Το Σάββατον, 19ην Ιουλίου/ 1ην Αυγούστου 2015, εωρτάσθη η μνήμη του προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου εις τον επ᾽ονόματι αυτού και της Αναλήψεως του Κυρίου ιερόν Ναόν εις Μααλούλε, εις μικράν απόστασιν από της Ναζαρέτ της Γαλιλαίας.
Εις την εν λόγω κώμην διεβίου Ελληνορθόδοξος Αραβόφωνος Κοινότης του Πατριαρχείου άχρι του έτους 1948, οπότε άμα τη επικρατήσει των Ισραηλινών και τη ιδρύσει του κράτους του Ισραήλ ηναγκάσθη να εκαταλείψη τας εστίας και τα ιερά αυτής.
Τούτο συνέβη και εις άλλας Αραβικάς κώμας και ενορίας, εν ω οι κάτοικοι άλλων πόλεων παρέμειναν διαρκουσών των μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών εχθροπραξιών και προσηρμόσθησαν έκτοτε ως μειονότητες, διαβούντες άχρι της σήμερον εις το κράτος του Ισραήλ.
Τον εγκαταλελειμμένον ιερόν Ναόν τούτον του προφήτου Ηλιού εζήτησε το Πατριαρχείον προ εξ ετών παρά του στρατοπεδεύοντος πέριξ τούτου Ισραηλινού στρατού και έλαβε και συνετήρησε εκ των φθορών και των ζημιών των ανθρώπων και του χρόνου επιμελεία αυτού, του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακού και δαπάναις του ηγουμένου της Ιεράς Μονής Θαβώρ Αρχιμανδρίτου π. Ιλαρίωνος.
Εις τον συντηρηθέντα και ευπρεπισθέντα ιερόν ναόν τούτον προεξήρξε της θείας Λειτουργίας η Α.Θ.Μ. ο Πατρ. Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αυτώ του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακού και του Γέροντος Αρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου, του Αρχιμανδρίτου π. Πορφυρίου, του ιεροδιακόνου π. Μάρκου και Αραβοφώνων Πρεσβυτέρων της Μητροπόλεως Ναζαρέτ, ψαλλόντων ιεροψαλτών της Μητροπόλεως Ναζαρέτ και του ηγουμένου της Άκκρης-Πτολεμαίδος Αρχιμανδρίτου π. Φιλοθέου αραβιστί, παρουσία του εκπροσώπου του Ελληνικού Γενικού Προξενείου εις Ιεροσόλυμα κ. Κοίνη και προσευχομένων Ελληνορθοδόξων Αραβοφώνων πιστών εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Ναζαρέτ.
Εις το Κοινωνικόν της θείας Λειτουργίας εκήρυξε τον θείον λόγον ο Μακαριώτατος έχοντα ως έπεται ελληνιστί:
«Ο των αρρήτων επόπτης μυστηρίω,ν συ τα Ιορδάνεια ρείθρα διέρρηξας, συ την απάτην ετέφρωσας την των ειδώλων τη αστραπή των θείων ρημάτων σου, συ παρανομήσαντα ήλεγξας άνακτα και ιερείς εθανάτωσας της ανομίας, και την θυσίαν ευχή ενέπρησας. Καί τους φλογώδεις του λαού σου νυν των παθημάτων και θλίψεων άνθρακας, Ηλιού σαίς πρεσβείαις τω πυρί εναπομάρανον», αναφωνεί ο υμνωδός της Εκκλησίας.
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Ευλαβείς Χριστιανοί και προσκυνηταί.
Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος, του αναδείξαντος τους προφήτας του Θεού Λόγου και Σωτήρος ημών Χριστού συνήγαγεν πάντας ημάς εν τω πανσέπτω Ναώ του θεηγόρου προφήτου Ηλιού του Θεσβίτου, ίνα εκτελέσωμεν χαρμονικώς την θείαν και σεβάσμιον μνήμην της εις ουρανούς πυρφόρου αναβάσεως αυτού.
