ΠΡΙΣΤΙΝΑ: Στην καταδίκη εμπρηστικών δηλώσεων που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την παρουσία της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και των ιερών της χώρων στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια προέβη άμεσα η Μητρόπολη Ράσκας και Πριζρένης μετά τις “φωνές” που ζητούν κατεδάφιση του ναού του Χριστού Σωτήρος στην Πρίστινα.
Επιμέλεια – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Συγκεκριμένα, στις 19 Μαρτίου 2025, ο καθηγητής Jusuf Budžovi και ο Enver Ređa, μέσα από το τηλεοπτικό δίκτυο TV Koha, εξαπέλυσαν δριμεία επίθεση προς την Ορθόδοξη Εκκλησία, υποστηρίζοντας ότι ο ημιτελής ναός του Χριστού Σωτήρος έπρεπε να έχει κατεδαφιστεί αμέσως μετά τον πόλεμο. Ο ναός, που βρίσκεται στο κέντρο της Πρίστινα, έχει γίνει πολλές φορές στόχος Κοσοβάρων εξτρεμιστών.
“Η δημοσίευση μιας τέτοιας δήλωσης σε κορυφαίο μέσο ενημέρωσης του Κοσσυφοπεδίου δεν είναι μόνο πρόκληση, αλλά και ανοιχτό κάλεσμα για καταστροφή θρησκευτικών χώρων. Πρόκειται για προφανή μορφή ρητορικής μίσους, η οποία πρέπει να καταδικαστεί απερίφραστα από όλους όσοι προασπίζονται την ειρήνη, τη θρησκευτική ελευθερία και την πολιτιστική συνύπαρξη”, δήλωσε η Μητρόπολη Ράσκας και Πριζρένης.
Ο ναός του Χριστού Σωτήρος, αν και ημιτελής λόγω του πολέμου, είναι καθαγιασμένος και ανήκει στη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία. Η Μητρόπολη τονίζει ότι η έκκληση για κατεδάφισή του συνιστά “υποκίνηση θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, ενθάρρυνση της διαγραφής της πολιτιστικής ταυτότητας και πρόκληση πρόσθετων εντάσεων σε μια ήδη εύθραυστη περιοχή”.
Επιπλέον, η δήλωση αυτή υπονομεύει τις προσπάθειες συμφιλίωσης μεταξύ των κοινοτήτων και παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η θρησκευτική ελευθερία και η προστασία της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς. Αυτά τα δικαιώματα εγγυώνται τόσο από το Σύνταγμα του Κοσσυφοπεδίου (official website) όσο και από τη Διεθνή Σύμβαση της UNESCO για την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά
Ανιστόρητες οι θέσεις για τη Μεσαιωνική παρουσία των Σέρβων
Ωστόσο, η εμπρηστική ρητορική των δύο ομιλητών δεν σταμάτησε εκεί. Αρνήθηκαν ευθέως την ύπαρξη του σερβικού λαού κατά τον Μεσαίωνα και αμφισβήτησαν τον σερβικό χαρακτήρα των ορθόδοξων μνημείων στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, χαρακτηρίζοντας τον ιστορικά και επιστημονικά “αβάσιμο”.
“Τέτοιες δηλώσεις αντικρούονται από εκτενή διεθνή ακαδημαϊκή βιβλιογραφία και ιστορικές πηγές. Η ύπαρξη του σερβικού μεσαιωνικού κράτους, οι ηγεμόνες του και η ανεπτυγμένη εκκλησιαστική και πολιτιστική ζωή στο Κοσσυφοπέδιο επιβεβαιώνονται από πολυάριθμα τεκμήρια, όπως ιστορικοί χάρτες, αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και έργα τέχνης”, επισημαίνει η Μητρόπολη.
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν θεωρούσε τους ιερούς της χώρους στο Κοσσυφοπέδιο ιδιοκτησία αποκλειστικά των Σέρβων. Αντιθέτως, τους έχει διαφυλάξει ως τμήμα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Γι’ αυτόν τον λόγο, τα τέσσερα σημαντικότερα σερβικά ορθόδοξα ιερά στο Κοσσυφοπέδιο έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO (UNESCO World Heritage):
• Μοναστήρι του Πατριαρχείου του Πέτς
• Μοναστήρι Βισόκι Ντέτσανι
• Μοναστήρι της Γρατσάνιτσας
• Εκκλησία της Παναγίας της Ljeviška στο Πρίζρεν
Εξαιτίας των συνεχών επιθέσεων και απειλών, αυτά τα μνημεία βρίσκονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς που είναι σε κίνδυνο.
“Το καθεστώς προστασίας δεν δόθηκε λόγω πολιτικών πιέσεων, αλλά επειδή αυτά τα μνημεία έχουν ανεκτίμητη ιστορική αξία και βρίσκονται υπό συνεχή απειλή. Η διεθνής προστασία τους εξακολουθεί να είναι αναγκαία”, τονίζει η Μητρόπολη Ράσκας και Πριζρένης.
Η ρητορική μίσους κατά της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Κοσσυφοπέδιο δεν είναι νέο φαινόμενο. Ωστόσο, η δημόσια προβολή τέτοιων δηλώσεων από μεγάλα μέσα ενημέρωσης αυξάνει τους κινδύνους και απαιτεί επείγουσα αντίδραση από τη διεθνή κοινότητα. Η UNESCO, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί καλούνται να παρέμβουν προτού η κατάσταση επιδεινωθεί.