Απάντηση Βαρθολομαίου στα περί πρωτείου που ανέφερε η Ρωσική Σύνοδος

Του Μάνου Χατζηγιάννη 

Απάντηση στην πρόσφατη ανακοίνωση της Ρωσικής Ιεράς Συνόδου περί του πρωτείου του Οικουμενικού Πατριάρχου, έδωσε εμμέσως πλην σαφώς ο κ. Βαρθολομαίος στη χθεσινή του πρωτοχρονιάτικη ομιλία. 

Ο κ. Βαρθολομαίος με αφορμή τον απολογισμό του ταξιδιού του σε Τσεχία και Σλοβακία είπε πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι μητέρα Εκκλησία ολόκληρου του σλαβικού κόσμου. Συνεπώς και των Ρωσων….

Συνάμα πέταξε το γάντι σε όσους διαφωνούν ή έχουν ενστάσεις κατά καιρούς αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στην επερχόμενη Σύναξη των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών υπό την προεδρείαν του ιδίου την Κυριακή της Ορθοδοξίας, 9ην Μαρτίου 2014. Κατα τα λοιπά έδωσε βαρύτητα στην προσφώνηση “οικουμενικός” από τους Τούρκους, στα δρώμενα στη Μέση Ανατολή , στην επίσκεψη στο Άγιον Όρος, ενώ έκανε και εκτενή αναφορά στην αγιοποίηση του Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου. 

Ολόκληρο το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχου έχει ως εξής:

Ιερώτατοι και προσφιλέστατοι αδελφοί Ιεράρχαι της Μητρός Εκκλησίας,
Εντιμότατε κύριε Πρόξενε της Ελλάδος ενταύθα,
Εντιμολογιώτατοι Άρχοντες,
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Η Μήτηρ Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία εν τη συνεχεί στρατεία και οδοιπορία αυτής ανά τους αιώνας διήλθεν εν ακόμη έτος της Χάριτος Αυτού εν τη αεννάω πορεία να φθάση τον Άφθαστον, αφ᾿ ενός μεν διά να Τω προσφέρη δώρα τίμια, χρυσόν και λίβανον και σμύρναν, δηλαδή τα έργα της, αφ᾿ ετέρου δε, ως οι Μάγοι, να χαρή χαράν μεγάλην, ήτοι να εύρη την καταξίωσιν και τον δίκαιον μισθόν παρά του αγαθού ανταποδότου, ότι τον δρόμον τελεί, την πίστιν τηρεί, και παραδίδει τα πάντα εις τον «δι᾿ Ου τα πάντα εγένετο».

Εν τη ανεξερευνήτω βουλή του Θεού, ο Οποίος μόνος έχει εις την εξουσίαν Του τους χρόνους και τους καιρούς, αένναος ρέει ο χρόνος και τα έτη της ζωής των ανθρώπων το εν μετά το άλλο κυλούν εις την άβυσσον της αιωνιότητος. Έρχονται και παρέρχονται αι γενεαί• και εάν εντός της παροδικότητος ταύτης υπάρχη κάτι το οποίον μένει, ανώτερον της φθοράς του πανδαμάτορος χρόνου, αυτό είναι μόνον η αρετή, με εκφάνσεις της το ήθος, το φρόνημα, την αγάπην, την ενότητα, την αλήθειαν.

Εισήλθομεν σήμερον εις εν ακόμη ημερολογιακόν έτος. Δεν λησμονούμεν όμως ότι διά την Εκκλησίαν εν τη πραγματικότητι δεν υπάρχει χρόνος αλλά αιωνιότης. Ο χρόνος είναι εν δώρον του Θεού. Είναι ο σύμμαχος του άνθρώπου εις την αρετήν και εις την φανέρωσιν της αληθείας. Καί ως δώρον του Θεού θεωρούμεν τα σημαντικά γεγονότα του έτους το οποίον εξέπνευσεν• εξέπνευσε πλήρες γεγονότων χαράς, λύπης, αγώνος, πικρίας, οδύνης, πορείας, ευκολιών, δυσκολιών. Είναι τα δώρα, ή άλλως η Χάρις αντί της Χάριτος, τα οποία δυνάμεθα να προσφέρωμεν ως δώρα τίμια η Μεγάλη Εκκλησία της Ανατολής προς τον κόσμον κατά το μόλις λήξαν έτος.

