Τριακόσιες εξήντα περίπου χιλιάδες Ορθόδοξοι Έλληνες αδελφοί μας, υπέστησαν φρικτά μαρτύρια και ετελειώθησαν ή ξεριζώθηκαν από τα αγιασμένα χώματα του Πόντου, εξαιτίας του μίσους των ορδών των Τούρκων βαρβάρων.
Τα αίματά τους φτάνουν μέχρι των ημερών μας, για να αρδεύσουν την ψυχή μας με τα νάματα και τα ζήδωρα της πίστεως στον Θεό και της αγάπης στην Πατρίδα.
ΓΟι θυσίες τους φωτίζουν τον δρόμο μας και υπαγορεύουν σε μας το χρέος μας έναντι της Ελληνορθόδοξης Πατρίδος μας.
Ποτέ δεν ξεχνάμε. Ποτέ δεν θα αφήσωμε την λήθη να καλύψη τις θύμησες και την αγάπη για τις αλύτρωτες και αιματοποτισμένες Ελληνικές χώρες, που είναι κατάσπαρτες από κόκκαλα ιερά και αγιασμένα , Κληρικών και Λαικών, οι οποίοι «θα φυλάνε τον τόπο» , μέχρι της συντελείας του αιώνος.
Οι απόγονοι των Ποντίων μαρτύρων και ηρώων και των προσφύγων, στην Πάτρα, ο Σύλλογος «Φάρος Ποντίων Πατρών» γιόρτασαν συγκινητικά τη μνήμη των μαρτύρων του Πόντου.
Στον Ιερό Ναό του Αγίου Νεκταρίου Πατρών, ετελέσθη Εσπερινός το Σάββατο 24 Μαίου 2014, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών κ. Χρυσοστόμου, ο οποίος στο τέλος ετέλεσε τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως των χιλιάδων Ελλήνων θυμάτων της Ποντιακής γενοκτονίας.
Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε στο χρέος που έχουμε να διατηρήσουμε ζωντανές τις μνήμες για τις θυσίες και τα μαρτύρια που υπέστησαν διαχρονικά οι Έλληνες και εν προκειμένω να διατηρήσωμε στην καρδιά μας τη μνήμη του Ποντιακού Ελληνισμού που σφαγιάστηκε και ξεριζώθηκε άδικα, από την αγιασμένη ελληνική γη του Πόντου, κατά τα χρόνια 1914-1923.
«Κρατήστε άσβεστη αυτή τη δάδα της Πίστεως στο Θεό και της αγάπης στην μαρτυρική μας Πατρίδα και μεταλαμπαδεύσατε το φως της, στις καρδιές των παιδιών μας.
Διατηρήστε αλώβητη την παρακαταθήκη που κατέχετε στην καρδιά σας, ως ιερά και αγία κληρονομιά από τους ήρωες και μάρτυρες προγόνους σας και παραδώστε τη στα χέρια των τέκνων σας, ώστε να υπάρξη ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
Οι μάρτυρες του Πόντου άφησαν εκεί ψυχές και κόκκαλα και περιμένουν τη δικαίωση. Οι απόγονοί τους έχοντας στην καρδιά τους και στα χέρια τους τη δόξα και το καύχημα του Ποντιακού Ελληνισμού, την Παναγιά τη Σουμελά, πορεύονται με την λεβεντιά και την καύχηση ότι προέρχονται από αγιασμένη φύτρα.
Τιμή σε εκείνους, έπαινος σε εσάς, τα έκγονά τους που σήμερα φέροντας την τιμημένη και δοξασμένη φορεσιά τους και κρατώντας στα χέρια σας τα λάβαρα του Πόντου, τιμάτε τη μνήμη τους…»
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο Σεβασμιώτατος είπε:
«Μπροστά μας έχομε το καλογερικό σκουφί του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος αοιδίμου Χρυσάνθου, του από Τραπεζούντος, του ηρωικού ιεράρχου, ο οποίος με την λεβεντιά που τον διέκρινε, ακολουθώντας τα βήματα και τις θυσίες των ηρώων του Πόντου, αρνήθηκε να ορκίση την κυβέρνηση των δοσίλογων κατά την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα και να τελέση δοξολογία, λέγοντας με την χαρακτηριστική Ποντιακή παρρησία και το απαράμιλλο θάρρος, ότι οι Έλληνες Αρχιερείς τελούν δοξολογία μόνο όταν ελευθερώνεται η Πατρίδα τους και όχι όταν σκλαβώνεται.
Το σκουφί αυτό παρέδωσε ως ευλογία ο αείμνηστος Χρύσανθος στον τότε Διάκονό του και μετέπειτα Μητροπολίτη Πατρών, αείμνηστο προκάτοχο ημών Νικόδημο, ο οποίος με τη σειρά του το έδωσε στον Αρχιμ. Χρύσανθο Στελλάτο, στον οποίο έδωσε το όνομα του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου.
Αυτό το καλογερικό σκουφί βρίσκεται σήμερα ως θησαυρός και ιερό κειμήλιο, στα χέρια των Ποντίων της Πάτρας…
Σας συγχαίρω για ο,τι κάνετε για να δοξάζεται η Πατρίδα μας,για να μεγαλύνεται ο Πόντος και για να τιμάμε τα αίματα και τις θυσίες των Ποντίων Ελλήνων Ορθοδόξων πατέρων και αδελφών μας…»
Στη συνέχεια σχηματίστηκε λιτανευτική πομπή που έφτασε στην Πλατεία του Ποντιακού Ελληνισμού, όπου η προτομή του Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου.