Άγνωστες πτυχές από την ένωση των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα και το ρόλο της Εκκλησίας στη διατήρηση της ιδιοπροσωπίας του Γένους στα Επτάνησα, είχαν την ευκαιρία να παρουσιάσουν μελετητές και ιστορικοί σε ημερίδα που διοργάνωσε τη Δευτέρα η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Το Πανεπιστήμιο δε σιωπά απέναντι στα συμβαίνοντα» επισήμανε με έμφαση στο χαιρετισμό του ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής κ. Μάριος Μπέγζος, προσθέτοντας ότι παρά τα εκτεταμένα προβλήματα στην εκπαίδευση, η Σχολή ανταποκρίνεται στον ευρύτερο παιδευτικό της ρόλο. Αντίστοιχα, ο Πρόεδρος του τμήματος Κονωνικής Θεολογίας κ. Γεώργιος Φίλιας χαιρέτησε «τη θαυμαστή πρωτοβουλία μιας γόνιμης διεπιστημονικής συνάντησης, όπου γεννά νέες προσεγγίσεις για μεγάλες εκκλησιαστικές και πολιτικές προσωπικότητες, ζητήματα ιστορικών αρχείων, αλλά και θέματα τέχνης και λαογραφίας».
Το γεγονός ήταν η τρίτη κατά σειρά σεμιναριακή ημερίδα της σχολής για τη νεότερη εκκλησιαστική ιστορία. Πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 150 χρόνων από την ένωση των Ιονίων Νήσων με το Ελληνικό Κράτος (1864) μετά από σχετική πρωτοβουλία της Λέκτορος κ. Δέσποινας Μιχάλαγα, που έδωσε ένα συνοπτικό ιστορικό πανόραμα από τους χρόνους της Βενετοκρατίας ως την οριστική απελευθέρωση των Επτανήσων.
Οι ομιλητές από διάφορα γνωστικά αντικείμενα συνέθεσαν, όχι μόνο το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου, αλλά και τις βαθιές πολιτικές προεκτάσεις αυτής της ένωσης με το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Σχηματικά θα μπορούσαν να λεχθούν τα εξής: στις 21 Μαΐου του 1864 τα Επτάνησα εντάσσονται επισήμως στην Ελλάδα. Το τότε ελληνικό κράτος με την μηδαμινή εμπειρία και υποδομή προσπαθεί να πάρει όσο το δυνατόν περισσότερα από τα Ιόνια νησιά με την πλούσια παράδοση, ιστορία, εμπειρία και πολιτισμό.
Η ενσωμάτωση της Επτανήσου με την άλλη Ελλάδα το 1864 αποτέλεσε από μόνο του κορυφαίο γεγονός πολιτικής σημασίας, γιατί υπηρετούσε στην πράξη την εθνική αποκατάσταση. Οι Επτανήσιοι έφεραν στην Κοινοβουλευτική ζωή της Ελλάδας την εμπειρία τους από αγώνες πολιτικούς, εθνικούς, κοινωνικούς. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πρώτα βήματα του Κοινωνισμού (σοσιαλισμού) στην Ελλάδα συνδέονται με ονόματα Επτανησίων, όπως: του Π. Πανά, του Ρόκου Χοϊδά, του Δρακούλη, του Μαρίνου Αντύπα. Έφεραν μαζί τους στην ελλαδική κοινωνία μια πνευματική παράδοση, που εκφράζεται με ονόματα όπως ο Σπ. Ζαμπέλιος, ο Πέτρος Βράιλας Αρμένης, ο Παύλος Καλλιγάς και άλλοι.
Με σημαία την Ορθοδοξία, που ένωσε τον Επτανησιακό λαό στον κρίσιμο αγώνα, καθώς είχε συνεκτική επίδραση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, οι Επτανήσιοι έφεραν άσβεστη τη φλόγα της σύνδεσης με τον υπόλοιπο ελληνισμό. Έφεραν επίσης μια λαμπρή και επιβλητική ποιητική κληρονομιά (με κορυφαίο όνομα το Σολωμό), που στο έργο του σάρκωσε τον αγώνα της λευτεριάς. Ο απλός κλήρος, τέλος, στάθηκε στο πλευρό των αγωνιστών, συντελούσε υπέρ των αγώνων του και σε κρίσιμες στιγμές έδινε το παράδειγμα.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η αίθουσα οπτικοακουστικών μέσων στην Πανεπιστημιόπολη ήταν ασφυκτικά γεμάτη από νέους φοιτητές κι ερευνητές καθ’ όλη τη διάρκεια της ημερίδας.