύουμε, πρέπει και να ομολογούμε όποτε χρειαστεί τη Νηστεία μας (π.χ. όταν μας προσκαλέσουν σε γεύμα με αρτύσιμα φαγητά, ενώ είναι καιρός Νηστείας, θα πρέπει να αρνηθούμε ευγενικά τη συμμετοχή μας σε αυτό, ομολογώντας ότι νηστεύουμε), χωρίς όμως ποτέ να την επιδεικνύουμε, δηλαδή χωρίς να την φανερώνουμε σε κανέναν για να υπερηφανευτούμε ή για να δείξουμε το πόσο αγωνιζόμαστε. Ο Κύριος άλλωστε μας διδάσκει να κρατάμε κρυφή, κάθε Προσευχή και Νηστεία μας.
Ο δε Άγιος και Μέγας Βασίλειος αναφέρει για τη Νηστεία: «Όταν ο Θεός είπε ‘Δεν θα φάγετε’ στους πρωτοπλάστους, τους έβαλε Νόμο Νηστείας και Εγκρατείας. Εάν η Εύα δεν έτρωγε από τον καρπό του δένδρου εκείνου, δεν θα είχαμε ανάγκη σήμερα από τη Νηστεία. Επειδή δε νηστεύσαμε, διωχθήκαμε από τον Παράδεισο. Ας νηστέψουμε λοιπόν, για να μπούμε πάλι σε Αυτόν».
Νηστίσιμες τροφές
Λαχανικά, όσπρια, πατάτες, ζυμαρικά, ξηροί καρποί, ελιές, φρούτα. Επίσης, όταν νηστεύουμε και δεν τρώμε ούτε το λάδι, δεν πίνουμε ούτε κρασί ούτε και οινοπνευματώδη ποτά. Μόνο τις ημέρες εκείνες που τρώμε τουλάχιστον το λάδι, επιτρέπονται το κρασί και τα οινοπνευματώδη. Να σημειώσουμε εδώ, ότι όταν λέμε πως την ημέρα αυτή τρώμε το ψάρι, σημαίνει ότι δεν τρώμε κρέας, γαλακτερά, τυροκομικά και αυγά (τρώμε δηλαδή μόνο το ψάρι και το λάδι).
Επισημάνσεις
Σε περιόδους Νηστείας, η σωματική Νηστεία πρέπει να συνδυάζεται με την πνευματική Νηστεία, δηλαδή με περισσότερη Προσευχή και Μελέτη της Αγίας Γραφής, καθώς και άλλων χριστιανικών βιβλίων, με μεγαλύτερη ευαισθησία προς εκείνους που έχουν την ανάγκη μας, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποχή από τα αμαρτήματα, με Εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία.
Επίσης, θα πρέπει να υπάρχει συζυγική εγκράτεια (πάντα βεβαίως κατόπιν κοινής συνεννόησης και συμφωνίας μεταξύ των συζύγων), ως άσκηση ψυχοσωματική, αλλά και περιορισμός στη χρήση των οπτικοακουστικών μέσων, όπως επίσης και των διασκεδάσεων.
Τέλος, για οποιεσδήποτε δυσκολίες που μπορεί να συναντήσουμε κατά τη διάρκεια της Νηστείας, είναι απαραίτητο να συμβουλευόμαστε τον Πνευματικό μας, ο οποίος θα μας καθοδηγήσει και θα μας διευκολύνει στην προσπάθειά μας, επιτρέποντας (ανάλογα με την περίπτωση) σε ορισμένους να καταλύσουμε κάποια επιπλέον τρόφιμα (π.χ. το λάδι).
Ποιες ημέρες νηστεύουμε
Όλες τις ημέρες και τις περιόδους των Νηστειών, τα Σάββατα και τις Κυριακές νηστεύουμε τρώγοντας λάδι, εκτός από το Μεγάλο Σάββατο που νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι (στην Ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου υπάρχει ειδική αναφορά παρακάτω, στα γραφόμενα για τη Νηστεία της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής και της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας).
Συμπερασματικά, όλα τα Σάββατα και τις Κυριακές του έτους τρώμε το λάδι (εκτός από το Μεγάλο Σάββατο).
Αυτό συμβαίνει διότι:
α) Η Ημέρα του Σαββάτου είναι Ευλογημένη από τον Ίδιο τον Θεό κατά τον καιρό της Δημιουργίας του κόσμου. Όταν έφθασε η έβδομη Ημέρα της Δημιουργίας, ο Θεός Σταμάτησε (αφού είχε Ολοκληρώσει τα έργα Του) και Αναπαύθηκε, την δε Ημέρα αυτή Αγίασε και ονόμασε Σάββατο (που σημαίνει «Κατάπαυση»). «Διότι το Σάββατο, της πρώτης Δημιουργίας και Πλάσεως του κόσμου φέρει την υπόμνηση, ως τέλος και σφραγίδα αυτής», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο».
β) Η δε Κυριακή (που ονομάστηκε έτσι διότι είναι η Ημέρα του Κυρίου μας) αποτελεί την Ημέρα της Αναστάσεως. Κάθε Κυριακή Εορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού μας, το Άγιο Πάσχα, με εξαίρεση τις παρακάτω Κυριακές: Την Κυριακή των Βαΐων (κατά την Οποία Εορτάζουμε την Θριαμβευτική Είσοδο του Κυρίου στην Ιερουσαλήμ), την Κυριακή της Πεντηκοστής (κατά την Οποία Εορτάζουμε την Έλευση του Αγίου Πνεύματος στους Αγίους Αποστόλους), όπως επίσης και τις Κυριακές εκείνες που Εορτάζουμε τα Χριστούγεννα ή τα Θεοφάνεια.
