Εγκύκλιο για τους τίτλους ιδιοκτησίας μοναστηριακών ακινήτων εξέδωσε η Ιερά Σύνοδος.
Αναλυτικά ολόκληρη η εγκύκλιος:
ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Προς
την Ιεραν Αρχιεπισκοπην Αθηνων,
τας Ιερας Μητροπολεις της Εκκλησίας της Ελλαδος και
τας Συνοδικας Ι. Μονας της Εκκλησίας της Ελλαδος
Θέμα : «Αναγνωριζομενοι τιτλοι ιδιοκτησίας εκκλησιαστικων ακινητων δυναμει του αρθρου 51 παρ. 7 του Νόμου 4301/2014»
Βάσει της νέας διατάξεως του αρθρου 51 παρ. 7 του Νόμου 4301/2014 (ΦΕΚ τ.Α´ 223/7.10.2014), αναγνωρισθηκαν ως ισχυροί τιτλοι ιδιοκτησίας, οι οποίοι δεν χρηζουν μεταγραφης στο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρισεως στα κτηματολογικά βιβλία, όλα τα διαταγματα τα οποία προσδιορισαν την μοναστηριακή περιουσία και την διαχωρισαν σε «διατηρουμένη» και «εκποιητέα». Η νέα διαταξη ορίζει ότι :
«7. Τα εκδοθέντα κατ᾿ εξουσιοδοτηση του αρθρου 8 παρ. 2 του Νόμου 4684/1930 (Α´ 150), όπως κωδικοποιηθηκε με το προεδρικό διαταγμα της 14/22.4.1931 (Α´ 328), διαχωριστικά διαταγματα και οι Πινακες Α–Ε της Συμβασης της 18.9.1952 (βασιλικό διαταγμα της 26.9.1952, Α´ 289), όπως τροποποιηθηκε με την από 27.12.1968 Συμβαση (Α´ 161), συνιστούν νομιμους τιτλους ιδιοκτησίας και αποτελούν πλήρη απόδειξη των εμπραγματων δικαιωματων των Ιερών Μονων και του Δημοσίου έναντι παντος τριτου, χωρις να απαιτείται μεταγραφή τους στα οικεία βιβλία μεταγραφων ή καταχωριση στα κτηματολογικά βιβλία.»
Ο νομοθετης υιοθετησε την σχετική νομολογία των πολιτικων δικαστηρίων, κατά την οποία «τα διαχωριστικά αυτά διαταγματα συνιστούν ex lege τίτλο κυριοτητας υπέρ της αναφερομενης σ᾿ αυτά Μονης, μη επιδεχομενο αμφισβητηση, διότι η διαπιστωση της κυριοτητας επί της Μονης έγινε αυθεντικά από τον ίδιο το νομοθέτη. Γι᾿ αυτό ισχύουν erga omnes και όχι μόνο απέναντι του Ελληνικού Δημοσίου» (ΑΠ 1338/2010).
Επίσης, με την ανωτέρω διαταξη αναγνωρισθηκαν ως τιτλοι ιδιοκτησίας και οι πινακες Α–Ε της Συμβάσεως Εκκλησίας και Πολιτείας της 18.9.1952, η οποία κυρωθηκε και απέκτησε ισχύ νομου διά του Βασιλικού Διαταγματος της 26.9.1952 (ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
Οι πινακες αυτοί καθορισαν την παραχωρούμενη στο Δημοσιο μοναστηριακή αγροτολιβαδική περιουσία, καθως και την παρακρατουμενη από τις Ιερες Μονες περιουσία, ως εξής :
«Πιναξ Α» : αγροί και λιβαδια Ι. Μονων, παραχωρούμενα στο Δημοσιο (σελ. 1925 ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
«Πιναξ Β» : αγροληπτικά και εμφυτευτικά μοναστηριακά κτηματα παραχωρούμενα στο Δημοσιο (σελ. 2014 ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
«Πιναξ Γ» : αγροί και λιβαδια παραμενοντα στις Ιερες Μονες (σελ. 2074 ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
«Πιναξ Δ» : αστικά ακίνητα του Δημοσίου παραχωρούμενα στην Εκκλησία της Ελλαδος έναντι αποζημιωσεως για παραχωρούμενα μοναστηριακά ακίνητα (σελ. 2126 ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
«Πιναξ Ε» : αστικά ακίνητα του Δημοσίου παραχωρηθησομενα στην Εκκλησία της Ελλαδος έναντι αποζημιωσεως για τα παραχωρηθησομενα στο μελλον μοναστηριακά ακίνητα (σελ. 2029 ΦΕΚ τ.Α´ 289/8.10.1952).
Η αναγνωριση των ανωτέρω διαταγματων και πινακων Α–Ε της συμβασεως του 1952 ως «τιτλων ιδιοκτησίας» για τις Ι. Μονες λειτουργεί erga omnes, δηλαδή και έναντι του Δημοσίου, το οποίο εξέδωσε τα Διαταγματα Διαχωρισμού της μοναστηριακης περιουσίας και επίσης ήταν αντισυμβαλλομενο στη Συμβαση της 18.9.1952.
Η προβλεψη της διατάξεως, ότι δεν απαιτείται μεταγραφή στα βιβλία μεταγραφων του Υποθηκοφυλακείου ή καταχωριση των διαταγματων και πινακων στα κτηματολογικά βιβλία, δεν σημαίνει ότι κατά τη διαδικασία κτηματογραφησεως και ενταξεως περιοχων στο Εθνικό Κτηματολογιο από τον Ο.Κ.Χ.Ε. δεν θα δηλωθούν τα σχετικά εμπραγματα δικαιωματα στα επίμαχα μοναστηριακά ακίνητα, αλλά ότι διαθετουν τίτλο ιδιοκτησίας εκ του νομου, συνεπως, ο τιτλος αυτος, σε συνδυασμο με καταλληλο τοπογραφικό διαγραμμα, θα χρησιμεύσει για τη δηλωση των εμπραγματων δικαιωματων των Ιερών Μονων, όταν κληθούν να υποβαλουν δηλωσεις κατά τη φάση της κτηματογραφήσεως.
Συνημμενως ακολουθούν πινακες με τα Διαταγματα Διαχωρισμού της μοναστηριακης περιουσίας ανά Ιερά Μητροπολη. Οι πινακες Α–Ε της Συμβάσεως της 18.9.1952 υπάρχουν διαθεσιμοι στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου www.et.gr (ΦΕΚ τ.Α´ 289/1962).
Εντολή της Ιερας Συνοδου
Ο Αρχιγραμματεύς
† Ο Μεθώνης Κλήμης