ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑΣ: Γνωστό είναι τό σημερινό Ευαγγέλιο, αδελφοί χριστιανοί, γιατί τό ακούμε καί άλλη φορά τό χρόνο, τήν περίοδο τού Ματθαίου.
Καί άλλη φορά σάς μίλησα πάνω στήν σημερινή ευαγγελική περικοπή καί δέν θέλω νά σάς λέγω τά ίδια, άν καί ο απόστολος Παύλος λέγει ότι τό νά επαναλαμβάνει τά ίδια στούς χριστιανούς δέν τού είναι βαρετό, γιατί αυτό γίνεται γιά τήν ασφάλειά τους, γιά τήν σταθερότητά τους δηλαδή στήν πίστη.
Τό θέμα γιά τό οποίο θά σάς μιλήσω σήμερα θά είναι γιά τόν καταραμένο τόν Διάβολο, γιά τόν Σατανά, όπως λέγεται διαφορετικά. Καί προτίμησα αυτό τό θέμα, γιατί γι’ αυτόν καί γιά λεγεώνα δαιμόνων, μιλούσε τό άγιο Ευαγγέλιο, πού είχαν καταλάβει τόν άνθρωπο τής χώρας τών Γαδαρηνών καί τόν έκαναν δυστυχισμένο.
Κατά πρώτον, χριστιανοί μου, θέλω νά σάς πώ αυτό τό σοβαρό καί βασικό, ότι υπάρχει Διάβολος. Ο Διάβολος είναι μιά πραγματική καί ζωντανή ύπαρξη καί δέν είναι κάτι τό αφηρημένο, σάν μιά κακή δύναμη νά πούμε.
Τό λέγω αυτό, γιατί πολύ παλαιότερα, ένας φημισμένος καθηγητής τού Πανεπιστημίου είπε από τήν πανεπιστημιακή έδρα στούς φοιτητές ότι δέν υπάρχει Διάβολος. Δημιούργησε ταραχή στούς φοιτητές ο λόγος αυτός τού καθηγητού, αλλά ζούσε τότε ένας άλλος φημισμένος καί κορυφαίος διδάσκαλος τών θεολογικών γραμμάτων, ο καθηγητής Χρήστος Ανδρούτσος.
Οι φοιτητές λοιπόν κατέφυγαν στόν καθηγητή αυτόν καί τού είπαν τόν σκανδαλισμό τους γιά τό άκουσμα από πανεπιστημιακή έδρα ότι δέν υπάρχει διάβολος καί ο καθηγητής Ανδρούτσος είπε: «Πώ, πώ! Μεγάλη αίρεσις ο λόγος αυτός, άτε (= διότι) τού Ιησού Χριστού ελθόντος ίνα λύση τά έργα τού Διαβόλου»! (Α΄ Ιωάν. 3,8). Γι’ αυτό, λοιπόν, επειδή ο Διάβολος είναι πρόσωπο καί όχι μία αφηρημένη δύναμη, πολλοί τό αρχικό γράμμα τής λέξης «Διάβολος» τό γράφουν μέ κεφαλαίο δέλτα (Δ). Καί ορθά πράττουν, γιατί τά κύρια ονόματα πού αναφέρονται σέ υπαρκτά πρόσωπα γράφονται τό αρχικό τους μέ κεφαλαίο.
Γιά τόν Διάβολο, χριστιανοί μου, θέλω νά πώ έπειτα αυτό πού ξέρετε, ότι είναι καί αυτός κτίσμα Θεού καί δέν είναι κάποια προαιώνια κακή ύπαρξη, ώστε νά πούμε ότι υπάρχουν δύο άκτιστες θεϊκές αρχές, μία καλή, ο Θεός μας, καί μία κακή, ο Διάβολος. Αυτό πάλι, άν τό πούμε, είναι μία άλλη αίρεση καί πλάνη, πού λέγεται διαρχία. Όχι! Ένας είναι ο Κύριος καί Θεός μας, η Αγία Τριάς, ο Πατήρ, ο Υιός καί τό Άγιο Πνεύμα. Ο Διάβολος είναι κτίσμα Θεού. Αλλά θά πεί κανείς:
Έκανε λοιπόν ο Θεός τό κακό, κάνοντας τόν Διάβολο; Όχι, χριστιανοί μου! Ό,τι βγήκε από τά χέρια τού Δημιουργού Θεού είναι «καλόν λίαν» (Γεν. 1,31). Ο Θεός έκανε τόν Διάβολο, όχι όμως κακόν, αλλά τόν έκανε πολύ καλόν, τόν έκανε άγγελο, αρχηγό μάλιστα τών αγγέλων, γι’ αυτό καί λέγεται «Εωσφόρος». Αλλά δέν τίμησε ο Εωσφόρος τήν υψηλή του αυτή θέση καί έπεσε καί έγινε Διάβολος. Τί συνέβηκε; Δέν γνωρίζουμε ακριβώς τί συνέβηκε, πώς, δηλαδή, συνέβηκε η πτώση τού Εωσφόρου. Γιά τήν πτώση του όμως έχουμε τήν σαφή μαρτυρία τού Κυρίου μας, ο Οποίος λέγει, «εθεώρουν τόν σατανάν ως αστραπήν εκ τού ουρανού πεσόντα» (Λουκ. 10,18). Αλλά τό διατί ακριβώς έγινε η πτώση τού Διαβόλου δέν έχουμε σαφή μαρτυρία από τήν Αγία Γραφή.