Μεταξύ των χαρμοσύνων γεγονότων – δώρων σημειούμεν ιδιαιτέρως την πανηγυρικώς εορτασθείσαν 1700ην επέτειον από της εκδόσεως του Διατάγματος των Μεδιολάνων περί της ανεξιθρησκείας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διά των οργανωθεισών εκδηλώσεων εν Μεδιολάνοις, Κωνσταντινουπόλει και Σερβία, εις τας οποίας το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, ως φυσικός συνεχιστής του οράματος και του πνεύματος του μεγάλου μεταρρυθμιστού της ιστορίας Αγίου Κωνσταντίνου, κατείχε τον πρωτεύοντα ρόλον.

Ως ευλογίαν αξιολογούμεν την συμμετοχήν ημών εις τας εορτάς διά την επέτειον των 1150 ετών από της αποστολής υπό της Μητρός Εκκλησίας εις Μοραβίαν των Αγίων Ισαποστόλων Θεσσαλονικέων Κυρίλλου και Μεθοδίου. Η επίσκεψις αύτη της ημετέρας Μετριότητος εις Τσεχίαν και Σλοβακίαν ετόνωσε και ενίσχυσε τον δεσμόν της ιστορικής ταύτης πνευματικής κοιτίδος ολοκλήρου του σλαβικού κόσμου μετά του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως Μητρός αυτού Εκκλησίας και επεβεβαίωσε την κεντρικήν θέσιν την οποίαν τούτο κατέχει εις την καρδίαν του.

Διά τον ίδιον λόγον ετιμήσαμεν δεόντως ως Οικουμενικόν Πατριαρχείον και την επέτειον των 1025 ετών από του βαπτίσματος των Ρως του Κιέβου και της ευρυτέρας εκεί περιοχής, και πάλιν πρωτοβουλία τότε και εργώδει προσπαθεία της Μητρός Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως, διά της αποστολής εκείσε ημετέρας πολυμελούς Αντιπροσωπείας.

Παρακολουθούμεν μετ᾿ αγωνίας την κατάστασιν της διηρημένης Ορθοδοξίας εν Ουκρανία και προσευχόμεθα και εργαζόμεθα διά την επίλυσιν του από εικοσιπενταετίας συνεχιζομένου εκεί προβλήματος της διαιρέσεως και της διασπάσεως του αρράφου Χιτώνος του Κυρίου.

Αι αποστολικαί περιοδείαι ημών εις Τσεχίαν και Σλοβακίαν, εις Εσθονίαν και Φιλλανδίαν, εις Θεσσαλονίκην και μάλιστα εις την κοιτίδα του παρ᾿ ημίν Ορθοδόξου Μοναχισμού, το Άγιον Όρος Άθω, απέδειξαν τον βαθύν σεβασμόν, τον οποίον οι μοναχοί και άπαντες οι ορθόδοξοι πιστοί τρέφουν διά την Μητέρα Εκκλησίαν, η οποία ιστορικώς εσεβάσθη και διεφύλαξε την ιδιαιτέραν ταυτότητα εκάστου εξ αυτών, συσσωματούσα φυσικώς αυτούς εις τους κόλπους της, όπως η φυσική Μήτηρ κυοφορεί το τέκνον εις τα σπλάγχνα αυτής.

Ιδία αι επισκέψεις ημών εις τας Μητροπόλεις της περιοχής της Θεσσαλονίκης, ακολουθήσασαι την τοιαύτην εις Άγιον Όρος, πέραν του επετειακού χαρακτήρος των, είχον και τον σκοπόν της τονώσεως του φρονήματος του εκεί Ορθοδόξου ομαίμονος λαού, ο οποίος διέρχεται μίαν βαθείαν και πολυμέτωπον κρίσιν, αλλά και ενισχύσεως της ενότητος αυτού. Ο θεσμός του Πατριαρχείου πάντοτε ενώνει και επιθυμία μας είναι ο ρόλος αυτού να είναι πάντοτε ενωτικός και συμφιλιωτικός.

Πρωτοφανή εις τα ιστορικά χρονικά έκφρασιν της αναγνωρίσεως του οικουμενικού χαρακτήρος της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως σηματοδοτεί η απονομή εις την ημετέραν Μετριότητα του τίτλου του επιτίμου διδάκτορος υπό του ενταύθα Πανεπιστημίου του Βοσπόρου, εορτάζοντος εφέτος ένα και ήμισυν αιώνα από της ιδρύσεώς του. Η διάκρισις αύτη, διά πρώτην φοράν χορηγουμένη υπό Τουρκικού Κρατικού Πανεπιστημιακού και Ακαδημαικού Ιδρύματος, ήρε προκαταλήψεις ετών και έδειξεν ότι εν νέον πνεύμα ελευθερίας πνέει εις την κοινωνίαν ημών. Άνευ δε της ελευθερίας, δεν είναι δυνατόν να υπάρξη αληθινή παιδεία.

