ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ: Την Κυριακή 16 Φεβρουαρίου (του Ασώτου) το πρωί ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων λειτούργησε και κήρυξε το θείο λόγο στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Κυμίνων.
Στο τέλος της θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος τέλεσε μνημόσυνο για όλους τους κοιμηθέντες ενορίτες κατά το παρελθόν έτος.
Στη συνέχεια ο Σεβασμιώτατος ευλόγησε τη Βασιλόπιτα και μίλησε στα νέα ζευγάρια της ενορίας που παντρεύτηκαν το παρελθόν έτος.
Κήρυγμα Σεβασμιωτάτου
«Πάντα μοι έξεστιν αλλ’ ου πάντα συμφέρει· πάντα μοι έξεστιν αλλ’ ουκ εγώ εξουσθιασθήσομαι υπό τινος».
Στην ελευθερία και την αυτοδιάθεση του ανθρώπου αναφέρεται ο πρωτοκορυφαίος απόστολος Παύλος στο αποστολικό ανάγνωσμα που ακούσαμε σήμερα. Σε δύο έννοιες, στις οποίες δίδει μεγάλη σημασία και βαρύτητα ο ίδιος, αλλά και οι οποίες συνεχίζουν να απασχολούν μέχρι σήμερα τους ανθρώπους και να δημιουργούν ερωτήματα.
Μέχρι που φθάνει η ελευθερία του ανθρώπου και πως μπορεί να την διαχειρισθεί χωρίς να τον βλάψει ή να βλάψει και τους άλλους γύρω του;
Ο μέγας Απόστολος είναι υπέρμαχος της ελευθερίας την οποία χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο. Αλλά η ελευθερία αυτή δεν είναι παράλογη, δεν είναι άλογη, δεν είναι ασύδοτη. Δεν ωφελεί τον άνθρωπο, όταν αυτή κυριαρχεί στη συμπεριφορά του και τον οδηγεί στη ζωή του, χωρίς να ελέγχεται από τον νου, τον οποίο χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο, για να την διαχειρίζεται προς το συμφέρον του, αλλά και χωρίς να θίγει τους άλλους ανθρώπους γύρω του.
Ο απόστολος Παύλος αρκετές φορές δηλώνει ότι περιορίζει εκούσια την ελευθερία και τα δικαιώματά του προκειμένου να μην σκανδαλίσει τους αδελφούς του, και αυτό αποτελεί την κατ’ εξοχήν επωφελή διαχείριση της ελευθερίας, καθώς καθιστά τον άνθρωπο πραγματικά ελεύθερο.
Το αντίθετο παράδειγμα μας δίδουν οι δύο αδελφοί της σημερινής ευαγγελικής παραβολής, της παραβολής του Ασώτου, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.
Ο νεώτερος αδελφός, ο Άσωτος, εξαντλεί τα όρια της ελευθερίας του όχι μόνο απαιτώντας από τον πατέρα του «το επιβάλλον μέρος της ουσίας», το μερίδιο δηλαδή της περιουσίας, το οποίο πίστευε ότι του ανήκει, αλλά και την διασκορπίζει στη μακρινή χώρα όπου πήγε «ζων ασώτως». Γίνεται δηλαδή ελεύθερος από την πατρική μέριμνα και αγάπη, αλλά δέσμιος τελικά των παθών του.
Είχε το δικαίωμα ο Άσωτος να ζήσει όπως ήθελε. Είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τα χρήματα που του έδωσε ο πατέρας του όπως ήθελε. Αλλά οι επιλογές του δεν ήταν προς το συμφέρον του, όχι μόνο γιατί κατασπατάλησε ανώφελα τα χρήματά του, αλλά και γιατί έγινε δέσμιος των παθών του που κατέστρεψαν τη ζωή του και τον κατέστησαν δούλο.
Ο πρεσβύτερος αδελφός αντίθετα ήλεγχε την ελευθερία του και τη διαχειριζόταν με σύνεση, παραμένοντας κοντά στον πατέρα του, εργαζόμενος και ζώντας με σωφροσύνη. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν υπόδειγμα ορθής χρήσεως της ελευθερίας του.
