Επιμέλεια: ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ι.Μ. ΜΑΝΗΣ – Με κανονική άδεια και ευλογία του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ Β’, ο Σεβ. Μητροπολίτης Μάνης κ. Χρυσόστομος Γ’ τέλεσε την Θ. Λειτουργία επί τη ιερά μνήμη του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, προστάτου των Δικαστικών Λειτουργών (3-10-2023) στον Ι. Καθεδρικό Ναό των Αθηνών (Μητρόπολη) και κήρυξε τον θείο λόγο τον οποίο και παραθέτουμε κατωτέρω:
Η κοσμοιστορική συνάντηση
(Λόγος προς τους Δικαστάς και Εισαγγελείς επί τη εορτή του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, Μητρόπολη Αθηνών, 3-10-2023)
Οποία είναι αυτή η συνάντηση; Και μάλιστα εξόχως σημαντική, κοσμοιστορική. Ήταν το 51 μ.Χ., όταν ο μέγιστος των Αποστόλων, ο Απόστολος των Εθνών Παύλος, ήλθε εις τας «κλεινάς Αθήνας». Όταν, τότε, ο Παύλος αντίκρυσε το θαυμάσιο άγαλμα της Αθηνάς σμιλευμένο από τα χέρια του σπουδαίου εκείνου καλλιτέχνου, του Φειδίου, και όταν έστρεψε το βλέμμα του και είδε την Πνύκα και ενεθυμήθη ότι εκεί εβρόντα και ήστραπτε ο Περικλής, ότε εδημηγόρει, όπου εκεί και ο Δημοσθένης ερητόρευε, ο μέγιστος των Αθηναίων ρητόρων και ο Ισοκράτης με την καλλιέπεια του λόγου του.
Τότε ήταν, που ο Απόστολος αναθεωρούσε τα ιερά, τα σεβάσματα των Αθηναίων, δηλαδή πρόσεχε και μελετούσε προσεκτικά τους βωμούς και τα ιερά των. Τότε ήταν, όταν αφού είχε αντικρύσει και είχε στοχασθεί εκείνον τον βωμόν με τη χαρακτηριστική επιγραφή «τω Αγνώστω Θεώ», ήλθε εν μέσω του Αρείου Πάγου, του ανωτάτου αρχαίου δικαστηρίου και μίλησε προς τους Αθηναίους. Μίλησε υπογραμμίζοντας το του Επιμενίδου: «Εν αυτώ ζώμεν και κινούμεθα και εσμέν» και το του ποιητού Αράτου: «Του γαρ και γένος εσμέν» και στη συνέχεια κήρυξε την «καινή διδαχή», την καινούργια διδασκαλία για τον Σταυρωθέντα και Αναστάντα Κύριον.
Ακριβώς, τότε, στην Ακρόπολη, συναντήθηκαν οι: Παύλος, ο μέγας Απόστολος Ιησού Χριστού και Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Πρόκειται βέβαια για θεία συνάντηση, μυσταγωγική συνάντηση. Εκεί συνηντήθηκαν οι καρδιές τους, οι εκλεκτές ψυχές τους. Και συνέβη τούτο. Πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, της «κατ’ άνθρωπον φιλοσοφίας», της σοφίας του κόσμου τούτου, του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και του χριστιανικού πνεύματος, του Ιερού Ευαγγελίου. Ωραιότατα, εν προκειμένω, οι «Πράξεις των Αποστόλων» περιγράφουν το πολυσήμαντο αυτό γεγονός, ότι μετά το κήρυγμα του Παύλου: «Τινές άνδρες κολληθέντες αυτώ επίστευσαν, εν οις και Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης και γυνή ονόματι Δάμαρις και έτεροι συν αυτοίς» (Πραξ. 17,33). Ωστόσο, τι σηματοδοτεί αυτή η συνάντηση; Οφείλουμε να υπογραμμίσουμε ότι είναι ακριβώς η προσέγγιση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, της κλασσικής αρχαιότητος με τον Χριστιανισμό. Πρόκειται για την ευεργετική αυτή σύνθεση που έφερε αληθή πολιτισμό σ’ όλη την ανθρωπότητα.
Ειδικότερα, ο κλασσικός πολιτισμός μας έδωσε και κληροδότησε στις γενιές των ανθρώπων τις έννοιες, σοφία, ανδρεία, κάλλος. Ο χριστιανισμός έφερε στην ανθρωπότητα τις άλλες μεγάλες έννοιες: Την μετάνοια, την αγάπη, την Ανάσταση.