Είναι η Αγία και κλητή (δηλαδή επιλεγμένη από τον Θεό) Ημέρα, διότι σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Γέννηση του Χριστού και η Ανάστασή Του, τα Βασικά και Μεγάλα αυτά Γεγονότα της Αγίας μας Πίστης, συνέβησαν την Ημέρα της Κυριακής. Αλλά και η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας (και βεβαίως η ανάσταση των νεκρών), πρόκειται να συμβούν αυτήν την Ημέρα, όπως μας αναφέρει ο Όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός.
Επομένως, για όλους αυτούς τους λόγους, οι Χριστιανοί δίνουν μεγάλη προσοχή και βαρύτητα σε Αυτήν και επιδιώκουν να την διανύουν πράττοντας Θεάρεστα έργα, διότι (εκτός όλων των άλλων) η αιφνιδιαστική Έλευση του Χριστού μας (όπως προαναφέρθηκε) θα γίνει την Ημέρα αυτή, που όχι μόνο απέκτησε την Αξία της Σωτήριας Ημέρας των ανθρώπων, αλλά και τη σημασία της καταπαύσεως των ανθρώπων από όλα τα έργα της εδώ ζωής τους (με εξαίρεση τα λειτουργήματα, όπως ο Ίδιος ο Κύριος μας δίδαξε), αφού προεικονίζει τον Μέλλοντα Αιώνα (δηλαδή την Αιώνια Ζωή).
Οι ημέρες λοιπόν τις οποίες νηστεύουμε κατά τη διάρκεια του έτους, είναι οι ακόλουθες:
Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή (Τετάρτη: Η Προδοσία του Κυρίου μας από τον Ιούδα τον Ισκαριώτη, κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των Αρχιερέων, των Γραμματέων και των Πρεσβυτέρων του Ισραήλ, Παρασκευή: Τα Άγια Πάθη, η Σταύρωση και ο Θάνατος του Κυρίου μας, που έγιναν για τη Σωτηρία μας) εκτός από: Την πρώτη Εβδομάδα μετά το Πάσχα (Εβδομάδα της Διακαινησίμου, κατά την Οποία καταλύουμε τα πάντα για την Χαρά της Αναστάσεως του Υιού και Λόγου του Θεού) και την Εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή (ή αλλιώς Εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος, κατά την Οποία καταλύουμε τα πάντα για την Χαρά της Επελεύσεως του Αγίου Πνεύματος).
Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή νηστεύουμε χωρίς λάδι, εκτός εάν υπάρξει κάποια ακίνητη ή κινητή Εορτή (όπως θα δούμε παρακάτω), κατά την οποία μπορεί να τρώμε λάδι ή ψάρι ή τα πάντα.
Ακόμη, κατά το χρονικό διάστημα από την Κυριακή του Θωμά έως την Πεντηκοστή, όπως επίσης και από τις 26 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 4 Ιανουαρίου, νηστεύουμε όλες τις Τετάρτες και τις Παρασκευές τρώγοντας το λάδι. Αυτό συμβαίνει λόγω του χαρμόσυνου χαρακτήρα των συγκεκριμένων χρονικών Περιόδων: Της μεν πρώτης από το Πάσχα μέχρι και την Κυριακή της Πεντηκοστής (που ονομάζεται «Περίοδος του Πεντηκοσταρίου»), της δε δεύτερης από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Άγια Θεοφάνεια (όπου έχουμε το λεγόμενο Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων). Μοναδικές εξαιρέσεις των παραπάνω δύο χρονικών διαστημάτων, αποτελούν οι ακόλουθες: α) Η Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής και η Τετάρτη της Αποδόσεως της Εορτής του Πάσχα, κατά τις Οποίες τρώμε και το ψάρι (περισσότερα στοιχεία για τις δύο αυτές Ημέρες παραθέτουμε στο τέλος του Συγγράμματος αυτού). β) Όταν η 26η Δεκεμβρίου ή η 1η Ιανουαρίου πέσουν Τετάρτη ή Παρασκευή, όπου μπορούμε να φάμε και πάλι το ψάρι (όπως αναφέρεται και παρακάτω στον πίνακα των ακινήτων Εορτών).
Όταν νηστεύουμε Τετάρτη και Παρασκευή (καθ’όλη τη διάρκεια του έτους), όπως επίσης και όλες τις ημέρες της Νηστείας του Πάσχα, ακόμη και όταν λόγω κάποιας Εορτής τρώμε το λάδι, δεν τρώμε ποτέ τα θαλασσινά τρόφιμα που δεν έχουν αίμα, όπως για παράδειγμα το οκταπόδι, τα καλαμαράκια και άλλα παρόμοια. Μόνη εξαίρεση για τη Νηστεία του Πάσχα αποτελεί η Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25η Μαρτίου), όπου τρώμε και το ψάρι, ενώ για τις Τετάρτες και Παρασκευές η μόνη εξαίρεση είναι, όταν πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή κάποια Εορτή που τρώμε ψάρι ή τα πάντα. Τα θαλασσινά τρόφιμα που δεν έχουν αίμα, μπορούμε να τα φάμε όλες τις υπόλοιπες ημέρες των Νηστειών κατά τις οποίες τρώμε τουλάχιστον λάδι (εκτός μόνο από την 5η Ιανουαρίου, την 29η Αυγούστου, την 14η Σεπτεμβρίου και την 24η Δεκεμβρίου), αφού δεν λογίζονται ως ζωϊκή τροφή αλλά ως φυτική.
5 Ιανουαρίου : Παραμονή των Θεοφανείων. Νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι, εκτός εάν η ημερομηνία αυτή πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τρώμε το λάδι. Επίσης, την ημέρα αυτή δεν τρώμε ποτέ ούτε τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα.
