Του Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ ΣΕΡΑΦΕΙΜ: Πέρασαν κιόλας χωρίς να το καταλάβουμε 43 ολόκληρα χρόνια απ’ εκείνη τη θλιβερή ημέρα της 3ης Αυγούστου 1977 που πληροφορηθήκαμε ότι ο αείμνηστος Εθνάρχης Μακάριος ήταν νεκρός.
Δυσκολευθήκαμε να το πιστέψουμε. Δακρύσαμε, πονέσαμε, και τελικά, μετά την τραγωδία που ήδη οι περισσότεροι ζήσαμε παιδιά με το πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή, μπορέσαμε να αντέξουμε κι αυτή τη δοκιμασία.
Τα χρόνια περάσανε, κι όσο περνούνε ο χρόνος, τόσο περισσότερο μεγάλωνε το κενό που μας άφησε η άμωμη μορφή του μεγάλου Ηγέτη που ανέδειξε ο Ελληνισμός στην ιστορική του πορεία.
Όλοι σχεδόν οι Ηγέτες του Ελληνισμού, αρχίζοντας από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή μας, κάπου ήσαν σπουδαίοι και κάπου έσφαλλαν.
Ο Εθνάρχης Μακάριος δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Για τους λίγους όμως που τον γνώρισαν από κοντά, που τον έζησαν ως άνθρωπο, με τις προσωπικές τους μαρτυρίες αναγνωρίζουν το μεγαλείο του Εθνάρχη Μακαρίου που συνδύαζε όλα τα αγαθά του Θεού, υπευθυνότητα, συνέπεια, αγάπη, οραματισμό, βαθιά πίστη στο Θεό, πατριωτισμό και πάνω απ’ όλα πολιτικό ήθος.
Προσωπικά θεωρώ ότι για τον εαυτό μου ήταν μοναδικό δώρο Θεού που είχα τη δυνατότητα ως μικρό καλογεράκι στη Ιερά Μονή Κύκκου για έξι χρόνια να ζήσω κοντά στο μακαριστό Γέροντα τότε Ηγούμενο Κύκκου Χρυσόστομο Κυκκώτη, τον άνθρωπο εκείνο που ανέδειξε τον Εθνάρχη Μακάριο, που από ένα άγνωστο μικρό βοσκόπουλο και ορφανό παιδί της Παναγιάς τον προετοίμασε με τη βοήθεια του Θεού να γίνει ο σύγχρονος εκκλησιαστικός και πολιτικός μας πατέρας. Οι άνθρωποι ερμηνεύουν τη Θεία Πρόνοια του Θεού ως συμπτώσεις.
Ένας καλός Δάσκαλος από το Μηλικούρι, ο πατέρας των γνωστών εκπαιδευτικών Κωνσταντινίδη, όταν υπηρετούσε στην Παναγιά, διέκρινε στον νεαρό Μιχάλη Μούσκο σπάνιες αρετές, και παρ’ όλο που υπήρχαν πολλοί λόγοι να μη το συμπαθά, συνέχεια έλειπε από την τάξη για να πάει στο δάσος να κοιτάζει τη μάντρα (τον υποχρέωνε ο πατέρας του μετά που πέθανε ξαφνικά η μητέρα του μικρού Μιχάλη για να επιβιώσουν).
Εντούτοις ήταν δίκαιος άνθρωπος ο μακαριστός Κωνσταντινίδης και αφού ο τότε Ηγούμενος Κύκκου Χρυσόστομος ήταν και προσωπικός του φίλος δεν ήταν δύσκολο να του μιλήσει για τον νεαρό ορφανό Μιχάλη, όχι μόνο να το δεχθεί ως δόκιμο στη Μονή Κύκκου, αλλά να τον προσέξει, να του δώσει την ευκαιρία να γίνει άνθρωπος. Μπορούσε να τον έστελλε στη Μονή Χρυσορρογιάτισσας που ήταν δίπλα στη Παναγιά, δεν τον πρότεινε να πάει εκεί.
Και το λόγο τον γνωρίζω και εγώ προσωπικά ή μάλλον τον θυμήθηκα γράφοντας το κείμενο αυτό. Όταν έφυγα από το χωριό μου χωρίς να ενημερώσω κανένα και πήγα 11 χρονών στην Μονή αυτή να γίνω καλογεράκι που ήταν το παιδικό μου όνειρο και με έψαχνε ο πατέρας μου με τον καλό μου δάσκαλο Διομήδη, έπεισαν και τον μακαριστό Ηγούμενο Κύριλλο μετέπειτα προκάτοχο μου Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και εμένα να επιστρέψω στο χωριό μου να τελειώσω το δημοτικό και μετά να πάω στο Μοναστήρι.
