1. Η σημερινή μας ευαγγελική περικοπή, αδελφοί χριστιανοί, είναι μία παραβολή που είπε ο Ιησούς Χριστός στους Ιουδαίους, για να τους δείξει ότι αν και αξιώθηκαν μύριες φροντίδες από τον Θεό, όμως δεν βελτιώθηκαν. Η παραβολή ομιλεί για κάποιον οικοδεσπότη που φύτευσε αμπελώνα.
Αυτός είναι ο Θεός, που φύτευσε τον Ιουδαικό λαό στην γη της επαγγελίας, «επ᾽ όρος υψηλόν» και «εν όρει μετεώρω» (Ιεζ. 17,23). Για την περιφρούρηση του αμπελώνα του ο οικοδεσπότης έβαλε «φραγμόν». Είναι ο Νόμος Του, που δεν άφηνε τον Ισραήλ να μιχθεί με τα άλλα έθνη. Στον αμπελώνα ο οικοδεσπότης έσκαψε «ληνό», πατητήρι. Είναι το άγιο θυσιαστήριο, όπως και ο «πύργος», που έκανε, είναι ο Ναός. Τέλος ο οικοδεσπότης εμπιστεύθηκε τον αμπελώνα Του σε «γεωργούς», στους διδασκάλους, δηλαδή, του λαού, τους Φαρισαίους και τους Γραμματείς και αυτός «απεδήμησεν», ανεχώρησε, σε άλλη χώρα. Αυτό το «απεδήμησε», για τον Θεό εδώ στην παραβολή μας, ερμηνεύεται ότι δεν μιλούσε πιά στον λαό εν στύλω νεφέλης, όπως παλαιά. Ή, «αποδημία» του Θεού είναι και η μακροθυμία Του, το ότι δεν απαιτεί κατ᾽ ευθείαν ευθύνες για τα αμαρτήματά μας.
2. Αργότερα, όταν ήλθε ο καιρός της σοδειάς, δηλαδή στα χρόνια των προφητών, ο οικοδεσπότης έστειλε τους δούλους του, δηλαδή τους προφήτες, για να παραλάβουν τους καρπούς. Αλλά οι κακοί γεωργοί, οι ψευδοπροφήτες και ψευδοδιδάσκαλοι, ένα προφήτη, όπως τον προφήτη Μιχαία, τον έδειραν· τον άλλο, όπως τον Ζαχαρία, τον φόνευσαν, μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου· τον άλλο, όπως τον Ζαχαρία, τον υιό του Ιωδαέ, τον αρχιερέα, τον λιθοβόλησαν. Τελευταία στάλθηκε στους Ιουδαίους ο Υιός του Θεού, σαρκωθείς. Αν οι κακοί γεωργοί φόνευσαν τους δούλους, όμως έπρεπε να εντραπούν το αξίωμα του Υιού και να φερθούν σ᾽ Αυτόν με τιμή. Και όμως φέρθηκαν με περισσότερη οργή. «Δεύτε αποκτείνωμεν αυτόν», είπαν, γιατί «ούτός εστιν ο κληρονόμος»! Και όρμησαν εναντίον του και τον έβγαλαν «έξω του αμπελώνος», λέει η παραβολή, και τον φόνευσαν. Πραγματικά, έξω της πύλης των Ιεροσολύμων σταυρώθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός.
3. Τέλος, ο Χριστός έκανε ένα ερώτημα στους Ιουδαίους: Όταν έρθει ο Κύριος του αμπελώνος – τους είπε – τι πρέπει να κάνει στους κακούς αυτούς εργάτες; Και αυτοί με την απάντησή τους καταδίκασαν τον εαυτό τους, γιατί είπαν: «Πρέπει να εξολοθρεύσει με τον χειρότερο θάνατο τους κακούς εργάτες. Και τον αμπελώνα να τον δώσει σε άλλους, σε καλούς γεωργούς, που θα δώσουν τους καρπούς στην κατάλληλη εποχή». Πότε θα έλθει ο Κύριος του αμπελώνα, για να τιμωρήσει τους κακούς γεωργούς, όπως λέει η παραβολή; Αν εφαρμόσουμε την παραβολή σε όλους μας γενικά, μπορούμε να πούμε ότι ο Κύριος θα έρθει με την δεύτερή Του Παρουσία, «κρίναι ζώντας και νεκρούς». Αλλά, εφαρμοζόμενη η παραβολή στους Ιουδαίους, για τους οποίους λέχθηκε, ως καιρό παρουσίας του Θεού θα νοήσουμε την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους. Τότε, «όταν έλθη ο Κύριος», όταν, δηλαδή ο Θεός επιβλέψει στην αμαρτία που διέπραξαν, με το να σταυρώσουν τον Μεσσία, τότε ο Θεός θα τους εξολοθρεύσει, πραγματικά, στέλνοντας σ᾽ αυτούς τα ρωμαικά στρατεύματα. Και τον αμπελώνα, δηλαδή τον λαό Του, θα δώσει σ᾽ άλλους γεωργούς, στους αποστόλους και σε ιερούς διδασκάλους.
