ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ: Ενας ιερέας βγαίνει με γρήγορο βήμα στον προαύλιο χώρο της Μητρόπολης Αθηνών και αναζητεί έναν αστυνομικό.
«Μόνο όταν προσκυνήσουν και οι τελευταίοι θα κλείσουμε», του λέει. Εκείνος τον ενημερώνει πως η ουρά έχει φτάσει «στον μεγάλο πλάτανο». Ξέρουν και οι δύο πως αυτό αντιστοιχεί σε τουλάχιστον μία ώρα αναμονής. Είναι «μία παρά» το βράδυ. «Παρότι ήταν προγραμματισμένο να κλείνει ο ναός τα μεσάνυχτα, τις τελευταίες ημέρες φεύγαμε μετά τις τρεις το πρωί. Δεν μπορείς να διώξεις τον κόσμο», εξηγεί ένας εθελοντής του ναού, παρών στη στιχομυθία. Είναι εξαντλημένος, αλλά ικανοποιημένος. Η προσέλευση των πιστών ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Δεν υπάρχουν επίσημα νούμερα, αλλά υπολογίζουν μεταξύ τους πως πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι προσκύνησαν την εικόνα του «Αξιον Εστί».
Ο Νεκτάριος Τορουνίδης, σερδάρης (κάτι σαν φρουρός του Αγίου Ορους από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας), που συνόδευσε την εικόνα, το είχε προβλέψει από τις πρώτες κιόλας ημέρες. Είχε αναλάβει όσο ακόμη ήταν στις Καρυές να πλαστικοποιήσει 5.000 μικρά αντίγραφα της εικόνας, που οι μοναχοί θα έδιναν στους πιστούς με το που προσκυνούσαν. «Τελείωσαν μέσα σε λίγες ώρες», λέει στην «Κ». Ο ίδιος δεν είναι μοναχός, αλλά διοικητικός υπάλληλος. Το δωμάτιο στο οποίο διαμένει στο Αγιον Ορος είναι δίπλα στον ναό του Πρωτάτου όπου φυλάσσεται η συγκεκριμένη εικόνα. «Είναι η σπουδαιότερη του Αγίου Ορους, ίσως και της Ορθοδοξίας», τονίζει. Παριστάνει την Παναγία που κρατάει δεξιά της τον Χριστό, ενός έτους. Σύμφωνα με την Εκκλησία, ο αρχάγγελος Γαβριήλ εμφανίστηκε το 980 μ.Χ. μπροστά στην εικόνα και υπαγόρευσε σε έναν μοναχό τον ύμνο του Αξιον Εστί. Ο Νεκτάριος βλέπει καθημερινά πιστούς να ταξιδεύουν από όλο τον κόσμο στο Αγιον Ορος για να την προσκυνήσουν. Την πρώτη όμως ημέρα που η εικόνα έφθασε στην Αθήνα με τιμές αρχηγού κράτους, ήταν πολλές οι στιγμές που συγκινήθηκε. «Ευτυχώς ο κόσμος κρατάει. Η πίστη μας είναι δυνατή», λέει στην «Κ».
Παρατάσεις
Ο ίδιος στεκόταν αυτές τις ημέρες για ώρες όρθιος πλάι στην εικόνα, ντυμένος τσολιάς με τη μακεδονίτικη μπλε φορεσιά και τσαρούχια. Οταν τον συναντάμε κάθεται στο μαρμάρινο πεζούλι στο προαύλιο της Μητρόπολης, φοράει μαύρο τζιν και φούτερ. Παρότι δεν είναι υποχρεωτικό, σχεδόν όλη την ημέρα την περνάει γύρω από τον ναό. Είναι ήδη 13 ημέρες στην Αθήνα και νιώθει έτοιμος να επιστρέψει στο Αγιον Ορος. «Κανονικά θα ήμασταν ήδη πίσω», σημειώνει. Η προσέλευση του κόσμου ήταν όμως τόσο μεγάλη που την περασμένη Κυριακή έγινε σύναξη στο Εlectra Μetropolis, όπου μένουν οι 20 αντιπρόσωποι των μοναστηριών του Αγίου Ορους και αποδέχθηκαν το αίτημα της Αρχιεπισκοπής για διήμερη παράταση.