Όταν όμως ο άσωτος αδελφός του επέστρεψε στην πατρική οικία και ο πατέρας του, που τον θεωρούσε χαμένο, έσπευσε να τον προϋπαντήσει, να τον αποκαταστήσει και να κάνει ένα μεγάλο συμπόσιο για να εορτάσει την επιστροφή του, τότε ο πρεσβύτερος αδελφός δεν μπόρεσε να ελέγξει την ελευθερία του.
Είχε προφανώς δικαίωμα να στενοχωρηθεί, επειδή ο πατέρας του διέταξε να σφάξουν το καλύτερο μοσχάρι για χάρη του αδελφού του, ενώ σε εκείνον, όπως έλεγε, δεν είχε δώσει ούτε ένα μικρό κατσικάκι για να εορτάσει με τους φίλους του, αλλά αυτό το δικαίωμά του δεν ήταν προς το συμφέρον του, διότι και τον πατέρα του αδίκησε και λύπησε με την απαίτησή του και αυτός στερήθηκε τη χαρά της οικογενειακής εορτής και δεν στήριξε τον αδελφό του με την αγάπη του.
Εάν ο άσωτος υιός εξουσιάσθηκε από το πάθος της φιληδονίας και της σαρκολατρείας και έφθασε στην καταστροφή, ο πρεσβύτερος αδελφός του εξουσιάσθηκε από το πάθος της ζήλειας και έφθασε και αυτός στο σημείο να καταστρέψει σχεδόν τον σύνδεσμο αγάπης που είχε με τον πατέρα του.
Έτσι και οι δύο αδελφοί της σημερινής παραβολής μας βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε το νόημα των λόγων του πρωτοκορυφαίου αποστόλου Παύλου, που όρισε η Εκκλησία μας να διαβάζονται λίγο πριν να εισέλθουμε στην περίοδο της νηστείας και του πνευματικού αγώνος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. «Πάντα μοι έξεστιν αλλ’ ου πάντα συμφέρει».
Νηστεία και πνευματικός αγώνας, η άσκηση δηλαδή της εγκρατείας και σε υλικό και σε πνευματικό επίπεδο, δεν είναι στέρηση της ελευθερίας, αλλά αξιοποίησή της προς το συμφέρον της ψυχής μας. Ο Χριστός και η Εκκλησία μας δεν μας καλούν να περιορίσουμε την ελευθερία μας εφαρμόζοντας τις εντολές του Θεού, αλλά να την εξαγιάσουμε για τη σωτηρία μας.
Ας ακούσουμε την προειδοποίηση του πρωτοκορυφαίου αποτόλου Παύλου και ας προσπαθήσουμε να αποφεύγουμε όσα δεν είναι προς το συμφέρον της ψυχής μας, για να χαρούμε την πραγματική ελευθερία μας σε αυτή τη ζωή αλλά και να κερδίσουμε την αιώνια.
Ομιλία Σεβασμιωτάτου στα νέα ζευγάρια
Με πολλή χαρά ανταποκρίθηκα και φέτος στην παράλησή σας και ήλθα σήμερα στην ενορία σας, αφενός για τη θεία Λειτουργία και το μνημόσυνο των κεκοιμημένων αδελφών μας, και αφετέρου για την καθιερωμένη πλέον συνάντηση με τα νέα ζευγάρια της ενορίας σας.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 13 Φεβρουαρίου, η Εκκλησία μας εόρτασε τη μνήμη ενός αγίου ζεύγους, τη μνήμη των αγίων Ακύλα και Πρίσκιλλας, των συνεργατών του πρωτοκορυφαίου αποστόλου Παύλου, του ιδρυτού της τοπικής μας Εκκλησίας.
Ο απόστολος Παύλος τους γνώριζε πολύ καλά, γνώριζε την αγάπη τους και την αφοσίωσή τους στην Εκκλησία αλλά και στον ίδιο, και αναφέρεται σε αυτούς συχνά στις επιστολές του, εκφράζοντας την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του.
Γι’ αυτούς, τους δύο αγίους συνεργάτες του και την οικογένειά του, ο μέγας Απόστολος χρησιμοποιεί τον όρο «κατ’ οίκον εκκλησία», τον οποίο επαναλαμβάνουμε και εμείς μέχρι σήμερα για τις χριστιανικές οικογένειες.
