Πρός το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ – Υπό του Γέροντος Μαξίμου Ιβηρίτου επί τη άρτι Αγιοκατατάξει του Οσίου Γερασίμου του Μικραγιαννανίτη
Ο Άθως σε υμνεί, Γεράσιμε Όσιε,
ον συ εξύμνησας κακείνος σε γεραίρει!
Μάξιμος Ιβήρων ασμασιν, ος Άθω ναίει.
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΙΒΗΡΙΤΗΣ: Ο Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Όσιος Γεράσιμος (†7 Δεκ. 1991), ο ασκηθείς εις την εν τω Άθω Λαυριωτικήν Σκήτην της Μικράς Αγίας Άννης, προβάλλεται σήμερον ως υπόδειγμα Μοναχού και γνησίου φίλου του Θεού, του θαυμαστού εν τοις Αγίοις Αυτού, εκατοντάδων των οποίων υμνολόγησε τα κατορθώματα· ήδη, εις τεσσαράκοντα χιλιάδας σελίδας ανέρχεται η ποσότης της υμνογραφικής του παραγωγής.
Πρόκειται δι’ εν σύγχρονον Αγιονικοδημικόν έργον, το οποίον καταστολίζει την επί γης στρατευομένην Εκκλησίαν του Χριστού και αντανακλά θεία χάριτι εις την ουράνιον θριαμβεύουσαν Εκκλησίαν, «όπου ήχος
καθαρός εορταζόντων και βοώντων απαύστως· Κύριε, δόξα σοι» (Ιδιόμελον Αίνων Μεγάλης Τρίτης).
Το παρά Θεού δοθέν σπάνιον χάρισμα εις τον Όσιον Γεράσιμον έχει σχολιασθή παρά πολλών εν Αγίω Όρει. Ο βιογραφήσας αυτόν αείμνηστος Θεόκλητος Διονυσιάτης, λέγει περί τούτου το εξής: «Φρονώ, ότι η εμφάνιση του Κυρίου Ιησού Χριστού, στον ερημίτην των 26 ετών, απετέλεσε καθοριστικόν παράγοντα της περαιτέρω ασκητικής και πνευματικής ζωής του, εξάπτοντας διαρκώς την ψυχήν του σε θείον έρωτα, φωτίζοντας τον νούν του σε απροσδόκητες αποκαλύψεις θεολογικών εννοιών, αυξάνοντας την πνευματικήν γνώση του και ενεργούσα ως ̔ ̔αφόρητον κέντρον ̓ ̓ στον εσωτερικόν συναισθηματικόν του κόσμον, ώστε να τον διεγείρη νυχθημερόν σε ευχαριστηριακές και δοξολογικές αναμνήσεις.
Και νομίζω ότι, μόνον υπό το πρίσμα της αρρήτου θείας εμφανείας του γλυκυτάτου Ιησού, θα έπρεπε να ερμηνευθή ο εβδομηκονταετής ασκητικός βίος του εν Μικρά Αγία Άννη ερημίτου Γερασίμου. Και μόνον, υπό την φλογίζουσαν αδιαλείπτως την καρδιά του και φωτίζουσαν τον νούν του θεανδρικήν και ̔ ̔υπέρ ήλιον ̓ ̓ ακτινοβολούσαν εικόνα του Κυρίου, θα μπορούσε να εξηγηθή η τόσον πυκνή και ακάματος ενεργητικότης του τρωθέντος ερωτικώς ησυχαστού, που απέδωσε πολλές χιλιάδες σελίδες υψηλών θεολογικών και δογματικών νοημάτων υπό μορφήν υμνογραφίας» (βλ. Θεοκλήτου Διονυσιάτου (Μοναχού), «Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας», εκδ. «Οργανισμός Πολιτιστιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», Θεσσαλονίκη 1997, σελ. 22-23).
Άλλοι επίσης Αγιορείται πατέρες, πρακτικώτεροι εις τα πνευματικά, αποδίδουν το δοθέν χάρισμα εις την επιδειχθείσαν άκραν υπομονήν και ταπείνωσιν του Υμνογράφου Γερασίμου, δεδομένου ότι ο Μικρασιάτης Γέρων αυτού Ιερομόναχος Μελέτιος, ασχολούμενος με τα ζηλωτικά της εποχής, τον εγκατέλειψε νέον εις ηλικίαν 24-25 ετών και απήλθεν εις τας Αθήνας. Εκείνος όμως παρέμεινε πολιστής της Αθωνικής Ερήμου, ενασκούμενος κατά Θεόν μόνος, μέχρις ότου απέκτησεν ιδίαν συνοδίαν αδελφών και μεγάλην πνευματικήν προκοπήν.