Το προμνημονευθέν γεγονός, όπως και η επιστροφή σημαντικής ακινήτου περιουσίας εις Ιδρύματα και Κοινότητας ημών ενταύθα, εν Ίμβρω και εν Τενέδω, ως και η επαναλειτουργία ημετέρου σχολείου εν Ίμβρω, αποτελούν ευχάριστα μηνύματα δικαιοσύνης και αληθείας, τα οποία ευχόμεθα να συνεχισθούν και να πολλαπλασιασθούν κατά το αρχόμενον έτος.

Ενταύθα δεν θα ηθέλομεν να παραλείψωμεν να σημειώσωμεν και το μέγα δι᾿ ημάς προσωπικώς γεγονός του εορτασμού της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος και του Αγίου Πάσχα μετά συγγενών και φίλων κατόπιν πολλών ετών εν τη ιδιαιτέρα ημών πατρίδι Ίμβρω, ως και τα προσκυνήματα ημών εις Καππαδοκίαν, Παναγίαν Σουμελά Πόντου, Προικόννησον, Αττάλειαν και Μύρα, άτινα πάντα επλήρωσαν την καρδίαν ημών πνευματικής χαράς και ευφροσύνης, πεποίθαμεν δε και τας καρδίας των πολλών συμπροσκυνητών και συνεκδήμων κατ᾿ αυτά.

Εν ολίγοις, αυτά τα δώρα ηδυνήθημεν να προσφέρωμεν κατά το παρελθόν έτος τω Αφθάστω Κυρίω, τω Βασιλεί των αιώνων και Θεώ ημών.

Το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, εξ ετέρου, διά του ηθικού κύρους αυτού και διά συγκεκριμένων πολυπλεύρων πρωτοβουλιών του, ως η συμμετοχή και αι ομιλίαι ημών εις διεθνή συνέδρια εν Βιέννη και Monaco, προσεπάθησε να συμβάλη εις την επικράτησιν της ασφαλείας, της ειρήνης, της ευδοκίας, της ευημερίας, της απολαύσεως των αγαθών της κτίσεως υπό του ανθρώπου και εις πολλούς άλλους τομείς. Μετά λύπης όμως παρακολουθεί ότι παρά τας προσπαθείας αυτού, αλλά και των πλέον αρμοδίων διεθνών οργανισμών και της παγκοσμίου κοινότητος, και κατά τα εφετεινά Χριστούγεννα εις την γειτονικήν Συρίαν αλλά και αλλαχού του πλανήτου γη «ολέθριον δόγμα δεινών θρασυνομένων ηρωδών… νηπίων ακάκων απεργάζεται φόνους… και βρέφη αναιρεί αναιτίως».

Όμως, εν τη Χάριτι του Κυρίου συνεχίζομεν, έχοντες υπ᾿ όψιν το του Μάρκου Αυρηλίου «παν εφήμερον και το μνημονεύον και το μνημονευόμενον» (πρβλ. Τα εις εαυτόν), κυρίως δε το «οι καιροί ου μενετοί» του Θουκυδίδου (Ιστορίαι, 1, 142,3).

Διά το μόλις αρξάμενον έτος, Θεού θέλοντος, προγραμματίζομεν πολλά. Αποδίδομεν όμως ιδιαιτέραν σημασίαν εις την Σύναξιν των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών υπό την προεδρείαν της ημετέρας Μετριότητος εις το Ιερόν ημών Κέντρον, την Κυριακήν της Ορθοδοξίας, 9ην Μαρτίου 2014, διά το τελικόν στάδιον της προετοιμασίας και συγκλήσεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, γεγονός αληθώς πολυσήμαντον και ιστορικόν, το οποίον θα καταδείξη απτώς την ενότητα του παναρμονίου θεσμού της ενιαίας Ορθοδοξίας.