Όταν έγινα 12 χρονών και θα πήγαινα στο Μοναστήρι ο πατέρας μου άλλαξε τα σχέδια. Μου λέει «εδώ στη Χρυσορρογιάτισσα τους βάζουν μισταρκούς να δουλεύκουν στα περβόλια, να σε πάρω στο Τζίκκο να μορφωθείς να γίνεις άνθρωπος». Μάλλον το ίδιο περίπου θα συνέβη και με το μικρό ορφανό Μιχάλη.
Όταν λοιπόν ως δόκιμος υπηρετούσα αυτή την πολυσήμαντη, άγνωστη για πολλούς εκκλησιαστική προσωπικότητα του μακαριστού Ηγουμένου Χρυσοστόμου Κυκκώτη, που με κάθε τρόπο στα δύσκολα χρόνια της σύγχρονης Ιστορίας της Κύπρου, συνέβαλλε τα μέγιστα με κάθε τρόπο ο Μακάριος και ο Γρίβας να είναι φίλοι και να συναντιούνται και να συνεργάζονται για το καλό της Κύπρου και του Ελληνισμού, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά μερικές πτυχές της ζωής του Εθνάρχη Μακαρίου που μπορεί κανείς να βρει μόνον όταν διαβάζει βίους μεγάλων αγίων ή μεγάλων ιστορικών ανδρών που σπάνια αναδεικνύει η Παγκόσμια Ιστορία.
Παρόμοια χαρακτηριστικά της πληθωρικής προσωπικότητας του Μακαρίου διέκρινα όταν συνάντησα προσωπικά, έστω και για λίγο προσωπικότητες όπως η Ιντίρα Γκάντι, ο Νέλσων Μαντέλα, ο Νταλάϊ Λάμα, οι σύγχρονοι άγιοι μας ο Γέροντας Παϊσιος ο Αγιορείτης, ο Γέροντα Ιάκωβος Τσαλίκης, ο Γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ, ο μακαριστός Καθηγούμενος της Μονής του Αποστόλου Βαρνάβα Γέροντας Γαβριήλ και οι νυν Καθηγούμενοι της Μονής Σταυροβουνίου Γέροντας Αθανάσιος και της Μονής Τροοδιτίσσης Γέροντας Αθανάσιος.
Ο μακαριστός Ηγούμενος Κύκκου Χρυσόστομος Κυκκώτης, που αναδείχθηκε σε κορυφαία εκκλησιαστική μορφή, καμάρωνε τον Μακάριο, όχι τόσο γιατί δικαιώθηκε ο ίδιος για την επιλογή του να μείνει στο παρασκήνιο, στηρίζοντας με κάθε τρόπο το αμούστακο ορφανό παιδί της Παναγιάς, όσο γιατί έβλεπε ότι ο Θεός είχε προικίσει τον νεαρό διάκονο Μακάριο Κυκκώτη με θεία χαρίσματα που στην καρδιά του χωρούσαν όλοι οι άνθρωποι και μάλιστα οι πονεμένοι, αλλά και με ένα ανεπανάληπτο πατριωτισμό και αγνή αγάπη για τις ύψιστες αρετές του Ελληνισμού.
Το μυστικό της ακτινοβολίας του Μακαρίου ήταν η άδολη αγάπη του για τον κάθε άνθρωπο και τις αρετές του Ελληνικού Πολιτισμού. Ο Μακάριος δεν αγαπούσε μόνο τους Παναγιώτες, τους Παφίτες, τους Κυπραίους και τους Έλληνες ή τους γονείς του και τη θετή μητέρα του, τους συγγενείς του και τους φίλους του.
Αγαπούσε όλους τους ανθρώπους, λευκούς, μαύρους, ακόμη κι αυτούς που τον μισούσαν θανάσιμα.
Ο ίδιος δεν μίσησε κανένα. Πληγώθηκε όμως από πολλούς κι ιδιαίτερα από μερικούς που ήσαν πολύ κοντά του κι απ’ εκείνους τους πολιτικούς της Παγκόσμιας Κοινωνίας που μπορούσαν να κάνουν πολλά πράγματα, για τη δικαίωση της Κύπρου, για την παγκόσμιο ειρήνη και τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν έκαναν τίποτα.
Ο Μακάριος ως άνθρωπος, αλλά κι ως κληρικός και ως πολιτικός, αντιπαθούσε τρομερά τα αρρωστημένα μυαλά που θυσίαζαν την αγάπη για την ευημερία του ανθρώπου για λίγα αργύρια και ατομικά μικροσυμφέροντα.
Ο Μακάριος έβλεπε την υπόθεση της Κύπρου ως κλήση και αποστολή της πρόνοιας του Θεού να εργαστεί για τα αναφαίρετα δικαιώματα ενός ανυπεράσπιστου αδικημένου λαού. Δεν έπαψε όμως να αγωνιά και για τις αδικίες σε βάρος άλλων λαών κι εκεί που μπορούσε να πράξει κάτι να το κάνει.
