ΚΥΘΗΡΩΝ ΣΕΡΑΦΕΙΜ: «Ο συνεορτασμός του Πάσχα, οφείλει να γίνη μόνον μετά από απόλυτη δογματική ενότητα εις την βάσιν της Ορθοδόξου Πίστεως και όχι εις την βάσιν θεολογικών συμβιβασμών, τύπου συμφωνίας Balamand (Μπαλαμάντ 1993), Εκκλησιαστικής ενώσεως, δηλαδή χωρίς ταυτότητα Πίστεως».
Εν Κυθήροις τη 5η Φεβρουαρίου 2025
Αριθ. Πρωτ.: 30
ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΙΕΡΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ
(υπ’ αριθ. 244/2025)
Πρός
Τον Ιερόν Κλήρον καί
τόν Χριστώνυμον Λαόν
τής καθ΄ημάς Ιεράς Μητροπόλεως
Κυθήρων και Αντικυθήρων
«Μη προσευξώμεθα φαρισαϊκώς αδελφοί· ο γάρ υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται , ταπεινωθώμεν εναντίον του Θεού τελωνικώς διά νηστείας κράζοντες· Ιλάθητι ημίν ο Θεός, τοις αμαρτωλοίς»
(Ιδιόμελον Εσπερινού του Τριωδίου)
Αγαπητοί μου Αδελφοί και Συλλειτουργοί,
Αδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου εν Κυρίω αγαπητά·
Ευλογημένη, ειρηνική, χαριτοφόρα και καλλίκαρπη άς είναι η αρχόμενη από σήμερα ιερά περίοδος του Τριωδίου και περατουμένη την αγίαν ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου. Εβδομήντα ημέρες και εβδομήντα πνευματικοί αναβαθμοί (σκαλιά) διά να φθάσωμεν εις την «κλητήν αγίαν και λαμπροφόρον ημέραν» της κοσμοσωτηρίου εορτής της Αναστάσεως του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.
Αρχίζομεν την ευλογημένην αυτήν περίοδον του Ιερού Τριωδίου με το πρώτο ιδιόμελο τροπάριο της πρώτης Κυριακής , της Κυριακής του Τελώνου και του Φαρισαίου. Αναφέρεται στον τρόπο, με τον οποίο ενδείκνυται να διενεργήται η προσευχή, η ουράνια επικοινωνία και συνομιλία μας με τον Πανάγιο Τριαδικό Θεό. Δύο χαρακτηριστικά επιρρήματα χρησιμοποιεί εδώ ο ιερός υμνωδός·τό «φαρισαϊκώς» και το «τελωνικώς», των οποίων οι έννοιες είναι διαμετρικά αντίθετες. Υπερηφάνεια, υψηγορία, έπαρσις, αλαζονεία και καταφρόνησις των συνανθρώπων χαρακτηρίζουν τον Φαρισαίο. Ταπείνωσις, το ταπεινόν εν στεναγμοίς , αυτομεμψία , συντριβή της καρδίας και ολόψυχη προσευχή περικοσμούν τον Τελώνη.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σκιαγραφεί και τους δύο (τόν τελώνη και τον φαρισαίο) ως εξής: «Ο τελώνης της παραβολής μόνο με την ταπεινοφροσύνη εκέρδισε (σώθηκε), ενώ ο φαρισαίος από την υπερηφάνεια του χάθηκε. Όποιος, λοιπόν, είναι φουσκωμένος από την αλαζονεία, τίποτε ουσιαστικά δεν γνωρίζει» (από την πνευματική ζωή).(Ε.Π.Ε.23,424). «Και οι δύο ανέβησαν εις τον Ναόν για να προσευχηθούν. Εις την συνέχεια ο τελώνης, αφού στάθηκε μακριά, δεν απάντησε(εις τον φαρισαίο) με ύβρεις, ούτε με προσβολές, αλλά αφού εστέναξε βαθειά και εκτύπησε το στήθος του, τούτο μόνο είπε · «Συγχώρεσε με, Κύριε, τον αμαρτωλό». Και ανεχώρησε σωσμένος».(Ε.Π.Ε 8α,248)
«Και τα δύο παραδείγματα εδίδαξαν (θετικά και αρνητικά), και ο τελώνης και ο φαρισαίος. Πρέπει λοιπόν, σημειώνει ο ιερός Χρυσόστομος, να γνωρίζουμε και τον τρόπο της προσευχής. Και ποιος είναι αυτός ο τρόπος; Μάθε τον από τον τελώνη και να μη εντραπής να τον πάρης για Δάσκαλό σου. Σε τέτοιο βαθμό κατόρθωσε ν΄ανεβή , ώστε με τα απλά του λόγια πέτυχε το πάν. Επειδή ήταν προετοιμασμένη η καρδία του, κατόρθωσε με ένα μόνο λόγο του να του ανοιγή ο ουρανός»(Ε.Π.Ε. 5, 138).
