Εισήγηση στη σημερινή εκδήλωση γιατο Τάμα του Έθνους
Τη λύπη του για το γεγονός πως κινούνται οι διαδικασίες για την δημιουργία τζαμιού αλλά όχι και για την εκπλήρωση του Τάματος του Έθνους με την ανέγερση του ναού του Σωτήρος εκφράζει ο Μητροπολίτης Κυθήρων κ. Σεραφείμ.
Διαβάστε ολόκληρη την εισήγηση:
«Χαρά που τώχουν τα βουνά
τα κάστρα περηφάνεια,
γιατί γιορτάζει η Παναγιά,
γιορτάζει κι η Πατρίδα» (Δημοτικό τραγούδι)
«Όλη δόξα, όλη χάρη
άγια μέρα ξημερώνει
και στη μνήμη του το Έθνος
χαιρετά γονατιστό» (Πατριωτικό τραγούδι)
Στη διπλή μεγάλη γιορτή «της Πίστης και της Λευτεριάς» χαίρει, σκιρτά και αγάλλεται κάθε ελληνική ψυχή και ολόκληρο το Ελληνορθόδοξο Γένος μας. Ζωντανεύουν οι εθνικές μνήμες και η νεώτερη Ελληνική Ιστορία μας, όπως γράφηκε από την αρχή με το αίμα των ηρώων και μαρτύρων της Ορθόδοξης Πατρίδας μας και όχι όπως παραχαράχθηκε, διαστρεβλώθηκε και παραποιήθηκε από ανάξιους και αρνησιπάτριδες Έλληνες.
Παντού, σε όλα τα μέρη της Ελληνικής γης και στις παροικίες του απόδημου Ελληνισμού, και ιδιαίτερα στα Κύθηρα, γιορτάσθηκαν με πατριωτικό παλμό και εθνική υπερηφάνεια τα μεγάλα και πανεύσημα αυτά γεγονότα της πνευματικής και της εθνικής λευτεριάς με πανηγυρικές Θείες Λειτουργίες και Δοξολογίες, με εθνικοθρησκευτικές σχολικές γιορτές, με πανηγυρικούς λόγους και παρελάσεις, με εθνικούς πατριωτικούς χορούς και τραγούδια, «εν τυμπάνω και χορώ, εν χορδαίς και οργάνω».
Πολλές και διάφορες σκέψεις για το τότε και το τώρα, αναφορικά με την κατάστασι και την πορεία της πατρίδας μας έρχονται στο νού μας κατά την σημερινή μεγάλη ημέρα με την διπλή επέτειο.
Είναι αλήθεια ότι αυτόν τον καιρό, με τις συζητήσεις για την ανέγερσι μουσουλμανικού τεμένους (τζαμιού) στην Αθήνα, μερίμνη της Ελληνικής Πολιτείας, και πιο πολύ σήμερα έρχεται στη μνήμη μας το επί 192 έτη ανεκπλήρωτο ακόμη «Τάμα του Έθνους μας» και ο,τι και όσα αυτό συνέπαγεται για την περιδινούμενη πατρίδα μας.
Στη συνέχεια θα παρατεθούν αποσπάσματα από το περισπούδαστο πόνημα του μεγάλου και αοιδίμου Προκατόχου μας Μητροπολίτου Κυθήρων κυρού Μελετίου «ΜΝΗΜΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΧΡΙΣΤΟΝ. ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ Η’ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΝ ΑΡΓΕΙ Δ’ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ»[1] για να αναλογισθούμε όλοι μας, Εκκλησία και Πολιτεία, τις μεγάλες ευθύνες, που μας αναλογούν, για την ως τώρα λίαν παρατεταμένη αναβλητικότητα.
ΜΗΝΥΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑ – ΦΩΝΗ ΕΚ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ.
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Κυθήρων κυρός Μελέτιος (Γαλανόπουλος) στον Πρόλογο του εν θέματι τευχιδίου του έγραφε μεταξύ άλλων.
«Εις την θέσιν αυτού, του Αγίου Αποστόλου Παύλου, αναγνωρίζομεν τους Πατέρας του Έθνους της Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως, όταν την 31ην Ιουλίου 1829 έγραφον το Η’ Ψήφισμα αυτής, «Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εις Αθήνας», προς έκφρασιν της ευγνωμοσύνης του Έθνους και αιωνίαν μνήμην της θαυματουργού αντιλήψεως της Θείας Προνοίας, της ρυσαμένης τον Ελληνικόν Λαόν από των δεινών και των κινδύνων, και προς ενίσχυσιν των μεταγενεστέρων εις την Πίστιν, δι’ ης οι Προπάτορες ημών ανεκτήσαντο την ελευθερίαν των, ευοδωθέντων των αιματηρών αγώνων της Επαναστάσεως του 1821.
Το παρόν πόνημα στήνει εν Μνημείον Ευγνωμοσύνης εις τον Σωτήρα, ανθ’ ων ειργάσατο υπέρ του Έθνους των Ελλήνων και ημών, πάλαι τε και επ’ εσχάτων των ημερών».[2]
Προτού να παραθέσωμε τις πεφωτισμένες θέσεις του επί του σοβαρού τούτου θέματος, θα δημοσιεύσωμε σχετικά αποσπάσματα από το Η’ Ψήφισμα της εν Άργει Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως και των Β.Δ. «περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εις Αθήνας», που περιλαμβάνονται στη μελέτη του.
1. Από το Η’ Ψήφισμα[3]
Της εν Άργει Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως
«Κατά συνέπειαν η Δ’ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις
Ψηφίζει
Α’ Όταν η τοπική περιφέρεια της Ελλάδος και η Καθέδρα της Κυβερνήσεώς της κατασταθώσιν οριστικώς και οι οικονομικοί πόροι του Κράτους επιτρέψωσι, θέλει ανεγερθή κατά διαταγήν της Κυβερνήσεως εις την Καθέδραν αυτής Ναός επ’ ονόματι του Σωτήρος τιμώμενος.[4]
………………………………………………………………………
Ε’ Τα ονόματα των Φιλελλήνων, όσοι απέθανον εις την Ελλάδα μαχόμενοι υπέρ της ανεξαρτησίας της, θέλουν χαραχθή επί τινος Μνημείου ανεγερθησομένου εις τον Ναόν του Σωτήρος.[5]
ΣΤ’ Τα ονόματα των Φιλελλήνων, όσοι συνετέλεσαν εις την επανόρθωσιν της Ελλάδος, θέλουν κατατεθή επί του ρηθέντος Μνημείου.[6]
2. Από το Διάταγμα
«Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εις Αθήνας»[7]
Όθων ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος
Λαβόντες υπ’ όψιν τα άρθρα 1, 5 και 6 του από 31 Ιουλίου 1829 Η’ Ψηφίσματος της Δ’ των Ελλήνων Εθνικής Συνελεύσεως, απεφασίσαμεν και διατάσσομεν.
Άρθρο 1.
Θέλει ανεγερθή εις την πόλιν των Αθηνών Ναός τιμώμενος επ’ ονόματι του ΣΩΤΗΡΟΣ προς αιωνίαν μνήμην της θαυματουργού αντιλήψεως της Θείας Προνοίας, της ρυσαμένης τον Ελληνικόν Λαόν από δεινών και κινδύνων, και προς ενίσχυσιν των μεταγενεστέρων εις την πίστιν, δι’ ης οι προπάτορές των ανεκτήσαντο την ελευθερίαν των εις τους από των 1821 μέχρι των 1830 αιματώδεις πολέμους.[8]
Άρθρο 2.
Θέλομεν το μνημείον τούτο να είναι άξιον και του Ελληνικού Λαού και του συμβάντος, προς μνήμην του οποίου ανεγείρεται.
