Η κρίση σκοτώνει: Ραγδαία αύξηση σε κατάθλιψη, άγχος και αλκοολισμό στην Ελλάδα, σύμφωνα με το ΚΕΘΕΑ

Αγχος, κατάθλιψη, αλκοολισμός. Μοιάζει σαν το τρίγωνο των Βερμούδων, από το οποίο δεν μπορείς να ξεφύγεις.

Οχι γιατί δεν το θέλεις, αλλά διότι οι κοινωνικές αναταράξεις, λόγω κρίσης, δεν σου το επιτρέπουν. Στην Ελλάδα του 2013, το ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ εντοπίζει ανησυχητικές τάσεις εξάρτησης.

Όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Μαριάννα Μουτάφη, υπεύθυνη του Τμήματος Έρευνας, ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ, «έχει τετραπλασιαστεί το ποσοστό των μελών του Προγράμματος που δηλώνει ότι βιώνει συναισθήματα κατάθλιψης το 2013 (46,2%) συγκριτικά με το 2006 (10,3%)». Σύμφωνα με την κ. Μουτάφη, «ένα σημαντικό ποσοστό αυτών που δηλώνουν ότι βιώνουν συναισθήματα κατάθλιψης, παρακολουθούνται με δική τους πρωτοβουλία και από ψυχίατρο, παράλληλα με τη θεραπεία της απεξάρτησης».

Από την άλλη, το άγχος φαίνεται να έχει γίνει σύμφυτο της καθημερινότητα πολλών ανθρώπων. «Το 2013 σημαντικό ποσοστό (69,2%) των ατόμων που απευθύνονται για βοήθεια στο Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ δηλώνει ότι βιώνει συναισθήματα άγχους στην καθημερινή του ζωή, εν συγκρίσει με το αντίστοιχο ποσοστό (31%) του έτους 2006».

Οσο για την εργασιακή κατάσταση των μελών του Προγράμματος, «το 2013 έχει σχεδόν διπλασιαστεί το ποσοστό (9,4%) των μελών μας που δηλώνει ότι απασχολείται σε περιστασιακές εργασίες, σε σχέση με το έτος 2006 (4,4%). Ταυτόχρονα οι εργαζόμενοι φαίνεται να βιώνουν δυσάρεστα συναισθήματα στο χώρο εργασίας τους, σε καθημερινή βάση, περισσότερο σήμερα απ’ ότι το 2006».

Ακόμα, όμως, και αν θέλει κάποος να ενταχθεί στο στο πρόγραμμα απεξάρτησης στο ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ, θα πρέπει να περιμένει σε μια μακρά λίστα αναμονής.

Η Ιωάννα Βαλσαμίδου, προσωπικό θεραπείας του Προγράμματος, σημειώνει ότι η αναμονή κυμαίνεται από 15 ημέρες έως 4 μήνες, λόγω και του γεγονότος ότι «οι προσλήψεις έχουν “παγώσει” και το προσωπικό δεν επαρκεί για να εξυπηρετήσει και σε άλλες ανάλογες δομές». Αυτό, όπως σημειώνει, «μπορεί να σημαίνει όσον αφορά στον άμεσα ενδιαφερόμενο, αποδυνάμωση ενός αιτήματος, μεγέθυνση του προσωπικού προβλήματος και αύξηση της χρήσης του αλκοόλ. Ενώ, και για ολόκληρη την οικογένεια μπορεί να σημαίνει απογοήτευση και παραίτηση».

Η θεραπεία του ατόμου με πρόβλημα χρήσης αλκοόλ, στο πλαίσιο της κρίσης, φαίνεται ότι παρουσιάζει επιπλέον δυσκολίες, καθώς «η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Ως πιεστικοί εξωτερικοί παράγοντες παρουσιάζονται: η μείωση της δυνατότητας για ψυχαγωγία και αναψυχή, η συρρίκνωση της κοινωνικής ζωής, η μείωση της διάθεσης ή της δυνατότητας για επικοινωνία». Στο ΚΕΘΕΑ ΑΛΦΑ υπάρχει «ιδιαίτερη μέριμνα, μεταξύ άλλων, για την κοινωνικοποίηση των μελών και το ευ-σχετίζεσθαι, ως αντίδοτο στα αισθήματα μοναξιάς που ταλανίζουν τον αλκοολικό του 2013. Σε συνεργασία με το «Θέατρο Κατ’ Οίκων» του Εθνικού Θεάτρου, έχει ξεκινήσει μία σειρά από δράσεις, στα πλαίσια της ευαισθητοποίησης των μελών του σε φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα, σχετικά με τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως οι άστεγοι».

Τη ανάγκη ύπαρξης και λειτουργίας των προγραμμάτων αυτών, υπογραμμίζει μιλώντας στο ΑΠΕ –ΜΠΕ ο 47χρονος Χρήστος που αντιμετώπιζε πρόβλημα με το αλκοόλ είκοσι χρόνια και έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ τον τελευταίο χρόνο. «Αρχικά κάποιος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει πρόβλημα και αμέσως μετά να ζητήσει βοήθεια, γιατί μόνος του δεν μπορεί να καταφέρει κάτι. Είναι ακατόρθωτο. Πρέπει να ζητήσει άμεσα βοήθεια. Μόνος σου λες, δεν πειράζει να πιω ένα ποτηράκι, αλλά δεν υπάρχει ένα ποτηράκι γιατί μετά δεν υπάρχει σταματημός».

