Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Τέταρτο στη σειρά των πρεσβείων τιμής μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών είναι το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων. Είναι το αρχαιότερο των Πατριαρχείων, αφού εκεί ιδρύθηκε η στον κόσμο Εκκλησία.
Το Πατριαρχείο έχει μια συνεχή παρουσία στους Αγίους Τόπους. Οι ποικίλοι κατακτητές τους μπορεί, προς καιρόν, να Το κλόνισαν αλλά Αυτό δεν καταποντίστηκε και επιζεί έως σήμερα. Αυτοί που εξουσίασαν την Ιερουσαλήμ κατά σειρά είναι οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί (33-638), οι Άραβες (638-1099), οι Λατίνοι (1099-1291), οι Μαμελούκοι (1291-1517), οι Οθωμανοί (1517-1917), οι Άγγλοι (1917 – 1948), οι Ιορδανοί (1948-1967) και οι Ισραηλινοί (1967 – ).
Από τις 19 Ιουλίου 2018 ξεκίνησε μια νέα περίοδος για το Ισραήλ, που θα έχει επιπτώσεις στους μη εβραίους πολίτες της χώρας, ιδιαίτερα στους άραβες, μουσουλμάνους και χριστιανούς, που είναι περίπου 1.800.000 και αποτελούν το 20% του συνολικού πληθυσμού.. Την ημέρα αυτή ο πρωθυπουργός Νετανιάχου πέρασε νόμο από την Κνεσέτ με μικρή πλειονοψηφία (62 υπέρ έναντι 55 κατά και τρεις αποχές στους 120 βουλευτές) περί «εβραϊκού έθνους – κράτους». Σύμφωνα με αυτόν «το Ισραήλ είναι η ιστορική πατρίδα του εβραϊκού λαού, που έχει το αποκλειστικό δικαίωμα στην εθνική αυτοδιάθεση σε αυτό». Ο νόμος καταργεί την αραβική ως γλώσσα ισότιμη προς την εβραϊκή και την υποβαθμίζει σε ένα ειδικό καθεστώς.
Τα διεθνή ΜΜΕ, όπως η εφημερίδα Financial Times και τα πρακτορεία ειδήσεων Ρόϊτερς και Ασοσιέϊτεντ Πρες, τα οποία φίλα πρόσκεινται στο Ισραήλ, εξέφρασαν την ανησυχία τους για την ψήφιση του συγκεκριμένου Νόμου. Οι Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς έγραψαν πως δείχνει μια στροφή προς την επικίνδυνη κατεύθυνση, δυνητικά νομιμοποιώντας τις διακρίσεις σε βάρος του αραβικού πληθυσμού στο εσωτερικό του Ισραήλ. Τα ειδησεογραφικά πρακτορεία αναφέρουν ότι το ερώτημα που πλέον τίθεται είναι αν ο νόμος προετοιμάζει το έδαφος για ένα μελλοντικό ενιαίο κράτος, στο οποίο το Ισραήλ θα έχει ενσωματώσει όλα τα παλαιστινιακά εδάφη.
Για να αντιληφθεί κάποιος την κίνηση Νετανιάχου πρέπει να γνωρίζει την ιστορία του Σιωνισμού, από την εποχή του ιδρυτή του Τεοντόρ Χερτσλ έως σήμερα. Σκοπός του μη αποκρυπτόμενος είναι η δημιουργία ενός «Εβραϊκού κράτους» και όχι «κράτους των Εβραίων» στην Παλαιστίνη και στα όρια των αρχαίων Βασιλείων του Ιούδα και του Ισραήλ. Το βέβαιο είναι ότι αυτοί που κυβερνούν σήμερα το Ισραήλ, θεωρούν ότι, κατά τις αρχές του Σιωνισμού, είναι «θεία εντολή» να έχουν την πλήρη ευθύνη των πεπρωμένων του εβραϊκού λαού, θέτοντας όλα τα άλλα ζητήματα, όπως τους άραβες πολίτες της χώρας και την ύπαρξη παλαιστινιακού ανεξάρτητου κράτους, σε δεύτερη μοίρα. Οι αγορές γης στην Παλαιστίνη και οι εποικισμοί είναι πάντα πρωτεύων γεωπολιτικός παράγων, ως θρησκευτική σιωνιστική επιταγή.
Στην κατάσταση αυτή πορεύεται το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του, που πρέπει να αντιμετωπίσει ένα κράτος, που έχει δημοκρατικούς θεσμούς, αλλά και τον πειρασμό της θεοκρατίας και του σιωνιστικού εθνικισμού, κατά τον οποίο υπεράνω των αποφάσεων του ΟΗΕ και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αλλοθρήσκων και των αλλογενών είναι το συμφέρον του εβραϊκού λαού του Ισραήλ.
Το Πατριαρχείο ασφαλώς βλέπει την πραγματικότητα, ότι αποτελεί πλέον κενό γράμμα η επιταγή του Ισλάμ, πως ο εκάστοτε βασιλιάς της Ιορδανίας είναι «ο Επιστάτης των εν τη Αγία Πόλει της Ιερουσαλήμ ισλαμικών και χριστιανικών προσκυνημάτων» (Ομιλία Πατριάρχου Θεοφίλου στο Αμμάν στις 30/6/2018). Το Πατριαρχείο αντιμετωπίζει την επιθετικότητα των σιωνιστών, που επιδιώκουν να αποκτήσουν τα ακίνητα που κατέχει στην παλαιά πόλη και στην ευρύτερη περιοχή της Ιερουσαλήμ και να εγκαταστήσουν και άλλους, πολλούς, εποίκους.
Η προ μηνών προώθηση νόμου στο Ισραήλ για δημεύσεις χριστιανικών περιουσιών προκάλεσε την αντίδραση των χριστιανών ηγετών των Αγίων Τόπων. Έτσι ο Πατριάρχης Θεόφιλος μαζί με τον λατίνο κουστωδό και τον Αρμένιο Πατριάρχη αποφάσισαν, μετά από αιώνες, να κλείσουν τις πύλες του Παναγίου Τάφου για τρεις ημέρες, από τις 25 έως και τις 27 Φεβρουαρίου 2018. Στη διαμαρτυρία τους, που υπογράφουν και οι τρεις, κατηγορούν την κυβέρνηση Νετανιάχου για «συστηματικές επιθέσεις χωρίς προηγούμενο εναντίον των Χριστιανών των Αγίων Τόπων».
Προηγουμένως το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στις 26 Οκτωβρίου 2017, με Ανακοινωθέν του, αναφέρεται στην επίσκεψη του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Θεοφίλου στο Βατικανό και στη συνάντησή του με τον Πάπα Φραγκίσκο. Όπως γράφει το Ανακοινωθέν, κατ΄ αυτήν ο κ. Θεόφιλος εξέθεσε στον Πάπα τον κίνδυνο η κυβέρνηση του Ισραήλ να υπονομεύσει το από αιώνων ισχύον στάτους κβο στους Αγίους Τόπους. Αυτό θα προκύψει, όπως είπε, αν τελικά υλοποιηθούν η πρόταση σαράντα μελών της Κνεσέτ, η οποία αφαιρεί από τις Εκκλησίες το δικαίωμα να διαχειρίζονται ελευθέρως τις γαίες αυτών, και η απόφαση του ισραηλινοί περιφερειακού δικαστηρίου των Ιεροσολύμων, η οποία έδωσε κύρος στις χωρίς έγκριση και παράνομες συμφωνίες, που αφορούν στην ιδιοκτησία του Πατριαρχείου στην Πύλη του Δαυίδ (Jaffa Gate).
Το Ισραήλ, με τις ενέργειές του, έχει δείξει ότι αποκλείεται να παραχωρήσει έστω μέρος της Ιερουσαλήμ για να καταστεί πρωτεύουσα Παλαιστινιακού κράτους, που και αυτού δεν επιθυμεί την ύπαρξη, παρά τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Οι συμφωνίες του Οσλο, για αναγνώριση της Παλαιστινιακής Αρχής και της από αυτήν διοίκησης στην Δυτική Όχθη και στη Λωρίδα της Γάζας τις οποίες υπέγραψαν οι Γιτζάκ Ράμπιν και ο Γιασέρ Αραφάτ, παρουσία του Προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον, όχι μόνο παραμένουν γράμματα κενά περιεχομένου, αλλά το Ισραήλ πράττει τα αντίθετα των όσων υπέγραψε. Όχι τώρα. Λίγο μετά που τα υπέγραψε και αφού ακραίοι εθνικιστές δολοφόνησαν τον Ράμπιν.
Οι ΗΠΑ ακολουθούν το Ισραήλ στην ασυνέπεια. Η Ιερουσαλήμ θα είναι ολόκληρη και πρωτεύουσα του Ισραήλ, αυτή είναι η απόφαση της κυβέρνησής του. Οι ΗΠΑ ήδη αποφάσισαν να αγνοήσουν και αυτές, όπως το Ισραήλ, τις αποφάσεις του ΟΗΕ και να μεταφέρουν στην Ιερουσαλήμ την πρεσβεία τους. Το κράτος του Ισραήλ είναι αποφασισμένο να επιβάλει τις, κατά τους σιωνιστές, επιταγές του Γιαχβέ δια της πυγμής και δια κατασταλτικών μεθόδων, δια τειχών υψηλών, αυστηρής επιτήρησης των αράβων πολιτών, των αυθαίρετων εποικισμών. Αντιδράσεις στην πολιτική αυτή υπάρχουν ακόμη και από εβραίους θεολόγους, πολιτικούς και διανοούμενους, οι οποίοι αρνούνται την μετατροπή του Ισραήλ σε θεοκρατικό απολυταρχικό κράτος.
Όσοι άραβες ορθόδοξοι χριστιανοί δεν ανέχονται τη διαμορφούμενη κατάσταση στο Ισραήλ μεταναστεύουν, περισσότερο οι νέοι. Κατά το πρακτορείο Agence Fides (6 Ιουλίου 2018) στο Ισραήλ έχουν απομείνει χριστιανοί λιγότεροι από το 2% του συνολικού πληθυσμού, ενώ το 1970 ήσαν το 5%. Στην, υπό παλαιστινιακή διοίκηση, αλλά υπό την επιτήρηση των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων πόλη της Βηθλεέμ οι χριστιανοί αποτελούν σήμερα το 17%, όταν στο παρελθόν αποτελούσαν το 90%. Σημειώνεται ότι το ποίμνιο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων αποτελείται κυρίως από Χριστιανούς Άραβες, που σήμερα είναι λιγότεροι από 90.000.
Όσοι χριστιανοί ορθόδοξοι μετοίκησαν στη γειτονική Ιορδανία, ζουν σήμερα χωρίς προβλήματα. Είναι πάνω από το 6% του συνολικού πληθυσμού της Ιορδανίας, αν υπολογισθούν και οι πρόσφυγες από τη Συρία.. Τα προβλήματα με τους άραβες ορθοδόξους χριστιανούς της Ιορδανίας, που θέλουν να εκλεγεί Πατριάρχης Άραβας στο γένος, φαίνεται ότι έχουν κατασιγάσει, χάρη στον φίλο του Πατριάρχη πρίγκιπα Γάζι Μπιν Μοχάμαντ, σύμβουλο του βασιλιά Αμπντάλα επί των θρησκευτικών και χριστιανικών θεμάτων.
Ως προς τα διορθόδοξα, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων στο Ουκρανικό είναι στο πλευρό του Φαναρίου και πολιτικά ακολουθεί τις γεωπολιτικές επιταγές της Δύσης. Απόδειξη ότι στις 29 Μαΐου 2018, κατά το ανακοινωθέν του Παναγίου Τάφου, ο Πατριάρχης κ. Θεόφιλος «απένειμε το παράσημο του Σταυροφόρου του Παναγίου Τάφου στην Κυβερνήτιν της πόλεως Χάρκοβ Ουκρανίας Ιουλία Σβιτλίσναγια και έδωσε ευχές και εξέφρασε γνώμη για επούλωση του τραύματος του σχίσματος της Ουκρανίας». Το Πατριαρχείο δεν κοινοποίησε την «γνώμη», που εξέφρασε ο Πατριάρχης στην Ουκρανή αξιωματούχο για την επούλωση του τραύματος του σχίσματος, αλλά το παράσημο είναι ενδεικτικό της ευνοϊκής του άποψης προς την επιδίωξη της φιλοδυτικής κυβέρνησης της Ουκρανίας.
Η πιθανή ρήξη στις σχέσεις με το Πατριαρχείο της Μόσχας θα προσθέσει προβλήματα στο Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων, λόγω της ισχυρής παρουσίας των Ρώσων στους Αγίους Τόπους και της υπάρξεως Επιτρόπου του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων στη Μόσχα. Σημειώνεται ότι σήμερα στους Αγίους Τόπους λειτουργούν υπό την δικαιοδοσία, έως τώρα, του Πατριάρχου Ιεροσολύμων αλλά οι περισσότεροι με ρώσους ιερείς, τέσσερις Ναοί και τρία Μοναστήρια. Με το Πατριαρχείο της Αντιοχείας δεν υπάρχει κοινωνία, λόγω της από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ιδρύσεως Μητροπόλεως στο Κατάρ, γεγονός ιδιαίτερα λυπηρό. Στα διαχριστιανικά το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ακολουθεί επίσης την πολιτική του Φαναρίου έναντι του Βατικανού και των άλλων χριστιανικών ομολογιών, παρά τα προβλήματα που προκύπτουν κατά καιρούς από τις επιδιώξεις στα πανάγια προσκυνήματα, κυρίως των λατίνων κουστωδών και του Αρμενικού Πατριαρχείου.