Θέλει επομένως γένει άνευ αναβολής η εκλογή της θέσεως και η σύνταξις του προγράμματος˙ μετά δε ταύτα θέλουν προσκληθή αμέσως αρχιτέκτονες, εντόπιοι και ξένοι, διά να παρουσιάσουν σχέδια κατασκευής του μνημείου. [9]
Άρθρο 3.
Ο πρώτος λίθος θέλει κατατεθή την 25 Ιανουαρίου 1835, και επομένως αι προπαρασκευαί της τελετής πρέπει να επιταχυνθούν.
Η προς τους αρχιτέκτονας πρόσκλησις, διά να παρουσιάσουν τα περί κατασκευής σχέδιά των, θέλει γένει προ του τέλους του έτους, η δε κατασκευή να αρχίση και να εξακολουθή ανεμποδίστως, άμα τεθή ο πρώτος λίθος.[10]
Άρθρο 4.
Τα ονόματα των εις τα πεδία της μάχης πεσόντων Φιλελλήνων, καθώς και των όσοι συνετέλεσαν καθ’ οιονδήποτε τρόπον εις την αναγέννησιν της Ελλάδος, θέλουν καταγραφή ακριβώς και καθυποβληθή εις Ημάς εις δύο χωριστούς καταλόγους.
Θέλει ληφθή πρόνοια, ώστε να προμηθευθώσιν από αξίους τεχνίτας σχέδια του μνημείου, του κατά το άρθρον 5 ρηθέντος Ψηφίσματος εις το εσωτερικόν του Ναού ανεγερθησομένου.[11]
3. Από το έτερον Διάταγμα
«Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος».[12]
Όθων ελέω Θεού Βασιλεύς της Ελλάδος.
Αφού εξεφράσαμεν ήδη διά του από 25 Ιανουαρίου – 8 Φεβρουαρίου 1834 Ημετέρου Διατάγματος την θέλησίν Μας, του να ανεγείρωμεν εις την Πρωτεύουσάν Μας, τας Αθήνας, Ναόν τιμώμενον επ’ ονόματι του ΣΩΤΗΡΟΣ, προς αιωνίαν μνήμην της θαυματουργού αντιλήψεως της Θείας Προνοίας, της ρυσαμένης τον Ελληνικόν Λαόν από δεινών και κινδύνων, και προς ενίσχυσιν των μεταγενεστέρων εις την πίστιν, δι’ ης οι Προπάτορές των ανεκτήσαντο την ανεξαρτησίαν των, εγκριθέντων ήδη παρ’ Ημών των υποβληθέντων παρά του επ’ αυτώ διωρισμένου αρχιτέκτονος σχεδίων, ως αξίων κατά πάντα και του Ελληνικού Λαού και του συμβάντος, προς μνήμην του οποίου ανεγείρεται, προσδιορισθείσης δε και της θέσεως επί της οποίας μέλλει να ανεγερθή ο Ναός ούτος, ν’ αρχίση όσον τάχιστα η ανέγερσις του Μνημείου τούτου:
Αποφασίζομεν όθεν να γένη τώρα έναρξις των προκαταρκτικών εργασιών και να προχωρήση η οικοδομή αναλόγως των εκάστοτε υπαρχόντων μέσων.
Θεωρούντες τον ανεγερθησόμενον τούτον Ναόν ως Εθνικόν τωόντι Μνημείον, εκφράζον την προς τον Ύψιστον ευγνωμοσύνην του Έθνους, ελπίζομεν, ότι έκαστος Έλλην θέλει φιλοτιμηθή από αληθή πατριωτικά αισθήματα κινούμενος να συνεισφέρη ευχαρίστως το κατά δύναμιν˙ θέλομεν προσδιορίσει και Ημείς οι ίδιοι εκ του ιδιαιτέρου Ημών ταμείου ανάλογόν τινα ποσότητα.