Ο όρος «κατ’ οίκον εκκλησία» εκφράζει την ιερότητα του θεσμού της οικογενείας, την ιερότητα της ενώσεως δύο προσώπων στο μυστήριο του γάμου, η οποία αντιστοιχεί στην ένωση του Χριστού με την Εκκλησία, όπως μας βεβαιώνει ο ίδιος ο απόστολος Παύλος γράφοντας «το μυστήριον τούτο μέγα εστί, εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την εκκλησίαν».
Αντανακλά ακόμη την ιερότητα της αγάπης που συνδέει τα μέλη της αλλά και την ιερότητα της συμμετοχής στο μυστήριο της δημιουργίας νέων ανθρώπων, το οποίο ευλογείται στο πλαίσιο της οικογενείας.
Για τους λόγους αυτούς και η Εκκλησία μας τιμά ανέκαθεν την οικογένεια και υπερασπίζεται την ιερότητα του θεσμού έναντι αυτών οι οποίοι κατά καιρούς όχι μόνο τον αμφισβητούν αλλά και τον τραυματίζουν ασυγχώρητα και ανεπανόρθωτα με τις ενέργειες και τις επιλογές τους.
Και αυτό δεν αποτελεί μία στείρα εμμονή της Εκκλησίας στην παράδοση, ενώ ο κόσμος αλλάζει και εγκαταλείπει αρχές και αξίες, αλλά απόλυτη αναγκαιότητα. Διότι δυστυχώς όλοι διαβάζουμε και ακούμε στις ημέρες, και ιδιαιτέρως το τελευταίο διάστημα, πόσες ειδεχθείς πράξεις και πόσα εγκλήματα διαπράττονται μέσα στις οικογένειες, με δράστες και θύματα τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά.
Υπάρχουν πολλά πρόσφατα γεγονότα που μας συγκλόνισαν όλους και γι’ αυτό παρέλκει να αναφερθώ σε συγκεκριμένα παραδείγματα. Αυτά, δυστυχώς, είναι τα αποτελέσματα της αποϊεροποιήσεως της οικογενείας. Όταν κανείς δεν σέβεται τη θέση του μέσα στην οικογένεια αλλά ούτε και τη θέση και το πρόσωπο των άλλων μελών της, τότε δεν υπάρχει τίποτε να συγκρατήσει αυτή την οικογένεια όχι μόνο από τη διάλυση αλλά και από τη μετατροπή της, θα μπορούσα να πω, σε ζούγκλα.
Η τιμή που απονέμει η Αγία μας Εκκλησία στην οικογένεια και στα μέλη της, τα οποία με συνέπεια, με αγάπη και με φόβο Θεού, ζουν εν αγάπη μέσα σε αυτήν, δεν έχει μόνο χαρακτήρα ενισχύσεως εκείνων που ζουν μέσα στην οικογένεια αλλά και ενθαρρύνσεως και άλλων αδελφών μας να δημιουργήσουν μία οικογένεια σύμφωνα με τα πρότυπα τόσων αγίων οικογενειών που τιμά η Εκκλησία μας.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία δεν αναγνωρίζει ότι υπάρχουν προβλήματα και ίσως και εμπόδια στη συγκρότηση και τη διατήρηση μιας οικογενείας στις ημέρες μας. Δεν σημαίνει ότι δεν έχει συνείδηση και συναίσθηση ότι ο κόσμος έχει αλλάξει και οι άνθρωποι είναι πιο εγωκεντρικοί από ο,τι στο παρελθόν, είναι λιγότερο πρόθυμοι να υπομείνουν και να υποχωρήσουν από τα δικά τους «θέλω», σεβόμενοι τα δικαιώματα και των άλλων μελών της οικογενείας και την ιερότητα του θεσμού της.