«Η προσευχή, κατά τον άγιο Χρυσόστομο, είναι αξία των ουρανών. Είναι γλώσσα των Αγγέλων, όταν δεν λέγη τίποτε πικρό, αλλά τα όσα λέγει είναι ευχαριστία. Η ψυχή προσεύχεται υπέρ εκείνων, που την αδικούν και την βλάπτουν. Τότε και οι Άγγελοι στέκουν και ακούν με πολλή σιγή. Και όταν τελειώση η προσευχή οι Άγγελοι χειροκροτούν, την επαινούν και την θαυμάζουν»(Ε.Π.Ε. 5,140).
«Γονάτισε, στέναξε, παρακάλεσε τον Δεσπότη Χριστό να γίνη ίλεως. Και μάλιστα, όταν την νύκτα, που άλλοι αναπαύονται , εσύ με δάκρυα τελείς νυκτερινή προσευχή, τότε περισσότερο σε σπλαγχνίζεται ο Κύριος. Κάμε αυτό και σύ ο άνδρας, όχι μόνο η γυναίκα. Το σπίτι να γίνη Εκκλησία, που αποτελείται από πρόσωπα και των δύο φύλων» (Ε.Π.Ε. 16α,98) «Όποιος προσεύχεται με θερμότητα , φλέγεται (από την θεία φλόγα) και δεν κατακαίγεται , αλλ’ όπως ακριβώς το χρυσάφι που δοκιμάζεται στην φωτιά, έτσι και αυτός γίνεται λαμπρότερος» (Ε.Π.Ε.19,168).
«Φάρμακο, που ανακουφίζει από όλα τα λυπηρά και δυσάρεστα , είναι η προσευχή, η ευχαριστία διά το κάθε τί. Ώστε ο Απόστολος Παύλος τις προσευχές δεν τις θέλει μόνο ως παρακλήσεις, αλλά και ως ευχαριστίες για όσα έχουμε. Διότι πως θα ζητήση κανείς κάτι για το μέλλον, όταν δεν έχει εξοφλήσει το χρέος του για το παρελθόν;» (Ε.Π.Ε.22,32). «Είναι σωτήριο φάρμακο η προσευχή, που εμποδίζει τα αμαρτήματα, και θεραπεύει τα πλημμελήματα»(Ε.Π.Ε 25,232).
Αγαπητοί μου Αδελφοί,
Ο αμαρτωλός, αλλά μετανοημένος και συντετριμμένος τελώνης μας έδωσε ένα γνήσιο πρότυπο μετανοούντος και προσευχομένου ανθρώπου. Ανέβη εις το ιερόν διά να προσευχηθή αληθινά , να κάμη κατάθεσιν συντετριμμένης και τεταπεινωμένης καρδίας και να εύρη έλεος και χάριν από τον Πολυεύσπλαγχνο και Πανοικτίρμονα Θεό, γι΄αυτό και έφυγε δεδικαιωμένος από τον Ναόν του Θεού. Ο φαρισαίος, αντίθετα, που δεν ανέβη εις το Ιερόν με ειλικρινή διάθεσιν να ταπεινωθή ενώπιον του Θεού και να προσευχηθή από καρδίας, αλλά διά να αυτοδιαφημισθή διά τα καλά του έργα και να κατηγορήση τον τελώνη, κατακρίσθηκε και αποδοκιμάσθηκε από τον Παντογνώστη Κύριο και Θεό μας.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας ωμίλησε προηγουμένως διά την θεοφιλή και θεάρεστη προσευχή, η οποία δεν περιορίζεται εις τα αιτήματα, αλλά εμπεριέχει θερμές ευχαριστίες και εγκάρδιες δοξολογίες προς τον Πανάγιον Κύριον και Θεόν μας. Υπόδειγμα προσευχής, και μάλιστα σύντομης και περιεκτικής, είναι η Κυριακή προσευχή, το «Πάτερ ημών…» που μας περέδωκε ο ίδιος ο Χριστός.
