ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ: Οι Απόκριες και η Καθαρά Δευτέρα είναι δύο περίοδοι που προηγούνται της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, της πιο κατανυκτικής περιόδου του εκκλησιαστικού έτους.
Του Γιώργου Θεοχάρη – Μίνι αφιέρωμα από το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Η Ορθόδοξη Εκκλησία καλεί τους πιστούς να προετοιμαστούν πνευματικά, προσεγγίζοντας αυτές τις ημέρες με σεμνότητα και προσευχή. Τι λένε όμως οι Άγιοι Πατέρες, οι Γέροντες και η Αγία Παράδοση για τον τρόπο που πρέπει να εορτάζουμε αυτές τις ημέρες;
Η σημασία της περιόδου πριν τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Οι τρεις εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή είναι γνωστές ως Τριώδιο. Κατά την περίοδο αυτή, η Εκκλησία μας προετοιμάζει σταδιακά για την πνευματική άσκηση της Σαρακοστής. Οι Κυριακές της περιόδου (Τελώνου και Φαρισαίου, Ασώτου, Απόκρεω, Τυροφάγου) διδάσκουν την ταπείνωση, τη μετάνοια και την προετοιμασία για την κάθαρση της ψυχής.
Η τελευταία Κυριακή πριν τη Σαρακοστή είναι η Κυριακή της Τυροφάγου, γνωστή και ως Κυριακή της Συγχωρήσεως. Είναι η ημέρα κατά την οποία οι πιστοί καλούνται να συγχωρήσουν αλλήλους και να εισέλθουν στη νηστεία με καθαρή καρδιά.
Η στάση των Αγίων Πατέρων για τις Απόκριες
Η σύγχρονη εορταστική νοοτροπία των Αποκριών με μεταμφιέσεις, χορούς και κοσμικές διασκεδάσεις δεν συνάδει με το ορθόδοξο ήθος. Πολλοί Άγιοι και Γέροντες της Εκκλησίας μιλούν για την πνευματική ζημία που προκαλεί η συμμετοχή σε τέτοιες εκδηλώσεις.
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης ανέφερε:
«Οι Απόκριες είναι ένας κοσμικός τρόπος διασκέδασης που δεν ταιριάζει στον Ορθόδοξο Χριστιανό. Ο Χριστιανός πρέπει να χαίρεται με την πνευματική χαρά, όχι με τις μάσκες και τις μεταμφιέσεις».
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης τονίζει ότι η διασκέδαση των Αποκριών συχνά οδηγεί στην απώλεια της πνευματικής εγρήγορσης, ενώ ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος καταδίκαζε κάθε τι που αλλοιώνει το ορθόδοξο ήθος και οδηγεί τους πιστούς μακριά από τη μετάνοια.
Η Καθαρά Δευτέρα: Η αρχή της νηστείας και της μετάνοιας
Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη της Μεγάλης Σαρακοστής και είναι ημέρα πνευματικής και σωματικής κάθαρσης. Οι Άγιοι Πατέρες τονίζουν ότι η νηστεία δεν αφορά μόνο την αποχή από τροφές, αλλά κυρίως τη νηστεία των παθών.
Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος αναφέρει:
«Η αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο η αποχή από φαγητό, αλλά η αποχή από κάθε αμαρτία».
Την ημέρα αυτή, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί συνηθίζουν να τρώνε νηστίσιμα φαγητά, όπως λαγάνα, χαλβά, ελιές και όσπρια, σε ένα πνεύμα λιτότητας και εγκράτειας. Η Καθαρά Δευτέρα είναι επίσης ημέρα προσευχής και εσωτερικής περισυλλογής.
Πώς πρέπει να εορτάζουν οι Χριστιανοί αυτές τις ημέρες
1. Να αποφεύγουν τις κοσμικές εκδηλώσεις των Αποκριών
Οι μεταμφιέσεις, οι δυνατές μουσικές και τα γλέντια απομακρύνουν τον άνθρωπο από την πνευματική προετοιμασία που απαιτεί η περίοδος αυτή.
2. Να συμμετέχουν στις ιερές ακολουθίες
Οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί, η Θεία Λειτουργία και οι πρώτες ακολουθίες του Μεγάλου Κανόνα του Αγίου Ανδρέα Κρήτης είναι ο καλύτερος τρόπος να μπει κανείς στην περίοδο της Σαρακοστής.
3. Να ξεκινούν τη νηστεία με ταπείνωση
Η νηστεία πρέπει να γίνεται με ταπείνωση και όχι με επίδειξη, όπως μας δίδαξε ο Χριστός στο Ευαγγέλιο.
4. Να επιδιώκουν τη συγχώρηση και την πνευματική καθαρότητα
Η Καθαρά Δευτέρα είναι ημέρα συγχώρησης και επανασύνδεσης με τον Θεό και τους συνανθρώπους μας.
5. Να επιλέγουν έναν πιο πνευματικό τρόπο διασκέδασης
Αντί για κοσμικά γλέντια, οι Χριστιανοί μπορούν να περάσουν χρόνο με την οικογένειά τους, να μελετήσουν πνευματικά βιβλία ή να επισκεφθούν ένα μοναστήρι.
Συμπέρασμα
Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν ότι ο τρόπος που γιορτάζουμε τις Απόκριες και την Καθαρά Δευτέρα έχει σημασία για την πνευματική μας πορεία. Η Εκκλησία δεν καταδικάζει τη χαρά και την ψυχαγωγία, αλλά μας καλεί να ζούμε τις εορτές με τρόπο που οδηγεί στην πνευματική μας οικοδομή. Η καλύτερη προετοιμασία για τη Μεγάλη Σαρακοστή είναι η εγκράτεια, η προσευχή και η μετάνοια, ώστε να οδηγηθούμε με καθαρή καρδιά στη μεγάλη εορτή της Αναστάσεως.