Νέα, τέταρτη κατά σειράν, επιστολή απέστειλε προς τον Ρωμαιοκαθολικό Επίσκοπο κ. Νικόλαο ο Μητροπολίτης Γόρτυνος κ. Ιερεμίας.
Σε αυτήν μεταξύ άλλων αναφέρει “Στα δικά μου επιχειρήματα, που Σας έγραφα με θεολογική βάση περί του «αδελφός», περί του «Καθολικός» και περί του όρου «Εκκλησία» ή και περί του Filioque, δεν ήταν σοβαρή απάντηση εκ μέρους Σας”
Ολόκληρη η τέταρτη αυτή επιστολή έχει ως εξής:
Εντιμότατε κ. Νικόλαε,
Καθολικέ Αρχιεπίσκοπε Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου,
Χαίρετε και υγιαίνετε!
1. Κατά τις τελευταίες Σας δύο σύντομες επιστολές δεν επιθυμείτε τον διάλογο μαζί μου. Υποχρεούμαι όμως να εξηγηθώ προς Σας, διότι στην τελευταία Σας επιστολή ομιλείτε με περιφρόνηση για κάποιους αναγνώστες μας, οι οποίοι εξεφράσθησαν εναντίον Σας. Περί τούτου, Εντιμότατε, Σας λέγω ότι εγώ ευθύνομαι για όσα προσωπικώς λέγω ή γράφω και δεν έχω την ευθύνη για τους λόγους των άλλων. Στο κήρυγμά μου και στις κατ᾽ ιδίαν συμβουλές λέγω ότι πρέπει να είμαστε ευπρεπείς στους λόγους μας και να αντιμετωπίζουμε με υπομονή και με ευγένεια την διαφωνία, ακόμη δε και την πολεμική του άλλου. Έτσι μας θέλει ο Ιησούς Χριστός, ο Θεός μας.
2. Αλλά έχω να Σας πω, Εντιμότατε, ότι γενικά ο ορθόδοξος Ελληνικός λαός έχει στην φλέβα του το ορμητικό και το μαχητικό. Μάλιστα δε σε θέματα που συνδέονται με την πίστη του δεν βάζει φραγμό μήτε στους λόγους του μήτε στις πράξεις του. Αν διαβάσουμε την Εκκλησιαστική Ιστορία θα χαρούμε, αλλά συγχρόνως και θα τρομάξουμε από πολλά τοιαύτα φαινόμενα. Γιά το θέμα αυτό έχει να μας πεί πολλά μία παλαιά σχετική μελέτη του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου Α´, η οποία παρουσιάζει ερευνητικά το ενθουσιαστικό στοιχείο των πρώτων χριστιανών. Αλλά και σ᾽αυτήν την Αγία Γραφή θα βρούμε τοιαύτα φαινόμενα. Γιά παράδειγμα: Όλοι εσείς οι Παπικοί τιμάτε ιδιαίτερα τον απόστολο Πέτρο. Τι σας λέγει η ορμητική του ενέργεια να σύρει την μάχαιρά του και να κόψει το αυτί του Μάλχου (Ματθ. 26,51); Δεν έπρεπε βεβαίως να ενεργήσει έτσι ο ζηλωτής μαθητής, αλλά Σας ερωτώ: Από την τολμηρή αυτή ενέργεια του Πέτρου να κόψει το αυτί ενός εκ των υπηρετών του αρχιερέως, θα έπρεπε ο αρχιερεύς να στραφεί περιφρονητικώς στον Ιησού Χριστού και να του πεί να «χαίρεται τους μαθητές Του», όπως εκάματε Σείς εις εμέ;
2. Θα παρακαλούσα όμως, Κύριε Νικόλαε, να εμβαθύνετε στο βάθος των εναντίον Σας αντιδράσεων εκ μέρους των αναγνωστών μας. Καί το βάθος και η αιτία είναι – όπως καθαρά Σας το γράφουν – ότι δεν είδαν εκ μέρους Σας ισχυρά επιχειρήματα στον μεταξύ μας θεολογικό διάλογο. Εσείς τι νομίζετε,Εντιμότατε; Εάν μου εγράφατε μία επιστολή με θεολογικές βάσεις, με βιβλικές και πατερικές μαρτυρίες, θα εκφράζονταν οι αναγνώστες μας όπως εκφράστηκαν εναντίον Σας; Εγώ νομίζω όχι! Γιατί λοιπόν δεν βλέπετε με ταπείνωση αυτό που καθαρά Σας γράφουν οι αναγνώστες μας, ότι δηλαδή ο λόγος Σας ήταν πτωχός θεολογικά και έλεγε μόνο για «αγαπητισμούς», αλλά τους διαγράψατε περιφρονητικά με τον προς εμέ λόγο σας, «να τους χαίρεσθε»;
Ναί, Εντιμότατε! Στα δικά μου επιχειρήματα, που Σας έγραφα με θεολογική βάση περί του «αδελφός», περί του «Καθολικός» και περί του όρου «Εκκλησία» ή και περί του Filioque, δεν ήταν σοβαρή απάντηση εκ μέρους Σας το πτωχό επιχείρημα, το πως Σας προσφωνούν άλλοι Αρχιερείς. Τω όντι, πολύ πτωχό και πολύ αδύναμο το επιχείρημά Σας! Καί οι αναγνώστες μας και εγώ περιμέναμε από Σας τον «Αρχιεπίσκοπο» μια δυναμική απάντηση, που να «σπάει κόκκαλα», που λέμε, με το δυνατό σφυρί της θεολογίας. Σείς, λοιπόν, με τις πτωχές θεολογικά επιστολές Σας προς εμέ εκάματε τους αναγνώστες μας να εκφραστούν, όπως εκφράστηκαν. Εάν τα κείμενά Σας ήταν ισχυρά στην θεολογία, θα εθαύμαζαν όλοι τον συγγραφέα τους για την δύναμη του λόγου του και την σιδηρά λογική του, έστω και αν αυτός δεν ήταν ομοφρονών προς αυτούς.
3. Επειδή όμως, Εντιμότατε Κύριε Νικόλαε, μου γράφετε γι᾽ αυτούς που Σας εκφράστηκαν υποτιμητικά και τους κακοχαρακτηρίσατε γι᾽ αυτό, Σας παραθέτω και εγώ ένα παλαιότερο «ευπρεπές» (!…) κείμενο κάποιου ιδικού Σας, του Ιησουίτη Δυφούρ, πεφιλημένου τότε προσώπου του Βατικανού. Το κείμενο αυτό, το οποίο αποτελεί μνημείο αναιδείας και θρασύτητος, υβρίζει με πολλή ιταμότητα την πίστη των Ορθοδόξων, παριστώντας την μουσουλμανική θρησκεία κατά πολύ ανώτερη από αυτήν. Ακόμη δε υβρίζει ημάς τους Έλληνες και μας αποκαλεί «αισχρούς ληστάς» και «σαρκοβόρα» και «αηδείς σκώληκες», την δε φιλοσοφία των αρχαίων Ελλήνων αποκαλεί «καταγώγιον αισχροτήτων» και αυτόν τον μέγα Αριστοτέλη τον χαρακτηρίζει ως μικρόν, ως ειπόντα μόνον «μίαν ορθήν γνώμην», αλλά περιφρονημένον τώρα στην Ευρώπη.
Καί τέλος λέγει ότι στους Τούρκους αρμόζει «το σύμβολον της υπεροχής», γιατί ο Οθωμανός είναι «υπερήφανος και ευγενής», ενώ σε μας τους Έλληνες αρμόζει «το στίγμα της αιωνίας δουλείας». Το κείμενο αυτό, το οποίο, ως λέγει ο Επίσκοπος Ροδοστόλου Χρυσόστομος (βλ. βιβλίον του Ιδού ο Παπισμός, σελ. 22.23), είναι «άκρως αποκαλυπτικόν των έναντι της Ορθοδοξίας και των Ελληνορθοδόξων αισθημάτων των Ρωμαιοκαθολικών», δύνασθε να το εύρητε εις το έργον του ιστορικού Π. Κορολίδου, Σύγχρονος Ιστορία των Ελλήνων και των λοιπών λαών της Ανατολής από του 1821 μέχρι του 1921, Αθήναι 1922-1929, τόμος 4ος, σελ. 473.