Διατάττεται δε η Ημετέρα επί των Εκκλησιαστικών Γραμματεία της Επικρατείας να δώση τας αναγκαίας, τόσον εις τους Αρχιερείς και Ιερείς του Κράτους και τας δημοτικάς Αρχάς, όσον και εις τους Ημετέρους Πρέσβεις και Προξένους, οδηγίας διά να συνάξωσι τας εκουσίας συνδρομάς, τας διά τον σκοπόν τούτον προσφερθείσας.
Τα δε ονόματα των συνεισφερόντων εις τον αγαθόν και εθνικόν τούτον σκοπόν θέλουσι καταγραφή εις ιδιαίτερον βιβλίον, διά να φυλάσσωνται εις τον Ναόν τούτον εις αιωνίαν αυτών μνήμην.
Το δε παρόν Διάταγμα θέλει δημοσιευθή διά της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.
Ένθερμος η στάσις και η ανταπόκρισις του αειμνήστου Μητροπολίτου κυρού Μελετίου.
α. Προς εκτέλεσιν του χρέους ευγνωμοσύνης. [13]
Το Η’ Ψήφισμα των Πατέρων του Έθνους της Δ’ εν Άργει Εθνικής Συνελεύσεως εγράφη με γραφίδα αποστάζουσαν τα αληθή αισθήματα ευγνωμοσύνης προς εκείνους, οι οποίοι καθ’ οιονδήποτε τρόπον και δι’ οιωνδήποτε μέσων εχάρισαν την συμπαράστασίν των εις τον μέγαν εκείνον της εθνικής ημών παλιγγενεσίας αγώνα. Έζησαν τας δυσκολίας του αγώνος, διότι ήσαν οι ίδιοι αγωνισταί, διότι έφερον τα αιματωμένα των μαχών του διάσημα, αντιμετώπισαν τα δεινά και τους κινδύνους του υπέρ των όλων αιματώδους και πολυετούς αυτού πολέμου˙ αι πληγαί των ήσαν νωπαί και τα τραύματά των αιμοστάζοντα˙ εκ των εμπρησμών οι καπνοί δεν είχον ακόμη διαλυθή, ούτε εκείνοι των μεγάλων ολοκαυτωμάτων των Ιερολοχιτών, του Αθανασίου Διάκου, του Αρκαδίου και του Μεσολογγίου, των Βρονταμιτών εις το Μοναστήριον της Κρίτσοβας˙ δεν είχον σβύσει οι αντίλαλοι εκ της κλαγγής των όπλων, του ήχου του καρυοφιλιού, των στεναγμών, των πόνων˙ δεν είχον καν λησμονηθή αι στερήσεις, αι κακουχίαι, τα δεινά των Ιεραρχών και των λοιπών Ομήρων, του Πατριάρχου το σχοινί, η δολοφονία του Ανανίου του Λαμπάρδη, Μητροπολίτου Λακεδαιμονίας, ο βρόχος των Συνοδικών Αρχιερέων του Φαναρίου˙ αι εξερημώσεις της Δραμαλαίας εισβολής και ταύτης της στρατιάς του Ιμβραήμ παντού ήπλωναν την φρίκην˙ παντού έβλεπον τας οικίας κατεσκαμμένας, τα ιερά κατερειπωμένα, και ως λέγει ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, «πολισμάτων όλων τα αμαυρά λείψανα, γην την πρώην κατάφυτον και κατάρρυτον, άμορφον ήδη και αγεώργητον, ακανθών έμπλεων και παντοίας ύλης ακάρπου, και τα καρποφορώτατα των πεδιάδων νοσώδη τέλματα˙ έβλεπον την χώραν ανδρών έρημον, πολλαχού χήρας γυναίκας και παίδας ορφανούς και γυμνούς, γέροντας ελεεινούς και οικογενείας όλως θρηνούσας και πεινώσας».