Δυσκολίες υπήρχαν και υπάρχουν σε κάθε εποχή μέσα στις οικογένειες, το ίδιο και προβλήματα κάθε είδους. Υπήρχαν οικογένειες που κάποια μέλη τους ήταν χριστιανοί και κάποια άλλα ειδωλολάτρες. Και όμως δεν διαλύθηκαν αλλά αγιάσθηκαν. Έχουμε πολλές τέτοιες οικογένειες στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας. Έχουμε οικογένειες πρότυπα, όπως οι αγίες οικογένειες των τριών Ιεραρχών, του Μεγάλου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
Δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες οι οικογένειές σας αυτές; Δεν αντιμετώπισαν διωγμούς και αιρέσεις, όπως η αγία Νόννα, η μητέρα του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, η οποία επανέφερε τον σύζυγό της που είχε παρασυρθεί από τους αιρετικούς, στην ορθή πίστη; Δεν αντιμετώπισαν θανάτους, όπως του νεώτερου αδελφού του Μεγάλου Βασιλείου, του Ναυκρατίου, ή χηρεία, όπως η μητέρα του αγίου Ιωάννου, η αγία Ανθούσα, η οποία έχασε τον σύζυγό της σε πολύ νεαρή ηλικία;
Και όμως οι οικογένειες αυτές συνέχισαν να είναι κατ’ οίκον εκκλησίες, να ανατρέφουν σωστά στα παιδιά τους, να τα μεγαλώνουν εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου, και να τα προσφέρουν ως αγίους στην Εκκλησία.
Στις οικογένειες των τριών Ιεραρχών, με τις υπέροχες χριστιανές μητέρες, θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και άλλες πολλές. Θα αναφέρω μόνο δύο περιπτώσεις που συνδέονται με την τοπική μας Εκκλησία.
Πρώτη, την οικογένεια της αγίας Ιερουσαλήμ, η οποία με τα τρία παιδιά της, τους αγίους Σεκένδο, Σεκένδικο και Κήγορο, τα οποία μαζί με τη μητέρα τους ανεδείχθησαν μάρτυρες της πίστεως. Και δεύτερη, την οικογένεια του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, η οποία ανεγράφη προ ετών στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας με πρόταση της Ιεράς μας Μητροπόλεως.
Δύο άγιοι γονείς, δύο άνθρωποι της ησυχίας και προσευχής, παρότι ζούσαν μέσα στην πολύβουη Κωνσταντινούπολη και κινούντο μέσα στα αυτοκρατορικά ανάκτορα. Δύο άγιοι γονείς που με το παράδειγμά τους και με την καθοδήγηση που προσέφεραν στα παιδιά τους ανέδειξαν πέντε αγίους, τον άγιο Γρηγόριο, αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης και τους δύο αδελφούς του, οι οποίοι μόνασαν κοντά του στη Σκήτη της Βεροίας, αλλά και τις δύο αδελφές του, που μόνασαν στη Βέροια και εκοιμήθησαν οσιακά.
Όλες αυτές οι αγίες οικογένειες αποτελούν πρότυπα και παραδείγματα και για τη σημερινή χριστιανική οικογένεια, που αγωνίζεται να δώσει στα παιδιά της, στους νέους ανθρώπους, τους οποίους θα προσφέρει στην κοινωνία και στην Εκκλησία, τα εφόδια και τις αρχές που έχουν ανάγκη, αλλά και να τα στηρίξει ηθικά και πνευματικά, ώστε να σταθούν όρθια και να αντιμετωπίσουν τους πειρασμούς του συγχρόνου κόσμου, χωρίς να πέσουν στις παγίδες της αμαρτίας που είναι, δυστυχώς, απλωμένες παντού.
Και εάν πάντοτε η προσπάθεια αυτή ήταν δύσκολη, είναι πολύ δυσκολότερη στις ημέρες μας, στις οποίες η τεχνολογία βάζει τους πειρασμούς και τα προβλήματα και μέσα στο σπίτι, ακόμη και για τα μικρά παιδιά. Γι᾽ αυτό και χρειάζεται διαρκής εγρήγορση και προσοχή από τους γονείς και ιδίως από τις μητέρες, οι οποίες φέρουν πάντοτε μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την ανατροφή των παιδιών.
Την ανάγκη, άλλωστε, της διαρκούς επαγρυπνήσεως, ώστε τα παιδιά να μην παρασυρθούν, την τονίζουν και την υπογραμμίζουν και οι ειδικοί επιστήμονες που έρχονται αντιμέτωποι με όλα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία μας και στον κόσμο.
Γι’ αυτό και είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ η ενότητα και η σύμπνοια ανάμεσα στο ζευγάρι, ώστε και να αντιμετωπίζουν από κοινού επιτυχέστερα τις προκλήσεις και τις δυσκολίες μέσα στην οικογένεια, αλλά και να δίδουν αρραγές πρότυπο ενότητος και αγάπης στα παιδιά, που τα βοηθά πολύ στη σωστή εξέλιξή τους και στη διαμόρφωση του χαρακτήρος τους.
