Πώς αποφάσισαν να βρεθούν στο ίδιο βήμα Καραμανλής και Σαμαράς. Τους ενώνει, λένε, εδώ και καιρό μια κοινή δυσαρέσκεια
Μια τριγωνική εξίσωση για πολύ δυνατούς λύτες αποτελεί πλέον η σχέση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τους δύο πρώην προέδρους και πρωθυπουργούς της παράταξης, Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά. Η κοινή εμφάνιση των δύο «πρώην», με διαδοχικές ομιλίες, τη Δευτέρα 1η Ιουλίου, στο Πολεμικό Μουσείο, αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο μιας έντασης που σοβεί υπόγεια εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια και έχει ενώσει στο παρασκήνιο Καραμανλή και Σαμαρά. Η εκδήλωση που γίνεται για την παρουσίαση του βιβλίου του Μανώλη Κοττάκη «Οι απόρρητοι φάκελοι Καραμανλή» είναι το φόντο πάνω στο οποίο οι δύο πρώην πρωθυπουργοί θα τοποθετηθούν για την επικαιρότητα, μόλις λίγες ημέρες μετά τις ευρωεκλογές που έφεραν τη Ν.Δ. στο χαμηλότερο ποσοστό της εποχής Μητσοτάκη. Ο χρονισμός επιβεβαιώνει αυτό που γνωρίζουν οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ: ο δίαυλος επικοινωνίας του Μαξίμου με τους δύο πρώην έχει κοπεί εδώ και καιρό.
Μια «μη σχέση»
Ο Κώστας Καραμανλής λειτουργούσε πάντα θεσμικά. Αυτό έκανε από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε πρόεδρος της Ν.Δ. ο Κυριάκος Μητσοτάκης, παρά το γεγονός ότι εκπροσωπούν διαφορετικές «πολιτικές σχολές». Ο πρώην πρωθυπουργός ποτέ δεν είδε με καλό μάτι την εισπήδηση στη Ν.Δ. στελεχών που υπήρξαν σφοδροί πολέμιοί του την περίοδο της προεδρίας του, παρότι η αντίθετη άποψη λέει πως αυτή η διεύρυνση ήταν που «κλείδωσε» την αυτοδυναμία για τον Μητσοτάκη. Εχοντας όμως πάντα «κομματικό πατριωτισμό», όχι μόνο δεν δημιούργησε πρόβλημα, αλλά αντιθέτως στην τελική ευθεία των κρίσιμων εκλογών του 2019, που σηματοδοτούσαν την επιστροφή της Ν.Δ. στην εξουσία, συμμετείχε ενεργά, κάνοντας μάλιστα μια ομιλία στο Βελλίδειο που έκλεισε με το περίφημο «σας καλώ όλους να σταθούμε στο πλευρό του Κυριάκου». Η «κακή χημεία», όμως, μεταξύ των δύο δεν κρυβόταν. Το γεύμα που έλαβε χώρα μεταξύ τους στον Μαραθώνα –και μάλιστα μετά συζύγων–, ακριβώς πριν από τρία χρόνια, ήταν η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα. Μάλιστα τότε λέγεται πως ο κ. Καραμανλής πρότεινε στον πρωθυπουργό να πάει σε πρόωρες εκλογές, με τον κ. Μητσοτάκη να δείχνει να ακούει την άποψη αυτή, χωρίς βέβαια να την υιοθετεί. Ενα χρόνο και κάτι μετά, αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο των υποκλοπών, το οποίο ο Καραμανλής, λένε όσοι συνομιλούν μαζί του, θεωρεί «κηλίδα» για τη δημοκρατία. Το δήλωσε άλλωστε και ο ίδιος στην ομιλία του στα Ανώγεια, τον Αύγουστο του 2022, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Το να προκλήθηκαν τα γεγονότα αυτά από κυβερνητική πρωτοβουλία είναι εκτός από αντιδημοκρατικό και παράνομο, τόσο πέρα από κάθε όριο νοσηρής φαντασίας και πολιτικής ανοησίας που είναι αδιανόητο». Επιστέγασμα της σταδιακής αποξένωσης ήταν η απόφασή του να μην είναι υποψήφιος στις εθνικές εκλογές του 2023, ενώ συνομιλητές του λένε πως τα τελευταία χρόνια εξέφραζε όλο και πιο συχνά την απογοήτευσή του για το ότι η Ν.Δ. έχει παραδοθεί στις ορέξεις μιας πολιτικής σχολής την οποία εκείνος πολέμησε και τον πολέμησε και εκείνη. Ενδεικτικό της τροπής που πήρε η σχέση Καραμανλή – Μητσοτάκη είναι πως στον πρώην πρωθυπουργό αποδίδεται επιφυλακτικότητα ακόμη και για την εκδήλωση στο Ιδρυμα Καραμανλή για την επέτειο των 50 ετών από τη Μεταπολίτευση, καθώς θα έπρεπε αναγκαστικά να… συμπέσει με τον πρωθυπουργό.