Σας το παραθέτω, Εντιμότατε, το κείμενο και απολαύστε το! Είναι γραμμένο από παπικόν. Απολαύστε το για την «ευγένεια» και την «ευπρέπεια» των εκφράσεών του, όπως Σείς ζητάτε να Σας εκφράζονται οι αναγνώστες μας. Ας σημειωθεί δε ότι το κείμενο κυκλοφόρησε ευρέως στην Ευρώπη και στην Τουρκία, τότε που εμείς ήμασταν ακόμη ταλαιπωρημένοι από την ταλαιπωρία της δουλείας και των αγώνων μας. Λέγει λοιπόν το φυλλάδιο:
«Η μουσουλμανική θρησκεία είναι πολλώ ανωτέρα της θρησκείας των ορθοδόξων, καθ᾽ όσον, η των μουσουλμάνων θρησκεία πλησιάζει πολλώ περισσότερον προς την αληθή θρησκείαν, την καθολικήν, παρά η ασεβής Ορθοδοξία, το σύμβολον τούτο του δεσποτισμού. Μετ᾽ ου πολύ ο βάρβαρος Κοζάκος θέλει αποκρουσθή διά παντός εις τους πάγους αυτού, τότε δε θα στρέψωμεν εναντίον των αυθαδών Ελλήνων ουχί πλέον τα όπλα, αλλά την μάστιγα ημών. Εδιδάχθημεν αρκούντως πόσον η ελευθέρωσις των αισχρών τούτων ληστών ην έργον ασύμφορον. Ω, εάν οι Τούρκοι μη είχον την φιλάνθρωπον μεν, αλλά πολιτικώς πλημμελή αρχήν της ανεξιθρησκείας! Σήμερον ήθελε υπάρχει ομογένεια μείζων εν τω Οθωμανικώ κράτει, και ήθελεν εκλείψει η ενοχλητική αύτη φυλή των Ελλήνων, ων η ύπαρξις είναι ομοία προς την των σαρκοβόρων και αηδών σκωλήκων. Τι σημαίνει Ελλάς; Οι μωρολογιώτατοι μόνον θαμβούνται εις το όνομα τούτο. Τι ήσαν οι Έλληνες το πάλαι; Λησταί. Τι είναι η ασεβής φιλολογία των αρχαίων Ελλήνων; Καταγώγιον αισχροτήτων. Αφώμεν πλέον τας ανάνδρους συμπαθείας και εμβλέψωμεν εις τα αληθή συμφέροντα του πολιτισμού. Ο ευρωπαικός πολιτισμός οφείλει την αναγέννησιν των γραμμάτων εις τους Άραβας, κλάδον ένδοξον του αθανάτου γένους των Οσμανλί. Μίαν ορθήν γνώμην απεφήνατο ο Αριστοτέλης, ούτινος τα βιβλία δεν αναγινώσκονται πλέον εν Ευρώπη· την περί φύσει ελευθέρων και δούλων. Καί η γνώμη αύτη είναι ορθή ουχί μεν απολύτως, αλλά πάντως εν τη Ανατολή. Τις αμφιβάλλει ότι ο υπερήφανος και ευγενής Οθωμανός φέρει επί του προσώπου αυτού εγκεχαραγμένον το σύμβολον της υπεροχής, ο δε Έλλην ραγιάς το στίγμα της αιωνίας δουλείας;».
4. «Αίσχος», λέγουμε εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες για τον παπικό συγγραφέα του κειμένου αυτού και καταπτύομε το γραπτό του!…
Αυτά και τα τοιαύτα, Κύριε Νικόλαε, Αρχιεπίσκοπε των Καθολικών, Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου. Αφού πιστεύετε την αλήθεια των δογμάτων Σας, Σας παρακαλώ δεχθείτε να συνεχίσετε τον διάλογο μαζί μου στις μεταξύ μας δογματικές διαφορές και μη τον εγκαταλίπετε. Έχουμε πολλά να πούμε. Αν αρνείστε τον διάλογο και τον διακόπτετε, υποθέτω ότι θα κατηγορηθείτε ακόμη και από τους ιδικούς Σας ως αδύναμος στην υπεράσπιση των δογμάτων Σας. Εάν πιστεύετε ως σωστά τα δόγματα του Παπισμού και λανθασμένα τα ιδικά μας, των Ορθοδόξων, ελάτε επί τέλους να μας το αποδείξετε στον μεταξύ μας διάλογο. Σας υπενθυμίζω και το ελληνικό λόγιο που λέγει, «Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα»!
Καλά Χριστούγεννα και Ευλογημένον
από τον Θεόν το νέον έτος 2014!
Με τιμή και αγάπη Χριστού
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως