Η Μέλλουσα Πανορθόδοξος Σύνοδος

Του πρωτ. Γεωργίου Μεταλληνού Ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής Αθηνών

Οι Σύνοδοι του 14ου αιώνος διατυπώ­νουν την θεολογία περί της Θείας Χά­ριτος. Η Ορθόδοξη Παράδοση δέχεται αυ­τές τις Συνόδους ως 9η Οικουμενική και πανορθόδοξα γίνεται αυτό αποδεκτό από γνω­στούς Θεολόγους. Διότι και η Σύνοδος αυτή, όπως και η 8η το 879, διαφοροποιούν ριζικά την ορθόδοξη Εκκλησία, στην πατερική συνέχειά της, από τον χριστιανισμό της Δύσεως. Ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, λοι­πόν, με την θεολογία του, καρπό της πα­ρουσίας του Αγίου Πνεύματος μέσα στην φωτισμένη από το Άγιο Πνεύμα καρδιά του, είναι ο Πατέρας της 9ης Οι­κουμενικής Συνόδου.

Ένα επίκαιρο ερώτημα είναι: Η μέλλουσα να συνέλθει πανορθόδοξος Σύνοδος τι θα κάνει; Ετοι­μάζεται αυτή η Σύνοδος, για να μας οδηγήσει, όπως διαβάζουμε και όπως βλέπουμε, στην απο­δοχή του παπισμού και του Προ­τεσταντισμού ως αυθεντικών χριστιανισμών. Αυτό είναι το τραγι­κό. Εύχομαι να μη γίνει ποτέ. Αλ­λά εκεί οδηγούνται τα πράγματα. Εάν, λοιπόν, συνέλθει η Πανορθόδοξος Σύνοδος, που θα έχει τον χαρακτήρα για μας Οικουμενικής Συνόδου, εάν συνέλθει και δεν δε­χθεί μεταξύ των Οικουμενικών Συ­νόδων την 8η και την 9η, θα είναι ψευδοσύνοδος.
Όπως η Σύνοδος Φεράρας – Φλωρεντίας. Και τότε επεβλήθη από κάποιους δεσποτά­δες Ανατολικούς και Δυτικούς, επεβλήθη η Σύνοδος Φεράρας – Φλωρεντίας, αλλά ήταν αρκετή η αντίσταση εν Αγίω Πνεύματι κάποιων κορυφών της παραδόσεώς μας, όπως Ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ώστε τελικά να χαρακτηριστεί ψευδοσύνοδος, αιρετική Σύνοδος, αποτυχημένη Σύνοδος, η Σύνοδος Φεράρας – Φλω­ρεντίας.

Η μέλλουσα να συνέλθει, λοιπόν, Πανορθόδοξος Σύνοδος θα κριθεί σ αυτό το ση­μείο. Εάν παρακάμψει αυτές τις δύο Συνό­δους που τοποθετούν την ορθοδοξία απέ­ναντι στον Δυτικό χριστιανισμό. Εκεί είναι το κρίσιμο ερώτημα. Αυτοί θέλουν να πα­ρουσιάσουν την ενότητα, ότι ο Δυτικός Χρι­στιανισμός είναι παράλληλη μορφή της Ορθοδοξίας των Αγίων Πατέρων. Εκεί κά­ποιοι εργάζονται, προς τα εκεί κάποιοι θέ­λουν να οδηγήσουν. Ο Θεός όμως είναι πά­νω από όλους μας.

Ένα ψευδοεπιχείρημα, λοιπόν, που κυ­κλοφορείται στο χώρο της δικής μας Θεολο­γίας, της Ακαδημαϊκής Θεολογίας, είναι ότι ουδεμία Οικουμενική Σύνοδος κατεδίκασε τον Δυτικό Χριστιανισμό. Και όμως έχουμε δύο Οικουμενικές Συνόδους, του 879 και εκείνης του 14ου αιώνος, που διαφοροποι­ούν την Ορθοδοξία από τον Δυτικό Χρι­στιανισμό.