«Εάν δεν είχαμε εκλογές, θα έμενε τουλάχιστον δύο εβδομάδες ακόμη», εκτιμούν οι εθελοντές του ναού, όταν κάποια στιγμή κάνουν διάλειμμα στο προαύλιο. Θυμούνται πως σε παλαιότερη επίσκεψη της εικόνας στην Αθήνα –το 1987 με αφορμή την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη– είχε πάρει τέσσερις φορές παράταση. Ηταν τότε η δεύτερη φορά που η εικόνα κατέβαινε στην πρωτεύουσα. Η πρώτη ήταν το 1963 για τον εορτασμό της χιλιετηρίδας του Αγίου Ορους και η τρίτη το 1999 για τη στήριξη (και οικονομική ενίσχυση) των σεισμοπαθών.
Ο αρχικός προγραμματισμός ήταν αυτό το τέταρτο ταξίδι της εικόνας στην Αθήνα να γίνει τον Μάρτιο, αλλά αναβλήθηκε λόγω του δυστυχήματος στα Τέμπη. «Οι Αγιορείτες είχαν πάρει την απόφαση να μην κατέβουν καθόλου, αλλά η Παναγία έκανε το θαύμα της», σχολιάζουν οι εθελοντές. Σίγουρα ρόλο έπαιξε και η πίεση που άσκησαν από την Αρχιεπισκοπή, ίσως και η έντονη επιθυμία του πολιτικού διοικητή του Αγίου Ορους, Αθανασίου Μαρτίνου, να πραγματοποιηθεί το δημόσιο προσκύνημα. Πάντως, τα ξημερώματα της 3ης Μαΐου η εικόνα ξεκίνησε το ταξίδι της με 30 άτομα συνοδεία. Αρχικά με ταχύπλοο, στη συνέχεια με πούλμαν. Ηταν ακουμπισμένη στα μπροστινά καθίσματα, της φόρεσαν ζώνη και δύο μοναχοί την κρατούσαν συνεχώς. Υπήρχε η σκέψη να ταξιδέψουν μέχρι την Αθήνα οδικώς, ώστε να κάνουν μια στάση στα Τέμπη, αλλά από την κυβέρνηση απέρριψαν την πρόταση. Ετσι, ταξίδεψε στην πρώτη θέση ενός μισθωμένου αεροπλάνου. Στην Αθήνα το πρώτο απόγευμα οι είκοσι μοναχοί επισκέφθηκαν (χωρίς την εικόνα) τον κ. Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου, την επομένη τον κ. Τσίπρα στην Κουμουνδούρου. Επισκέφθηκαν επίσης τον Νίκο Δένδια και διάφορα μοναστήρια στην Αττική, αλλά και σε νησιά συνοδευόμενοι από τον κ. Μαρτίνο, ο οποίος κάλυψε όλα τα έξοδα της αποστολής.
«Το έχουμε ανάγκη»
Παρατηρώντας την ουρά που έφθανε ψηλά στην οδό Μητροπόλεως, έβλεπες ανθρώπους κάθε ηλικίας. Είναι φανερό πως κάποιοι, οι περισσότεροι, προσεύχονται όσο περιμένουν για ώρες (κάποιοι έως και επτά). «Εχουμε όλοι ανάγκη από ένα θαύμα», σχολιάζει η Λίτσα. Αυτό το διάστημα υποβάλλεται σε δύσκολη χημειοθεραπεία και παρότι αισθάνεται εξαντλημένη, περίμενε έξι ώρες στην ουρά. Η 75χρονη Βάσω Χατζηβασιλείου, λόγω μιας πρόσφατης περιπέτειας υγείας πλέον σπάνια βγαίνει από το σπίτι της. «Θα πήγαινα όμως σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας προκειμένου να την προσκυνήσω. Δυο φορές με έχει σώσει από θάνατο η Παναγία. Την πρώτη ήμουν μικρό κοριτσάκι», λέει. Μια άλλη γυναίκα, που εργάζεται σε ξενοδοχείο στο κέντρο προσεύχεται καθημερινά για το παιδί της που αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υγείας. Συγκινημένη εξιστορεί πως πριν από μερικές εβδομάδες είδε στον ύπνο της την Παναγία να της ζητάει να προσευχηθεί στο Αγιον Ορος. «Μα πώς να το κάνω αυτό, της είπα στο όνειρό μου. Μόλις ξύπνησα είδα στο facebook πως η εικόνα ερχόταν στην Αθήνα».