Ο προφήτης Ηλίας, ως γνωστόν, προβάλλεται υπό της αγίας ημών Εκκλησίας διά στόματος του αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου ως το κατεξοχήν παράδειγμα της δυνάμεως, της πίστεως και της προσευχής:
«Ηλίας άνθρωπος ην ομοιοπαθής ημίν, και προσευχή προσηύξατο του μη βρέξαι, και ουκ έβρεξεν επί της γης ενιαυτούς τρεις και μήνας εξ· και πάλιν προσηύξατο, και ο ουρανός υετόν έδωκε και η γη εβλάστησε τον καρπόν αυτής», (Ιακ. 5, 17-18). Ο Ηλίας με άλλα λόγια ήτο άνθρωπος που είχε την αυτήν ασθενή φύσιν με ημάς και προσηυχήθη και εισηκούσθη η προσευχή αυτού, λέγει ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος.
Τι δε σημαίνει προσευχή; Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει: «προσευχή εστιν ανάβασις του νού προς Θεόν ή αίτησις των προσηκόντων παρά Θεού. (Προσευχή είναι ανάβασις του νού προς τον Θεόν ή παράκλησις να δοθούν από τον Θεόν αυτά που πρέπουν). Κατά δε τον άγιον Ιωάννην της Κλίμακος «Προσευχή εστι κατά μεν την αυτής ποιότητα, συνουσία και ένωσις ανθρώπου και Θεού. Κατά δε την ενέργειαν κόσμου σύστασις Θεού καταλλαγή… αμαρτημάτων ιλασμός, πειρασμών γέφυρα, θλίψεων μεσότοιχον… χαρισμάτων πρόξενος, προκοπή αόρατος, τροφή ψυχής, νού φωτισμός, απογνώσεως πέλυξ, ελπίδος απόδειξις, λύπης λύσις… των μελλόντων αποκάλυψις. (Προσευχή ως προς την ποιότητά της είναι συνουσία και ένωσις του ανθρώπου με τον Θεόν και ως προς την ενέργειά της, σύστασις και διατήρησις του κόσμου, συμφιλίωσις με τον Θεόν… συγχώρησις των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τοίχος που μας προστατεύει από τας θλίψεις… πρόξενος των χαρισμάτων, αφανής πρόοδος, τροφή της ψυχής, φωτισμός του νού, πέλεκυς που κτυπά την απόγνωσιν, απόδειξις της ελπίδος, διάλυσις της λύπης… αποκάλυψις των μελλοντικών πραγμάτων…).
Αυτής ακριβώς της ενεργείας της προσευχής εγένετο κοινωνός και μέτοχος, αλλά και όργανον ή μάλλον δοχείον ο Προφήτης Ηλίας. Διά τούτο και ο υμνωδός αυτού λέγει: «Ο των αρρήτων επόπτης μυστηρίων (του Θεού) γενόμενος». Με άλλα λόγια ο προφήτης και κήρυξ του Χριστού Ηλίας επέτυχε διά της προσευχής πραγματικήν θεοκοινωνίαν, μέθεξιν του Θείου. Ο Θεός βέβαια είναι αμέθεκτος, ακοινώνητος, αναφής ως προς την άκτιστον αυτού φύσιν, πλην όμως είναι μεθεκτός, κοινωνητός, απτός ως προς τας ακτίστους Αυτού ενεργείας, ως προς την άκτιστον αυτού Χάριν και δόξαν.
Ότι ο επουράνιος άνθρωπος Ηλίας εγένετο επόπτης των αρρήτων του Θεού μυστηρίων αποδεικνύεται από το γεγονός της παρουσίας αυτού μετά του προφήτου Μωϋσέως εν τω Όρει Θαβώρ κατά την Μεταμόρφωσιν του Σωτήρος ημών Χριστού, ως μαρτυρεί ο Ευαγγελιστής Μάρκος: «Καί μεθ᾿ ημέρας εξ παραλαμβάνει ο ᾿Ιησούς τον Πέτρον και τον ᾿Ιάκωβον και τον ᾿Ιωάννην και αναφέρει αυτούς εις όρος υψηλόν κατ᾿ ιδίαν μόνους· και μετεμορφώθη έμπροσθεν αυτών, και τα ιμάτια αυτού εγένετο στίλβοντα, λευκά λίαν ως χιών, οία γναφεύς επί της γης ου δύναται ούτω λευκάναι. και ώφθη αυτοίς ᾿Ηλίας συν Μωϋσεί, και ήσαν συλλαλούντες τω ᾿Ιησού», (Μαρκ. 9, 2-4).
