Ι.Μ. ΠΕΤΡΑΣ: Την Δευτέρα 13 Μαρτίου, το πρωί, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος, μετείχε των Ιερών Ακολουθιών του Όρθρου, των Ωρών και του Εσπερινού στο Ι. Παρεκκλήσιο του Αγίου Νεκταρίου, του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Μεγάλης Παναγίας.
Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, μετείχε της Ιεράς Ακολουθίας του Μεγάλου Αποδείπνου στον Ιερό Ενοριακό Ναό του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου Σταλίδας.
Την Τρίτη 14 Μαρτίου, το πρωί, μετείχε των Ιερών Ακολουθιών του Όρθρου, των Ωρών και του Εσπερινού στο Ι. Παρεκκλήσιο του Αγίου Νεκταρίου, του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Μεγάλης Παναγίας. Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, μετείχε της Ιεράς Ακολουθίας του Μεγάλου Αποδείπνου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Χαραλάμπους, Ενορίας Σκοινιά.
Την Τετάρτη 15 Μαρτίου, το πρωί, μετείχε των Ιερών Ακολουθιών του Όρθρου, των Ωρών και του Εσπερινού στο Ι. Παρεκκλήσιο του Αγίου Νεκταρίου, του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Μεγάλης Παναγίας. Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, χοροστάτησε στην Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, στον Ιερό Ενοριακό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Μιλάτου.
Την Πέμπτη 16 Μαρτίου, το πρωί, μετείχε των Ιερών Ακολουθιών του Όρθρου, των Ωρών και του Εσπερινού στο Ι. Παρεκκλήσιο του Αγίου Νεκταρίου, του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού της Μεγάλης Παναγίας. Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, μετείχε της Ιεράς Ακολουθίας του Μεγάλου Αποδείπνου, στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Κατσικίων.
Την Παρασκευή 17 Μαρτίου, το πρωί, χοροστάτησε στην Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Μεγάλης Παναγίας. Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, χοροστάτησε της Ιεράς Ακολουθίας της Γ΄ Στάσης των Χαιρετισμών, στον Ιερό Ναό Αναλήψεως Ενορίας Αναλήψεως Χερσονήσου.
Το Σάββατο 18 Μαρτίου, το πρωί, χοροστάτησε στην Θεία Λειτουργία, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Μεγάλης Παναγίας. Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, χοροστάτησε στον Εσπερινό, στον Ι. Ναό της Αγίας Τριάδος, πόλεως Αγίου Νικολάου.
Την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, 19 Μαρτίου, ιερούργησε στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος πόλεως Αγίου Νικολάου.
Το εσπέρας, της ιδίας ημέρας, χοροστάτησε στον Γ΄ Κατανυκτικό Εσπερινό που τελέστηκε στον Ιερό Ναό Αγίας Άννης πόλεως Αγίου Νικολάου, όπου ομίλησε ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης Ευγένιος Καρακωνσταντάκης, Κωδικογράφος της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης, με θέμα: «Ο Πανάγαθος Θεός τον Σταυρόν μας εχάρισεν». Παραθέτουμε αυτούσια την ομιλία του πατρός Ευγενίου.
Αξιωνόμαστε και εφέτος, Σεβασμιώτατε, σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί αδελφοί να φθάσουμε στο μέσον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Το πρωί λιτανεύθηκε στους Ιερούς Ναούς ο Τίμιος Σταυρός και τον προσκυνήσαμε για να λάβουμε δύναμη ώστε να συνεχίσουμε εντατικότερα τον αγώνα τον καλό στο στάδιο των αρετών.
Κάποιοι από εμάς δυσκολεύθηκαν μέχρι τώρα με τη νηστεία της τροφής, άλλοι είχαμε πειρασμούς μεγαλύτερους από εκείνους που συνήθως αντιμετωπίζουμε. Οι περίοδοι της νηστείας που έχει καθιερώσει η Εκκλησία είναι, θα λέγαμε, οι ακτινογραφίες με τις οποίες μας δίδεται η ευκαιρία, εκτυπώτερα, να ερευνήσουμε τα μελανά σημεία του εαυτού μας και να προχωρήσουμε στη θεραπεία τους. Μας δίδονται τα πνευματικά όργανα για να κάνουμε τη διάγνωση μέσα από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την κάθε δυσκολία. Παράλληλα όμως, είναι και το πεδίο στο οποίο οι αρετές βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν και να φέρουν τον άνθρωπο εγγύτερα προς τον Θεό.
