ENTONEΣ ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Toυ Γιώργου Θεοχάρη
Ο Αρχιεπίσκοπος της Κύπρου δαγκώνει το χέρι που τον ευεργέτησε ενώ κάνει ότι δεν καταλαβαίνει ποιος είναι αυτός που θα κόψει την όρεξη του Ερντογάν στο Κυπριακό.
Τα βλέμματα όλου του κόσμου είναι στραμμένα στην επικείμενη επίσκεψη Ερντογάν στην Αγία Πετρούπολη, που είναι και πρώτο ταξίδι του Τούρκου ηγέτη στο εξωτερικό μετά την κατάπνιξη της απόπειρας πραξικοπήματος.
Όπως θα περίμενε όμως κανείς το μεγαλύτερο ενδιαφέρον γι αυτήν την συνάντηση θα έπρεπε να την έχουν αυτοί που εδώ και τέσσερις δεκαετίες παραμένουν όμηροι της αδιάλλακτης τουρκικής πολιτικής.
Επιπλέον είναι ολοφάνερο ότι μετά την ψύχρανση των σχέσεων Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. μόνο η Μόσχα θα μπορέσει να επηρεάζει τον Ερντογάν.
Και αυτό μπορεί να το σκεφτεί ο πιο απλός νους αφού ο Ερντογάν οφείλει στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ,τη διατήρηση της εξουσίας εφόσον αληθεύει η εκδοχή των ΜΜΕ για το βράδυ του πραξικοπήματος.
Κι ενώ θα περίμενε κανείς παράγοντες που θα ευεργετηθούν από αυτήν την επιρροή της Ρωσίας στην Τουρκία, να λουφάξουν και να ενδιαφερθούν προς το συμφέρον του κόσμου που εκπροσωπούν, όπως είναι ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου, τα πράγματα δε φαίνεται να είναι καθόλου έτσι. Ο αρχιεπίσκοπος φαίνεται να αγνοεί αυτές τις εξελίξεις, παρότι τον αφορούν άμεσα, καθώς είναι άμεσα ενδιαφερόμενος για άσκηση επιρροής στους Τουρκοκυπρίους.
Αποσβολωμένοι παρακολουθήσαμε, τον αρχιεπίσκοπο Νέας Ιουστινιανής και Πάσης Κύπρου Χρυσόστομο Β’, το τελευταίο χρονικό διάστημα να επιτίθεται κατά της Ρωσικής Εκκλησίας.
Στη Σύνοδο της Κρήτης ο Μακαριότατος δε δίστασε να κατηγορήσει το Πατριαρχείο Μόσχας για εθνοφυλετισμό – στις δημόσιες εμφανίσεις του σε μορφή υπαινιγμού, ενώ στα περιθώρια της Συνόδου ανοιχτά και απροκάλυπτα.
Κατά την άποψή του, ακριβώς ο εθνοφυλετισμός ήταν ο λόγος της άρνησης του Πατριαρχείου Μόσχας να εκπροσωπηθεί στην Κρήτη, λες και η απουσία άλλων τριώνΕκκλησιών στη Σύνοδο, η οποία είχε ανακηρυχθεί ως Πανορθόδοξη, δεν αποτελεί βαρυσήμαντη αφορμή. Όσο για τις τρεις προαναφερθείσες απουσιάζουσες Εκκλησίες, τις επέκρινε και αυτές, λέγοντας ότι «άγονται και φέρονται από τη Μόσχα» (δείτε εδώ).
Κυκλοφορούν έντονες φήμες ότι στην προσυνοδική διάσκεψη στο Σαμπεζύ τον περασμένο Ιανουάριο ο Χρυσόστομος προχώρησε πιο πέρα κατηγορώντας τη Ρωσική Εκκλησία για εκβιασμό. Παρερμηνεύοντας τα λόγια του Πατριάρχη Μόσχας που είπε ότι η Ρωσική Εκκλησία δρα για το συμφέρον του λαού, προσπάθησε να δημιουργήσει την εντύπωση ότι ο Κύριλλος υπονοεί μόνο τον ρωσικό λαό. Στην πραγματικότητα η ομιλία του Ρώσου Πατριάρχη ήταν επικεντρωμένη στην πρακτική συνεχούς επικοινωνίας της Ρωσικής Εκκλησίας με τον λαό, η οποία εκδηλώνεται μεταξύ άλλων στο θεσμό της κληρικολαϊκής συνέλευσης.