4. Στην συνέχεια ο Χριστός είπε στους Ιουδαίους και ένα άλλο, πολύ σημαντικό λόγο, βγαλμένο από την Αγία Γραφή, λόγο ταιριαστό με τα προηγούμενα. Είπε: «Δεν διαβάσατε ποτέ στις Γραφές, ότι λίθο που απέρριψαν ως ακατάλληλο οι κτίστες, αυτός έγινε κεφαλή σε όλη την οικοδομή και λίθος ακρογωνιαίος; Εκείνος που θα πέσει εχθρικά στον λίθο αυτό τον ακρογωνιαίο, θα τον κομματιάσει ο λίθος και θα τον κάνει σκόνη»! «Λίθος», αγαπητοί μου, είναι ο Ιησούς Χριστός, όπως έτσι εικονίζεται σε πολλά χωρία της Παλαιάς Διαθήκης. «Οικοδόμοι» δε είναι οι διδάσκαλοι των Ιουδαίων, οι οποίοι απεδοκίμασαν ως αχρείον τον «Λίθο», τον Ιησού Χριστό, γιατί είπαν γι᾽ αυτόν: «Σαμαρείτης ει συ και δαιμόνιον έχεις». Με την ανάστασή Του όμως ο Χριστός τοποθετήθηκε στην κεφαλή της γωνίας, δηλαδή, έγινε κεφαλή της Εκκλησίας, συνάπτοντας τους Ιουδαίους και τους εθνικούς σε μία πίστη. Γιατί, όπως ο λίθος της γωνίας σε μία οικοδομή συνδέει τον απ᾽ εδώ και απ᾽ εκεί τοίχο, έτσι και ο Χριστός συνέδεσε όλους σε μία πίστη. Για την οικοδομή αυτή με τον ακρογωνιαίο λίθο, λέγει σήμερα η ευαγγελική περικοπή ότι «παρά Κυρίου εγένετο και έστι θαυμαστή εν οφθαλμοίς ημών»! Είναι η αγία του Χριστού Εκκλησία. Και είναι θαυμαστή η Εκκλησία, γιατί βεβαιώθηκε με θαύματα και κραταιώθηκε ο λόγος του Χριστού. Πάρθηκε, λοιπόν, η βασιλεία του Θεού από τους Ιουδαίους. Χάλασε, δηλαδή, η στενή σχέση τους με τον Θεό, πάρθηκε η οικειότητά τους και δόθηκε σ᾽ αυτούς που πίστευσαν τον Ιησού ως Χριστό, ως Μεσσία. Γιατί όποιοι προσκρούουν στον ακρογωνιαίο Λίθο, τον Χριστό, θα «συνθλαστούν», μας είπε σήμερα το Ευαγγέλιο. Θα γίνουν, δηλαδή, κομμάτια κατά την δεύτερη του Κυρίου παρουσία. Αλλά και από τώρα «λικμίζονται» αυτοί, δηλαδή διασκορπίζονται. Και αυτό το βλέπουμε με τους Ιουδαίους, οι οποίοι διεσπάρησαν σ᾽ όλη την γη.
5. Κατά πατερική ερμηνεία, αγαπητοί μου, μπορούμε να πούμε ότι «αμπελώνας» για τον οποίο μίλησε σήμερα ο Κύριος παραβολικώς είναι και οι άγιες Γραφές, η Παλαιά Διαθήκη εδώ. «Φραγμός», που έβαλε ο Θεός στον αμπελώνα είναι τα ιερά γράμματα, τα οποία δεν πρέπει να παραλλάσσονται με διάφορες ερμηνείες και πρόχειρες μεταφράσεις και να αλλοιώνεται έτσι η έννοια των Αγίων Γραφών. «Ληνός» που σκάφθηκε σ᾽ αυτόν τον αμπελώνα των Γραφών είναι το βάθος του πνεύματος, που κρύβεται σ᾽ αυτές και «πύργος» είναι η υψηλή θεολογία των Γραφών. Αυτές τις άγιες Γραφές, την Παλαιά Διαθήκη, είχαν προηγουμένως οι κακοί γεωργοί, οι Φαρισαίοι. Σ᾽ αυτούς έδωσε πρώτα ο Θεός τις Γραφές, αλλά αυτοί δεν τις γεώργησαν καλώς, τις παρερμήνευσαν, και κατέληξαν, με την κακή ερμηνεία των Γραφών, να φονεύσουν τον Ιησού Χριστό «έξω του αμπελώνος». Δηλαδή, έκαναν το έγκλημα αυτό έξω από το πνεύμα των αγίων Γραφών, του θείου αυτού αμπελώνα, κατά την παραπάνω πατερική ερμηνεία. Αλλά και η ψυχή μας είναι ιερός αμπελώνας. Ας γεωργούμε, λοιπόν, αδελφοί, καλώς τον αμπελώνα αυτόν, που ο Θεός έδωσε στον καθένα μας, για να αποδώσουμε καλούς καρπούς στον δίκαιο Κριτή μας την ημέρα της κρίσεως, ΑΜΗΝ.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας