Επιμέλεια παρουσίασης του Σεβ. Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη
Α΄. Σκοπός της Δ’ Πανορθοδόξου Διασκέψεως της Γενεύης του 1968.
To 1968 συγκαλείται η Δ΄ Πανορθόδοξη Διάσκεψη στη Γενεύη προς «μελέτην και κατάρτισιν σχεδίου καθορίζοντος τον τρόπον της διά διορθοδόξου συνεργασίας προπαρασκευής του έργου της Μεγάλης Συνόδου, ήτις μέλλει ν’ αποφανθή επί των εν καταλόγω της Α΄ Πανορθοδόξου Διασκέψεως θεμάτων, προς θεώρησιν της μέχρι τούδε σημειωθείσης προόδου, ως και του δέοντος εφεξής γενέσθαι, επί του θέματος των σχέσεων της Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας μετά των Εκκλησιών Ρωμαιοκαθολικής, Αγγλικανής, Παλαιοκαθολικής, Μεταχαλκηδονίων και Λουθηρανής, και προς εξέτασιν του τρόπου συστηματικοτέρας και πληρεστέρας ορθοδόξου προσφοράς εις το έργον του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών γενικώς, και ιδία εν όψει της εν Ουψάλα Δ΄ Γενικής Συνελεύσεως αυτού»[1].
Αξίζει να αναφερθούμε στα σημαντικότερα πρακτικά των εργασιών της Πανορθοδόξου αυτής Διασκέψεως, που οπωσδήποτε αποτελούν ιστορικό σταθμό στην σύγχρονη ιστορία των διορθοδόξων σχέσεων της καθόλου Ορθοδόξου Εκκλησίας.
«Εν τη εν Γενεύη, εν τω Ορθοδόξω Κέντρω του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από της 8ης μέχρι 15ης Ιουνίου 1968, συνελθούση Διορθοδόξω Επιτροπή επί των εν τη Ημερεσία Διατάξει περιεχομένων θεμάτων, ελήφθησαν, παμψηφεί και ομοφώνως, αι κάτωθι αποφάσεις:
Α. Επί του θέματος ‘της καταρτίσεως σχεδίου, καθορίζοντος τον τρόπον της διά διορθοδόξου συνεργασίας προπαρασκευής του έργου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της κατ’ Ανατολάς Αγίας Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας, ήτις μέλλει ίνα αποφανθή επί των εν τω Καταλόγω της Α’ Πανορθοδόξου Διασκέψεως θεμάτων».
Β΄. Απόφαση για την Προετοιμασία της Μέλλουσας να συνέλθει Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
«Η κατ’ Ανατολάς Αγία ημών Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει την ανάγκη της, ως οιον τε ταχύτερον, συγκλήσεως Αγίας και Μεγάλης Συνόδου αυτής και της συστηματικής διορθοδόξου προπαρασκευής των κατ’ αυτήν.
Προς τούτο:
1. Κύριος στόχος και άμεσος επιδίωξις της Εκκλησίας τίθεται η σύγκλησις Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
2. Αναθεωρείται η διά μιας ‘Προσυνόδου’ μέθοδος προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
3. Αντί της ‘Προσυνόδου’ υιοθετείται η μέθοδος προπαρασκευής της Συνόδου κατά στάδια, διά σειράς Προσυνοδικών Πανορθοδόξων Διασκέψεων, εν αις θα εξετάζονται τμηματικώς και θα προσλαμβάνωσι την τελικήν εισηγητικήν αυτών μορφήν τα εν τω Καταλόγω τω εκπονηθέντι και εγκριθέντι υπό της Α΄ εν Ρόδω Πανορθοδόξου Διασκέψεως, θέματα.
4. Προς αρτιωτέραν διεξαγωγήν του όλου έργου εν διορθοδόξω συντονισμώ, συνιστάται μία επί τούτω ‘Προπαρασκευαστική της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της κατ’ Ανατολάς Ορθοδόξου Εκκλησίας Διορθόδοξος Επιτροπή’ εξ’ ενός Αντιπροσώπου, Ιεράρχου και εν γένει κληρικού, εξ εκάστης επί μέρους Εκκλησίας, έχοντος μεθ’ εαυτού και ένα Σύμβουλον.