Άλλοτε πίπτοντες και άλλοτε ανιστάμενοι, προχωρούμε ακάθεκτοι προς το Άγιο Πάσχα «αφορώντες εις τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν, ος αντί της προκειμένης αυτώ χαράς υπέμεινε σταυρόν»[1]. Και το παράδειγμα του Χριστού και η χάρη του Θεού είναι εκείνα τα οποία μας δίδουν δύναμη για να μην αποκάμουμε, αφού ξέρουμε ότι δεν τελειώνουν όλα στον Γολγοθά, αλλά ότι μετά την Σταύρωση ακολουθεί η Ανάσταση.
Ο πανάγαθος Θεός, λοιπόν, τον Σταυρόν μας εχάρισεν. Εκείνο που κάποτε ήταν μέσο μαρτυρίου και φονικό όργανο, με την παρουσία του Χριστού έγινε μέσο με το οποίο αγιάζει ο άνθρωπος και καθαγιάζεται η κτίση. Έγινε «σωτήριο εφόδιο των πιστών, το οποίο τρέχει μαζί τους κατά τις οδοιπορίες, συμπλέει στο πέλαγος, τους διασώζει σε κάθε τόπο, τους φυλάει από όλες τις κακοτυχίες και αποδεικνύει εμπράκτως, ότι η πανίσχυρη δύναμη του Σταυρού έχει περιλάβει όλα τα πέρατα της οικουμένης, ότι γεμίζει τα πάντα με την παρουσία της και χωρίς κόπο βρίσκεται παντού, διασώζει τους πιστούς από τις δυσκολίες και, εφ’ όσον αυτοί ζούν με ευσέβεια, τους μεταλαμπαδεύει τη σωτηρία και καταργεί τα σχέδια όλων των εχθρών»[2], όπως ο Άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων τονίζει.
Ο σταυρός λοιπόν είναι όπλον ειρήνης, φύλακας και στήριγμά μας. Αυτό το γνωρίζει το γένος μας πολύ καλά, γι’ αυτό και το αποτύπωσε στο γνωστό δίστιχο που όλοι ακούσαμε και μάθαμε από παιδιά να επαναλαμβάνουμε, εν είδει προσευχής: «όταν κάνω τον Σταυρό μου, λόγχη έχω στο πλευρό μου». Έτσι επεκράτησε και η ευσεβής συνήθεια οι χριστιανοί να τον φέρουμε πάντοτε πάνω μας. Το απλό όμως σχήμα του σταυρού που κρέμεται στο λαιμό μας, τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο περίπλοκο με αποτέλεσμα να μη διακρίνεται από τις διακοσμήσεις και τα σχήματα που τον κατακλύζουν. Επίσης, παρατηρείται σε ανησυχητικό βαθμό μαζί με τον σταυρό να συνυπάρχουν «ματάκια» και γαλάζιες χάντρες, στοιχεία δανεισμένα από το Ισλάμ, σαν να μην είναι αρκετή η δύναμη του Σταυρού και να χρειάζεται ενίσχυση. Κι όμως, με αυτόν τον τρόπο δεν επιτρέπουμε στον Τίμιο Σταυρό να ενεργήσει στη ζωή μας. Ο Θεός θέλει το 100% μας, δεν θέλει χλιαρές καταστάσεις όπου θα αναμειγνύονται σαν σε χοάνη η αλήθεια, με τη δεισιδαιμονία και τη φαντασία. Ο σταυρός που φέρουμε πάνω μας πρέπει να είναι ξεκάθαρα σχηματισμένος: δύο ευθύγραμμα τμήματα που τέμνονται σε ορθή γωνία στο κέντρο τους. Αυτό είναι το σχήμα που έχει κατευθείαν αναφορά και σχέση με τον σταυρό του Χριστού και μας θυμίζει ποιο είναι το πνεύμα του.