Γενικά υπάρχει η παράδοση στήν Εκκλησία μας ότι ο Διάβολος εξέπεσε από τήν υψηλή του θέση γιατί θέλησε νά λάβει τήν θέση τού Θεού· θέλησε νά στήσει τόν θρόνο του πάνω από Αυτόν. Καί έχουμε πραγματικά τόν λόγο στόν προφήτη Ησαΐα πού λέγει: «Πώς εξέπεσεν εκ τού ουρανού ο εωσφόρος;». Καί λέγει ο προφήτης γι’ αυτόν: «Σύ δέ είπας εν τή διανοία σου· εις τόν ουρανόν αναβήσομαι, επάνω τών αστέρων τού ουρανού θήσω τόν θρόνον μου έσομαι όμοιος τώ Υψίστω» (14,12-14). Αλλά αυτός ο λόγος, όπως φαίνεται καθαρά από τό κείμενο, λέγεται γιά άνθρωπο (βλ. Ησ. 14,16), γιά τόν βασιλέα τής Βαβυλώνος. Αυτός είναι ο εδώ εωσφόρος. Θά μπορούσαμε όμως νά πούμε ότι τό χωρίο αυτό τού Ησαΐου λέγεται μέν γιά τόν βασιλέα τής Βαβυλώνος, αλλά υπαινίσσεται μέ εκφράσεις του τήν πτώση τού Εωσφόρου εις Διάβολο.
Κρατούμε λοιπόν τήν πίστη αυτή, η οποία λέγεται από τούς αγίους Πατέρες, ότι ο Διάβολος έγινε Διάβολος, επειδή θέλησε νά υψωθεί υπεράνω τού Θεού.
Αλλά, πρό ετών χριστιανοί μου, διάβασα σέ ένα σοβαρό καί βαθύ θεολογικό βιβλίο δέν θυμάμαι σέ ποιό μιά άλλη, παραπλήσια ερμηνεία τής πτώσης τού Διαβόλου, πού μού άρεσε ιδιαίτερα καί επιθυμώ νά σάς τήν πώ. Ακούστε: Ο Διάβολος στήν αρχή, όπως είπαμε, ήταν καθαρό πνεύμα, γιατί ήταν άγγελος καί μάλιστα ο αρχηγός τών αγγέλων.
Σάν καθαρό, λοιπόν, πνεύμα πού ήταν είχε προγνωστικό χάρισμα. Καί μέ τό χάρισμά του αυτό είδε πάνω από αυτόν άνθρωπο δοξασμένο νά λάμπει καί νά αστράπτει πολύ περισσότερο απο αυτόν καί νά υμνούν καί νά δοξολογούν τόν άνθρωπο αυτόν άγγελοι καί άνθρωποι. Ο Εωσφόρος φθόνησε τόν λαμπρότερο από αυτόν στήν δόξα του άνθρωπο καί γιά τόν φθόνο του πρός Αυτόν έπεσε καί έχασε τήν δική του δόξα. Ποιός είναι ο άνθρωπος αυτός, ο πολύ λαμπρότερος από τούς αγγέλους καί υμνούμενος περισσότερο από αυτούς; Είναι η ΠΑΝΑΓΙΑ! Ώστε, κατά τήν ερμηνεία αυτή, ο Διάβολος εξέπεσε από τήν υψηλή αγγελική του θέση, γιατί φθόνησε τήν Παναγία μας, γιατί εχθρεύθηκε τήν Παναγία μας. Καί αφού εχθρεύθηκε τήν Παναγία μας δέν μπορεί εμείς νά τόν κάνουμε φίλο μας καί νά πράττουμε αυτά πού μάς λέγει.
Εμείς αγαπάμε τήν Παναγία, είμαστε δικοί Της καί είμαστε από τήν γενιά Της. Μού άρεσε, χριστιανοί μου, αυτή η ερμηνεία γιά τήν πτώση τού Διαβόλου, καί κρατείστε την καί αυτή παρακαλώ, ως μία άλλη ερμηνεία, γιά νά μισήσουμε περισσότερο τόν Διάβολο, αφού αυτός φθόνησε καί μίσησε τήν Παναγία μας. Είναι τρισκατάρατος.
