Οικουμενικός Πατριάρχης: Κατά την πρόσφατη επίσκεψη ομάδας Ιατρών Παθολόγων στο Φανάρι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος αναδείκνυε τη σημαντική συμβολή της επιστήμης και της τεχνολογίας στη σύγχρονη εποχή.
Εξέφρασε τη μεγάλη εκτίμηση του προς την ιατρική επιστήμη και τονίζοντας την αξία του ιατρικού έργου, ανακοίνωσε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο τιμάει τη λειτουργία του ιατρού με την επίσημη καθιέρωση μιας εορτής, την Κυριακή του Οκτωβρίου, ως ημέρα Συνάξεως πάντων των Αγίων Ιατρών.
Στην αρχή της ομιλίας του ανέφερε: “Με πολλή χαρά σας υποδεχόμαστε στο Φανάρι, στο ιστορικό Κέντρο της Ορθοδοξίας. Τιμούμε την προσφορά σας στον άνθρωπο, τη υψηλή και ειαίσθητη διακονία σας, την ιερή αποστολή σας. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, εκφράζοντας την ιδιαίτερη εκτίμησή του προς το λειτούργημα των ιατρών, καθιέρωσε με απόφαση της περί ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου, μία Κυριακή του Οκτωβρίου, ως ημέρα Συνάξεως πάντων των Αγίων Ιατρών, με στόχο να συμβάλει στην ανάδειξη, και με τον τρόπο αυτό, της ανεκτίμητης προσφοράς της ιατρικής επιστήμης και των θεραπόντων της προς τον άνθρωπο, το ιερώτερο δημιούργημα του Θεού, του οποίου τη φύση προσέλαβε ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού”.
Επίσης, πρόσθεσε: “Αναμφισβήτητα, η επιστήμη και η τεχνολογία είναι η «μεγάλη δύναμη» της εποχής μας, τα εκπληκτικά έπιτεύγματα της οποίας έχουν αλλάξει ριζικά τον κόσμο και τη ζωή μας. Αποτελεί δε βασική χριστιανική αρχή και διδασκαλία, ότι η επιστημονική γνώση είναι πολύτιμη δωρεά του Θεού προς το ανθρώπινο γένος, όπως υπεγράμμισε και η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Κρήτη, 2016): «Διά την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, η ικανότης προς επιστημονικήν έρευναν του κόσμου αποτελεί θεόσδοτον δώρον εις τον άνθρωπον».”
Όμως, τόνισε: “Υπάρχουν βέβαια και επιστήμονες, οι οποίοι υποτιμούν την πίστη στο όνομα της γνώσης. Και αυτοί πλανώνται, διότι και η πίστη είναι «μεγάλη δύναμη», μεγάλη δωρεά του ουρανού. Η ιατρική επιστήμη σώζει ζωές, παρατείνει τον βίο μας και εξασφαλίζει ποιότητα ζωής. Η πίστη δίνει νόημα στη ζωή και μάλιστα αποκαλύπτει τη διάσταση της αιωνιότητος, προσφέρει μια ζωή που δεν κυριαρχείται από το κράτος του θανάτου.”
“Στη χριστιανική παράδοση υγεία και νόσος προσεγγίζονται ως διάστασις ενός πλέγματος σωστικών ή αντίστοιχα αλλοτριωτικών σχέσεων, αφορούν δε στην υπαρξιακή πληρότητα ή στην «κακή αλλοτρίωση» της ζωής μας. Ο Χριστός, ο «ιατρός των ψυχών και των σωμάτων», θεραπεύει και καλεί τον ιαθέντα σε ένα νέο τρόπο ζωής” ανέφερε χαρακτηριστικά. “Υγεία σημαίνει εδώ υπέρβαση του κατακερματισμού του ανθρώπινου είναι, αποκατάσταση της κοινωνίας με τον Θεό, με τον συνάνθρωπο και την κτίση. Σημειώνουμε ότι στη Βίβλο χρησιμοποιείται ιατρική ορολογία για την περιγραφή της αμαρτίας και της ανακαίνισης του ανθρώπου”, πρόσθεσε.
Τέλος, ευχήθηκε: “Σας απονέμουμε την ευλογία της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και επικαλούμαστε για εσάς και τους αγαπημένους σας την ζείδωρο χάρη και το αμέτρητο έλεος του παντελεήμονος Θεού της αγάπης.”
Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη:
Ελλογιμώτατοι και αγαπητοί Ιατροί, τέκνα εν Κυρίω ευλογημένα,
Εκλεκτή Ομήγυρις,
Με πολλή χαρά σας υποδεχόμαστε στο Φανάρι, στο ιστορικό Κέντρο της Ορθοδοξίας. Τιμούμε την προσφορά σας στον άνθρωπο, τη υψηλή και ειαίσθητη διακονία σας, την ιερή αποστολή σας. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, εκφράζοντας την ιδιαίτερη εκτίμησή του προς το λειτούργημα των ιατρών, καθιέρωσε με απόφαση της περί ημάς Αγίας και Ιεράς Συνόδου, μία Κυριακή του Οκτωβρίου, ως ημέρα Συνάξεως πάντων των Αγίων Ιατρών, με στόχο να συμβάλει στην ανάδειξη, και με τον τρόπο αυτό, της ανεκτίμητης προσφοράς της ιατρικής επιστήμης και των θεραπόντων της προς τον άνθρωπο, το ιερώτερο δημιούργημα του Θεού, του οποίου τη φύση προσέλαβε ο σαρκωθείς Λόγος του Θεού. Στην Πατριαρχική Εγκύκλιο για την εορτή των Αγίων Ιατρών (28 Σεπτεμβρίου 2021) γράφονται και τα εξής: «Συγχαίροντες υμίν διά την πολύτιμον συμβολήν σας, αγαπητοί ιατροί και θεραπευταί, πατρικώς σας ευχαριστούμεν και δεόμεθα, όπως Κύριος ο Θεός στηρίζη και ενδυναμώνη υμάς εις το ευλογημένον έργον σας. Σας ενθαρρύνομεν να έχετε αγάπην ανυπόκριτον, να είσθε φιλόστοργοι, να τιμά ο εις τον άλλον, να καλλιεργήτε φλογεράν πίστιν, … ώστε να δοξάζεται δι’ υμών ο εν Τριάδι Θεός, ο Δοτήρ παντός αγαθού».
Έχει προσφυώς λεχθή, ότι σήμερα το ζητούμενον στον χώρο της υγείας είναι «ο ιατρός», η άνθρώπινη παρουσία του και το φιλάνθρωπο ήθος του, ο ιατρός που έχει συναίσθηση του λειτουργηματικού χαρακτήρα του έργου του και της ιερότητος του προσώπου του ασθενούς. Ισχύουν και για εσάς, αγαπητοί ιατροί, όσα θα ακούσουμε την επόμενη Κυριακή, την Κυριακή της Απόκρεω, στην διήγηση περί της τελικής κρίσεως (Ματθ. κε΄, 31-46), από τον Κύριον της δόξης, ότι δηλαδή σώζεται εκείνος, ο οποίος επέδειξε αγάπη και συμπαράσταση προς τους «αδελφούς Του τους έλαχίστους», στους οποίους ανήκουν και οι «ασθενείς». Χαρακτηριστικό είναι το έξοχο σχόλιο του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Αγίου Προκατόχου μας: Αν και ο Κριτής ηδύνατο να πεί: Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, επειδή εσωφρονήσατε, επειδή επελέξατε την αγγελική πολιτεία, όμως τα αποσιωπά, όχι διότι δεν είναι σημαντικά, αλλά επειδή είναι κατώτερα από τη φιλανθρωπία, «δεύτερα φιλανθρωπίας» (PG 49, 334-335).
Αναμφισβήτητα, η επιστήμη και η τεχνολογία είναι η «μεγάλη δύναμη» της εποχής μας, τα εκπληκτικά έπιτεύγματα της οποίας έχουν αλλάξει ριζικά τον κόσμο και τη ζωή μας. Αποτελεί δε βασική χριστιανική αρχή και διδασκαλία, ότι η επιστημονική γνώση είναι πολύτιμη δωρεά του Θεού προς το ανθρώπινο γένος, όπως υπεγράμμισε και η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Κρήτη, 2016): «Διά την Ορθόδοξον Εκκλησίαν, η ικανότης προς επιστημονικήν έρευναν του κόσμου αποτελεί θεόσδοτον δώρον εις τον άνθρωπον». (Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εις τον σύγχρονον κόσμον ΣΤ΄, § 11).
Κατά ταύτα, η απόρριψη της επιστήμης εν ονόματι της πίστης δεν αποτελεί συνέπεια του Ευαγγελίου. Όσοι το πράττουν αυτό σφάλλουν, γιατί απορρίπτουν μία θεία ευεργεσία. Η απόρριψη της επιστημονικής γνώσης δεν είναι ένδειξη ζώσης πίστεως εις τον Χριστόν, αλλά μάλλον άγνοια και αγνωμοσύνη προς τον πάνδωρο Κύριο, διά το αγαθό της υγείας, το οποίον οφείλουμε να προστατεύουμε και να σεβόμαστε.