Προσευχόμεθα διά την πνευματικήν μας πρόοδον και προκοπήν, την μετάνοιαν και την εν Χριστώ σωτηρίαν μας . Διά την ειρήνην του σύμπαντος κόσμου, την ευστάθειαν και την ενότητα των Αγίων του Θεού Εκκλησιών. Διά το ευσεβές ημών Έθνος, τους κυβερνώντας αυτό και διά τον φιλόχριστον στρατόν μας. Διά την μαθητιώσαν, σπουδάζουσαν, εργαζομένην και στρατευομένην νεολαίαν μας, μετά των οικείων και συγγενών αυτών. Ακόμη ευχόμεθα διά τον Ιερόν μας Κλήρον και τον φιλόχριστον Λαόν. Διά την στήριξιν και την θείαν προστασίαν των ευσεβών οικογενειών. Δεόμεθα ωσαύτως και υπέρ των Ιερών Μονών, Ιερών Προσκυνημάτων, Ενοριών και ευαγών Ιδρυμάτων. Προσευχόμεθα προσέτι και διά την ευόδωσιν των εργασιών των γεωργών , κτηνοτρόφων, επαγγελματιών και επιχειρηματιών του τόπου και της Πατρίδος μας.
Επίσης, λόγω των προσφάτων αναθεωρήσεων και ανακατατάξεων φλεγόντων ζητημάτων σε παγκόσμια κλίμακα, όπως είναι π.χ. η κατάπαυσις των πολέμων εις τον βορράν και την Μέσην Ανατολήν , η πάταξις της μάστιγος εκατομμυρίων εκτρώσεων κατ΄έτος ανά τον κόσμον και η επίσημος πλέον διάκρισις των φύλων σε δύο, το αρσενικόν και το θηλυκόν, και όχι εις τα φληναφήματα και τερατουργήματα του παρελθόντος, εγκαρδίους ευχάς προς τον Ύψιστον αναπέμπομεν και διά την κατάπαυσιν των σκληρών και πρωτοχριστιανικών, θα λέγαμε, διωγμών κατά της Κανονικής Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, δυνάμει ψηφισθέντων πολιτειακών νόμων, κατά των Χριστιανών της Συρίας και των όπου γης διωκομένων Ορθοδόξων Χριστιανών. Αλλά και διά την ενδοσχολικήν και εξωσχολικήν βίαν, που υφίσταται η μαθητιώσα νεολαία και τις γενικότερες πράξεις βίας εις βάρος μεγαλυτέρων την ηλικίαν, και μάλιστα γυναικών, είναι επιτακτική ανάγκη να προσευχώμεθα νύκτα και ημέρα.
Αδελφοί μου,
Άς εισέλθωμε με προθυμίαν και ένθεον ζήλον εις το στάδιον των αρετών κατά την αρχομένην σήμερον ιεράν περίοδον του κατανυκτικού Ιερού Τριωδίου . Με την θεοδίδακτη προσευχή , την ταπείνωσι και την άσκησι των λοιπών χριστιανικών αρετών, την υπακοή εις το Θείον θέλημα, την μετάνοια και την θεουργό αγάπη άς αγωνισθούμε τον καλόν αγώνα της Χριστιανικής Πίστεως.
Ιδιαιτέρως, άς προετοιμασθούμε πνευματικά και ψυχικά διά τον επικείμενον εορτασμόν της εκκλησιαστικής επετείου των 1700 χρόνων από της συγκλήσεως της Α΄Οικουμενικής Συνόδου (325-2025μ.Χ.). Να δοξάζωμεν και να ευχαριστούμεν εκ βαθέων τον Τρισάγιον Κύριον και Θεόν μας διά την παρέλευσιν και συμπλήρωσιν 17 αιώνων Ορθοδόξου Χριστιανικής ζωής και Παραδόσεως υπό το Θείον και αληθινόν φως των ανεγνωρισμένων επτά (7) Οικουμενικών Συνόδων και των Τοπικών εκείνων, τας οποίας αποδεξάμεναι επεκύρωσαν. Αύται περιφρουρούν και διασώζουν ανόθευτον την Θείαν Διδασκαλίαν του Θείου Λυτρωτού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, των Πνευματεμφόρων και Χριστοκηρύκων Αγίων Αποστόλων, των Αποστολικών Πατέρων, καθώς επίσης και των πρό των Αγίων Οικουμενικών Συνόδων διαλαμψάντων Αγίων Πατέρων , τουτέστι την Ιεράν Παρακαταθήκην και Κληρονομίαν της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής ημών Εκκλησίας.
Εν όψει δε του εορτασμού του Πασχαλίου Κανονίου του τρέχοντος σωτηρίου έτους 2025, το οποίο συμπίπτει εφέτος με το των Λατίνων, ιερόν χρέος των κατά τόπους Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών και των απανταχού Ορθοδόξων (Κληρικών,Μοναχών και λοιπών Χριστιανών) είναι να εντρυφήσωμεν εις τους Δογματικούς Όρους, την Θεοφώτιστον Διδαχήν και τους Θείους και Ιερούς Κανόνας της Αγίας Α΄ Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας, θέτοντες αυτούς ενώπιον μας ως πνευματικόν κάτοπτρον και αναθεωρούντες την κατά Χριστόν βιοτήν, πολιτείαν και πορείαν ημών ως Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, «επόμενοι τοις Αγίοις Πατράσιν ημών» και «μή μεταίροντες όρια αιώνια, ά οι Πατέρες ημών έθεντο» να ακολουθήσωμεν τοις ίχνεσιν αυτών και τον βηματισμόν αυτών εις την μακραίωνα Αγίαν Εκκλησιαστικήν Παράδοσιν και τα Ιεροκανονικά θέσμια.