Εφέτος, συμπληρούται 50ετία από της ιδρύσεως των Μητροπόλεων του Οικουμενικού ημών Πατριαρχείου εν Ευρώπη. Επί τη αφορμή αυτή επεσκέφθημεν ήδη την εορτάσασαν το γεγονός Ιεράν Μητρόπολιν Αυστρίας, ενώ ο εορτασμός του γεγονότος τούτου θα κορυφωθή διά της επισήμου επισκέψεως ημών κατά τον προσεχή Μάιον εις την Ιεράν Μητρόπολιν Γερμανίας.

Εις την προσπάθειαν ημών διά την προώθησιν της καταλλαγής και του διαλόγου μεταξύ των χριστιανών προγραμματίζομεν συνάντησιν μετά του Αγιωτάτου Πάπα Φραγκίσκου εν Ιεροσολύμοις, πεντήκοντα έτη μετά την εκεί ιστορικήν συνάντησιν του μακαριστού Πατριάρχου Αθηναγόρου μετά του Πάπα Παύλου του Στ΄, διά να δώσωμεν ώθησιν εις την αρξαμένην θεοφιλή προσπάθειαν εκείνων και να συμβάλωμεν όση ημίν δύναμις εις την εκπλήρωσιν του θελήματος του Κυρίου «ίνα εν ώμεν» πάντες οι εις Αυτόν πιστεύοντες. Εντός του ιδίου πλαισίου αναμένομεν εντός ολίγων ημερών την επίσκεψιν εις το Ιερόν ημών Κέντρον της Αυτού Χάριτος, του νέου Αρχιεπισκόπου Καντουαρίας κυρίου Justin Welby.

Εν ταυτώ, συνεχίζομεν και θα εντείνωμεν την προσπάθειαν διά την στήριξιν των διωκομένων χριστιανών εις την Μέσην Ανατολήν, εργαζόμενοι, κυρίως δε προσευχόμενοι, διά τον τερματισμόν του πολέμου εις την αιματοπότιστον με αίμα νέων μαρτύρων Συρίαν, διά την προστασίαν των χριστιανικών μνημείων, των Ιερών Ναών και των ιερών μονών, ως και διά την απελευθέρωσιν και την διαλεύκανσιν της υποθέσεως των δύο απαχθέντων Μητροπολιτών και των μοναζουσών της ιστορικής Ιεράς Μονής της Αγίας Θέκλης. Δεν θα παύσωμεν να διακηρύττωμεν προς πάσαν κατεύθυνσιν ότι τα εκεί γεγονότα, τα οποία ημέρα τη ημέρα έρχονται εις το φως, αποτελούν όνειδος διά την ανθρωπότητα και είμεθα όλοι υπεύθυνοι με την σιωπήν και την αδιαφορίαν ημών.

Ωσαύτως, θα εντείνωμεν τας προσπαθείας διά την παροχήν της αδείας προς επαναλειτουργίαν της Ιεράς ημών Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, καθώς και διά την ίδρυσιν Διεθνούς Κέντρου Περιβάλλοντος και Διαθρησκειακού Διαλόγου εις την νήσον Πρίγκηπον, αξιοποιούντες το υπάρχον κτήριον του τέως Ορφανοτροφείου, ως εξηγγείλαμεν και επισήμως κατά την ομιλίαν ημών από του Βήματος του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου μόλις προ ολίγων ημερών.

Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω,

Χαίρομεν από τούδε και αγαλλόμεθα, διότι και το έτος τούτο θα είναι συν Θεώ εν έτος εκδαπανήσεώς μας εις την διακονίαν της Μητρός Εκκλησίας.
«Χαίρομεν ότι τα ονόματα ημών γράφονται εν τοις ουρανοίς» (πρβλ. Λουκ. ι΄ 20-21). Εις ημάς, τους δουλώσαντας εαυτούς εκουσίως εις την διακονίαν της Μητρός Εκκλησίας, ο Κύριος αυτής ελευθερίαν χαρίζεται και ως οικείων δούλων Του απογράφει τα ονόματα ημών εν τοις ουρανοίς.

Ο χρόνος είναι καιρός, ο οποίος παρέχεται ημίν διά να αγωνισθώμεν και να επιτύχωμεν τον σκοπόν μας να φθάσωμεν εις το τέρμα του αθλήματος της αιωνίου ζωής. Εις το τέρμα της οδού προς την βασιλείαν των ουρανών, γνωρίζοντες ότι «τοις πάσι χρόνος και καιρός τω παντί πράγματι υπό τον ουρανόν» (Εκκλ. γ΄ 1). Καί, τέλος, έχοντες υπ᾿ όψιν το του τραγικού Ευριπίδου «Γνώμαι δ᾿ αμείνους εισί των γεραιτέρων, ο γαρ χρόνος δίδαγμα ποικιλώτατον».