Όταν βαπτισθήκαμε, αφού ενδυθήκαμε τα εμφώτεια ενδύματά μας, αμέσως φορέσαμε τον σταυρό στο στήθος μας. Αυτό κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι. Αυτός ο σταυρός αποτελεί πλέον μέρος της ταυτότητάς μας. Φέροντας πάνω μας το σημείον του Υιού του ανθρώπου, δηλώνουμε ότι εμείς ανήκουμε σε Εκείνον, ότι τα δικά του παραγγέλματα ακολουθούμε, ότι πλέον το δικό του όνομα έχουμε: Χριστιανός. Επομένως, ο Σταυρός δεν είναι μόνο ένα σχήμα. Έχει ενα βαθύτερο νόημα.
Και ποιο είναι αυτό; Λέει στο Ευαγγέλιο ότι «ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι»[3]. Τι σημαίνει αυτό το να απαρνηθούμε τον εαυτό μας;
Κάποτε, ο μετέπειτα καθηγητής Θεολογίας Γεώργιος Μαρτζέλος, τότε 18 χρονών παιδί, επισκέφθηκε τον Όσιο Εφραίμ τον Κατουνακιώτη στο κελλί του. Αφού κάθισαν και συζητούσαν για λίγη ώρα για πνευματικής φύσεως ζητήματα, ρωτά ο Όσιος τον νεαρό Γιώργο:
-Ποιος είναι ο χειρότερος εχθρός σου;
Όπως αφηγείται ο ίδιος, «Κόλλη
σα, δεν ήξερα τι να απαντήσω. Σκεφτόμουν, τι εχθρούς να έχω σε αυτή την ηλικία; Εν τέλει του λέω, ο διάβολος είναι ο χειρότερος εχθρός μου».
-Όχι, του απάντησε, ο μεγαλύτερος εχθρός σου είναι ο εαυτός σου.
Όταν όμως ο θεοφόρος πατήρ τα λέει αυτά, δεν έννοεί να μισήσουμε τον εαυτό μας. Αυτό θα δημιουργούσε απίστευτη σύγχυση, αλλά κυρίως ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τον λόγο του Χριστού «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Πρέπει να αγαπήσεις γνήσια, καθαρά και όχι παθολογικά τον εαυτό σου για να μπορέσεις να αγαπήσεις και τον πλησίον.
Αυτό που πρέπει να μισήσουμε είναι τα πάθη και τις αχθηφόρες ηδονές, τα οποία όταν τα αφήσουμε και αναπτυχθούν μέσα μας, προσκολλώνται τόσο πολύ στην ψυχή μας που γίνονται ένα μαζί της. Σε αυτή την κατάσταση η ψυχή νοσεί, επειδή η φυσική κατάστασή της είναι να τείνει προς το καλό, προς τον Θεό και όχι να ρέπει προς το πονηρό, όπως της υπαγορεύει η αμαρτία.
Γι’ αυτό ήλθε και ο Χριστός στον κόσμο. Για να θεραπεύσει τον άνθρωπο και να τον επαναφέρει στην οδό που οδηγεί προς τα άνω. Αυτό ψάλλαμε την παρελθούσα Παρασκευή στην τρίτη στάση των Χαιρετισμών: διά τούτο γαρ ο υψηλός Θεός, επί γης εφάνη ταπεινός άνθρωπος, βουλόμενος ελκύσαι προς το ύψος τους αυτώ βοώντας, αλληλούια.
Ο Χριστός απευθύνει σε όλους μας την πρόσκληση να τον ακολουθήσουμε. Τον Χριστό όμως θα τον πλησιάσει εκείνος που έχει τσαλακώσει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του, εκείνος που χρειάζεται κάτι παραπάνω στη ζωή του από το να ικανοποιεί τα θέλω του, εκείνος που καταλαβαίνει ότι δεν είναι τέλειος. Με άλλα λόγια, εκείνος ο οποίος έχει κάνει το πρώτο βήμα στην οδό της μετανοίας, εκείνος που κάνει αυτοκριτική, που ταπεινώνει το φρόνημά του.