Είναι τραγικό! Δεν επιχαίρω, ούτε θριαμ­βολογώ. Η επιθυμία όλων μας πρέπει να είναι να συναντηθούμε στην ενότητα των Προφητών, των Αποστόλων και των Πατέ­ρων όλων των αιώνων. Διαφορετικά, κάθε ένωση θα είναι ψευδένωσις· και όχι μόνον αυτό, αλλά θα καταστρέφει και θα διαστρέ­φει κάθε προσπάθεια, ειλικρινή προσπά­θεια, που θέλει να οδηγηθεί στο θέμα της σωτηρίας. Ο Άγιος Γρηγόριος Ο Παλαμάς ελέγχει την σημερινή κατάσταση της Ορθο­δοξίας. Υπάρχει σύγχυση, σχετικοποίηση της πίστεως, πολιτικοί συμβιβασμοί. Οι δι­άλογοι οι εκκλησιαστικοί είναι απομίμηση των πολιτικών συζητήσεων. Έτσι, Ο Άγιος  Γρηγόριος Ο Παλαμάς -γι’ αυτό δεν γίνεται ευχάριστα δεκτός- εμπνέει διάθεση, ομολογίας και μαρτυρίου ακόμη, αν Ο Θεός το επιτρέψει, στην εποχή μας. Βοηθεί, επίσης, στη συνέχεια της Ορθοδοξίας, της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Η επανέκφραση της Πίστεως με τα μέσα κάθε εποχής δεν έχει τίποτε το κοινό με την αναζητούμενη από δικούς μας θεολόγους Οικουμενιστές «επανερμηνεία» της πίστεως. Δεν είναι θέμα επανερμηνείας, πως θα κατανοήσουμε λ.χ. το παπικό πρωτείο. Συγγνώμη για την φράση, και Ο σκύλος χορτάτος και η πίτα αφάγωτη! Μα είναι αυτά σοβαρά πράγματα, όταν παίζουμε «εν ου παικτοίς»; όταν παίζουμε με τη σωτηρία; όταν παίζουμε με την αιωνιότητα; Δια­γράφουμε όλους τους Αγίους εν ονόματι των Αγίων. Διότι το πνεύμα, το όποιον κυριαρχεί, εί­ναι να εκθειάζουμε τους Αγίους. Κι όπως, μακαρίτης τώρα, Αρχιε­πίσκοπος έλεγε: Δεχόμεθα τον Μάρκο τον Ευγενικό και τον τι­μάμε εκείνος έτσι έπρεπε να μιλήσει στην εποχή του, εμείς μι­λούμε με τον δικό μας τρόπο στην δική μας εποχή…. Κάτι πα­ρόμοιο ελέχθη. Ο Χριστός όμως είναι πάντα ο αυτός «παρατεινό­μενος εις τους αιώνας». Και η πί­στη που σώζει είναι μία συνταγή, ένα φάρμακο που δεν αλλοιώνεται, δεν δέχεται αλλαγές. Είναι μία και ενιαία η πίστις. Η αποδοχή του Λόγου του Θεού από την εμπειρία των Αγίων, για να γίνει και δική μας εμπειρία.Η κατανόηση, λοιπόν, των Αγίων, όπως Ο Άγιος Γρηγόριος Ο Παλαμάς, θέτει το πρόβλημα της αποδοχής της γλώσσας των Αγίων. Η γλώσσα των Αγίων είναι η έκφραση της Ορθοδόξου Παραδόσεως. Με αυτή τη σκέψη καταλήγω κι εύχομαι Ο Άγιος Γρηγόριος Ο Παλαμάς να συνοδεύει τη ξωή μας. Καλόν το υπόλοιπον Στάδιον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και Καλή Ανάσταση!

(απόσπασμα, από ομιλία στην Λάρισσα κατά την Β’ Κυριακή των Νηστειών 2009, που εξεδόθη με τον τίτλο Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑ­ΛΑΜΑΣ ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ Θ’ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ, έκδ. ί. μονής Μεγ. Μετεώρου, Αγ. Μετέωρα 2009, σσ. 28-31)