ΑΓΙΟΣ ΒΛΑΣΙΟΣ: Ο κ. Αντώνιος Μάρκου, ανιψιός της πρώτης ηγουμένης στο Μοναστήρι του Αγ. Βλασίου στα Τρίκαλα Κορινθίας, της μοναχής Βλασίας, μας μιλά για την ιστορική μονή και τα πολλά θαυμαστά γεγονότα που την έχουν σημαδέψει
Ο τόπος ονειρεμένος. Οι μνήμες του συγκλονιστικές. Η παρουσία του στην ιστορία συνεχής, 2.500 χρόνια τώρα. Πρόκειται για τα Τρίκαλα της Κορινθίας. Κάποτε κεφαλοχώρι, στις πλαγιές της Ζήριας, σήμερα γνωστός τουριστικός προορισμός.
Ο τουρισμός αναπτύχθηκε στα Τρίκαλα στη δεκαετία του 1920, όταν άρχισαν να έρχονται τουρίστες για την μοναδικότητα του φυσικού τοπίου, αλλά και διότι η φυματίωση ταλαιπωρούσε τους κατοίκους των πόλεων. Ωστόσο, το κομβικό σημείο αναφοράς για τους ανθρώπους που αναζητούν προσκύνημα σε κάθε τόπο που επισκέπτονται, είναι το μοναστήρι του Αγίου Βλασίου.
Εκεί φυλάσσεται μέρος του λειψάνου του Αγίου, ο οποίος, μόνο μετά θάνατον επισκέφτηκε τα Τρίκαλα, ερχόμενος από μακρινό τόπο και αιώνες μετά την ζωή του στη γη, με τον τρόπο που παραχωρεί η Αγάπη του Θεού, να γίνονται τα παράδοξα. Συναντήσαμε τον Τρικαλίτη κ. Αντώνιο Μάρκου, ανηψιό της ηγουμένης Βλασίας, πρώτης ηγουμένης της Μονής.
Ο ξεναγός μας, κ. Μάρκου, είναι θεολόγος, φιλόλογος, ομότιμος καθηγητής θεολογικών σπουδών και με περισσή ευγένεια και πολλές γνώσεις, αλλά και κριτικό πνεύμα, μας ξενάγησε στην ιστορία της περιοχής: «Στη θέση της σημερινής Μεσαίας Συνοικίας, υπήρχε στην αρχαιότητα η πόλη Μύσαιον. Ο περιηγητής Παυσανίας που επισκέφθηκε την περιοχή τον 2ο μ. Χ. αιώνα, μας την περιγράφει στα Αρκαδικά του. Ο Παυσανίας ακόμη περιγράφει και το Ασκληπιείο του Κύρου, ένα από τα 120 γνωστά του Ελληνορωμαϊκού κόσμου, που βρισκόταν στη θέση της σημερινής Μονής του Αγίου Βλασίου. Ανέβαιναν οι λατρευτές του Ασκληπιού, έφερναν ένα ζώο για θυσία, πλένονταν στην ιερή πηγή και μετά κοιμόνταν (εγκοίμησις) μέσα στο ναό, πάνω στην προβιά του θυσιασμένου ζώου, περιμένοντας να εμφανιστεί στον ύπνο τους ο θεός να τους θεραπεύσει. Αυτά κατά τους αρχαίους. Μετά ήρθε η νέα θρησκεία, ο Χριστιανισμός και τον 5ο αιώνα συνέβη στον τόπο η αλλαγή. Τον μυθικό θεραπευτή Ασκληπιό αντικατέστησε στη συνείδηση των ανθρώπων ο ιστορικός θεραπευτής Ιερομάρτυρας Βλάσιος, Γιατρός και Επίσκοπος στην Σεβάστεια της Αρμενίας, που σημαδεύει από τότε με την παρουσία και τα θαύματά του τον τόπο. Η πρακτική της εγκοιμήσεως συνεχίσθηκε και στα χριστιανικά χρόνια, μέχρι και στις μέρες μας! Οι ασθενείς κοιμόνταν μέσα στον Ναό και ο Αγιος τους θεράπευε!».