5. Παρακαλείται το Οικουμενικόν Πατριαρχείον, όπως συστήση εν Γραφείον προς εξυπηρέτησιν του έργου της Επιτροπής και του όλου προπαρασκευαστικού της Συνόδου έργου, και προς μείζονα ευχέρειαν στεγάση τούτο, ει δυνατόν, εις το εν Σαμπεζύ της Γενεύης Κέντρον αυτού. Εις το Γραφείον τούτο το Οικουμενικόν διορίζει ένα Γραμματέα, έχοντα την αναφοράν αυτού προς αυτό. Αι επί μέρους Εκκλησίαι, όσαι βούλονται, αποστέλλουσιν εις το Γραφείον τούτο, περιοδικώς, εντεταλμένα πρόσωπα, προς αμοιβαίαν ενημέρωσιν και συνεργασίαν, αναλαμβάνουσαι άμα και τα έξοδα αυτών.
6. Η λειτουργία των ως άνω προπαρασκευαστικών μέσων, ως και του όλου προπαρασκευαστικού της Συνόδου έργου, διεξάγεται κατά την ακόλουθον διαδικασίαν:
α. Τα θέματα άτινα θα αποτελέσωσι την ημερεσίαν διάταξιν της Α΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως, επιλέγονται εκ του Καταλόγου της Α΄ εν Ρόδω Πανορθοδόξου Διασκέψεως.
β. Τα ουτωσί ορισθέντα θέματα κατανέμονται μεταξύ των επί μέρους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Εκάστη Εκκλησία, αναλαμβάνουσα υπευθύνως εν ή πλείονα θέματα, μεριμνά όπως, διά των παρ’ αυτή θεολογικών στελεχών, επεξεργασθή το θέμα και ολοκληρώση την επ’ αυτού εισηγητικήν μελέτην εντός εξαμήνου. Ευκταίον θα ήτο, όπως εκ παραλλήλου και άλλαι Εκκλησίαι, πλην της υπευθύνου, διά των παρ’ αυταίς θεολογικών δυνάμεων, ασχοληθώσιν επί των υπό μελέτην θεμάτων και συμβάλωσιν εις την αρτιωτέραν έρευναν αυτών.
γ. Η ούτω συμπληρωθείσα εισηγητική μελέτη αποστέλλεται υπό της ενδιαφερομένης Εκκλησίας εις το εν Γενεύη Γραφείον, εις δύο γλώσσας, ελληνικήν και Ρωσσικήν, και εις εκατόν αντίτυπα.
δ. Μετά την συγκέντρωσιν όλων των μελετών εις το Γραφείον, τούτο μεριμνά διά την υποβολήν αυτών απάσαις ταις επί μέρους Εκκλησίαι.
ε. Αι Εκκλησίαι προέρχονται εις την εξέτασιν των εισηγητικών μελετών και εντός ενός εξαμήνου επιστρέφουσιν αυτάς εις το Γραφείον μετά των επ’ αυτών παρατηρήσεων.
ς. Μετά την συγκέντρωσιν του υπό των Εκκλησιών επεξειργασμένου υλικού, τη συνεννοήσει του Οικουμενικού Πατριάρχου μετά των Προκαθημένων των επί μέρους Εκκλησιών, συνέρχεται η Διορθόδοξος Προπαρασκευαστική Επιτροπή ήτις, προσλαβμάνουσα, ει δεήσει, και ειδικούς θεολόγους, διατυποί την ενιαίαν Ορθόδοξον άποψιν επί ενός εκάστου των θεμάτων.
ζ. Μετά την συγκέντρωσιν του έργου τούτου της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής, ο Πρόεδρος αυτής πληροφορεί περί τούτου τον Οικουμενικόν Πατριάρχην, Όστις και, εν συνεννοήσει μετά των Προκαθημένων των επί μέρους Εκκλησιών, συγκαλεί την Προσυνοδικήν Πανορθόδοξον Διάσκεψιν. Τα υπό της Επιτροπής καταρτισθέντα κείμενα διαβιβάζονται ταις επί μέρους Εκκλησίαις, προς ενημέρωσιν.
η. Η Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις προβαίνει εις την θεώρησιν και εξέτασιν των υπό της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής ετοιμασθέντων κειμένων και καταρτίζει τον οριστικόν φάκελον ενός εκάστου θέματος, όστις και ακολούθως υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου παραπέμπεται τη μελλούση Αγία και Μεγάλη Συνόδω, κατατιθέμενος εις το Αρχείον του οικείου Γραφείου.
θ. Εκάστη Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις επιλέγει και καθορίζει τα θέματα της επομένης.