Την 5η Ιανουαρίου δεν νηστεύουμε με σκοπό να πιούμε τον Μεγάλο Αγιασμό της επόμενης Ημέρας, όπως κακώς πιστεύουν ορισμένοι, οι οποίοι μάλιστα θεωρούν τον Μεγάλο Αγιασμό κάτι ανάλογο με την Θεία Κοινωνία (!), κάτι που φυσικά ούτε ισχύει αλλά ούτε και υπήρξε ποτέ ως διδασκαλία μέσα στην Αγία μας Πίστη. Άλλωστε για να πιει κάποιος Αγιασμό (ακόμη και τον Μεγάλο Αγιασμό), σύμφωνα με τους Αγίους Πατέρες, δεν απαιτείται προηγουμένως να έχει νηστέψει, παρά μόνο να μην έχει φάει ούτε και πιει ο,τιδήποτε από τις 12:00 τα μεσάνυχτα έως την πρωινή εκείνη ώρα που θα πιει τον Αγιασμό (εκτός εάν πρόκειται για την Θεία Κοινωνία ή το Αντίδωρο, τα Οποία τα τρώμε πάντα πριν από τον Αγιασμό). Αλλά όπως μας αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο», «ο λόγος που νηστεύουμε την Παραμονή των Θεοφανείων (όπως επίσης νηστεύουμε κατά τον ίδιο τρόπο και την Παραμονή των Χριστουγέννων), είναι για να αναπληρώσουμε τη Νηστεία που χάνουμε, όταν οι Εορτές των Θεοφανείων ή των Χριστουγέννων συμβούν Τετάρτη ή Παρασκευή (ημέρες κατά τις οποίες θα είχαμε Νηστεία, όμως λόγω των Μεγάλων Αυτών Εορτών τρώμε τα πάντα)».
Την εβδομάδα της Τυρινής (από Δευτέρα έως και Κυριακή της Τυρινής), είναι η εβδομάδα πριν την Καθαρή Δευτέρα και νηστεύουμε μόνο το κρέας (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής που νηστεύουμε κανονικά), προετοιμαζόμενοι έτσι σιγά-σιγά για τη Νηστεία του Πάσχα.
Την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, υπάρχει η Νηστεία του Πάσχα, η οποία ξεκινάει από την Καθαρή Δευτέρα και διαρκεί μέχρι και τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα. Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, νομοθετώντας με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, όρισαν πως η Νηστεία αυτή τελειώνει πάντα μετά το τέλος της Πασχαλινής Θείας Λειτουργίας, η Οποία ξεκινάει λίγο μετά το “Χριστός Ανέστη” και ολοκληρώνεται περίπου στις 1:30 με 2:00 τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα.
Κατά τη διάρκεια της Νηστείας αυτής νηστεύουμε από Δευτέρα έως και Παρασκευή χωρίς λάδι, εκτός και εάν κάποια από τις ημέρες αυτές υπάρξει ακίνητη Εορτή, οπότε και τρώμε το λάδι ή το ψάρι (οι ακίνητες Εορτές όπως επίσης και το τι ακριβώς τρώμε την ημέρα της κάθε Εορτής, αναφέρονται στον πίνακα ακινήτων Εορτών που υπάρχει παρακάτω). Σάββατα και Κυριακές νηστεύουμε με λάδι, εκτός του Μεγάλου Σαββάτου που νηστεύουμε χωρίς λάδι, διότι την ημέρα εκείνη ο Κύριός μας βρίσκεται Σωματικά στον Τάφο, ενώ με την Ψυχή Του έχει κατέβει στον Άδη για να κηρύξει και εκεί το Ευαγγέλιο της Σωτηρίας, σε όλους τους κεκοιμημένους από Αδάμ έως της ώρας εκείνης. Όλες τις ημέρες της Νηστείας του Πάσχα, δεν τρώμε τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα, με μοναδική εξαίρεση την 25η Μαρτίου.
Την 25η Μαρτίου (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου) τρώμε πάντοτε το ψάρι, εκτός και εάν η Εορτή αυτή πέσει μέσα στην Καθαρή Εβδομάδα ή μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα, οπότε την Ημέρα αυτή τρώμε λάδι και όχι ψάρι.
Τέλος, εάν οποιαδήποτε από τις ακίνητες Εορτές πέσει από τη Δευτέρα έως και την Παρασκευή της Καθαρής Εβδομάδας (που είναι η Εβδομάδα της Καθαρής Δευτέρας), ή κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, δεν λαμβάνουμε καθόλου υπόψη μας τις καταλύσεις του πίνακα ακινήτων Εορτών, αφού τις δύο αυτές χρονικές περιόδους νηστεύουμε πάντοτε χωρίς λάδι. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί η Εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25η Μαρτίου).
Σημειώσεις: α) Εάν κάποιο έτος Εορτάσουμε το Πάσχα μετά τις 23 Απριλίου, τότε η Εορτή του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου μεταφέρεται για να Εορταστεί την Δευτέρα του Πάσχα. Τα έτη που το Πάσχα Εορτάζεται μέχρι και τις 23 Απριλίου, η Εορτή του Αγίου Γεωργίου Εορτάζεται κανονικά στις 23 Απριλίου.
β) Εάν κάποιο έτος Εορτάσουμε το Πάσχα μετά τις 25 Απριλίου, τότε η Εορτή του Αγίου Μάρκου του Αποστόλου και Ευαγγελιστού μεταφέρεται για να Εορταστεί την Τρίτη του Πάσχα. Τα έτη που το Πάσχα Εορτάζεται μέχρι και τις 25 Απριλίου, η Εορτή του Αγίου Μάρκου Εορτάζεται κανονικά στις 25 Απριλίου.
Η Νηστεία του Πάσχα κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, «δεν γίνεται για το Πάσχα, ούτε για τον Σταυρό, αλλά για τις αμαρτίες μας….επειδή το Πάσχα δεν είναι υπόθεση Νηστείας και πένθους, αλλά ευφροσύνης και χαράς. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να λέμε ότι πενθούμε για τον Σταυρό. Ούτε για εκείνον πενθούμε. Αλλά για τα δικά μας αμαρτήματα». Επίσης την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή νηστεύουμε για να μιμηθούμε τον Κύριο, ο Οποίος ενήστευσε για σαράντα ημερόνυχτα επάνω στο Σαραντάριον Όρος.
