Γράφει ο π. Ηλίας Μάκος
Τα παλαιά τα χρόνια στην Ήπειρο τα Θεοφάνεια, που είναι από τις μεγαλύτερες γιορτές της Εκκλησίας μας, καθώς τιμάται η ανάμνηση της Βάπτισης του Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και αγιάζονται τα νερά, είχαν μια ιδιαίτερη αίγλη και σύμφωνα, με την τοπική παράδοση, συνδυάζονταν με την εξαφάνιση των δαιμονίων, των καλικάντζαρων.
Όπως θυμούνται, με πολλή συγκίνηση και νοσταλγία γεροντότεροι, το πρωί της παραμονής των Θεοφανείων, οι γυναίκες καθάριζαν το σπίτι, τις αυλές και τα σοκάκια, για να περάσει αργότερα ο παπάς. Ο παπάς κατά το έθιμο περνούσε απ’ όλο το χωριό και αγίαζε τους κατοίκους, όλες τα κτίσματρα του σπιτιού και τα ζώα. Απ’ όπου περνούσε παλαιότερα ο παπάς, όλοι έριχναν μέσα στο κατσαρολάκι ένα νόμισμα (συνήθως δίδραχμο, τάλιρο ή δεκάρικο).
Την ημέρα της γιορτής των Θεοφανίων οι πιστοί πήγαιναν στην εκκλησία και σε παγούρια, γκιούμια, μπουκάλια, τσουκάλια και κανάτια, έπαιρναν το αγιασμένο νερό. Όπου υπήρχε θάλασσα ή ποτάμι γινόταν εκεί η κατάδυση του Τιμίου Σταυρού. Όταν γύριζαν στα σπίτια, έπιναν όλα τα μέλη της οικογένειας από το νερό, ράντιζαν το σπίτι, τα ζώα, τα χωράφια και τους κήπους. Αυτό, όμως, το έκαναν μόνο την ημέρα της εορτής. Την άλλη ημέρα απαγορευόταν να κάνουν το ίδιο είτε αυτοί, είτε ο ιερέας. Ό,τι περίσσευε το φύλαγαν για
γιατρικό. Παράδοση ήταν να κρατούν τον αγιασμό στα εικονίσματά τους (τότε είχαν εικονίσματα όλα τα σπίτια, τώρα ελάχιστα έχουν). Μάλιστα παρατηρείται το φαινόμενο: Ο μεγάλος αγιασμός και μετά από χρόνια, αν και είναι κλεισμένος σε μπουκαλάκι, όμως δεν φθείρεται, αλλά το νερό του είναι καθαρό και υγιεινό.
){kind=link}