Αυτή η κίνηση της ψυχής έλκει τη θεία Χάρη και αρχίζει η μεταμορφωτική εργασία του Θεού στον άνθρωπο. Η καρδιά του ανθρώπου επιθυμεί να πορευθεί οπίσω του Χριστού. Στη συνέχεια, όπως γράφει ο Άπόστολος Παύλος, «οι του Χριστού την σάρκα εσταύρωσαν συν τοις παθήμασι και ταίς επιθυμίαις»[4], δηλαδή, όσοι είναι του Χριστού, σταύρωσαν τη σάρκα με τα πάθη και τις επιθυμίες. Η ψυχή ζητά να μοιάσει όλο και περισσότερο με τον Χριστό. Γι’ αυτό και σταυρώνουμε τους εαυτούς μας τηρώντας τις εντολές Του. Μαρτυρούμε τον Χριστό και μαρτυρούμε για τον Χριστό.
Τι σημαίνει αυτό; Με απλά παραδείγματα: δεν είναι μαρτύριο και ταυτόχρονα μαρτυρία σταυρού για ένα παιδί να νηστεύει, παρά τις προκλήσεις της γεύσης και την τυχόν κοροιδία οικείων του; Δεν είναι μαρτύριο και μαρτυρία σταυρού να εγκρατεύεται ένας νέος όταν τα πάντα γύρω του τον καλούν, σαν τις μυθικές Σειρήνες, να υποκύψει στις όποιου τύπου ηδονές; Δεν είναι μαρτύριο και μαρτυρία σταυρού να σημειώνει τον τύπο του σταυρού πάνω του όταν είναι να γευματίσει ή όταν περνά έξω από μία Εκκλησία και να τον περιπαίζουν ως θρησκόληπτο; Δεν είναι μαρτύριο και μαρτυρία σταυρού η συγχώρηση εκείνου που μας έκανε κακό, αυτό που καθημερινά επαναλαμβάνουμε στην Κυριακή Προσευχή, το «άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφιέμεν τοις οφειλέταις ημών»;
Όλα αυτά οδηγούν στην σταύρωση του παλαιού ανθρώπου, του παλιανθρώπου που υπάρχει μέσα μας. Και όπως μετά την σταύρωση του Χριστού ακολούθησε η ταφή Του, έτσι συμβαίνει και για τον πιστό. Πάλι ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει ότι μιμούμαστε την ταφή του Χριστού, όταν βαπτιζόμαστε: «…όσοι εβαπτίσθημεν εις Χριστόν ‘Ιησούν, εις τον θάνατον αυτού εβαπτίσθημεν; συνετάφημεν ούν αυτώ διά του βαπτίσματος εις τον θάνατον, ίνα ώσπερ ηγέρθη Χριστός εκ νεκρών διά της δόξης του πατρός, ούτω και ημείς εν καινότητι ζωής περιπατήσωμεν. ει γαρ σύμφυτοι γεγόναμεν τω ομοιώματι του θανάτου αυτού, αλλά και της αναστάσεως εσόμεθα». Και σε απλούστερη γλώσσα, «όσοι βαπτισθήκαμε πιστεύοντας στον Ιησού Χριστό, βαπτισθήκαμε στον θάνατό Του. Ταφήκαμε μαζί Του με το βάπτισμα και γίναμε μέτοχοι στον θάνατό Του, ώστε όπως ακριβώς αναστήθηκε ο Χριστός εκ νεκρών διά της δόξης του Πατρός, έτσι και εμείς να αναστηθούμε και να ζήσουμε μία νέα ζωή. Γιατί, αν γίναμε ένα σώμα με τον Χριστό με τη βάπτισή μας, θα είμαστε ένα σώμα μαζί Του και στην Ανάστασή Του».
Το Βάπτισμα όμως μία φορά το λάβαμε και δεν επαναλαμβάνεται. Μπορούμε όμως να το ανανεώνουμε με το μυστήριο της Εξομολογήσεως. Σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης: «μετά το αξίωμα της υιοθεσίας, ο Διάβολος μας κατατρέχει σφοδρότερα. Λειώνει από βάσκανο μάτι βλέποντας το κάλλος του νεογέννητου ανθρώπου που σπεύδει προς την επουράνιο πολιτεία, από την οποία έπεσε ο ίδιος. Και ξεσηκώνει εναντίον μας πυρίνους πειρασμούς, προσπαθώντας να λεηλατήσει τον δεύτερο και καινούριο μας στολισμό, όπως λεηλάτησε τον αρχικό. Πρέπει να κάνουμε μεγάλο αγώνα για να μην υποκύψουμε στους πειρασμούς, αλλά να φυλάξουμε καθαρή τη στολή του Αγίου Βαπτίσματος. Κι αν ποτέ συμβεί να την λερώσουμε, να την καθαρίσουμε με την μετάνοια. Διότι «δάκρυον στάξαν ίσοδυναμεί τω λουτρώ και στεναγμός επίμοχθος επανάγει την Χάριν την προς ολίγον αναχωρήσασαν».
Μετά λοιπόν την σταύρωση και την ταφή, ακολουθεί η Ανάσταση. «ει δε απεθάνομεν συν Χριστώ, πιστεύομεν ότι και συζήσωμεν αυτώ»[5]. Θα συμβεί σε εμάς και πάλι αυτό που έγινε και στον Χριστό: «ο δε Θεός και τον Κύριον ήγειρε και ημάς εξεγερεί διά της δυνάμεως αυτού. ουκ οίδατε ότι τα σώματα υμών μέλη Χριστού εστιν;»[6] Ο Θεός και τον Κύριο ανέστησε εκ νεκρών και εμάς θα μας αναστήσει με τη δύναμή Του. Δεν γνωρίζετε ότι είμαστε κι εμείς μέλη του Χριστού; Ανασταινόμαστε στη νέα ζωή που ξεκινά από αυτή τη βιωτή και συνεχίζεται για πάντα στη Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Αγαπητοί μου,
Στο Ευαγγέλιο διαβάζουμε την παραβολή των κεκλημένων στο βασιλικό δείπνο, όπου ενώ οι καλεσμένοι αξιώθηκαν τέτοιας τιμής, εκείνοι δεν ανταποκρίθηκαν, αλλά επικαλέστηκαν χίλιες δυο προφάσεις για να δικαιολογηθούν. Οι προσκλήσεις τότε απευθύνθηκαν σε αλλους οι οποίοι έσπευσαν στο εορταστικό τραπέζι. Όπως αποδείχθηκε, «πολλοί γαρ εισι κλητοί, ολίγοι δε εκλεκτοί».
Είμαστε κι εμείς κεκλημένοι. Θα εισέλθουμε όμως μόνον αίροντες τον Σταυρόν του Κυρίου στους ώμους μας. Όσοι επαγγέλονται Ανάσταση χωρίς Σταύρωση, οδηγούν και οδηγούνται στην απώλεια. Οι Πατέρες, σχολιάζοντας στην Αποκάλυψη του Ιωάννου τον αριθμό του Θηρίου που θα υποδείξει τον Αντίχριστο, το χξς΄, το ερμήνευσαν ως τα αρχικά από τη φράση «Χριστός ξένος σταυρού». Ο αληθινός Χριστός, είναι εσταυρωμένος, γι’ αυτό και εν δόξη αναστάς. Αυτός είναι ο δρόμος που μας άνοιξε και καλούμαστε να ακολουθήσουμε.
Κλείνω με τα λόγια του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, φορέα του γνήσιου ρωμαίικου, ορθοδόξου και ελληνικού δηλαδή, φρονήματος: «Εγώ τον σταυρό μου θα τον φέρω πάντοτε. Κι αν δεν μπορώ να τον φέρω, τουλάχιστον θα τον σέρνω. Γιατί δεν θέλω να τον χάσω. Θέλω να βρω το έλεος του Χριστού και τη σωτηρία και τη Βασιλεία Του. Αμήν».
[1] Εβρ. ιβ΄, 2.
[2] Αγίου Σωφρονίου Ιεροσολύμων, Εις την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού και εις την Αγίαν Ανάστασιν.
[3] Μτθ. ιστ΄, 24.
[4] Γαλ. ε΄, 24.
[5] Ρωμ. στ΄, 8.
[6] Α΄ Κορ. στ΄, 14-15.