Από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων, έως και τις 28 Ιουνίου (η Νηστεία των Αγίων Αποστόλων), νηστεύουμε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή χωρίς λάδι (εκτός και εάν υπάρξει κάποια ακίνητη Εορτή που τρώμε λάδι), Τρίτη και Πέμπτη τρώμε το λάδι, ενώ Σάββατο και Κυριακή τρώμε ψάρι. Τις ημέρες που τρώμε τουλάχιστον το λάδι, μπορούμε να φάμε και τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα (εκτός φυσικά από την Τετάρτη και την Παρασκευή).
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει στο «Ιερό Πηδάλιο», ότι «η Νηστεία αυτή γίνεται όχι για τους Αγίους Αποστόλους (όπως λέγουν κάποιοι), ούτε για την Κάθοδο του Αγίου Πνεύματος, αλλά πρώτα και κύρια για την επταήμερη άνεση που προηγείται (της Νηστείας αυτής) κατά την Εβδομάδα του Αγίου Πνεύματος (δηλαδή για το γεγονός ότι δεν νηστεύουμε καθόλου όλη αυτήν την Εβδομάδα), και έπειτα διότι οι Θείοι Απόστολοι πρώτα ενήστευσαν και προσευχήθηκαν και ύστερα ξεκίνησαν το Κήρυγμά τους».
Από 1η έως και 14 Αυγούστου υπάρχει η Νηστεία της Παναγίας. Κατά τη διάρκεια της Νηστείας αυτής νηστεύουμε από Δευτέρα έως και Παρασκευή χωρίς λάδι, ενώ τα Σάββατα και τις Κυριακές νηστεύουμε με λάδι. Την 6η Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού) τρώμε πάντοτε ψάρι. Τις ημέρες που τρώμε τουλάχιστον το λάδι (δηλαδή τα Σαββατοκύριακα), μπορούμε να φάμε και τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα. Η Νηστεία αυτή γίνεται προς τιμήν της Θεοτόκου, η Οποία και Εκείνη ενήστευσε πριν από την Κοίμησή Της.
29 Αυγούστου: Η Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι, εκτός εάν η ημερομηνία αυτή πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τρώμε το λάδι. Επίσης, την ημέρα αυτή δεν τρώμε ποτέ ούτε τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα.
Την 29η Αυγούστου νηστεύουμε σε ένδειξη πένθους, για την άδικη θανάτωση του Αγιότερου ανθρώπου (μετά την Παναγία) της παγκόσμιας Ιστορίας.
14 Σεπτεμβρίου: Η Α’ και Β’ Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού. Νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι, εκτός εάν η ημερομηνία αυτή πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τρώμε το λάδι. Επίσης, την ημέρα αυτή δεν τρώμε ποτέ ούτε τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα.
Η Α’ Ύψωσις: Μετά το πέρας της Α’ Οικουμενικής Συνόδου (318 μ.Χ.), ο Άγιος Κωνσταντίνος ανέθεσε στον Επίσκοπο Ιεροσολύμων Μακάριο να ερευνήσει εντατικά για να βρει τον Τάφο και τον Τίμιο Σταυρό του Κυρίου, διότι έπειτα από τόσα χρόνια οι Χριστιανοί δεν γνώριζαν τίποτα για το πού μπορεί να βρίσκονται. Του έστειλε μάλιστα και αρκετά χρήματα για την Έρευνα. Μετά από λίγο καιρό όμως η Αγία Ελένη είδε Όραμα εκ Θεού, με το Οποίο την Πρόσταζε να πάει αυτοπροσώπως στους Αγίους Τόπους για να βρει τον Τίμιο Σταυρό. Αφού πήρε την συγκατάθεση του υιού της, αναχώρησε με μεγάλη συνοδεία.
Όταν έφτασε εκεί η Αγία, άρχισε αμέσως να ερευνά για να βρει τον Πανάγιο Τάφο και τον Ζωοποιό Σταυρό. Έπειτα από πολλές προσπάθειες και προσευχές της Αγίας, του Επισκόπου Μακαρίου, των Αρχιερέων και του λαού, ο Θεός αποκάλυψε ότι ο Πανάγιος Τάφος και ο Τίμιος Σταυρός βρίσκονται κάτω από τον ειδωλολατρικό ναό της Αφροδίτης, εκεί όπου είναι και ο Τόπος ο λεγόμενος Γολγοθάς. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι στο Άγιο Αυτό Σημείο, έπειτα από τον Καιρό Εκείνο της Σταυρώσεως, είχε βλαστήσει ένα αρωματικό φυτό το οποίο αργότερα ονομάστηκε «Βασιλικός», αφού όπως αποδείχθηκε κάτω από τον Τόπο που αναβλάστανε, υπήρχε Θαμμένος ο Τίμιος Σταυρός του «Βασιλέως των βασιλέων». Κατά καιρούς μάλιστα οι ειδωλολάτρες (οι οποίοι είχαν εκεί το ναό και το άγαλμα της Αφροδίτης) κατέστρεφαν τον Βασιλικό, αλλά εκείνος όμως Θαυματουργικώς βλάστανε και πάλι!
Τότε η Αγία Ελένη συγκεντρώνοντας πλήθος τεχνιτών και εργατών, διέταξε να γκρεμίσουν εκ θεμελίων τον ακάθαρτο ναό και να ρίξουν το χώμα μακριά. Σκάβοντας εκεί βρήκαν τρεις σταυρούς, ενώ σχετικά κοντά σε αυτούς ανακάλυψαν και τον Πανάγιο Τάφο του Κυρίου. Όταν δε έσκαψαν παρακάτω βρήκαν και τα Καρφιά με τα οποία Καρφώθηκε ο Κύριος, τα οποία άστραπταν και έλαμπαν, σε αντίθεση με τα καρφιά των ληστών που ήταν μαύρα και σκουριασμένα. Η Αγία Ελένη αν και χάρηκε που ο Θεός Εισάκουσε τις προσευχές τους, από την άλλη ήταν λυπημένη διότι δεν γνώριζε ποιος τελικά ήταν ο Σταυρός του Κυρίου. Ο Επίσκοπος Μακάριος όμως την καθησύχαζε, λέγοντας ότι ο Θεός θα φανερώσει τελικά τον Τίμιο Σταυρό.