Έχοντες αυτήν την δυνατότητα ας βαδίσωμεν με ασφάλειαν το νέον έτος, έκαστος εκ της θέσεως εις την οποίαν έχει ταχθή, φιλοσοφούντες επί της ζωής και δίδοντες νόημα εις την ζωήν. Τοιουτοτρόπως, κάθε παρερχομένη ημέρα θα αντιπροσωπεύη όχι μονάδα απολεσθέντος χρόνου, αλλά πολύτιμον κεφάλαιον αληθείας, δηλαδή αποθησαυριζομένης αρετής, η οποία κατά τον αρχαίον τραγικόν «καν θάνη τις, ουκ απόλλυται, ζη δ᾿ ουκέτι όντος σώματος» (Ευριπίδης), εν αντιθέσει προς πάντα τα παροδικά και θνητά «άτινα εκβάλλεται εις τον αφεδρώνα», κατά την αψευδή ευαγγελικήν ρήσιν.

Το έτος αυτό ευχόμεθα να είναι δι᾿ ημάς πάντας μία αφετηρία διά να το διέλθωμεν όχι συμβατικώς, αλλά περισσότερον ως αληθινοί και γνήσιοι άνθρωποι, όχι κοινωνικοί, αλλά περισσότερον μωροί διά τον Χριστόν, όχι απλώς καλοί, διότι καλοί υπάρχουν παντού, αλλά καινοί άνθρωποι.

Ας θέσωμεν ως στόχον ημών να το διέλθωμεν ως καινήν πολιτείαν. Μόνον τοιουτοτρόπως θα εξέλθωμεν εκ της κρίσεως, ήτις εξακολουθεί να μαστίζη τον λαόν του Θεού. Όχι βελτιούντες κάποια πράγματα, αλλά μεταβάλλοντες εαυτούς εις καινούς εν Χριστώ ανθρώπους. Μόνον ούτω θα βοηθήσωμεν ενεργώς τον κόσμον.

Ζώντες εν Φαναρίω, εν τη Κωνσταντίνου Πόλει, είμεθα αφιερωμένοι ψυχή τε και σώματι, είμεθα συνδεδεμένοι με την ζωήν του Χριστού. Έχομεν κληθή να φυλάξωμεν μίαν σκοπιάν, μίαν έπαλξιν. Καί το ανατέλλον έτος είναι εν έτος σκοπιάς και φυλακής εις την διακονίαν της Μητρός Εκκλησίας, ήτις στηρίζεται εις ημάς τους ολίγους διακονητάς της. Συγχρόνως, εκ της σκοπιάς αυτής οφείλομεν να βλέπωμεν συνεχώς τον «μη βλέποντα εις πρόσωπον ανθρώπου» Θεόν. Οιαδήτις και εάν είναι η διακονία ημών εις την Εκκλησίαν, ο πραγματικός σκοπός είναι να βλέπωμεν τον Θεόν, να ζώμεν διά τον Θεόν, να αναπνέωμεν διά τον Θεόν.

Όλοι αναμένουν να αλλάξη ο κόσμος ή να βελτιωθούν τα πράγματα. Δεν δυνάμεθα ασφαλώς να αλλάξωμεν τον κόσμον, αλλά δυνάμεθα να σώσωμεν τον κόσμον με την βοήθειαν του Θεού. Αυτή είναι η αποστολή μας. Καί εκπληρούντες αυτήν πιστώς θα είμεθα πάντοτε χαρούμενοι, πάντοτε αισιόδοξοι, πάντοτε με ελπίδα και χωρίς κραδασμούς. Θα μεταδίδωμεν την ελπίδα εις τον κόσμον και την παρότρυνσιν διά μίαν εσωτερικήν αλλαγήν και ανακαίνισιν, η οποία εν τέλει ζυμώνει, επηρεάζει και σώζει τον κόσμον. Ο,τι πράττει κανείς μένει εις τον αιώνα. Καί το καλόν και το κακόν.