Ο κ. Μάρκου αναφέρει ότι από τον 5ο αιώνα μέχρι και σήμερα, το μοναστήρι έχει συνεχή ιστορική παρουσία, σαν ασκητήριο αρχικά και οργανωμένη μονή αργότερα και αναφέρεται στην πορεία των λειψάνων του αγίου. Η Ιστορία βρίθει από ληστείες πολύτιμων θησαυρών μας, που, με ετσιθελισμό, οι δυτικοί αφαίρεσαν και οι απόγονοί τους απολαμβάνουν και επιδεικνύουν μέχρι σήμερα ως δικά τους.
ΤΑ ΙΕΡΑ ΛΕΙΨΑΝΑ
Παρόμοια μοίρα είχε και το λείψανο του Αγίου Βλασίου. Ο κ. Μάρκου θα προχωρήσει στην αφήγηση: «Το 1204 είναι έτος σημαντικό. Με την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Φράγκους, τα λείψανα του Αγίου Βλασίου που φυλάσσονταν στην Πόλη, κλάπηκαν από Γερμανό «ευγενή», ο οποίος περνώντας από την Κόρινθο, πούλησε στον τότε Μητροπολίτη ένα μικρό, ελάχιστο, μέρος τους. (Τι ιστορική ειρωνεία, να αγοράζεις αυτά που σου έκλεψαν!). Αυτά τα λίγα Λείψανα τα έφερε ο Δεσπότης στα Τρίκαλα και τα ασφάλισε στο μοναστήρι του Αγίου Βλασίου. Και έτσι σώθηκαν και υπάρχουν μέχρι σήμερα στο Κουτί του Αγίου, μια περίτεχνη αργυρή Λειψανοθήκη, μαζί με Λείψανα του Τιμίου Προδρόμου, της Αγίας Βαρβάρας και του Αγίου Χαραλάμπους. (Για την Ιστορία αναφέρουμε ότι τα υπόλοιπα Λείψανα του Αγίου μας βρίσκονται σήμερα σε Παπικό μοναστήρι των Βενεδικτίνων, στον Μέλανα Δρυμό της Βαυαρίας, ενώ η κάρα του φυλάσσεται στην Κωνσταμονίτου και η δεξιά του στην Μονή Διονυσίου Αγίου Ορους)».
Η ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΕ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΣΠΗΛΑΙΟ
Η παράδοση μας θέλει συχνά τους αγίους να κάνουν γνωστό το θέλημα του Θεού να κτιστεί κάπου μια μονή ή μια εκκλησιά με την αναπάντεχη παρουσία μιας εικόνας τους, σε σπηλιά ή σε έρημα μέρη. Στα Τρίκαλα έχουμε δυο γεγονότα καθοριστικά για τη συνέχεια της Μονής. Ο κ. Μάρκου τα αναφέρει: «O 13oς αιώνας ήταν σημαντικός για τη Μονή, όχι μόνον επειδή τότε αποθησαυρίστηκαν εδώ Λείψανα του Αγίου, αλλά και διότι τότε βρέθηκε σε μικρό σπήλαιο στον απέναντι βράχο, η εφέστια εικόνα του Αγίου Βλασίου. Πρόκειται για αριστούργημα της περιόδου προ της Εικονομαχίας. Ο Ναός, μονόκλιτη βασιλική, κτίσθηκε τον 17ο αιώνα.
Περικοσμείται από εξαιρετικής τέχνης ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο, με εικόνες της Κρητικής Σχολής, έργα του εγκατεστημένου στο Αίγιο Κρητικού Αγιογράφου Σκορδίλη. Στον Ναό υπάρχει ακόμη και η δεύτερη εφέστια εικόνα του Αγίου Βλασίου, έργο του 18ου αιώνα, με περίτεχνο ασημένιο «πουκάμισο», την οποία περικοσμεί εγκόλπιο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Αντιβασιλέως Δαμασκηνού Παπανδρέου, του από Κορίνθου».
«Εδώ μυήθηκαν το 1818 οι προύχοντες του τόπου στη Φιλική Εταιρεία και κάτω από τον ιστορικό της πλάτανο μίλησε στους Αρχοντες ο Παπαφλέσσας για την Επανάσταση που ξεκινούσε»
Τα χρόνια κυλούν και φτάνουμε στην Τουρκοκρατία, όταν η Μονή άντεξε σθεναρά για να παρακμάσει την εποχή του Οθωνα, επιβεβαιώνοντας έτσι όσα κατά καιρούς διαβάζουμε για το ποιος έχει κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά, οι Τούρκοι ή μάλλον οι δυτικοί στη χώρα.