Και πράγματι το Θαύμα δεν άργησε να γίνει. Μία νεκρή γυναίκα χήρα, η οποία ήταν πολύ ευσεβής, αποτέλεσε τη λύση του μυστηρίου. Κατόπιν Θείας Υποδείξεως, ακούμπησαν επάνω της έναν-έναν και τους τρεις σταυρούς. Με τους πρώτους δύο δεν υπήρξε καμία μεταβολή. Μόλις όμως άγγιξε ο τρίτος το σώμα της, εκείνη αμέσως αναστήθηκε, σηκώθηκε επάνω και δόξαζε τον Θεό! Μετά από αυτό το Θαύμα, οι Χριστιανοί ήθελαν να δουν από κοντά και να προσκυνήσουν τον Σταυρό του Κυρίου μας, κάτι που λόγω της ύπαρξης μεγάλου πλήθους ήταν εντελώς αδύνατο. Για τον λόγο αυτό ο Επίσκοπος Μακάριος, Ύψωσε το 326 μ.Χ. τον Τίμιο Σταυρό στο Ιερό Σημείο του Γολγοθά, έτσι ώστε να μπορούν να τον βλέπουν και να τον προσκυνούν οι Χριστιανοί από οποιοδήποτε σημείο. Να αναφέρουμε εδώ ότι το μήκος του Σταυρού του Κυρίου μας κάθετα, ήταν 4,50 μέτρα περίπου, ενώ οριζόντια το πλάτος του ήταν 2,40 μέτρα περίπου. Κατά δε τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, το πάχος του ορθού και του πλαγίου Ξύλου του Σταυρού, ήταν μία σπιθαμή (δηλαδή 18 εκατοστά περίπου).
Η Β’ Ύψωσις: Τριακόσια χρόνια περίπου μετά από αυτό το Γεγονός, το 614 μ.Χ., οι Πέρσες λεηλάτησαν την Παλαιστίνη και απήγαγαν τον Τίμιο Σταυρό. Εκείνος όμως μάλλον τους κατέκτησε, διότι Φώτισε τις ψυχές τους και τους οδήγησε στην κατάργηση της «λατρείας του πυρός».
Και φτάνουμε στο 628 μ.Χ., όταν ο βασιλιάς Ηράκλειος είχε ήδη ξεκινήσει εκστρατεία από την Κωνσταντινούπολη εναντίον των Περσών, για να επαναφέρει στους Χριστιανούς το Ζωηφόρο Ξύλο. Και αφού ανεδείχθη νικητής, επανήλθε θριαμβευτής στην Πόλη όπου και Ύψωσε στις 14 Σεπτεμβρίου του 628 μ.Χ. τον Τίμιο Σταυρό στη Μεγάλη Εκκλησία (δηλαδή στην Αγία Σοφία), ενώπιον του επευφημούντος λαού της Κωνσταντινουπόλεως.
Για την Ανάμνηση λοιπόν της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού νηστεύουμε σήμερα, επειδή ο Σταυρός είναι Ανάμνηση του Πάθους του Χριστού. Διότι όπως ο κάθε άνθρωπος που κάνει την ανακομιδή (εκταφή) των λειψάνων ενός συγγενή του (για παράδειγμα του πατέρα του, της μητέρας του και άλλων), λυπάται ενθυμούμενος το πρόσωπο αυτό, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί βλέποντες τον Σταυρό και αναλογιζόμενοι ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και ως Άνθρωπος Έπαθε, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε Συντριβή καρδιάς νηστεύοντες. Οι μεν Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν ότι «η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι Ισότιμη με την Μεγάλη Παρασκευή», αφού και τις δύο αυτές Ημέρες τιμούμε εξίσου τα Πάθη και την Σταύρωση του Κυρίου.
Η Νηστεία των Χριστουγέννων (ή αλλιώς το Σαρανταήμερο): Ξεκινάει από τις 15 Νοεμβρίου και διαρκεί μέχρι και τις 24 Δεκεμβρίου. Νηστεύουμε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή χωρίς λάδι (εκτός και εάν υπάρξει κάποια ακίνητη Εορτή που τρώμε λάδι), Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή τρώμε το λάδι, ενώ Σάββατα και Κυριακές από τις 21 Νοεμβρίου μέχρι και τις 17 Δεκεμβρίου τρώμε ψάρι. Τις ημέρες που τρώμε τουλάχιστον το λάδι, μπορούμε να φάμε και τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα (εκτός από την Τετάρτη, την Παρασκευή, και την 24η Δεκεμβρίου).
Όπως αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο», «η Νηστεία αυτή γίνεται προς τιμήν του Χριστού που θα γεννηθεί, καθώς και για την εξάλειψη των αμαρτιών μας».
Στις 16 Νοεμβρίου (του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ματθαίου), τρώμε το λάδι, ενώ στις 21 Νοεμβρίου (τα Εισόδια της Θεοτόκου) τρώμε το ψάρι. Στις 24 Δεκεμβρίου (παραμονή των Χριστουγέννων), νηστεύουμε πάντα χωρίς λάδι, εκτός εάν η ημερομηνία αυτή πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τρώμε το λάδι. Επίσης, την ημέρα αυτή δεν τρώμε ποτέ τα θαλασσινά τρόφιμα χωρίς αίμα. Περισσότερα όμως στοιχεία σχετικά με τη Νηστεία της ημέρας αυτής, παραθέσαμε παραπάνω κατά την αναφορά μας στη Νηστεία της 5ης Ιανουαρίου.