Αδελφοί,
«Ου κατά φύσιν ημίν η αδικία, αλλά και αλλότριόν τι» (Ιερού Χρυσοστόμου εις τον Ζ΄ Ψαλμόν, P.G. 55, 101). Εν τούτω, ο προσφάτως αγιοκαταταχθείς υπό της Μητρός Εκκλησίας εις το Αγιολόγιον της Οικουμενικής Ορθοδοξίας Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης αποτελεί εν απλούν, εύγλωττον και λαμπρόν παράδειγμα. Εν υπόδειγμα διά το οπόσον η Εκκλησία, παρέχουσα την δυνατότητα της εσωτερικής προσωπικής ανακαινίσεως, μεταβάλλει συγχρόνως τον κόσμον. Είς ολιγογράμματος, απλούς, αδύναμος άνθρωπος, ένας ταπεινός και άσημος Αγιορείτης με τόσας ασθενείας, ήσκησε μίαν τοιαύτην βαθείαν επίδρασιν εις την ζωήν τόσον πολλών ανθρώπων. Εδόθη τόσον πολύ εις τον Θεόν, και τοιαύτη ήτο η εσωτερική αλλοίωσίς του, ώστε χιλιάδες ανά την οικουμένην ήλλαξαν και εσώθησαν από το παράδειγμά του.

Η Αγιοκατάταξίς του υπό της Εκκλησίας εν Αγίω Πνεύματι ήτο μία εκ των μεγαλυτέρων ευλογιών του Θεού κατά το παριππεύσαν έτος, διά την οποίαν εκ βαθέων Τον δοξάζομεν• μία πηγή ευλογίας δι᾿ άπασαν την Εκκλησίαν από την Αμερικήν μέχρι την Ρωσσίαν και από το Φανάριον μέχρι το Χόνγκ-Κόνγκ. Όσον και εάν, ως άνθρωποι σάρκα φορούντες, έχομεν τας ατελείας και τας ανθρωπίνας αδυναμίας ημών, οι Άγιοι είναι ζωντανοί, ομιλούν εις τας καρδίας των πιστών, αμείβουν τους κόπους των, εκπληρώνουν τους πόθους των, ανορθώνουν τας συντετριμμένας ψυχάς της συγχρόνου κοινωνίας, επανευαγγελίζονται την αποκλειστικήν αγάπην προς τον σαρκωθέντα Λόγον του Πατρός.

Ας παρακαλέσωμεν τον Όσιον Πορφύριον να πρεσβεύη προς Κύριον ίνα ευλογήση και το αρχόμενον νέον έτος, το οποίον, κατά το έθος, εφέτος απεφασίσαμεν συνοδικώς να αφιερώσωμεν εις το ιστορικόν γεγονός της εκκλησιαστικής μουσικής μεταρρυθμίσεως, από της οποίας συμπληρούνται διακόσια έτη. Τιμώμεν εν γεγονός καθοριστικόν διά την λατρευτικήν ζωήν της Εκκλησίας. Πρόκειται διά την τροποποίησιν του συστήματος καταγραφής της βυζαντινής μουσικής, τη μερίμνη της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.

Η τροποποίησις αύτη συνετέλεσε σημαντικώς εις την ευρυτέραν διάδοσιν της βυζαντινής μουσικής, ήτις εκινδύνευε να παραμείνη κτήμα μιάς περιωρισμένης μόνον μερίδος ανθρώπων. Διά τούτο εκρίναμεν καλόν να ενθυμηθώμεν εφέτος το γεγονός τούτο, ως υπόμνησιν της μερίμνης ημών των εκκλησιαστικών ποιμένων διά την διάσωσιν και διάδοσιν της παραδοσιακής εκκλησιαστικής μελωδίας και εν γένει της βυζαντινής πνευματικής παρακαταθήκης της Μητρός Εκκλησίας.

Τα ανωτέρω σήμερον από του Πατριάρχου, ως απολογισμός και προγραμματισμός, ως έργον και ως προοπτική. Προς άπαντας, κληρικούς και λαικούς, άνδρας και γυναίκας, ποιμένας και ποιμαινομένους, πρεσβυτέρους και νεωτέρους, πλουσίους και πτωχούς, αρχιερείς και απλούς εργάτας της Μητρός Εκκλησίας, εκφράζομεν ευχαριστίας, ευγνωμοσύνην και ευχήν ο σαρκί περιτμηθείς διά την σωτηρίαν του ανθρωπίνου γένους Κύριος ημών Ιησούς Χριστός να αμείβη πλουσίως τον μισθόν της αγάπης και της διακονίας της Μητρός Εκκλησίας. Τω δε ανάρχω μόνω Θεώ κράτος, τιμή και δόξα και ευχαριστία και ευγνωμοσύνη και προσκύνησις νυν και εις τους απεράντους αιώνας.

Αμήν.