Λίγο πιο μπροστά, ο 25χρονος Δημήτρης Κουλούρης δεν ξέρει πότε θα καταφέρει να πάει στο Αγιον Ορος, οπότε είναι ευκαιρία. Ελπίζει πως η εικόνα θα του δώσει δύναμη. Η Ευδοκία, νεαρή δικηγόρος, σχολιάζει πως την ενοχλούν τα σχόλια συνομηλίκων της, που θεωρούν την πίστη ντροπή. Τονίζει όμως πως και η Εκκλησία πρέπει να κάνει βήματα και «να φέρει τα διδάγματά της πιο κοντά στους νέους και την εποχή μας». Η 25χρονη Αλεξάνδρα, που εργάζεται πωλήτρια στην Ερμού, σπάνια πηγαίνει στην εκκλησία, αλλά όταν ένα απόγευμα σχόλασε και είδε πως η αναμονή δεν θα ήταν τόσο μεγάλη, αποφάσισε να μπει. «Δεν ξέρω τι πρέπει να περιμένω από την εμπειρία αυτή», λέει στην «Κ». Ενα ζευγάρι τουριστών από τη Γαλλία και ένας από την Κορέα δεν είχαν ιδέα για ποιο λόγο περίμεναν (δύο ώρες), αλλά θα κρατήσουν την πλαστικοποιημένη εικονίτσα για «γούρι». Μια ομογενής από την Αμερική θυμάται πως πριν από χρόνια είχε μάθει πως η συγκεκριμένη εικόνα είχε έρθει στην Αστόρια. «Τελικά ήταν πιστό αντίγραφο. Κάποιοι ήθελαν να βγάλουν χρήματα από εμάς», σχολιάζει με σπαστά ελληνικά. Στην ουρά ξεχωρίζει λόγω της χαρακτηριστικής κόκκινης αμφίεσης ένας διανομέας φαγητού. Εχει αφήσει εκεί κοντά το ποδήλατό του, έχει κλείσει την εφαρμογή στο κινητό και κρατάει αναγκαστικά το τετράγωνο κόκκινο κουτί.
Προσκύνημα με… μέσον
Ολοι περιμένουν αγόγγυστα. Μόνο το Σαββατοκύριακο δημιουργήθηκε ένταση – και όχι άδικα. Ο κόσμος που περίμενε για ώρες έβλεπε πως από μια πλαϊνή είσοδο (που λειτουργούσε μόνο για ευπαθείς ομάδες) κάποιοι έμπαιναν με… μέσον. Και ο Νεκτάριος, ο σερδάρης, το είχε διαπιστώσει λόγω της πίεσης που ασκούσαν και στον ίδιο διάφοροι γνωστοί του. Εκείνος όμως ήταν αρνητικός. «Ερχεσαι να πάρεις δύναμη και την ευλογία της Παναγίας, κόπιασε λίγο και εσύ», τους έλεγε προτρέποντάς τους να περιμένουν στην ουρά. Μόνο μία φορά παραδέχεται πως άφησε ένα φιλικό ηλικιωμένο ζευγάρι να περάσει. «Είχαν έρθει δύο φορές και περίμεναν για ώρες, αλλά έφυγαν γιατί δεν άντεχαν άλλο. Ο άνδρας έχει σοβαρά προβλήματα υγείας, οπότε την τρίτη φορά υπέκυψα».