Ο Απόστολος Ιάκωβος παραγγέλλει εν τη επιστολή αυτού λέγων: «Υπόδειγμα λάβετε, αδελφοί μου, της κακοπαθείας και της μακροθυμίας τους προφήτας, οι ελάλησαν τω ονόματι Κυρίου», (Ιακ. 5,10). Ως υπόδειγμα δε της κακοπαθείας και της μακροθυμίας των προφητών αναφέρει αντιστοίχως τον Ιώβ και τον προφήτην ημών Ηλίαν. Ούτοι οι προφήται εδοκιμάσθησαν, ο μεν Ιώβ υπό μαρτυρικών ασθενειών ο δε Ηλίας υπό συνεχών απειλών και καταδιώξεων. Ο Κύριος όμως εδικαίωσεν αυτούς. Διά τούτο και η προσευχή και δέησις του δικαίου έχει μεγάλην δύναμιν και ενεργεί ισχυρώς και αποτελεσματικώς, φέρουσα μεγάλας ωφελείας κατά τον άγιον Ιάκωβον, λέγοντα: «Πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη. Ηλίας άνθρωπος ην ομοιοπαθής ημίν, και προσευχή προσηύξατο του μη βρέξαι, και ουκ έβρεξεν επί της γης ενιαυτούς τρεις και μήνας εξ· και πάλιν προσηύξατο, και ο ουρανός υετόν έδωκε και η γη εβλάστησε τον καρπόν αυτής»,( Ιακ. 5, 17-18).
Δίκαιος ων ο Ηλίας εγένετο κοινωνός του θείου φωτός, ως ψάλλει και ο Προφητάναξ Δαυίδ: «Φως ανέτειλε τω δικαίω και τοις ευθέσι τη καρδία ευφροσύνη», ( Ψαλμ. 96). «Πας γαρ ει τις εστιν αγαθός και δίκαιος τούτω εις νούν και καρδίαν το νοητόν και θείον ανατέλλει φως», σχολιάζει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας.Το νοητόν και θείον τούτο φως, αγαπητοί μου, επιτυγχάνεται διά της προσευχής, η οποία ως προς το περιεχόμενόν της είναι μεταξύ άλλων και εξομολογητική. Με άλλα λόγια, όταν μετανοούντες εξομολογούμεθα τας αμαρτίας ημών και εξαιτούμεθα την συγχώρησιν αυτών. Διά τούτο η προσευχή προς τον Θεόν είναι αναγκαία, παρά το γεγονός ότι «ο Πατήρ ημών οίδεν ων ημείς έχομεν χρείαν προ του υμάς αιτήσαι αυτόν», (Ματθ. 6,8), ως βεβαιοί αυτός ούτος ο Χριστός. Εξ άλλου, ο ίδιος ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός όχι μόνον προτρέπει ημάς να προσευχώμεθα, αλλά μας διδάσκει και τον τρόπον με τον οποίον πρέπει να προσευχώμεθα ως τούτο μαρτυρείται υπό των αγίων Αποστόλων και Ευαγγελιστών:
«Ούτως ούν προσεύχεσθε υμείς», (Ματθ. 6,9) Καί αλλαχού: «αιτείτε και δοθήσεται υμίν… πας ο γαρ αιτών λαμβάνει», (Ματθ. 7,8) και «όσα αν αιτήσητε εν τη προσευχή υμών πιστεύοντες λήψεσθε», (Ματθ. 21,22), «Αμήν, αμήν λέγω υμίν ότι όσα αν αιτήσητε τον Πατέρα εν τω ονόματί μου, δώσει υμίν», (Ιωάν. 16,23). Περιττόν να είπωμεν ότι και αυτοί οι μαθηταί και Απόστολοι του Χριστού μετά την εις ουρανούς Ανάληψιν Αυτού, επιστρέψαντες εις Ιερουσαλήμ, «πάντες ήσαν προσκαρτερούντες ομοθυμαδόν τη προσευχή και τη νηστεία», (Πραξ. 6,4). Ο σοφός Παύλος παραγγέλλει λέγων: «Τη προσευχή προσκαρτερείτε, γρηγορούντες εν αυτή εν ευχαριστία», (Κολοσ. 4,2), «οράτε μη τις κακόν αντί κακού τινι αποδώ, αλλά πάντοτε το αγαθόν διώκετε και εις αλλήλους και εις πάντας. Πάντοτε χαίρετε, αδιαλείπτως προσεύχεσθε, εν παντί ευχαριστείτε· τούτο γαρ θέλημα Θεού εν Χριστώ ᾿Ιησού εις υμάς», (Α´ Θεσ. 5, 15-18) , «μηδέν μεριμνάτε, αλλ’ εν παντί τη προσευχή και τη δεήσει μετά ευχαριστίας τα αιτήματα υμών γνωριζέσθω προς τον Θεόν», (Φιλιπ. 4,6).