Ο Διάβολος πολέμησε μέ λύσσα τό έργο τού Ιησού Χριστού, τού αληθινού Μεσσία. Καί κατά πρώτον ήθελε νά τόν μεταποιήσει καί νά τόν κάνει κοσμικό Μεσσία. Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα μέ τούς πειρασμούς πού Τού πρόβαλε στήν έρημο μετά τό βάπτισμά Του. Τόν ήθελε ως Μεσσία νά δίνει ψωμί στόν λαό (βλ. Ματθ. 4,3), νά φαντάζεται καί νά δοξάζεται από τούς ανθρώπους (βλ. Ματθ. 4,6) καί νά έχει βασίλεια καί αυτοκρατορίες (βλ. Ματθ. 4,8). Αλλά ο Ιησούς απέκρουσε τίς κοσμικές προτάσεις τού Διαβόλου καί έμεινε ο αληθινός Μεσσίας, όπως τόν είχαν προφητεύσει οι προφήτες στήν Παλαιά Διαθήκη. Αλλά ο Διάβολος πολέμησε τόν Χριστό καί κατά τόν θάνατό Του. Ενώ αυτός ήταν πού έβαλε τά όργανά του νά θανατώσουν τόν Χριστό, όμως δέν ήθελε τόν θάνατό Του διά τού Σταυρού, γιατί αυτό θά έφερνε τήν συντριβή τού Διαβόλου. Έτσι, καί σταυρωμένος πού ήταν ο Χριστός, ο Διάβολος έβαζε τούς Ιουδαίους κάτω από τόν Σταυρό νά Τού φωνάζουν, «κατέβα από τόν σταυρό» (Μάρκ. 15,30). Γιατί τό έκανε αυτό; Γιατί, άν κατέβαινε ο Χριστός από τόν σταυρό, τότε θά έλεγε ο Διάβολος: «Βλέπετε, δέν είναι αυτός ο Μεσσίας. Γιατί οι Γραφές λέγουν ότι ο Μεσσίας θά πεθάνει στόν σταυρό. Αφού αυτός κατέβηκε από τόν σταυρό, δέν είναι αυτός ο Μεσσίας. Μήν τόν πιστεύετε»! Καί όχι μόνο τόν Μεσσία πολέμησε ο Διάβολος, αλλά πολέμησε καί πολεμεί μέ λύσσα καί τήν Εκκλησία Του μέ τούς τρείς παραπάνω πειρασμούς, μέ τούς οποίους πολέμησε καί τόν Ιδρυτή Της καί Νυμφίο Της, τόν Ιησού Χριστό. Ο Διάβολος θέλει μία εκκοσμικευμένη Εκκλησία, μία δηλαδή Εκκλησία πού νά ασχολείται μόνο μέ τά οικονομικά προβλήματα τού λαού, δίδοντας σ’ αυτόν ψωμί καί μία Εκκλησία μέ μεγαλεία καί κοσμικά βασίλεια. Έτσι είναι οι παπικοί.
Αλλά ο Χριστός μας, χριστιανοί μου, απέκρουε τόν Διάβολο καί τίς μεθοδείες τού Διαβόλου. Η συντριβή δέ τού Διαβόλου έγινε κυρίως μέ τόν σταυρικό θάνατο τού Χριστού. Στήν πραγματικότητα, όταν εσταυρώνετο ο Χριστός σταύρωνε, δηλαδή, κάρφωνε τόν Διάβολο. Έστι είπε ο άγιος Ιγνάτιος στόν αυτοκτάτορα Τραϊανό. «Έχω τόν Χριστό στά στέρνα μου», τού είπε. «Γιά ποιόν Χριστό μού λές;», τόν ρωτάει ο Τραϊανός. «Γι’ αυτόν πού σταυρώθηκε επί Ποντίου Πιλάτου;». Καί ο άγιος τού απάντησε: «Τόν ανασταυρώσαντα τήν αμαρτίαν ημών μετά τού ταύτης ευρετού»! Ο Χριστός δηλαδή σταυρούμενος σταύρωσε τήν αμαρτία καί αυτόν πού βρήκε τήν αμαρτία, δηλαδή, τόν Διάβολο. Αδελφοί μου, εμείς ανήκουμε στόν Χριστό. Τόν Διάβολο τόν αποκηρύξαμε. «Απετάξω τόν Σατανά;»! «Απεταξάμην»! Καί ακόμη περισσότερο τόν φτύσαμε. «Έμπτυσον αυτόν»! Αφού, λοιπόν, δέν ανήκουμε στόν Διάβολο, άς αντιστεκόμαστε σ’ αυτόν. Ο Απόστολος μάς λέγει: «Αντίστητε τώ Διαβόλω καί φεύξεται αφ’ υμών» (Ιακ. 4,7). Αλλά ο καλύτερος τρόπος πολεμικής κατά τού Διαβόλου είναι η περιφρόνηση σ’ αυτόν καί σ’ αυτά πού μάς λέγει.
Μάς τόν υπέδειξε ο Κύριός μας τόν τρόπο αυτό μέ τόν λόγο Του, «ύπαγε οπίσω μου σατανά» (Ματθ. 4,10). Στίς κακές λοιπόν επιθυμίες καί τούς κακούς λογισμούς, πού μάς προσφέρει ο Διάβολος γιά νά πράξουμε τό κακό, εμείς νά τού λέγουμε, «ύπαγε οπίσω μου σατανά». Γκρεμοτσακίσου Διάβολε, τρισκατάρατε Διάβολε, εσύ πού φθόνησες τήν Παναγία μας, πού εμείς αγαπούμε καί προσκυνούμε.
Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