Η βούλησις των Αγίων Πατέρων της Α’Οικουμενικής Συνόδου είναι· «μή μετά Ιουδαίων συνεορτάζειν», «μή πρό της (εαρινής) ισημερίας τελείν το Πάσχα» και οπωσδήποτε «εν ημέρα Κυριακή». Η εν Αντιοχεία Τοπική Σύνοδος (341) ομιλεί με αυστηρότητα δι΄εκείνους, οι οποίοι θα παρέβαιναν τας διατάξεις της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου: «πάντας τους τολμώντας παραλύειν τον Όρον της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, της εν Νικαία συγκροτηθείσης … περί της Αγίας Εορτής του σωτηριώδους Πάσχα , ακοινωνήτους και αποβλήτους είναι της Εκκλησίας …». Η δε Ζ΄Οικουμενική Σύνοδος σημειώνει εις τον Όρον αυτής: «Ουδέν αφαιρούμεν, ουδέν προστίθεμεν, αλλά πάντα τα της Καθολικής (Ορθοδόξου) Εκκλησίας αμείωτα διαφυλάττομεν» και «απάσας τας Εκκλησιαστικάς εγγράφως η αγράφως τεθεσπισμένας ημίν Παραδόσεις ακαινοτομήτως φυλάττομεν».
«Ο συνεορτασμός του Πάσχα . οφείλει να γίνη μόνον μετά από απόλυτη δογματική ενότητα εις την βάσιν της Ορθοδόξου Πίστεως και όχι εις την βάσιν θεολογικών συμβιβασμών, τύπου συμφωνίας Balamand (Μπαλαμάντ 1993), Εκκλησιαστικής ενώσεως, δηλαδή χωρίς ταυτότητα Πίστεως».
Κατακλείομεν τα όσα ανωτέρω αναγράφομεν διά τον μη απροϋπόθετον και αντικανονικόν συνεορτασμόν του Πάσχα μετά των ετεροδόξων με την έμφρονα και εμπνευσμένην φωνήν του αξιομακαρίστου Αρχιμανδρίτου π.Επιφανίου Θεοδωροπούλου, επιφανούς και σπουδαίου Κανονολόγου του 20ου αιώνα:
«Η Εκκλησία της Ελλάδος , αν ευρεθή ενώπιον προτάσεως περί κοινού εορτασμου του Πάσχα η οιασδήποτε άλλης εορτής μετά των ετεροδόξων, οφείλει να αρνηθή και συζήτησιν κάν περί του θέματος . Τοιαύτη συζήτησις πρέπει να αποκλεισθή παντί σθένει και πάση θυσία, διότι αποτελεί ανατροπήν εκ των θεμελίων της Ορθοδόξου Δογματικής και ιδία της Εκκλησιολογίας. Η πιστεύομεν ότι είμεθα η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία η δεν πιστεύομεν… » («Ενορία αριθ.549/10-5-1974»).
Είθε, αδελφοί μου, να συνεορτάσωμεν θεοπρεπώς και αγιοπρεπώς την τρισμέγιστη αυτή επέτειο και εορτή. Σύμπασα η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική των Ορθοδόξων Εκκλησία να συμπανηγυρίση, αποκλειομένων εκ του συνεορτασμού των ακοινωνήτων ετεροδόξων, κακοδόξων, αιρετικών και σχισματικών. Ένας κοινός απροϋπόθετος και νεφελώδης εορτασμός με την «συγκόλλησιν» των ως άνω ετεροδόξων και ακοινωνήτων δεν θα ήτο πνευματικός και κατά Θεόν χαροποιός και πανευφρόσυνος, αλλά επιφανειακός, ανούσιος και επιπόλαιος, διά δημιουργίαν εντυπώσεων και μόνον.
Ευχόμενος όθεν από καρδίας να είναι ευλογημένη, ειρηνική και καρποφόρα πνευματικώς η ιερά κατανυκτική περίοδος του Ιερού Τριωδίου διατελώ,
Μετά πατρικών ευχών και ευλογιών
Ο Μητροπολίτης
† Ο Κυθήρων & Αντικυθήρων Σεραφείμ