Εορτολόγιο των ακινήτων Εορτών, των τιμωμένων είτε με την κατάλυση τροφών, είτε με τη Νηστεία
Ο παρακάτω πίνακας των ακινήτων Εορτών, μας παρουσιάζει το τι επιτρέπεται να τρώμε, όταν οι Εορτές αυτές πέσουν σε ημέρα ή περίοδο Νηστείας. Διαφορετικά, τις ημέρες όλων αυτών των Εορτών τρώμε τα πάντα, με εξαίρεση τις Εορτές όπου αναφέρεται η λέξη “Νηστεία” (στη στήλη με τις καταλύσεις), τις οποίες νηστεύουμε πάντα (είτε πέσουν σε ημέρα ή περίοδο Νηστείας είτε όχι) χωρίς λάδι (εκτός μόνο εάν πέσουν Σάββατο ή Κυριακή, οπότε και τις νηστεύουμε με λάδι).
Επίσης, στον παρακάτω πίνακα, στις Εορτές όπου αναφέρεται η φράση “Εις πάντα” (στη στήλη με τις καταλύσεις), τρώμε πάντοτε τα πάντα.
Τέλος, στις Εορτές όπου αναφέρεται η λέξη “Ιχθύος” (στη στήλη με τις καταλύσεις), τρώμε πάντα το ψάρι, ενώ στις Εορτές όπου αναφέρεται η φράση “Οίνου & ελαίου”, τρώμε πάντα το λάδι και επομένως μπορούμε να πιούμε το κρασί και τα οινοπνευματώδη ποτά (αυτά ισχύουν μόνο όταν οι Εορτές αυτές πέσουν σε ημέρα ή περίοδο Νηστείας, διότι σε διαφορετική περίπτωση τις ημέρες των Εορτών αυτών τρώμε τα πάντα).*
*Σημείωση: Διαφοροποιήσεις στις καταλύσεις του παρακάτω πίνακα των ακινήτων Εορτών, υπάρχουν μόνο σε κάποιες περιπτώσεις κατά την Περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τις οποίες αναλύουμε λεπτομερώς και παραπάνω κατά την αναφορά μας στη συγκεκριμένη Περίοδο (και πιο συγκεκριμένα εκεί που υπάρχει η αναφορά μας στην Εορτή της 25ης Μαρτίου, αλλά και στην αμέσως επόμενη παράγραφο).
[irp posts=”394213″ name=”Νηστεία Θεοφανείων: 5 Ιανουαρίου – Αλάδωτη νηστεία”]
Ιανουάριος Κατάλυσις
1 Περιτομή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, Βασιλείου του Μεγάλου Ιχθύος
5 Παραμονή Θεοφανείων Νηστεία
6 Τα Άγια Θεοφάνεια Εις πάντα
7 11 Σύναξις Ιωάννου του Προδρόμου
Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου
Ιχθύος
Οίνου & ελαίου
16 Προσκύνησις Τιμίας Αλύσεως Αποστόλου Πέτρου Οίνου & ελαίου
17 Αντωνίου του Μεγάλου Οίνου & ελαίου
18 Αθανασίου και Κυρίλλου Οίνου & ελαίου
20 Ευθυμίου του Μεγάλου Οίνου & ελαίου
22 Τιμοθέου Αποστόλου, Αναστασίου Πέρσου Οίνου & ελαίου
25 Γρηγορίου του Θεολόγου Οίνου & ελαίου
27 Ανακομιδή Λειψάνων Ιωάννου του Χρυσοστόμου Οίνου & ελαίου
30 Των τριών Ιεραρχών Οίνου & ελαίου
Φεβρουάριος Κατάλυσις
2 Υπαπαντή Ιησού Χριστού Ιχθύος
8
10
Θεοδώρου του Στρατηλάτου
Χαραλάμπους Ιερομάρτυρος
Οίνου & ελαίου
Οίνου & ελαίου
17 Θεοδώρου του Τήρωνος Οίνου & ελαίου
24 Α΄και Β΄ Εύρεσις της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Οίνου & ελαίου
Μάρτιος Κατάλυσις
9
25
Των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων
Ευαγγελισμός της Θεοτόκου
Οίνου & ελαίου
Ιχθύος
26 Σύναξις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ Οίνου & ελαίου
Απρίλιος Κατάλυσις
23 Γεωργίου του Τροπαιοφόρου Οίνου & ελαίου (δεν ισχύει η κατάλυση αυτή εάν η συγκεκριμένη Εορτή πέσει πριν το Πάσχα, διότι στην περίπτωση αυτή η Εορτή μεταφέρεται για τη Δευτέρα του Πάσχα).
25 Μάρκου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Οίνου & ελαίου (δεν ισχύει η κατάλυση αυτή εάν η συγκεκριμένη Εορτή πέσει πριν το Πάσχα, διότι στην περίπτωση αυτή η Εορτή μεταφέρεται για την Τρίτη του Πάσχα).
30 Ιακώβου του Αποστόλου Οίνου & ελαίου (δεν ισχύει η κατάλυση αυτή εάν η συγκεκριμένη Εορτή πέσει μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα).
Μάϊος Κατάλυσις
2 Ανακομιδή Λειψάνων Αθανασίου του Μεγάλου
Οίνου & ελαίου (δεν ισχύει η κατάλυση αυτή εάν η συγκεκριμένη Εορτή πέσει μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα).