Ο ξεναγός μας παραθέτει τα γεγονότα: «Κατά την Τουρκοκρατία η Μονή σημείωσε ακμή και παρουσίασε σημαντική εθνική δράση. Εδώ μυήθηκαν οι προύχοντες του τόπου στη Φιλική Εταιρεία το 1818 και κάτω από τον ιστορικό της πλάτανο μίλησε στους Άρχοντες ο Παπαφλέσσας για την Επανάσταση που ξεκινούσε. Στην εποχή του Όθωνα, το μοναστήρι ακολούθησε την μοίρα των 254 μοναστηριών της Ελλάδος που διαλύθηκαν. Το 1898 υπήρχε μόνον ένας μοναχός, ο Νικόδημος, ο οποίος προσπαθούσε να το κρατήσει ανοιχτό. Το 1918 εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι ο Τρικαλίτης Δομέτιος Κασσόρης, στον οποίο οφείλεται η διάσωση και η σημερινή του μορφή. Το 1924, η Μοναχή Θέκλα Σταυροπούλου, διαδέχθηκε στο μοναστήρι τον θείο της Δομέτιο. Με την φροντίδα της το μοναστήρι αναγνωρίστηκε από την Πολιτεία ως γυναικείο το 1928. Επόμενη Ηγουμένη ήταν η Γερόντισσα Βλασία Μάρκου, η οποία ηγουμένευσε μέχρι τον θάνατό της, στις αρχές της δεκαετίας του 1980».
Η ηγουμένη Βλασία ήταν θεία του συνομιλητή μας για την οποία εκφράζει θαυμασμό με κρυμμένη συγκίνηση και μιλά για τις διαδοχές των μοναζουσών που ακολούθησαν στο χρόνο, αλλά και την σημερινή μορφή της Μονής: «Με τον θάνατο της γερόντισσας Βλασίας έκλεισε η πορεία της παλαιάς αδελφότητας και το 1986 εγκαταστάθηκε νέα υπό την Γερόντισσα Ευφροσύνη, η οποία συνεχίζει την πορεία της Μονής, μετά τον θάνατό της, υπό την Γερόντισσα Φιλοθέη. Σήμερα το μοναστήρι είναι ανακαινισμένο, με νέες, ευπρόσωπες κτιριακές εγκαταστάσεις. Ενας απέραντος κήπος περιβάλλει τα Παρεκκλήσια της Παναγίας και των Αγίων Δέκα Μαρτύρων Κρήτης, την εσωτερική και εξωτερική τράπεζα του ξενώνα, τα κωδωνοστάσια και την μνημειακή είσοδο. Οι αδελφές είναι, φιλόξενες, υποδέχονται τους προσκυνητές, μιλούν για τον Αγιο, βγάζουν τα Λείψανα σε προσκύνηση».
ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΣΕ ΤΥΦΛΗ ΜΟΝΑΧΗ ΚΑΙ ΕΣΩΣΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ
Ο επίλογος της συζήτησης δόθηκε με την αφήγηση του θαύματος που, από την κατοχή των Γερμανών μέχρι σήμερα, αφηγούνται οι ντόπιοι, ενδεικτικό της παρουσίας του Αγίου στο ιστορικό γίγνεσθαι. Ο κ. Μάρκος Αντωνίου μας διηγείται: «Στις 9 Δεκεμβρίου 1943, οι Ναζί έκαψαν τα Καλάβρυτα και σκότωσαν 667 άνδρες κατοίκους. Στη συνέχεια κατευθύνθηκαν ανατολικά, διενεργώντας εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών στη βόρεια Πελοπόννησο. Περί τα μέσα Δεκεμβρίου έφτασαν στα Τρίκαλα. Οι κάτοικοι πανικόβλητοι είχαν εγκαταλείψει και τα τρία χωριά και είχαν καταφύγει στο μοναστήρι του Αγίου Βλασίου. Η τότε Ηγουμένη Γερόντισσα Θέκλα και οι αδελφές βρέθηκαν σε δεινή θέση. Πού