Απαντώντας στην κριτική του Χρυσόστομου ο Κύριλλος τόνισε ότι η Ρωσία εξ ορισμού αποτελεί ένα πολυεθνές κράτος, ενώ ανάμεσα στην ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας εκπροσωπούνται πολλά έθνη. Παρότι ο Προκαθήμενος της Κυπριακής Εκκλησίας ζήτησε συγγνώμη για την παρεξήγηση, το επεισόδιο αυτό δε μπορεί παρά να επισκιάσει τις σχέσεις μεταξύ των δύο Εκκλησιών.
Παρά τις επιθέσεις του ο Μακαριότατος συνεχώς αποκαλεί τη Ρωσία και τη Ρωσική Εκκλησία φιλική. Θυμάται ακόμα πως το 2004, όταν οι Κυπριώτες απειλήθηκαν να τους επιβληθεί το σχέδιο Ανάν, η Ιερά Σύνοδος της Κυπριακής Εκκλησίας στις 7 Ιουνίου απευθύνθηκε στον Μακαριστό Πατριάρχη Αλέξιο ούτως ώστε να επηρεάσει την ανώτατη πολιτική ηγεσία της Ρωσίας, παροτρύνοντάς την να ασκήσει δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ύστερα από μερικά χρόνια, και το 2011 και το 2012 ακριβώς ο Χρυσόστομος στο πλαίσιο ανταλλαγής επισκέψεων αναγκάστηκε να ευχαριστήσει (δείτε εδώ) τον επόμενο Ρώσο Πατριάρχη, τον κ. Κύριλλο, για την τότε συμβολή του στη σημαντική αυτή προσπάθεια υπό την ιδιότητα του επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων.
Ο Πατριάρχης Κύριλλος τότε επιβεβαίωσε εκ μέρους του την προσήλωση της Ρωσική Εκκλησίας στη δίκαια διευθέτηση του Κυπριακού (δείτε εδώ), ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος με κάθε αφορμή εξακολουθούσε να εκφράζει ευχαριστίες προς τη Ρωσία για την απαράλλακτη υποστήριξη της Κύπρου. «Οσάκις χρειαστήκαμε τους Ρώσους στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πάντοτε μας υποστήριζαν, ποτέ δεν μας υποστήριξε ούτε η Αγγλία, ούτε η Αμερική»,
δήλωσε(δείτε εδώ) χαρακτηριστικά ο Μακαριότατος ενάμισι χρόνο πριν ενόψει της επίσκεψης του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Μόσχα.
Άλλη φορά η Κυπριακή Εκκλησία προσέφυγε στη βοήθεια της Μόσχας το 2012 όταν τα τουρκικά κατοχικά στρατεύματα παρεμπόδισαν τον Επίσκοπο Καρπασίας κ. Χριστόφορο να μεταβεί στα κατεχόμενα για να ποιμάνει το εγκλωβισμένο του ποίμνιο. Η ιεραρχία της Ρωσικής Εκκλησίας συμμερίστηκε(δείτε εδώ) τη διαμαρτυρία των Κυπρίων αδελφών και απευθύνθηκε στη ρωσική πολιτική ηγεσία, ενώ εκείνη με τη σειρά της αποτάθηκε προς τις τουρκικές αρχές. Το ζήτημα λύθηκε, όπως προκύπτει και από τη σχετική δήλωση ευχαριστίας(δείτε εδώ) της Ιεράς Συνόδου της Κυπριακής Εκκλησίας.
Κρίνοντας από ορισμένες δηλώσεις του κ.κ. Χρυσόστομου μπορεί να συμπεράνει κανείς ότι τα συμφέροντα της Ρωσικής Εκκλησίας του φαίνονται τόσο σημαντικά που μπορεί να δικαιολογήσει μ’ αυτές οποιαδήποτε αμφισβητήσιμη ενέργειά του. Το 2007 σκοπεύοντας να επισκεφθεί το Βατικανό ο Μακαριότατος άμβλυνε τη δυσαρέσκεια ορισμένων μελών της Ιεράς Συνόδου για την επικείμενη επίσκεψη δηλώνοντας ότι δήθεν προτίθεται να συζητήσει με την Αγία Έδρα… την προετοιμασία συνάντησης του Ποντίφικα με τον Ρώσο Πατριάρχη.
Ο Προκαθήμενος της Κυπριακής Εκκλησίας επανειλημμένα έχει προβεί σε δηλώσεις σχετικά με τη μεσολαβητική του αποστολή – τόσο ενόψει της επίσκεψής του στο Βατικανό παραχωρώντας συνέντευξη στην ιταλική εφημερίδα L’Espresso στις 7 Ιουνίου του 2007 года, όσο και το 2012 στη διάρκεια της επίσκεψης του Πάπα στην Κύπρο (δείτε εδώ). Παραμένει άγνωστο, ποιον ήθελε να γελάσει με τις δηλώσεις του αυτές, καθώς η Ρωσική Εκκλησία δια στόματος εκπροσώπων της κατέστησε σαφές ότι το ζήτημα της συνάντησης με το Πάπα δεν προχωράει λόγω επεκτατικών τάσεων των Ουνιτών που υπάγονται στο Βατικανό στην Ουκρανία και όχι λόγω έλλειψης μεσολαβητών (λες και οι Ρώσοι δεν έχουν άμεσο δίαυλο επικοινωνίας με την Αγία Έδρα!).
Όμως δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κ.κ. Χρυσόστομος προσπάθησε να παρουσιάσει το επιθυμητό σαν πραγματικό ενώπιον της Ιεράς Συνόδου, αρκετά μέλη της οποίας ήταν αντίπαλοί του πριν εκλεγεί στην Έδρα τον Ιούνιο του 2006. Ο Τύπος εκείνης της περιόδου είναι γεμάτος άρθρα με θέμα τα ελαττώματα (δείτε εδώ) του εκλογικού συστήματος της Κυπριακής Εκκλησίας, αλλά και τα «θαύματα» (Ελευθεροτυπία, δείτε εδώ), που έκανε ο Χρυσόστομος που κατόρθωσε να εκλεγεί χωρίς να συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους. Η ίδια η συμμετοχή του στις εκλογές από την αρχή ήταν ένα τόσο αμφισβητήσιμο εγχείρημα που αναγκάστηκε να προβεί σε δημόσια υπόσχεση οικειοθελούς παραίτησης ύστερα από πέντε χρόνια, τα οποία έληξαν βέβαια… το 2011.
Τότε η μορφή του Χρυσόστομου εκτιμήθηκε από τα ΜΜΕ αλλά και από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας ως πιο κοσμική σε σχέση με τον κυριότερο αντίπαλό του, τον Μητροπολίτη Λεμεσού Αθανάσιο, ο οποίος προέρχεται από το Άγιον Όρος. Αλλά ούτε αυτή η πολιτική διάσταση της εκλογής του δε μπορεί να δικαιολογήσει τις αδιάκριτες και άτακτες κινήσεις που κάνει αναζητώντας νέους συμμάχους χωρίς να λάβει υπ’ όψη τα συμφέροντα των παλαιών.
Σ’ αυτό το πνεύμα,ως ένδειξη φιλίας με το Ισραήλ, από κοινού με το οποίο η Κύπρος ετοιμάζεται να εκμεταλλεύεται κοιτάσματα στην ΑΟΖ, ο Μακαριόταταος υπέγραψε με τον Αρχιραββίνο του Ισραήλ Γιόνα Μέτζκερ διακήρυξη η οποία δικαιολογεί τη σταύρωση του Χριστού από τους Εβραίους (δείτε εδώ) χωρίς να νοιάζεται ότι αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει εντάσεις τόσο στην Κυπριακή Εκκλησία, όσο και σε άλλες Αδελφές Εκκλησίες.
Εντός της ίδιας της Κυπριακής Εκκλησίας οι αντιπαραθέσεις που δημιουργούνται από τον Προκαθήμενό της, εδώ και καιρό αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο, οπότε δεν εκπλήττουν κανένα οι πρόσφατες αποκαλύψεις μας σχετικά με την υπογραφή εκ μέρους του κ.κ. Χρυσόστομου στο πλαίσιο της πρόσφατης Συνόδου της Κρήτης του κειμένου με τίτλο«Σχέσεις της ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο» για λογαριασμό τεσσάρων ιεραρχών της Κυπριακής Εκκλησίας οι οποίοι εξ ορισμού διαφωνούν με το περιεχόμενό τους. (δείτε εδώ)
Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν μπορέσει ο Χρυσόστομος να συνεχίσει την απερίσκεπτη γραμμή του και στις εξωτερικές του σχέσεις, υπό της συνθήκες της όξυνσης στην εσωτερική πολιτική της Τουρκίας και της επιδείνωσης των σχέσεών της με τον δυτικό κόσμο. Θα συνεχίσει λοιπόν τις επιθέσεις του κατά του Πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο επανειλημμένα έχει υποστηρίξει την Κύπρο ή θα καταφέρει να αξιοποιήσει την τρίτη του πενταετία «υπερωρίας» για να διαμορφώσει ισορροπημένο σύστημα σχέσεων, στο οποίο θα βρεθεί μια αντάξια θέση και για τους παλαιούς και πολύτιμους φίλους της πολύπαθης Μεγαλονήσου;