Εις την θεραπείαν της τοσαύτης δυσπραγίας προσατενίζοντες οι αριστείς και γνήσιοι της Πατρίδος Πρόμαχοι, και με την ελπίδα διά μίαν καλλιτέραν αύριον επληρούντο από αισθήματα βαθυτάτης ευγνωμοσύνης και αντελαμβάνοντο τι η Θεία Πρόνοια προσέφερε και τι εσήμαινεν η συμπαράστασις Αυτής, τι δε αύτη των Δυνατών των δύο ημισφαιρίων της γης, διεξαγομένου του αγώνος, κατά τας δυσχειμέρους εκείνας περιστάσεις μεγάλων δεινών και κινδύνων. Διό έμπλεοι ευγνωμοσύνης, άμα ως ήρχισε να αιθριάζη ο ορίζων και οι καπνοί του πολέμου να αραιώνωνται και ο άνεμος της ελευθερίας να πνέη, εψηφίσαντο το Η’ Ψήφισμα της Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως οι Πατέρες του Έθνους, το εκφράζον από τα τρίσβαθα της ψυχής Αυτού την ευγνωμοσύνην προς τον Θεόν πρώτον, όστις έδειξε τοσαύτα θαύματα διά την σωτηρίαν του, και δεύτερον προς όλους εκείνους τους οποίους είδον παρά το πλευρόν των να συμπολεμώσιν ως σύμμαχοι, να συντρέχωσι τον δύσκολον αγώνά των, να σώζωσι δε τέλος αυτόν.
Τόσον το Η’ Ψήφισμα της Δ’ εν Άργει Εθνικής Συνελεύσεως, όσον και τα βάσει αυτού εκδοθέντα δύο Βασιλικά Διατάγματα, αποπνέουσιν ισχυρότατον άρωμα γνησίων αισθημάτων του Έθνους ευγνωμοσύνης απροσποιήτου, ειλικρινούς.[14]
β. Το Έθνος αναμένει έκτοτε την εκτέλεσιν του ιστορικού Η’ Ψηφίσματος ευγνωμοσύνης της Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως.[15]
Παρήλθεν αιών και πλέον˙ εωρτάσθησαν πανεθνεί αι Εορταί της Εκατονταετηρίδος από της Ανεξαρτησίας˙ εστήθησαν ηρώα εις μνήμην των πεσόντων και εις τον Άγνωστον Στρατιώτην˙ ουδέν ηγνοήθη εκ των αξίων μνήμης προς τον αγώνα της Εθνικής Παλιγγενεσίας συνδεόμενον. Μόνον το Η’ Ψήφισμα της Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως, της εν Άργει συνελθούσης, που εγένετο τη 31η Ιουλίου του σωτηρίου έτους 1829, παρωράθη και εξακολουθεί να παροράται, «Περί ανεγέρσεως εν Αθήναις Ναού του Σωτήρος» εις έκφρασιν της ευγνωμοσύνης του Έθνους προς αιωνίαν μνήμην της θαυματουργού αντιλήψεως της Θείας Προνοίας, η οποία κατά την μεγαληγόρον αναγνώρισιν τούτου ερρύσατο τον Ελληνικόν Λαόν από των δεινών και των κινδύνων και προς ενίσχυσιν των μεταγενεστέρων εις την Θ.Πίστιν, δι’ ης οι Προπάτορες ημών ανεκτήσαντο την ελευθερίαν των, ην παρέδωσαν και εις ημάς ως ιεράν παρακαταθήκην προς διατήρησιν.
Παροράται η εκπλήρωσις ενός χρέους τόσον ιερού και μεγάλου. Έγραψα εις το Βιβλίον μου «Εκκλησιαστικαί Σελίδες Λακωνίας» (Αθήναι 1939), εν σελίσι τούτου 474-478, τα προσήκοντα˙ επανέλαβον και αύθις δοθείσης ευκαιρίας τα δέοντα˙ έγραψα και εις την Α.Μ. τον Βασιλέα Παύλον τα πρέποντα. Το έγγραφόν μου τούτο διεβιβάσθη εις το Υπουργείον Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ως αρμόδιον.