Έτσι κοντά στα πολλά εκκλησιαστικά και πολιτικά του καθήκοντα στο χώρο της Κύπρου, πάντοτε έβρισκε ευκαιρία να τοποθετηθεί επίσημα σε διεθνή βήματα για βαρυσήμαντα περιφερειακά και διεθνή προβλήματα που απειλούσαν την παγκόσμια ειρήνη και την ασφάλεια των λαών.
Στα Ηνωμένα Έθνη ο λόγος του ήταν πάντα σεβαστός και το πέρασμά του από την Αίθουσα Συνδιασκέψεως Κορυφής των Αρχηγών Κρατών Μελών των Ηνωμένων Εθνών έκανε τους πάντες να σηκώνονται όρθιοι και να στρέφουν το βλέμμα τους στο Ρασοφόρο της Κύπρου. Πρωτοστάτησε με μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες, όπως η Ιντίρα Κάντι, για το Κίνημα των Αδεσμεύτων, που προσπάθησαν να πείσουν την Παγκόσμια Κοινωνία να μη εγκλωβιστεί στον ξέφρενο και παράλογο ψυχρό πόλεμο του Δυτικού και του Ανατολικού Μπλοκ.
Οι υπερβολικές δαπάνες σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς και σε οπλικά συστήματα δεν δημιούργησαν τον κόσμο που ονειρεύτηκαν αυτοί που υπόφεραν από τις οδύνες δύο παγκοσμίων πολέμων με τη δημιουργία του Ο.Η.Ε. .
Ο Εθνάρχης Μακάριος με λάβαρο τη δύναμη του Ευαγγελικού λόγου ομιλούσε για την απελευθέρωση των λαών, έγινε το ζωντανό σύμβολο κατά της αποικιοκρατίας. Αγωνίσθηκε με τους αγωνιστές του κάθε αγωνιζόμενου λαού, καταδικάζοντας αδίστακτα και δημόσια κάθε μορφή εκμεταλλεύσεως των λαών.
Στήριξε όλα τα απελευθερωτικά κινήματα. Γι’ αυτό εξορίστηκε από την ίδια του τη Πατρίδα από τους ισχυρούς της γης τους αποικιοκράτες κοσμοκράτορες (εδώ ομιλούμε όχι για τους αθώους και αγνούς Λαούς, αλλά για τις Ηγεσίες τους).
Σε συνεργασία με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, ο Εθνάρχης Μακάριος οργάνωσε με επιτυχία την σύγχρονη Ορθόδοξη Ιεραποστολική δράση.
Έγινε μάλιστα θα λέγαμε ο σύγχρονος κορυφαίος Ιεραπόστολος, με την έννοια ότι για πρώτη φορά εισήγαγε την σύγχρονη μορφή της υποδομής της Ιεραποστολής με το κτίσιμο και τη λειτουργία Ιερατικής Σχολής που προετοιμάζει από τον τοπικό πληθυσμό ιθαγενείς κληρικούς και λαϊκούς κατηχητές.
Η Πατριαρχική Ιερατική Σχολή στην Ναϊρόμπι της Κένυας «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’» αποτελεί πλέον πνευματικό κόσμημα για την σύγχρονη Ιεραποστολή και παράδειγμα προς μίμηση για την συναδέλφωση των λαών και την ειρηνική συνύπαρξή τους.
Παραχώρησε μάλιστα ένα λαμπρό νέο της Εκκλησίας της Κύπρου ως διάκονο του τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικολάου για να δραστηριοποιηθεί στο χώρο της Ιεραποστολής που αργότερα η πρόνοια του Θεού τον εξέλεξε να είναι ο Πατριάρχης της Αφρικής, ο μακαριστός Πέτρος, που επαύξησε επάξια το Ορθόδοξο Ιεραποστολικό έργο όπως το οραματίστηκε ο Μακάριος.
Έτσι ο Μακάριος με το έργο του έχει καταστεί ως ένας εκ των κορυφαίων Παγκόσμιων Ηγετών της εποχής του.
Τα πνευματικά του όπλα η ορθόδοξη αγνή αγάπη για κάθε άνθρωπο και η ευλάβεια του στο μεγαλείο του οικουμενικού πνεύματος της ελευθερίας του Ελληνικού Πολιτισμού. Άφησε τη σφραγίδα του ως ο σύγχρονος πατέρας του πολιτικού ήθους, ο διδάσκαλος της κοινωνικής ευθύνης του εκκλησιαστικού άνδρα, ο θεμελιωτής της σύγχρονης Ορθοδόξου Ιεραποστολής, αλλά και ο Γενάρχης της Δημοκρατίας της Κύπρου, για τη φυσική και εθνική και θρησκευτική της επιβίωση, όταν δεν του επέτρεψαν, να οδηγήσει τη Κύπρο στο φυσικό της κορμό, με την ενσωμάτωσή της στη Μητέρα Πατρίδα, την Ελλάδα μας που πάντοτε ανήκε εθνικά.