Ομοίως και ο Άγιος Ιάκωβος λέγει «εύχεσθε υπέρ αλλήλων, όπως ιαθήτε. Πολύ ισχύει δέησις δικαίου ενεργουμένη», (Ιάκ. 5,16). Τέλος, η προσευχή πρέπει να γίνεται με πίστιν και άνευ τινός αμφιβολίας, ως συμβουλεύει και πάλιν ο Αγ. Ιάκωβος: «ει δε τις υμών λείπεται σοφίας… αιτείτω παρά του διδόντος Θεού εν πίστει, μηδέν διακρινόμενος. ο γαρ διακρινόμενος έοικε κλύδωνι θαλάσσης ανεμιζομένω και ριπιζομένω, μη γαρ οιέσθω ο άνθρωπος εκείνος ότι λήψεταί τι παρά Κυρίου», (Ιακ. 1, 5-7).
Ο σήμερον εορταζόμενος άγιος της Εκκλησίας του Χριστού Ηλίας ο θεσπέσιος, ο οποίος ως άλλος Μωϋσής ηξιώθη θεοφανείας και του χαρίσματος της προφητείας, αλλά και της θαυματουργίας καλεί πάντας ημάς εις ηθικήν και πνευματικήν ανάνηψιν. Μας καλεί, επαναλαμβάνομεν, να γνωρίσωμεν το εν Θαβώρ της θείας σαρκώσεως της Θεότητος αποκαλυφθέν ακατάληπτον φως εν Χριστώ, ίνα μη περιπατώμεν εν τη σκοτία του κόσμου τούτου του απατεώνος. «Εγώ ειμι το φως του κόσμου», λέγει ο Κύριος, «ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ᾽ έξει το φως της ζωής», (Ιωάν. 8, 12).
Δεηθώμεν του Κυρίου του ανεσπέρου φωτός της αληθείας και μετά του μελωδού είπωμεν: «Των προφητών τους ακραίμονας, και παμφαείς φωτήρας της Οικουμένης, εν ύμνοις τιμήσωμεν πιστοί, Ηλίαν και Ελισσαίον, και Χριστώ εκβοήσωμεν χαρμονικώς. Εύσπλαγχνε Κύριε, παράσχου τω λαώ σου, πρεσβείαις της Παναχράντου Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας και ικεσίαις των Προφητών σου , άφεσιν αμαρτιών και το μέγα έλεος, Αμήν».
Μετά την θείαν Λειτουργίαν παρετέθησαν υπό του Μητροπολίτου Ναζαρέτ και του Αρχιμανδρίτου Ιλαρίωνος εις τον Μακαριώτατον και το εκκλησίασμα οπώραι και αναψυκτικά εις το προαύλιον του Ναού υπό την σκέπην των πεύκων και των κυπαρίσσων.
Την μεσημβρίαν της ημέρας ταύτης ο Μητροπολίτης Ναζαρέτ παρέθεσε γεύμα εις τον Μακαριώτατον και την συνοδείαν Αυτού εις την Ιεράν Μητρόπολιν Ναζαρέτ.