Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη
Είναι και λέγεται η αγιωτάτη Παρθένος Μήτηρ κατά δύο τρόπους. Πρώτον Μήτηρ Θεού, και δεύτερον Μήτηρ πάντων των χριστιανών. Και του Θεού μεν είναι Μήτηρ φυσική, των δε Χριστιανών είναι Μήτηρ θετή. Είναι Μήτηρ Θεού φυσική, αληθώς Θεοτόκος, διότι αληθώς εγέννησε αυτόν τον Υιόν του Θεού από την αδιάφθορον αυτής μήτραν, όπου ο θείος Λόγος ενυμφεύσατο την σάρκαν και ήνωσεν εις αδιαίρετον υπόστασιν την θείαν του με την ανθρωπίνην φύσιν. Υπέρ φύσιν και λόγον και έννοιαν είναι Μήτηρ θετή πάντων των Χριστιανών, διότι αν εμείς δια την χάριν της υιοθεσίας, είμεθα αδελφοί θετοί του Ιησού χριστού, τον οποίον εγέννησε η Παρθένος, και αυτός ο Ιησούς καθώς λέγει ο απ. Παύλος, είναι ανάμεσά μας ως πρωτότοκος εν πολλοίς αδελφοίς, έπεται ότι εμείς είμεθα υιοί θετοί της Θεομήτορος.
Τώρα ως Μήτηρ Θεού, διά το μητρικό αξίωμα πρέπει να έχει από τον Θεό τόση χάρη, όση πρέπει να έχει η Μήτηρ από τον Υιόν, και πάλιν ως Μήτηρ των Χριστιανών, δια την μητρικήν αγάπη πρέπει να δίδει τόση χάρη εις τους Χριστιανούς, όση πρέπει να δίδει η μητέρα προς τα παιδιά. Αλλ’ η χάρη την οποία έχει η Παναγία Παρθένος από τον Θεό, πρέπει να συμμετρήται με το αξίωμα της Μητρός τού Θεού, τούτο δε το αξίωμα είναι άπειρον, λοιπόν και η χάρη την οποία λαμβάνει, είναι άπειρος, ομοίως και η χάρη που δίδει εις τους χριστιανούς, πρέπει να συμμετρήται με την αγάπη της Μητρός προς τα τέκνα, τούτη δε η αγάπη είναι άπειρος, λοιπόν και η χάρη την οποία δίδει είναι άπειρος.
Και συμμετρώντες πάλι την άπειρον χάρη, την οποία λαμβάνει από τον Θεό, ως Μήτηρ Θεού, και την άπειρον χάρη την οποία δίδει εις τους Χριστιανούς ως Μήτηρ των Χριστιανών, η Παρθένος είναι πέλαγος χαρίτων. Ως Μήτηρ Θεού, έχει περισσότερη από όλους τους αγίους και Αγγέλους την παρρησία έμπροσθεν εις τον Θεόν τον Υιόν της, και ως Μήτηρ των Χριστιανών περισσότερες από όλους τους αγίους και Αγγέλους, χαρίζει τας ευεργεσίας προς ημάς τα παιδιά της.
Οι άλλοι άγιοι παρακαλούν ως δούλοι Θεού, η Παναγία Παρθένος παρακαλεί ως μήτηρ Θεού. Ποίον παρακαλεί; Ένα Υιόν Θεόν, τον οποίον συνέλαβε, εγέννησε, έθρεψε, τον οποίο αγάπησε με όση αγάπη όλοι μαζί οι μακάριοι αγαπούν τον Θεό, και από τον οποίο αγαπήθη με όση αγάπη έχει ο Θεός προς όλους μαζί τους μακαρίους. Όλοι οι άγιοι παρακαλούν τον Θεό ως αυθέντη, η Παναγία Παρθένος τον παρακαλεί ως Υιόν. Δια ποιόν παρακαλεί; Δια τους χριστιανούς οι οποίοι είναι παιδιά της κατά φύση απόγονοι τού αυτού γένους, του αυτού αίματος, εξ ου και αυτή εγεννήθει και κατά χάρη αδελφοί εκείνου του Υιού τον οποίον εγέννησε. Οι άλλοι άγιοι παρακαλούν δι’ ημάς ως αδελφούς, η Παναγία Παρθένος παρακαλεί δι’ ημάς ως διά παιδιά.
Όποιος δεν τιμά και δεν ευλαβείται την μητέρα του, δεν είναι άξιος να λέγεται άνθρωπος, όποιος δεν τιμά και δεν ευλαβείται την Μητέρα του Θεού, δεν είναι άξιος να ονομάζεται χριστιανός. Τις δύναται να καυχηθεί ότι είναι πιστός δούλος τού Ιησού, αν δεν είναι πιστός δούλος και της Μητρός Του; η ότι είναι ευλαβής τού Υιού, χωρίς να είναι και της Μητρός; Χριστιανοί, μικροί και μεγάλοι, όσοι λατρεύετε και προσκυνείτε το όνομα του Ιησού, τιμάτε και ευλαβείσθε και το όνομα της Παρθένου Μαρίας, της Μητρός του Ιησού και μητρός ημών.