Με εκκλησιαστική λαμπρότητα, θρησκευτική ευλάβεια και σε έντονα φορτισμένο συγκινησιακό κλίμα, οι κάτοικοι των Χρυσάφων και της ευρύτερης περιοχής υποδέχθηκαν το Σάββατο 28 Ιουνίου 2014, ύστερα από τετρακόσια χρόνια, τη θαυματουργό εικόνα της Ευρέσεως της Παναγίας Χρυσαφίτισσας, που φυλάσσεται στην ιστορική πόλη της Μονεμβασίας.
Την εικόνα υποδέχθηκε συγκινημένος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος, παρουσία του Πανοσιολογιώτατου Αρχιμανδρίτη π. Εφραίμ, καθηγούμενου της Ιεράς Μονής Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων και με τη συνοδεία πολλών κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως μας.
Στη λαμπρότητα της εκδήλωσης συνέβαλαν το τιμητικό στρατιωτικό άγημα, η φιλαρμονική του Δήμου Σπάρτης και οι κυρίες του Λυκείου Ελληνίδων Σπάρτης, που με τις βυζαντινές ενδυμασίες τους μετέφεραν νοερά τους παριστάμενους στην εποχή του Βυζαντίου.
Οι κάτοικοι των Χρυσάφων με κατάνυξη και σεβασμό έραναν την εικόνα της Παναγίας με άνθη καλωσορίζοντάς την στο «σπίτι» της. Ύστερα από τη σύντομη δέηση σχηματίσθηκε λιτανευτική πομπή προς τον Βυζαντινό Ιερό ναό της Παναγίας, όπου εψάλη Αρχιερατικός Εσπερινός μετά αρτοκλασίας, χοροστατούντος του Σεπτού Ποιμενάρχη μας κ. Ευσταθίου.
Ακολούθησαν οι ομιλίες του εφημερίου Μονεμβασίας π. Κωνσταντίνου Κρυπωτού και του εφημερίου Χρυσάφων π. Νικολάου Κωνσταντάκη, ο οποίος εκ μέρους των Χρυσαφιτών ενεχείρισε ευχαριστήριο έγγραφο στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας αφ” ενός για το ανύστακτο ενδιαφέρον του για τα ζητήματα της Ενορίας, αφ” ετέρου για την απόφασή του να επιστρέψει η Ιερή Εικόνα της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας στον τόπο της για προσκύνηση ύστερα από τέσσερις αιώνες.
Ενδιαφέρον παρουσίασε και η ομιλία της εκπαιδευτικού κ. Βασιλικής Γκούφα, η οποία εξιστόρησε ένα συγκλονιστικό όνειρο που είχε δει πριν αρκετά χρόνια, ανήμερα του εορτασμού της Χρυσαφίτισσας, που την οδήγησε να προσκυνήσει στον Ιερό ναό της Παναγίας στα Χρύσαφα, αν και δεν είχε καμία σχέση με τη Λακωνία.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ευστάθιος στην ομιλία του ευχαρίστησε κατ’ αρχάς το πολυπληθές εκκλησίασμα για την παρουσία και την ευλάβειά του.
Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην ιστορία του ναού, που θεμελιώθηκε τον 11ο μ.Χ αιώνα, στην ιστορία της εικόνας και στη διαμάχη μεταξύ Χρυσαφιτών και Μονεμβασιωτών για το που τελικά θα πρέπει να φυλάσσεται.
Ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι είχε πάντα κατά νου να ικανοποιήσει, τη σωστή χρονική στιγμή, το μόνιμο αίτημα των Χρυσαφιτών για μεταφορά της εικόνας στον τόπο της για προσκύνηση, ενώ ευχήθηκε η Παναγία η Χρυσαφίτισσα να ευλογεί και να προστατεύει όλους τους κατοίκους της περιοχής.
Ολοκληρώνοντας ο Σεβασμιώτατος δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει τον π. Νικόλαο Κωνσταντάκη και τον π. Κωνσταντίνο Κρυπωτό για τις ενέργειές τους, τους τοπικούς άρχοντες για την παρουσία τους και όλους όσοι συνέβαλαν στο ιστορικό γεγονός της μεταφοράς της εικόνας στα Χρύσαφα ύστερα από τετρακόσια χρόνια.
Την Κυριακή 29 Ιουνίου τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία μετά αρτοκλασίας και θείου κηρύγματος.
Αμέσως μετά προσφέρθηκε κέρασμα με παραδοσιακά γλυκίσματα, που παρασκεύασαν με αγάπη οι γυναίκες της περιοχής. Εν συνεχεία η εικόνα επέστρεψε στην ιστορική πόλη της Μονεμβασίας.
«Υμνούμέν σου την χάριν, Κεχαριτωμένη, ω Χρυσαφίτισσα Μήτερ Πανάχραντε, ότι ημάς περισκέπεις και σώζεις πάντοτε».