Όσον αφορά τη στήριξη που μπορεί να παρέχουν οι συγγενείς και οι φίλοι στο δικό τους άνθρωπο, τονίζει ότι «πρέπει να του μιλήσουν, να του πουν ότι υπάρχει πρόβλημα, χωρίς καυγάδες, χωρίς αγριάδες, χωρίς φωνές, όταν ο ίδιος δεν θα βρίσκεται υπό την επήρεια αλκοόλ. Και να τον προτρέψουν να ζητήσει βοήθεια. Το πρόβλημα του αλκοολισμού λύνεται, έστω δύσκολα στην αρχή, αλλά λύνεται».

Ο Χρήστος που έχει δύο παιδιά στην εφηβεία, λέει πως το πρόβλημά του είχε οξυνθεί τα τελευταία πέντε χρόνια. «Τα παιδιά το καταλάβαιναν, αισθανόμουν άσχημα, αλλά δεν μπορούσα να πιστέψω ότι υπήρχε πραγματικό πρόβλημα. Έκανα αποχές από το αλκοόλ, αλλά όλο τα ίδια. Ήταν απελπιστικά. Με είχε καταστρέψει, είχα οικονομικά προβλήματα, το πρωί δεν μπορούσα να σηκωθώ να πάω στη δουλειά» λέει ο Χρήστος και συνεχίζει: «Όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση, το πρόβλημα μεγάλωσε καθώς έγινε μεγαλύτερη και η πίεση στην καθημερινότητα. Γύρισα σπίτι ένα πρωί, σε άσχημη κατάσταση, το μόνο που κατάλαβα ήταν το βλέμμα του γιου μου. Κούνησε το κεφάλι σαν να με λυπήθηκε. Ήταν κάτι εξευτελιστικό. Δεν υπάρχει κάτι χειρότερο, να σε βλέπει το παιδί σου και να σε λυπάται. Μου ζητούσαν αρκετές φορές να σταματήσω, έδινα όλο ψεύτικες υποσχέσεις και είχαν κουραστεί».

Ο Χρήστος αναφερόμενος στα αίτια του προβλήματος, μιλάει για μια ανύπαρκτη σχέση με τον πατέρα του και για το γεγονός ότι εργαζόταν σε νυχτερινά μαγαζιά, που όπως πιστεύει, έπαιξε σημαντικό ρόλο. Υπογραμμίζει, επίσης, ότι «αλκοολικός» δεν είναι μόνο «ο άνθρωπος στο παγκάκι», εικόνα που έρχεται στο νου μας συνήθως, όταν ακούμε αυτή τη λέξη. «Έπινα μια φορά την εβδομάδα, το μήνα, το δίμηνο, ανάλογα όπως θα τύχαινε. Σπίτι δεν έπινα, είχα την οικονομική άνεση να πίνω έξω. Ένα μήνα μπορεί να μην έδινα δικαίωμα και μετά χανόμουν για μια μέρα, για δύο μέρες».

Ένα μικρό πρόβλημα υγείας και η οικογένειά του, ήταν οι δύο παράγοντες που τον ώθησαν να πάρει τη μεγάλη απόφαση που του άλλαξε τη ζωή.

«Από τη μία πλευρά, έπαθα ένα ελαφρύ έμφραγμα και από την άλλη, η σύζυγός μου, μού ξεκαθάρισε ή το αλκοόλ ή η οικογένεια. Ένας φίλος που είχε το ίδιο πρόβλημα μου μίλησε για το ΚΕΘΕΑ και πήρα τηλέφωνο…».

Η αρχή δεν ήταν εύκολη, αλλά κλείνοντας δώδεκα μήνες στο πρόγραμμα στα τέλη Νοεμβρίου, η καθημερινότητά του έχει βελτιωθεί σημαντικά , όπως περιγράφει «Στην αρχή ήταν πολύ δύσκολο. Τρόμαξα. Αλλάζεις εντελώς τον τρόπο της ζωής σου. Αλλάζεις συνήθειες, φίλους. Τώρα, είμαι ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος. Οι αλλαγές φαίνονται στο σώμα μου, στη συμπεριφορά μου. Ασχολούμαι πιο πολύ με τα παιδιά μου. Είμαι κοντά τους, δίπλα τους, τα συνοδεύω στις ασχολίες τους. Στην προσωπική σχέση με τη σύζυγό μου τα πράγματα είναι όπως τον πρώτο καιρό. Ακόμη και στη δουλειά, υπάρχει βελτίωση. Δέχθηκα πρόταση για διευθυντική θέση στην εταιρεία που εργάζομαι, αλλά ακόμη φοβάμαι να απαντήσω θετικά γιατί είναι μεγαλύτερη η ευθύνη. Πιστεύω πως σε λίγο καιρό θα είμαι έτοιμος…».

Η μάχη με τον «εχθρό» δεν έχει όμως, τελειώσει, «το αλκοόλ περνάει κάθε μέρα από το μυαλό. Και είναι θέμα μυαλού, τα πάντα. Εγώ περνούσα ωραία μαζί του, μόνο όμως, για εκείνες τις στιγμές. Ξεχνάς τα προβλήματα, σου δημιουργεί μια ευφορία. Αλλά όταν τελειώνει ο χρόνος αυτός, το επόμενο πρωί, η επόμενη μέρα, είναι πολύ χάλια».