Στον αντίποδα, τα τελευταία χρόνια η παλιά οικειότητα με τον Αντώνη Σαμαρά είχε αρχίσει να ξαναζεσταίνεται. Οι δυο τους γνωρίζονται από παλιά, με τον Σαμαρά μάλιστα ως παλαιότερο στη Βουλή να είναι αυτός που έδειξε στον Καραμανλή το 1989 τα κατατόπια του Κοινοβουλίου. Στον Καραμανλή χρεώνεται ότι δεν παρενέβη ώστε να τηρηθεί το καταστατικό στη διαδοχή του (που τότε προέβλεπε εκλογή προέδρου από το συνέδριο), με αποτέλεσμα να γίνει εκλογή από τη βάση και η Ντόρα –το αδιαφιλονίκητο φαβορί– να χάσει το κόμμα από τον Σαμαρά. Ο απερχόμενος τότε πρόεδρος είχε τηρήσει πάντως αυστηρή ουδετερότητα, πράγμα που δεν έκαναν πολλά καραμανλικά στελέχη. «Παρότι δεν συμφωνούσαμε πολύ με τον Σαμαρά, δεν θα αφήναμε ποτέ να μας πάρουν το κόμμα οι Μητσοτάκηδες», εξηγούσε τότε ιστορικό στέλεχος της καραμανλικής πτέρυγας. Μετά την εκλογή, πάντως, υπήρξε μια περίοδος ψυχρότητας μεταξύ των δύο, καθώς ο Καραμανλής δεν ήθελε να διαταράξει την ισορροπία με την Ντόρα. Κακή ήταν και η περίοδος της υπόθεσης Novartis, την κατασκευή της οποίας ο Σαμαράς χρέωνε σε παράγοντες καραμανλικής επιρροής.
Ο Κώστας Καραμανλής ποτέ δεν είδε με καλό μάτι την εισπήδηση στη Ν.Δ. στελεχών που υπήρξαν σφοδροί πολέμιοί του. Μάλιστα, συνομιλητές του λένε πως τα τελευταία χρόνια ο πρώην πρωθυπουργός εξέφραζε όλο και πιο συχνά την απογοήτευσή του για «τη μετάλλαξη της παράταξης» και για το ότι η Ν.Δ. έχει παραδοθεί στις ορέξεις μιας πολιτικής σχολής την οποία πολέμησε και τον πολέμησε και εκείνη.
Αν πάντως το 2009 οι «καραμανλικοί» ήταν διχασμένοι μεταξύ του Σαμαρά και της Ντόρας, το 2015 ήταν όλοι με τον Μεϊμαράκη. Λένε πως ο Καραμανλής έκανε αργότερα δεύτερες σκέψεις για τη στήριξη στον Βαγγέλη, καθώς είχε αποθαρρύνει τότε τον Δένδια από το να είναι υποψήφιος (το ίδιο είχε προσπαθήσει να κάνει και με τον Τζιτζικώστα, χωρίς να εισακουστεί).
Η ποταμοποίηση
Η σχέση του Αντώνη Σαμαρά και του Κυριάκου Μητσοτάκη μοιάζει πιο πολύ με καρδιογράφημα, σε αντίθεση με τη σχέση Καραμανλή – Μητσοτάκη που ήταν πάντα σε κωματώδη κατάσταση. Φύσει διαφορετικός χαρακτήρας, πιο εξωστρεφής και πιο οξύς, ο Αντώνης Σαμαράς είναι διαρκώς δραστήριος, στα μεγάλα και στα μικρά. Ο ίδιος θεωρεί πως έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εκλογή Μητσοτάκη στην προεδρία της Ν.Δ., τόσο άμεσα όσο και έμμεσα μέσω του Αδώνιδος. «Χωρίς εμάς δεν θα ήταν πρόεδρος ο Μητσοτάκης», λένε προσκείμενες πηγές. Κατά την πρώτη διετία, έχοντας στενή σχέση με τον Γρηγόρη Δημητριάδη, ο Σαμαράς έδειχνε πως ένιωθε να έχει σκιώδη συμμετοχή στη διακυβέρνηση. Είχε συνεχή επαφή με το Μαξίμου, δίνοντας κατευθύνσεις και συμβουλές για πρόσωπα και καταστάσεις. Οι διάδοχοι του Δημητριάδη δεν κράτησαν την ίδια επαφή, ενώ ο ίδιος ο Μητσοτάκης ποτέ δεν επιδίωξε να έχει δίαυλο επικοινωνίας μαζί του. Ο Μεσσήνιος αρχηγός διαπίστωσε σύντομα πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι ευθύς απέναντί του, καθώς, ενώ αρχικά είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα τον πρότεινε για επίτροπο, εν συνεχεία κάτι τέτοιο δεν έγινε, με τη δικαιολογία πως η Ελλάδα δεν θα έπαιρνε αντιπροεδρία στην Κομισιόν ώστε η θέση να είναι αντάξια ενός πρώην πρωθυπουργού. Τελικώς ο Μαργαρίτης Σχοινάς πήρε και το αξίωμα του επιτρόπου και μία αντιπροεδρία.
Ο Αντώνης Σαμαράς στο συνέδριο της Ν.Δ., τον Μάιο του 2022, είχε στείλει το πρώτο μήνυμα πως «η Ν.Δ. δεν θα γίνει Ποτάμι» και «Κεντροδεξιά χωρίς Δεξιά δεν υπάρχει». Ακολούθησαν οι υποκλοπές, για τις οποίες η άποψή του ταυτίζεται με αυτήν του Καραμανλή, τα ελληνοτουρκικά και ο «διάλογος με τους πειρατές», η υπόθεση με τη νομιμοποίηση των μεταναστών και φυσικά ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών.
Τα παραπάνω πάντως δεν είναι το μείζον για τον κ. Σαμαρά. «Το θέμα δεν είναι ούτε οι θέσεις ούτε ποιος μιλάει με ποιον, αλλά πώς πηγαίνει η πατρίδα», είναι η φράση που αποτυπώνει τη φιλοσοφία του. Και εκεί ο πρώην πρωθυπουργός έχει εκδηλώσει εμφατικά τις διαφωνίες του, ήδη από το συνέδριο της Ν.Δ. τον Μάιο του 2022. Τότε είχε στείλει το πρώτο μήνυμα πως «η Ν.Δ. δεν θα γίνει Ποτάμι» και «Κεντροδεξιά χωρίς Δεξιά δεν υπάρχει». Ακολούθησαν και άλλα. Οι υποκλοπές, για τις οποίες η άποψη Σαμαρά ταυτίζεται με αυτή του Καραμανλή, τα ελληνοτουρκικά και ο «διάλογος με τους πειρατές». Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών ήταν για εκείνον η εκπλήρωση της προφητείας του: η Ν.Δ. είχε γίνει Ποτάμι. Το ενδιαφέρον πάντως είναι πως το ναδίρ της σχέσης Σαμαρά – Μαξίμου ήρθε όταν στο νεοκλασικό της Ηρώδου Αττικού ήταν ο Σταύρος Παπασταύρου, άλλοτε συνεργάτης του, κάτι που δείχνει πως η κατάσταση ήταν μη αναστρέψιμη. Οσον αφορά την επανασύνδεση με τον παλιό του φίλο Κώστα Καραμανλή, αυτή έχει ξεκινήσει τουλάχιστον δύο χρόνια, με τα δημόσια γεύματα των δύο πρώην πρωθυπουργών να γίνονται αντικείμενο σχολιασμού εντός της Ν.Δ. Χαρακτηριστικό είναι πως τον Σεπτέμβριο του 2022, στην ομιλία Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, ο Καραμανλής πρότεινε στον Σαμαρά να πάνε να φάνε μαζί. Επισημοποιήθηκε έτσι σιωπηρώς μια σύμπλευση που την επόμενη Δευτέρα θα λάβει και φωνή.