Δάκρυα και λιποθυμίες
Μπαίνοντας οι προσκυνητές στον ναό ανά είκοσι, ενημερώνονται πως σε περίπου δεκαπέντε λεπτά θα βρεθούν μπροστά στην εικόνα. Οι εθελοντές λειτουργούν οργανωμένα και με σύστημα. Γεμίζουν μηχανικά τις σακούλες με τα σβησμένα κεριά. Φέρνουν από τις αποθήκες καινούργια. Αλλοι είναι επιφορτισμένοι με το να μη βγαίνουν σέλφις και γενικώς φωτογραφίες, αν και αργά το βράδυ ο κανόνας αυτός χαλαρώνει. Κάποιοι που παρακολουθούν τη Λειτουργία κάνουν ανενόχλητοι ζωντανή αναμετάδοση μέσω facebook.
Οταν τελικά φθάνουν στην εικόνα έχουν μερικά δευτερόλεπτα. Κάποιοι γονατίζουν, άλλοι την αγγίζουν με βαμβάκι ποτισμένο με λάδι ή κομμάτι ύφασμα και στη συνέχεια το φυλάνε κάπου με προσοχή. Κάποιοι ξεσπάνε σε κλάματα. Αλλοι προχωρούν σαν υπνωτισμένοι. Οι περισσότεροι αφήνουν ένα χαρτάκι με τις παρακλήσεις τους.
Στο συγκεκριμένο σημείο βέβαια καραδοκούσε κίνδυνος. «Τέσσερις φορές έπιασα στα πράσα πορτοφολάδες», σχολιάζει ένας εθελοντής στο μεταμεσονύχτιο πηγαδάκι που έχει σχηματιστεί έξω από τον ναό. Συζητούν την ιστορία που τους μετέφερε ένας γέροντας το Σαββατοκύριακο: «Μια κοπέλα γεμάτη τατουάζ περίμενε τη σειρά της, έπεσε στο πάτωμα και φώναζε, έβγαζε αφρούς. Σαν δαιμονισμένη. Εκείνος τη σταύρωσε και την έφερε μπροστά στην εικόνα και εκεί πέρασαν όλα». Δεν αναφέρουν τη λέξη, αλλά είναι φανερό πως θεωρούν πως ήταν το θαύμα της Παναγίας.
Κατέρρευσε στην ουρά
Η εθελόντρια του Ερυθρού Σταυρού, που είχε σχολάσει νωρίτερα, είχε επιβεβαιώσει στην «Κ» πως ειδικά το Σαββατοκύριακο κλήθηκε να αντιμετωπίσει αρκετά λιποθυμικά επεισόδια. Το βράδυ της Δευτέρας μια 70χρονη γυναίκα κατέρρευσε λίγα μόλις λεπτά πριν μπει στον ναό. Για καλή της τύχη στην ουρά βρισκόταν μια αναισθησιολόγος, μια νοσηλεύτρια και ένας γναθοχειρουργός, οι οποίοι της παρείχαν πρώτες βοήθειες. Επέμειναν πως έπρεπε να μεταφερθεί στο νοσοκομείο. Οι σφυγμοί της ήταν υπερβολικά χαμηλοί. Οσο περίμεναν το ΕΚΑΒ, κάποιοι την προέτρεψαν να προσκυνήσει και πράγματι υποβασταζόμενη και με μεγάλη δυσκολία έφθασαν στην εικόνα. Παρά τα επίμονα τηλεφωνήματα του αστυνομικού που την έβλεπε να χειροτερεύει, το ασθενοφόρο έφθασε 75 λεπτά μετά την πρώτη κλήση. Η ώρα ήταν 2.20. Πλέον μέσα στον ναό βρίσκονταν οι έξι αστυνομικοί της μεταμεσονύκτιας βάρδιας που ήθελαν επίσης να προσκυνήσουν και οι εθελοντές που καθάριζαν τον ναό. Σε λίγες ώρες οι πόρτες του θα άνοιγαν ξανά για τη 14η και τελευταία ημέρα παραμονής της εικόνας στην Αθήνα.
kathimerini.gr/Μαριάννα Κακαουνάκη
