Στη νοτιοανατολική κορυφή του όρους Νήριτο, το οποίο δεσπόζει σε όλη την Ιθάκη, βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγίας της Καθαριώτισσας.
το Μοναστήρι άρχισε να χτίζεται το 1696 με την βοήθεια όλων των κατοίκων του νησιού που πρόσφεραν για την ανέγερση και τη λειτουργία της Μονής.
Το όνομα ‘Καθαρά’ προέρχεται από τη λέξη ‘κάθαρα’, που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει τα ξερόκλαδα και τους μικρούς θάμνους που κόβονται και καίγονται για να καθαρίσει κάποιος τόπος. Επειδή λοιπόν την ιερή εικόνα του Γενεσίου της Θεοτόκου τη βρήκαν με θαυματουργό τρόπο μέσα στα καιόμενα κάθαρα, την ονόμασαν «Καθαριώτισσα».
Ιδιαίτερης αισθητικής είναι και το εσωτερικό του καθολικού.
Λίγα έξω από το Μοναστήρι, στην άκρη του γκρεμού, βρίσκεται το καμπαναριό. Στο ισόγειό του βρίσκεται το παρεκκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.
Η κατασκευή του είναι «σύγχρονη», αφού το παλαιό καμπαναριό της Μονής, καταστράφηκε από το σεισμό του 1953.
Το πανηγύρι του Μοναστηριού γίνεται κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, με ευπρέπεια και επισημότητα, με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη, των αρχών του νησιού και του νομού, της φιλαρμονικής ορχήστρας του Κ.Ο.Ι και των Ιθακήσιων που φθάνουν στο Μοναστήρι από ολόκληρη την Ιθάκη, αλλά και από οποίο άλλο μέρος ζουν. Μικρότερο πανηγύρι γίνεται και στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα που γιορτάζεται η Ύψωση του Τ. Σταυρού.