«Ο πρόεδρος παίρνει τις αποφάσεις»
Και τι λέει το Μαξίμου για όλα αυτά; Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως έχει γίνει σαφές όλο το προηγούμενο διάστημα, δεν πρόκειται να χορέψει στον ρυθμό που θέλουν οι πρώην. «Αυτός είναι πρόεδρος και πρωθυπουργός και αυτός κρίνεται από τους πολίτες», λένε στενοί συνεργάτες του, υπερασπιζόμενοι την αυτονόητη αυτονομία του: εκείνος δηλαδή να παίρνει τις αποφάσεις, όπως ακριβώς έκαναν και οι προκάτοχοί του. Στην κυβέρνηση παρακολουθούν πάντως την ευθυγράμμιση των δύο πρώην κρατώντας, παρά την ενόχληση, την πολιτική ψυχραιμία τους, όπως φάνηκε από την πρώτη αντίδραση του Παύλου Μαρινάκη, ο οποίος έκανε λόγο για «μια καλή ευκαιρία να ακούσουμε με προσοχή τις τοποθετήσεις τους». Προφανώς και το επόμενο βήμα στην τριγωνική σχέση των τριών κορυφαίων πολιτικών της παράταξης θα κριθεί και από το περιεχόμενο των ομιλιών της εκδήλωσης της επόμενης Δευτέρας, για την οποία ο κ. Μητσοτάκης δέχεται εισηγήσεις να δώσει το «παρών».
Εισηγήσεις όμως έχει δεχθεί ουκ ολίγες φορές κατά τη διάρκεια της θητείας του να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει με τους δύο πρώην, κάτι που δεν το έχει κάνει. Χαρακτηριστικό είναι ότι Μητσοτάκης και Σαμαράς λέγεται πως έχουν πλέον να μιλήσουν πάνω από δύο χρόνια. Οπως αναφέρουν οι ίδιες, καλά πληροφορημένες πηγές, στην παρούσα φάση ο κ. Μητσοτάκης δεν δείχνει διάθεση να βάλει νερό στο κρασί του, καθώς προέχουν τα προβλήματα της χώρας. «Στην πολιτική όμως ποτέ μη λες ποτέ». Ολο και πιο συχνά είναι τα μηνύματα που φθάνουν στο πρωθυπουργικό γραφείο που λένε πως ο Κώστας Καραμανλής είναι μια ιδανική περίπτωση για Πρόεδρος της Δημοκρατίας, καθώς θα κλείσει στον πρωθυπουργό το βασικότερο μέτωπο που έχει ανοίξει μετά τις ευρωεκλογές: τις διαρροές από τη βάση της Ν.Δ. «Ταυτόχρονα, όμως, ο Καραμανλής ανοίγει άλλο μέτωπο, καθώς αποτελεί κόκκινο πανί για τους εκσυγχρονιστές που αποτελούν βασικό πυρήνα του Κυριάκου Μητσοτάκη», απαντούν οι αντίθετες φωνές. Οι ίδιες πηγές πάντως προσθέτουν πως όσοι εισηγούνται στον Μητσοτάκη να κάνει Πρόεδρο τον Καραμανλή ξεχνούν πως ο πρωθυπουργός έφτιαξε το ηγετικό του brand με την απόφασή του να καταψηφίσει για την Προεδρία έναν στενό συνεργάτη του Καραμανλή: τον Προκόπη Παυλόπουλο.
Σταύρος Παπαντωνίου – kathimerini.gr