Ο Λαός της Κύπρου κι όσοι γνώρισαν τον Μακάριο από κοντά αγάπησαν το μεγαλείο της πληθωρικής προσωπικότητας του, αγάπησαν την αφοσίωσή του, την συνέπεια του, την ανιδιοτέλειά του, την ευθύνη του, την αυτοθυσία του, την απλότητά του, την αγνότητά του, την βαθιά του πίστη στον Θεό, την άδολη αγάπη του για την Εκκλησία και την Πατρίδα και την ευαισθησία του για την υπόθεση της ειρήνης και τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Εθνάρχης Μακάριος είχε υπερβεί τα ανθρώπινα όρια της αρετής κι έφτασε στα ύψη του αγίου και του ιερού. Όπως είπε κάποτε ο Γκάντι, η ζωή του είναι το καλύτερο μήνυμα του για όλους μας.
Στο προσωπικό του δωμάτιο στην Αρχιεπισκοπή βλέπει κανείς το μικρό-στενό κρεβάτι του, το μικρό τραπεζάκι που χρησιμοποιούσε ως γραφείο και τόσα άλλα μικρά προσωπικά πράγματα που χρησιμοποιούσε ο Μακάριος, και καταλαβαίνει αμέσως την πραγματικότητα που ζούσε, να δίνει ελάχιστη σημασία στα υλικά πράγματα και να δίνει πάντοτε προτεραιότητα στην αγάπη και στις πνευματικές αξίες.
Ποτέ του δεν σκέφτηκε να γίνει πλούσιος και σε όλη του τη ζωή παρέμεινε φτωχός ή μάλλον λιτός και απλός.
Ο Θεός του τα έδινε όλα μέσω των ανθρώπων που τον αγαπούσαν. Όλα τα άφηνε στα χέρια του Θεού όταν ο ίδιος δεν μπορούσε να πετύχει αυτό που ήθελε, έστω κι αν ήταν έτοιμος ακόμη να δώσει και τη ζωή του.
Ίσως να είναι να είναι ο μόνος Αρχηγός Κράτους στο κόσμο που ποτέ του δεν είχε στην ιδιοκτησία του δικό του σπίτι κι όμως ο Θεός του έδωσε ένα σπάνιο δώρο που ουδείς άλλος έχει στο κόσμο, χιλιάδες, εκατομμύρια αγνοί άνθρωποι, θεωρούσαν ευλογία να μείνει ο Μακάριος κοντά τους, όπως συνέβη στον Ιησού Χριστό και στους αγίους Αποστόλους του και στους αγίους μας.
Οι αποφάσεις του Μακαρίου πάντοτε είχαν ως κριτήριο τα καλώς νοούμενα συμφέροντα της πατρίδος και της Εκκλησίας, το κοινό καλό.
Το καλύτερο μνημόσυνο για τη μνήμη του Εθνάρχη Μακαρίου σήμερα είναι να διαφυλάξουμε την ενότητα του Λαού μας και της Πολιτικής και Εκκλησιαστικής μας Ηγεσίας για να εκδιώξουμε τους βάρβαρους τούρκους εισβολείς και να επανενώσουμε το νησί μας.
Πρέπει να απομονωθούν όσοι ενσπείρουν ζιζάνια διχασμού ανάμεσα μας.
Επιβάλλεται σήμερα με την αυθαίρετη εισβολή της βάρβαρης Τουρκίας στην ΑΟΖ μας και την απειλή να εισβάλουν στα σπίτια μας στην Αμμοχωστο, να συμβάλουμε όλοι μας με κάθε τρόπο στην προστασία της εσωτερικής μας ενότητας ως κόρης οφθαλμού.
Όσοι καλλιεργούν εθνικό διχασμό, παίζουν με τη φωτιά, με κίνδυνο, στο τέλος της ημέρας αντί να ομιλούμε για μέτρα συμφιλιώσεως Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, θα ομιλούμε για μέτρα συμφιλιώσεως των Ελληνοκυπρίων και των μελών των Πολιτικών μας Κομμάτων.
Αιωνία η μνήμη του και σύντομα απελευθέρωση στη Κύπρο κι επικράτηση της ειρήνης στον κόσμο και με την ευχή η Επιστημονική Ιατρική Κοινότητα να βρει το φάρμακο για το covid 19 να προστατευθεί η Ανθρωπότητα.