8 Ιωάννου του Θεολόγου Οίνου & ελαίου
15 Παχωμίου του Μεγάλου Οίνου & ελαίου
21 Κωνσταντίνου και Ελένης των Ισαποστόλων Οίνου & ελαίου
25 Γ΄ Εύρεσις της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Οίνου & ελαίου
Ιούνιος Κατάλυσις
8 Ανακομιδή Λειψάνου Θεοδώρου του Στρατηλάτου Οίνου & ελαίου
11 Βαρθολομαίου και Βαρνάβα Αποστόλων Οίνου & ελαίου
24 Γενέθλιον Ιωάννου Προδρόμου Ιχθύος
29 Των Αγίων και Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Ιχθύος
30 Η Σύναξις των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων Οίνου & ελαίου
Ιούλιος Κατάλυσις
1
2
Κοσμά και Δαμιανού των Ρωμαίων Αναργύρων
Κατάθεσις της Τιμίας Εσθήτος της Θεοτόκου
Οίνου & ελαίου
Οίνου & ελαίου
17 Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος Οίνου & ελαίου
20 Προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου Οίνου & ελαίου
22 Μαρίας της Μαγδαληνής Οίνου & ελαίου
25 Κοίμησις της Αγίας Άννης Οίνου & ελαίου
26 Παρασκευής Μεγαλομάρτυρος Οίνου & ελαίου
27 Παντελεήμονος Μεγαλομάρτυρος Οίνου & ελαίου
Αύγουστος Κατάλυσις
6 Μεταμόρφωσις του Σωτήρος Ιχθύος
15 Κοίμησις της Υπεραγίας Θεοτόκου Ιχθύος
29 Αποτομή Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου Νηστεία
31 Κατάθεσις της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου Οίνου & ελαίου
Σεπτέμβριος Κατάλυσις
1 Αρχή της Ινδίκτου, Συμεών του Στυλίτου Οίνου & ελαίου
6 Ανάμνησις Θαύματος Αρχαγγέλου Μιχαήλ Οίνου & ελαίου
8 Γενέθλιον Θεοτόκου Ιχθύος
9
13
Ιωακείμ και Άννης
Τα Εγκαίνια του Πανιέρου Ναού της Αναστάσεως
Οίνου & ελαίου
Οίνου & ελαίου
14 Η Α’ και Β’ Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού Νηστεία
20 Ευσταθίου και της Συνοδείας αυτού Οίνου & ελαίου
23 Σύλληψις Ιωάννου του Προδρόμου Οίνου & ελαίου
26 Μετάστασις Ιωάννου του Θεολόγου Οίνου & ελαίου
Οκτώβριος Κατάλυσις
6
Θωμά του Αποστόλου
Οίνου & ελαίου
18 Λουκά του Ευαγγελιστού Οίνου & ελαίου
23
Ιακώβου του Αδελφοθέου
Οίνου & ελαίου
26
Δημητρίου του Μυροβλήτου
Οίνου & ελαίου
28 Της Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου Οίνου & ελαίου
Νοέμβριος Κατάλυσις
1 Κοσμά και Δαμιανού των Μικρασιατών Αναργύρων Οίνου & ελαίου
8 Σύναξις Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών Ασωμάτων Δυνάμεων Οίνου & ελαίου
12 Ιωάννου του Ελεήμονος Οίνου & ελαίου
13 Ιωάννου του Χρυσοστόμου Οίνου & ελαίου
14 Φιλίππου του Αποστόλου Ιχθύος
16 Ματθαίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Οίνου & ελαίου
21 Τα Εισόδια της Θεοτόκου Ιχθύος
25 Αικατερίνης Μεγαλομάρτυρος Οίνου & ελαίου
30 Ανδρέου Πρωτοκλήτου Οίνου & ελαίου
Δεκέμβριος Κατάλυσις
4 Βαρβάρας Μεγαλομάρτυρος, Ιωάννου Δαμασκηνού Οίνου & ελαίου
5 Σάββα του Ηγιασμένου Οίνου & ελαίου
6 Νικολάου Επισκόπου Μύρων Οίνου & ελαίου
9 Σύλληψις Αγίας Άννης, Μητρός της Θεοτόκου Οίνου & ελαίου
12 Σπυρίδωνος Τριμυθούντος του Θαυματουργού Οίνου & ελαίου
15 Ελευθερίου Ιερομάρτυρος Οίνου & ελαίου
17 Δανιήλ Προφήτου, Διονυσίου Ζακύνθου Οίνου & ελαίου
20 Ιγνατίου του Θεοφόρου Οίνου & ελαίου
24 Παραμονή των Χριστουγέννων Νηστεία
25 Γέννησις Ιησού Χριστού Εις πάντα
26 Σύναξις της Θεοτόκου Ιχθύος
Σύναξις: Στην Εκκλησία μας με τον όρο «Σύναξη» εννοούμε: α) Την συγκέντρωση των πιστών στον Ιερό Ναό την επόμενη ημέρα μιας Μεγάλης Εορτής, για να τιμηθεί κάποιο από τα Ιερά Πρόσωπα, που διακόνησε με την παρουσία του το Γεγονός της Εορτής της προηγούμενης ημέρας. β) Την συγκέντρωση των πιστών στον Ιερό Ναό, για να τιμηθεί το σύνολο των τοπικών Αγίων κάποιας περιοχής, όπως για παράδειγμα την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου στη Νάξο, έχουμε την «Σύναξη των Πέντε Αγίων της Παροναξίας».
Επίσης, στις 30 Ιουνίου έχουμε την «Σύναξη των Αγίων Ενδόξων και Πανευφήμων Δώδεκα Αποστόλων». Αφού την προηγούμενη Ημέρα η Αγία μας Εκκλησία, Γιόρτασε την Μνήμη των Αγίων και Κορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, καθιέρωσε την επόμενη την Εορτή αυτή, για να τιμήσει και τους υπόλοιπους Αποστόλους ως Ομότιμους και Ισότιμους των Κορυφαίων, αφού έλαβαν την Ίδια Χάρη του Αγίου Πνεύματος και αποτέλεσαν ένα σώμα και ένα πνεύμα «εν Χριστώ» μαζί τους. Στην «Σύναξη» αυτή λοιπόν, η Εκκλησία καλεί τους πιστούς να Εορτάσουν πνευματικά και να τιμήσουν τους Αγίους Δώδεκα Αποστόλους, ενώ Ψάλλει «πάντες οι πιστοί, ας επαινέσουμε τους Μαθητές του Χριστού ως Προστάτες και ας χαρούμε πνευματικά πανηγυρίζοντες δια Ύμνων και Ωδών πνευματικών και μιμούμενοι αυτούς κατά το δυνατόν».