Υπάρχουν βέβαια και επιστήμονες, οι οποίοι υποτιμούν την πίστη στο όνομα της γνώσης. Και αυτοί πλανώνται, διότι και η πίστη είναι «μεγάλη δύναμη», μεγάλη δωρεά του ουρανού. Η ιατρική επιστήμη σώζει ζωές, παρατείνει τον βίο μας και εξασφαλίζει ποιότητα ζωής. Η πίστη δίνει νόημα στη ζωή και μάλιστα αποκαλύπτει τη διάσταση της αιωνιότητος, προσφέρει μια ζωή που δεν κυριαρχείται από το κράτος του θανάτου.
Είναι βέβαιο, ότι χριστιανική πίστη και επιστημονική γνώση είναι δύο κεντρικές διαστάσεις του πνεύματος, συνεργοί στη διακονία του ανθρώπου. Σήμερα μάλιστα αποκαλύπτονται πολλά κοινά σημεία τους. Η θεώρηση της υγείας και της νόσου στη χριστιανική παράδοση, η οποία δεν είναι παρελθόν αλλά ζώσα πραγματικότης στη ζωή της Εκκλησίας, ομοιάζει με σύγχρονες ολιστικές προσεγγίσεις και στο πλαίσιο της ιατρικής, όπου υγεία και νόσος δεν είναι απλώς η καλή ή η κακή λειτουργία της «ψυχοσωματικής μηχανής άνθρωπος», και απορρίπτεται η θεώρηση του ασθενούς ως απρόσωπης μονάδας ή ως «περίπτωσης» (case). Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ολιστικές προσεγγίσεις αποτελούν πρόοδο και ανοίγουν ευοίωνο μέλλον στον χώρο της υγείας.
Στη χριστιανική παράδοση υγεία και νόσος προσεγγίζονται ως διάστασις ενός πλέγματος σωστικών ή αντίστοιχα αλλοτριωτικών σχέσεων, αφορούν δε στην υπαρξιακή πληρότητα ή στην «κακή αλλοτρίωση» της ζωής μας. Ο Χριστός, ο «ιατρός των ψυχών και των σωμάτων», θεραπεύει και καλεί τον ιαθέντα σε ένα νέο τρόπο ζωής. Υγεία σημαίνει εδώ υπέρβαση του κατακερματισμού του ανθρώπινου είναι, αποκατάσταση της κοινωνίας με τον Θεό, με τον συνάνθρωπο και την κτίση. Σημειώνουμε ότι στη Βίβλο χρησιμοποιείται ιατρική ορολογία για την περιγραφή της αμαρτίας και της ανακαίνισης του ανθρώπου.
Η παράδοση της πίστεως και του πολιτισμού μας είναι μία ανεξάντλητη πηγή ανθρωπογνωσίας, ζωτικών αληθειών για την ελευθερία μας. Αποτελεί βασική πεποίθησή μας ότι χωρίς πνευματικό προσανατολισμό, ο άνθρωπος αδυνατεί να αντιμετώπιση τις οριακές καταστάσεις της ζωής. Με αυτή την έννοια, για εμάς τους Χριστιανούς η θεραπεία δεν είναι απλώς μια προσωρινή επικράτηση επί της ασθενείας, αλλά πρόγευση της οριστικής νίκης της ζωής πάνω στη φθορά και της τελικής κατάργησης του θανάτου, του «εσχάτου εχθρού». Η πείρα των αιώνων αποδεικνύει ότι τα ανθρώπινα πράγματα έχουν ανάγκη υπερβατικής θεμελίωσης και στήριξης, πέρα από το απλώς «ανθρώπινο». Στο χριστιανικό πλαίσιο, αυτή η αρχή εκφράζεται με την πίστη στη δημιουργία του ανθρώπου κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσιν Του, καθώς και με την Ενανθρώπιση του Θεού Λόγου και τη διάνοιξη στον άνθρωπο της οδού της κατά χάριν θεώσεως.
Με τις σκέψεις αυτές και με την βεβαιότητα ότι οι πνευματικές και ηθικές αξίες, μαζί με την επιστημονική γνώση και τις τεχνολογικές εφαρμογές της, είναι το κλειδί για το μέλλον της ανθρωπότητος, αφού έχει αποδειχθεί ότι η πρόοδος της επιστήμης δεν έλυσε τα βαθειά υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου, ούτε όμως τα εξαφάνισε, σας καλωσορίζουμε στην Πόλη και στο Πατριαρχείο μας, σας απονέμουμε την ευλογία της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και επικαλούμαστε για εσάς και τους αγαπημένους σας την ζείδωρο χάρη και το αμέτρητο έλεος του παντελεήμονος Θεού της αγάπης.
Καλή Αποκριά και Καλή Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή!