Έτσι η σοφία εκφράστηκε με τον λόγο, η ανδρεία με τον ηρωισμό και το κάλλος με το μέτρο και την αρμονία. Γι’ αυτό και είναι διαχρονικοί οι ρήτορες και οι ποιητές και οι ιστοριογράφοι, πρότυπα οι ήρωες στην Τροία, στον Μαραθώνα, στην Σαλαμίνα, στις Θερμοπύλες και ακόμη, απαράμιλλα έργα υψίστης τέχνης, τα επιτεύγματα του δωρικού, ιωνικού και κορινθιακού ρυθμού, του Σουνίου, του Παρθενώνος, του Ερεχθείου και της θόλου της Επιδαύρου. Ειδικότερα, εν προκειμένω, με την σημερινή εορτή και σύναξη, στο περιεχόμενο της σοφίας βρίσκεται και ο νόμος, το δίκαιον και η δικαιοσύνη.
Από την άλλη, η χριστιανική διδασκαλία φανέρωσε ότι ο Θεός είναι «φίλος των τελωνών και αμαρτωλών» και περιμένει την επιστροφή του ασώτου. Ο Θεός συγχωρεί τον μετανοούντα. Δεν εκδικείται. Αληθώς ο Θεός είναι: «Οικτίρμων και Ελεήμων, Μακρόθυμος και Πολυέλεος», γιατί συνεχώς ο Κύριος μας προσκαλεί εις μετάνοια. «Μετανοείτε» λέγει. Και η Εκκλησία έρχεται, αιώνες τώρα και διακονεί τον άνθρωπο ως «ιατρείο ψυχών» με το ιερό μυστήριο της μετάνοιας.
Στη συνέχεια η έννοια της αγάπης είναι η πεμπτουσία της χριστιανικής διδασκαλίας. Ο Χριστιανισμός είναι η θρησκεία της αγάπης, γιατί ο ορισμός της αγάπης ακούει στο: «Ο Θεός αγάπη εστί». Ο λόγος του Χριστού «αγαπάτε αλλήλους» είναι η καινούργια θεική εντολή. Και έπειτα ο μέγας Απόστολος των Εθνών έγραψε τον πιο σπουδαίο ύμνο για την αγάπη. Η τρίτη έννοια της Ανάστασης είναι η νίκη κατά του θανάτου. Ο Αναστάς Κύριος κατενίκησε τον θάνατον. «Θάνατος ουκέτι πλέον κυριεύει». Η Ανάσταση του Χριστού αποτελεί πλέον την ανατολή της νέας ζωής, την απαρχή της αιωνιότητος και παρέχει και σε μας την επισημοτάτη εγγύηση και της δικής μας αναστάσεως.
Σήμερα, λοιπόν, που διαφαίνεται μία πνευματική νάρκωση, ηθική παρακμή και απεμπόληση ιερών και οσίων, όπου επικρατεί μία άκριτη παγκοσμιοποίηση αλλά και παρουσιάζεται ένα φαινόμενο νεο-ειδωλολατρίας και νεο-ορθολογισμού και ο άνθρωπος χάνει την ψυχική του υγεία και βυθίζεται στην απανθρωπία, είναι αδήριτη ανάγκη, ο λόγος του Παύλου του Αποστόλου και η μαρτυρία του Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, να έλθουν και να νοηματοδοτήσουν την ζωή μας, τον δημόσιο βίο, το σκεπτικό μας, ώστε να έχουμε, ένα «διά ταύτα» ανυψωτικό για τον άνθρωπο, μία προσέγγιση στο υπερβατικό και υπέρλογο μυστήριο. Δεν επιθυμούμε μία μηδενιστική ούτε μετα-χριστιανική κοινωνία. Θέλουμε στη βιοτή μας τα νάματα της ελληνικής σκέψης και του χριστιανικού ήθους. Σήμερα, επακριβώς, χρειαζόμεθα μία πνευματική τόνωση της αυτοσυνειδησίας μας, την συνειδητοποίηση ότι είμεθα πλασμένοι «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν» και έχουμε προοπτική αιωνιότητας, την θέωση.
Τω όντι, ο Παύλος και ο Διονύσιος συναντήθηκαν, μίλησαν οι καρδιές τους, συντονίστηκαν στον ελληνικό και χριστιανικό ανθρωπισμό και αυτές οι μεγάλες προσωπικότητες του 1ου αιώνα, οι συνάδελφοι νομικοί, έλαβαν τον αμαράντινον στέφανον της δόξης. Εμείς του 21ου αιώνα θα τους ακολουθήσουμε; Η επιλογή είναι δική μας και καθημερινή.