Τέλος, την 8η Νοεμβρίου Εορτάζουμε την «Σύναξη των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και των λοιπών Ασωμάτων και Ουρανίων Ταγμάτων». Όταν ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είδε τον σατανά και ολόκληρο το αγγελικό του τάγμα να εκπίπτει από την Ουράνια Δόξα και το Αρχαγγελικό του Αξίωμα, διαφύλαξε τόσο την δική του Δόξα και Λαμπρότητα (που του αποδώθηκε από τον Θεό), όσο και την Δόξα των άλλων Αγγελικών Ταγμάτων. Προχώρησε σε Σύναξη και Ένωση των υπολοίπων Αγγελικών Δυνάμεων αναφωνώντας το «Πρόσχωμεν», που σημαίνει ας προσέξουμε και ας κατανοήσουμε τι έπαθαν οι εκπεσόντες δαίμονες, εξαιτίας της υπερηφάνειάς τους. Και αμέσως Ύμνησε και Δόξασε με τους υπόλοιπους Αγγέλους τον Θεό, με τον Θείο και Αγγελικό Ύμνο: «Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της Δόξης Αυτού». Αυτή η «Συγκράτηση» ονομάστηκε «Σύναξη των Ασωμάτων», που σημαίνει Προσοχή, Ομόνοια και Ένωση των Αγίων Αγγέλων. Για αυτόν τον Λόγο (και όχι μόνο) την Ημέρα αυτή Εορτάζουμε τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Τον Εορτάζουμε επίσης, μαζί με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, διότι πολλές Ευεργεσίες εποίησαν στο ανθρώπινο γένος τόσο στην Παλαιά, όσο και στην Καινή Διαθήκη.
Απαραίτητες Σημειώσεις
Σύμφωνα με τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας μας, τους οποίους αναφέρει και αναλύει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο», MΟΝΟ την πρώτη Εβδομάδα μετά το Πάσχα (Εβδομάδα της Διακαινησίμου) και την Εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή, δεν νηστεύουμε τις Τετάρτες και τις Παρασκευές. Επίσης, οι παραπάνω αναφορές στις Νηστείες των Αγίων Αποστόλων και των Χριστουγέννων, καθώς και ο πίνακας με τις καταλύσεις των τροφών, είναι εναρμονισμένα με τους Ιερούς Κανόνες που συνέγραψαν οι Άγιοι με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, χωρίς να παρουσιάζουν το φαινόμενο που συναντάμε σχεδόν σε όλα τα Νηστειολόγια της εποχής μας, δηλαδή τη χαλαρότητα στον τρόπο τήρησης των Νηστειών, όπως επίσης και τις (χωρίς Ιερή Αιτία) επιπλέον καταλύσεις των τροφών, κάτι που συμβαίνει από τον 18ο αιώνα, όπως μας αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Ιερό Πηδάλιο» και που είναι ξένο προς την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης μας.
Την Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής (25 ημέρες μετά το Πάσχα), καθώς και την Τετάρτη της Αποδόσεως της Εορτής του Πάσχα (39 ημέρες μετά το Πάσχα), τρώμε το ψάρι. Στον υπολογισμό των ημερών περιλαμβάνεται και η Ημέρα του Πάσχα.
Μεσοπεντηκοστή: Την Εορτή αυτή την εορτάζουμε για την τιμή των δύο Μεγάλων Εορτών, του Πάσχα και της Πεντηκοστής, επειδή αυτή αποτελεί κατά κάποιον τρόπο τον Σύνδεσμο μεταξύ αυτών των δύο (ευρισκόμενη ακριβώς στη μέση) και μεγαλύνεται και λαμπρύνεται από τα Μεγαλεία και τις Λαμπρότητές Τους.
Επίσης, ο Θείος Ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει στο Ευαγγέλιό του: «Της εορτής μεσούσης ανέβη ο Ιησούς εις το Ιερόν και εδίδασκε» (Ιωάννη 7,14). Κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, αυτό σημαίνει ότι «όταν είχε συμπληρωθεί η μισή περίοδος της εορτής της Σκηνοπηγίας, ανέβη ο Ιησούς εις το Ιερόν». Η εορτή της Σκηνοπηγίας ήταν για τους Εβραίους μεγάλη εορτή, ίση με αυτήν του Εβραϊκού Πάσχα. Ήταν δε τόσο μεγάλη η Σοφία των Λόγων του Κυρίου μας, που έκανε τους Ιουδαίους να ρωτούν θαυμάζοντας «πώς Αυτός γνωρίζει γράμματα, αφού γράμματα δεν έμαθε;».
Επειδή λοιπόν ήρθε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός στο μέσον αυτής της εορτής και κήρυξε με φωνή μεγάλη λέγοντας: «Εάν κάποιος διψά ας έρθει προς εμένα και ας πιει» (Ιωάννη 7,37). Και επειδή δια της Διδασκαλίας Του αυτής απέδειξε με θάρρος, ότι Αυτός ήταν ο Προφητευόμενος από τον Μωϋσή Μεσσίας, εορτάζουμε την Ημέρα της Μεσοπεντηκοστής και το Γεγονός αυτό.
Απόδοση: Η Απόδοση (η οποία στην Εκκλησιαστική γλώσσα σημαίνει τον πλήρη Επανεορτασμό μιας Εορτής μετά από κάποιες μέρες, και ταυτόχρονα την τελευταία ημέρα του Εορτασμού της), είναι η ημέρα κατά την οποία κλείνει ο κύκλος του Εορτασμού μιας Μεγάλης Δεσποτικής ή Θεομητορικής Εορτής.
Κατά την ημέρα της Απόδοσης, τελείται η ίδια Ιερή Ακολουθία, με εκείνη που τελείται την ημέρα της Εορτής.
Συμπερασματικά λοιπόν, οι Μεγάλες Δεσποτικές και Θεομητορικές Εορτές, διαρκούν από την ημέρα της Εορτής, μέχρι και την ημέρα της Αποδόσεώς τους.