Το οικόπεδον και η θέσις έχει ευρεθή έκτοτε και σχέδια εξεπονήθησαν, εγκριθέντα υπό της Α.Μ. του αειμνήστου Βασιλέως Όθωνος, και έρανοι ενηργήθησαν πανεθνεί διά την ανέγερσιν του Ναού εις τον Σωτήρα! Όλα αυτά κατεπόθησαν και ηφανίσθησαν εις την άβυσσον της λήθης του παρελθόντος. Ανασκάπτων τα αρχεία της Ι. Μητροπόλεως Σπάρτης ανέσυρα το Ιερόν τούτο θέμα εις την επιφάνειαν. Σήμερον δε θεωρώ εμαυτόν ευτυχή, ότι αποφάσει της Δ.Ι. Συνόδου, ευρίσκομαι εις την ευχάριστον θέσιν, ίνα κάμω την παρούσάν μου εισήγησιν αυτή (Συνεδρίαι 12 και 16 Μαίου 1961).
Η Δ. Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος οφείλει να αναλάβη την πρωτοβουλίαν προς προώθησιν και πραγμάτωσιν της Εθνικής ταύτης ιστορικής αποφάσεως και εντολής, του μεγάλου τούτου χρέους του Έθνους προς τον Σωτήρα και των άλλων χρεών όσα το Η’ Ψήφισμα της πολλάκις ως άνω μνησθείσης Δ’ Εθνικής Συνελεύσεως του 1829 εν Άργει διατάσσει.[16]
* * *
Αυτά έγραφε με καρδία πάλλουσα από γνήσια αγάπη προς την Αγιωτάτη μας Εκκλησία και την Ελληνορθόδοξη Πατρίδα μας ο αλησμόνητος Μητροπολίτης Κυθήρων κυρός Μελέτιος, ο οποίος είχε πολύ μεγάλη και εξαιρετική ευαισθησία στα εκκλησιαστικά και εθνικά θέματα και ενστερνίσθηκε βαθειά την υπόθεσι και την ιερότητα του «Τάματος του Έθνους», το οποίο επιθυμούσε διακαώς να ιδή εκπεπληρωμένο.
Οι Προπάτορές μας, ήρωες αγωνιστές και Κυβερνήτες της Πατρίδας μας έκαμαν το μεγάλο αυτό «Τάμα του Έθνους», υποκινούμενοι από βαθειά ευλάβεια και ευγνωμοσύνη προς τον Σωτήρα Χριστό, αλλά παρ’ ότι είχε γίνει η απαραίτητη προετοιμασία (νομική ρύθμισις, σύνταξις μελετών, εξεύρεσις οικοπεδικού χώρου κλπ.) δεν υλοποιήθηκε η ιερή αυτή Απόφασις Αρχόντων Κλήρου και Λαού.
Στις ημέρες μας ανακινείται και αναζωπυρούται το θέμα. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, κατά την προλαβούσαν Συνοδικήν περίοδον, επανειλημμένως ησχολήθη με το θέμα αυτό και εκπνεούσης της θητείας της απεφασίσθη η συγκρότησις Επιτροπής Ανεγέρσεως του Ιερού Ναού του «Τάματος» υπό την Προεδρίαν του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.Ιερωνύμου, ο οποίος εκθύμως στηρίζει το μέγιστο αυτό διά το Έθνος μας εγχείρημα. Ετέθη, μάλιστα, κατά την προηγουμένην Ιεράν Σύνοδον, της οποίας διετέλεσα Συνοδικόν μέλος, η προοπτική διά να εορτασθούν συν Θεώ τα 200 έτη από την Εθνεγερσίαν με τον Νέον Ναόν του Σωτήρος Χριστού. Το ανεγνωρισμένο Σωματείον «ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΤΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» δραστηρίως και προς πάσαν κατεύθυνσιν κινείται διά την υλοποίησιν του μνημειώδους τούτου έργου. Πιστεύομεν ότι σύντομα θα προωθηθή το θέμα αυτό από πλευράς Εκκλησίας και Πολιτείας διά να χαρή γη και Ουρανός με την πραγμάτωσίν του.
Ειλικρινώς λυπούμεθα, και μαζί μας όλος ο φιλόχριστος λαός, όταν, παρότι παραμένει επί δύο εκατονταετίας περίπου το Πανελλαδικό αυτό Ιερό Τάμα ανεκπλήρωτο, προωθείται η ανέγερσις τεμένους ετεροθρήσκων στην περιοχή της Πρωτευούσης, δαπάναις της Ελληνικής Πολιτείας, ενώ είμεθα εκτεθειμένοι ενώπιον Θεού και ανθρώπων διά την μέχρι τώρα παραμέλησιν της σοβαρωτάτης αυτής υποχρεώσεώς μας ως Ελληνορθοδόξου Εκκλησίας και ως Έθνους. Είναι πράγματι «μεγάλο το κρίμα και άδικο», όπως λέγει ο λαός μας, το οποίο συντελείται εις την πατρίδα μας. Εάν ήτο η παραχώρησις ενός μεγάλου οικοπεδικού χώρου για δημιουργία νεκροταφείου ή ενός Κοινωφελούς Ιδρύματος διά τους ετεροθρήσκους, θα υπήρχε κατανόησις. Να επιχειρήται, όμως, η ανέγερσις μουσουλμανικού τεμένους εις την πρωτεύουσαν του Έθνους μας, μη πραγματοποιηθέντος ακόμη του Εθνικού Τάματος, ενώ η θρυλική Αγιά Σοφιά και η περιώνυμος Πατριαρχική Θεολογική Σχολή της Χάλκης δεν λειτουργούν, είναι ήκιστα τιμητικόν δι’ όλους μας, Άρχοντες, Κλήρο και Λαό.
Η παρούσα έκκλησις ανακοινούται καθηκόντως τη Ιερά ημών Συνόδω της Εκκλησίας της Ελλάδος και τω Εξοχωτάτω Πρωθυπουργώ της Χώρας μας κ. Αντωνίω Σαμαρά διά τα κατ’ αυτούς.-
† Ο Κυθήρων Σεραφείμ
[1] Μητροπολίτου Κυθήρων Μελετίου, «Μνημείον Εθνικής ευγνωμοσύνης εις τον Σωτήρα Χριστόν. Το ιστορικόν Η’ Ψήφισμα της εν Άργει Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως», εν Αθήναις 1961.
[2] Μητροπολίτου Κυθήρων Μελετίου, μνημ. έργον, εν Αθήναις 1961, σελ.5.
[3] Τού ιδίου, μνημ. έργον, Μέρος Α’, Ψήφισμα της εν Άργει Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως (1-7-1819), σελ. 7-9.
[4] Αυτόθι, σελ. 7.
[5] Αυτόθι, σελ. 8.
[6] Αυτόθι.
[7] Τού ιδίου, μνημ. έργον, Μέρος Β’, Διάταγμα «Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εις Αθήνας», σελ. 10-11, Εφημερίς Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος αριθ. 5. Εν Ναυπλίω 29 Ιαν./10 Φεβρ. 1834.
[8] Αυτόθι, σελ. 10, αρθρ.1.
[9] Αυτόθι.
[10] Αυτόθι.
[11] Αυτόθι.
[12] Τού ιδίου, μνημ. έργον, Μέρος Γ’, Διάταγμα «Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εις Αθήνας», σελ. 12, Εφημερίς Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος αριθ. 12. Εν Αθήναις 11-4-1838.
[13] Μητροπολίτου Κυθήρων Μελετίου, μνημ. έργον, Μέρος Δ’, Προς εκτέλεσιν του χρέους ευγνωμοσύνης, σελ. 13-14.
[14] Αυτόθι.
[15] Ενθ’ ανωτ. Μέρος Δ’, Το Έθνος αναμένει έκτοτε την εκτέλεσιν του ιστορικού Η’ Ψηφίσματος ευγνωμοσύνης της Δ’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως, σελ.15-16.
[16] Αυτόθι.