να στεγάσουν και πως να θρέψουν τόσες δεκάδες ανθρώπους; Ευτυχώς τη χρονιά εκείνη το μοναστήρι είχε μεγάλη παραγωγή κρεμμυδιών. Εδωσαν λοιπόν στους ανθρώπους… ξερά κρεμμύδια! Παράξενο αυτό και αδιανόητο για τον άνθρωπο της ευμάρειας και του καταναλωτισμού του 21ου αιώνα, αλλά τα κρεμμύδια, ισχυρά θερμιδογόνα, έσωσαν την ζωή των φυγάδων. Τότε στο μοναστήρι ζούσε μια αγία ψυχή, η τυφλή Μοναχή Μαγδαληνή, η οποία ήταν εξοικειωμένη με τον χώρο και μπορούσε να κινείται άνετα. Οδηγημένη από εσωτερική πληροφορία, βγήκε από το μοναστήρι και πήγε σε σημείο απ΄ όπου φαίνονταν το χωριό. Επειτα γύρισε χαμογελαστή πίσω και είπε στην Γερόντισσά της: «Μητερούλα μου, μη φοβάστε, οι Γερμανοί δεν θα έρθουν». «Πώς το ξέρεις αυτό Μαγδαλάκι μου», τη ρώτησε με απορία η Ηγουμένη. «Να, εκεί στο γεφυράκι -απάντησε η τυφλή- είναι ένας γέροντας και χτίζει μία μάντρα»! Κατάλαβε η Γερόντισσα και της είπε: «Πήγαινε, παιδί μου, και ρώτησέ τον, ποιος είναι και τι κάνει». Πήγε πάλι η τυφλή μοναχή και με τα φωτεινά μάτια της ψυχής της, είδε εν Αγίω Πνεύματι το θαύμα του Αγίου. Οταν επέστρεψε είπε στη Γερόντισσα: «Μου είπε, ότι είναι ο Άγιος Βλάσιος και κτίζει μία μάντρα, για να μην μπει το ξένο ποίμνιο στο δικό του»! Οι Γερμανοί έφτασαν μέχρι το γεφυράκι, σταμάτησε η φάλαγγα, συμβουλεύτηκαν κάποιους χάρτες, γύρισαν και έφυγαν! Και στα Τρίκαλα «δεν έσπασε ούτε κεραμίδι»!
Ο ΜΠΟΝΑΤΣΟΣ
Ο ίδιος συνεχίζει: «Οταν πολύ αργότερα πληροφορήθηκε αυτή την ιστορία ο Τρικαλίτης ηθοποιός Βλάσης Μπονάτσος, θέλησε να υψώσει ένα προσκυνητάρι στο σημείο που σταμάτησε ο Άγιος τους Γερμανούς, αλλά τον πρόλαβε η ασθένεια και ο θάνατος. Κατά τη δεκαετία του ΄90 χρειάστηκε να μεταφερθεί το κοιμητήριο της Μονής σε άλλη θέση. Τότε βρέθηκε ένας τάφος με τα ευωδιαστά Λείψανα μιας μοναχής! Μαγδαληνής της Αομμάτου; Κύριος οίδεν. Ας προσευχηθούμε, ο Άγιος να προστατεύει το ποίμνιό του και αυτό να αναγνωρίζει τον Ποιμένα του, που βρίσκεται εδώ 15 αιώνες, φυλάγοντας τον τόπο, ευεργετώντας και θαυματουργώντας, ως Γιατρός εν ζωή στην Αρμενία και Ιαματικός μετά θάνατον στην Κορινθία».
***
Ευχαριστούμε τον κ. Αντώνιο Μάρκου για την ξενάγηση στην τοπική ιστορία, την εκτενή αναφορά του στη Μονή του Αγίου Βλασίου, αλλά και στα πολλαπλά θαυμαστά γεγονότα. Ο τρόπος που στεκόμαστε μπροστά στο αληθινό θαύμα, είναι θέμα πνευματικό. Τα θαύματα έχουν ένα κοινό σημείο: Την Αγάπη του Θεού σ’ εμάς. Μόνο έτσι διατηρούνται στη μνήμη του Ορθόδοξου γένους μας και τότε έχουμε την ευκαιρία ν’ αντιληφθούμε με βεβαιότητα τι συνέβη και για ποιον λόγο.
Σοφία Χατζή
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”