7. Τερματισθέντος, κατά την ως άνω διαδικασίαν, του όλου προπαρασκευαστικού έργου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, τη συναινέσει των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, συγκαλεί την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον της κατ’ Ανατολάς Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Γ΄.Θέματα της Α΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως
Ως προς τα θέματα, άτινα θα αποτελέσωσι το αντικείμενον, πρώτον, της επί μέρους θεολογικής επεξεργασίας, δεύτερον, του έργου της Προπαρασκευαστικής Επιτροπής, και τέλος, της Ημερεσίας Διατάξεως της Α΄ Προσυνοδικής Πανορθοδόξου Διασκέψεως, ληφθέντος ως κριτηρίου επιλογής, ότι θα έδει ταύτα να ώσιν, εκ τε των θεωρητικών και των πρακτικωτέρων, εκ του πανορθοδόξως εγκεκριμένου οικείου Καταλόγου, προεκρίθησαν τα ακόλουθα έξι θέματα:
1ον) Εκ του κεφαλαίου «Ι. Πίστις και Δόγμα το υπό στοιχείον Β
Αι Πηγαί της Θείας Αποκαλύψεως
α. Αγία Γραφή
1. Θεοπνευστία της Αγίας Γραφής
2. Κύρος των Αναγινωσκομένων Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία.
3. Επιστημονική έκδοσις του βυζαντινού κειμένου της Καινής Διαθήκης
β. Ιερά Παράδοσις (Καθορισμός της εννοίας και εκτάσεως αυτής).
2ον) Εκ του Κεφαλαίου ΙΙ. Θεία Λατρεία το υπό στοιχείον Γ
Πληρεστέρα συμμετοχή του λαϊκού στοιχείου εν τη λατρευτική και τη άλλη ζωή της Εκκλησίας.
3ον) Εκ του Κεφαλαίου ΙΙΙ. Διοίκησις και Εκκλησιαστική ευταξία το υπό στοιχείον Ε.
Αναπροσαρμογή των περί της Νηστείας Εκκλησιαστικών Διατάξεων, συμφώνως ταις απαιτήσεσι της συγχρόνου εποχής.
4ον) Εκ του αυτού Κεφαλαίου το υπό στοιχείον Ζ
Κωλύματα Γάμου. Μελέτη της σημερινής πράξεως εν ταις κατά τόπους Εκκλησίαις επ’ αυτών και επί της ακολουθουμένης περί τούτων Εκκλησιαστικής διαδικασίας, και εξασφάλισις ομοιομόρφου, ει δυνατόν, ως προς τα άνωθι, πράξεως εν τη καθόλου Ορθοδόξω Εκκλησία.
5ον) Εκ του αυτού Κεφαλαίου το υπό στοιχείον Θ.
Ημερολογιακόν ζήτημα. Μελέτη του ζητήματος εν αναφορά προς την περί Πασχαλίου απόφασιν της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, και εξεύρεσις τρόπου προς αποκατάστασιν συμπράξεως μεταξύ των Εκκλησιών εν τω ζητήματι τούτω.
6ον) Εκ του Κεφαλαίου VII. Θεολογικά Θέματα το υπό στοιχείον Α.
Η «Οικονομία» εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία.
α. Έννοια και έκφρασις των όρων «Ακρίβεια» και «Οικονομία» εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία.
β. Η «Οικονομία»
1. Εν τοις Μυστηρίοις, τόσον τοις εκτός, όσον και τοις εκτός Εκκλησίας τελουμένοις.
2. Εν τη αποδοχή εις την Ορθόδοξον Εκκλησίαν των αιρετικών, των σχισματικών, των εκπιπτόντων (τίνες διά Βαπτίσματος, τίνες διά Χρίσματος, τίνες διά λεβέλλου, τίνες δι’ ευχής).
3. Εν τη λατρεία.
Εκ των ανωτέρω έξι θεμάτων την θεολογικήν έρευναν και επεξεργασίαν ανέλαβον υπευθύνως και κατά σειράν, του μεν πρώτου η Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, του δευτέρου η Εκκλησία Βουλγαρίας, του τρίτου η Εκκλησία Σερβίας, του τετάρτου η Εκκλησία Ρωσίας και η Εκκλησία της Ελλάδος, κεχωρισμένως, του πέμπτου η Εκκλησία Ρωσίας και η Εκκλησία Ελλάδος, κεχωρισμένως, και του έκτου η Εκκλησία Ρουμανίας».
[1] Η εν Γενεύη Πανορθόδοξος Διάσκεψις, «Απόστολος Βαρνάβας», τεύχος 7, σελ. 247, 1968, Λευκωσία.
-120x86.jpg)
){kind=link}