Παρέμεινεν εις την ερημικήν φωλεάν του ως υψιπέτης αετός, διά να στηρίζη με την παρουσίαν του και τας καλλικελάδους αηδόνας των δύο γειτονικών Αδελφοτήτων, Θωμάδων τε και Δανιηλαίων, οίτινες επί σειράν ετών ελάμπρυνον διά της καλλιφωνίας των και την καθ’ ημάς μεγάλην Ιβηριτικήν Πανήγυριν του Δεκαπενταυγούστου, επί τη Αγία Κοιμήσει και Μεταστάσει της Υπεραγίας Θεοτόκου, λαβόντες παρά της Παναγίας Πορταιτίσσης χάριν αέναον.
Αλλά και οι πλείστοι τούτων ανεχώρησαν διά τα ουράνια σκηνώματα, ένθα συναγάλλονται μετά πάντων των Αγιορειτών Οσίων, ων ταίς πρεσβείαις εκλιπαρούμεν προς Κύριον.
Η Εκκλησία και η Πολιτεία, αναγνωρίζουσα προ πολλού την αξίαν και την προσφοράν του χαρισματούχου Αγιορείτου Μοναχού Γερασίμου, τον ετίμησαν κατά καιρούς με σχετικάς διακρίσεις και μετάλλια, τα οποία ομολογουμένως ακουσίως εδέχθη, ένεκα της διακρινούσης αυτόν ταπεινότητος.
Την 10 Ιανουαρίου 2023 η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου απεφάσισε την Αγιοκατάταξιν του Γέροντος Γερασίμου της μνήμης αυτού εορταζομένης την 7 Δεκεμβρίου εκάστου έτους, γεγονός το οποίον ήτο
αναμενόμενον, δεδομένου ότι ο Γέρων ούτος ήτο βαθέως κεχαραγμένος ως Άγιος εις την συνείδησιν του πληρώματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και δη των Αγιορειτών Μοναχών μετά των οποίων ησκείτο και συνανεστρέφετο.
Ο ταπεινός Μικραγιαννανίτης Μοναχός προσετέθη πλέον εις το Εκκλησιαστικόν Εορτολόγιον και εφεξής θα υμνήται μεγαλοπρεπώς ως γνήσιον τέκνον του εν Τριάδι προσκυνουμένου Αγίου Θεού και ιερόν βλάστημα του Περιβολίου της Κυρίας Θεοτόκου.
Ο Άθως, τον οποίον εξύμνησε δεόντως, θα τον τιμά εφεξής όλως ιδιαιτέρως· η δε γενέτειρα αυτού Δρόβιανη Δελβίνου Βορείου Ηπείρου, θα έχη κατ’ ακολουθίαν προβάδισμα εις το πτωχόν μέχρι τούδε Βορειοηπειρωτικόν Αγιολόγιον.
Η επίγειος ασκητική ζωή του συγχρόνου μας Αγίου και το θαυμαστόν αυτού υμνογραφικόν έργον, το σπουδαιότερον και μεγαλύτερον κατά την μεταβυζαντινήν εποχήν ως έχει διατυπωθή, περιβάλλουν τούτον ως άνθρωπον του Θεού, όστις εκ νεότητος υπερέβη τα κατά φύσιν και έφθασεν εις τα υπέρ φύσιν, διό και ο εξαίρετος υμνολογικός αυτού κάλαμος ήτο αστήρευτος και σύμφωνος με το Ορθόδοξον Εκκλησιαστικόν πνεύμα.
Η όλη βιοτή και προσφορά του Γέροντος αποτυπούται εις έγκριτα συγγράμματα λογίων ερευνητών, πέραν των επί μέρους δημοσιευμάτων εις διάφορα περιοδικά. Εκ της υπαρχούσης βιβλιογραφίας καταχωρούμεν τα εξής εμπεριστατωμένα έργα:
α) Πάσχου Π.Β., «Υμνηπόλος Εράσμιος. Ο Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης, Σκήτη Μικράς Αγίας Άννης», Άγιον Όρος 1992.
β) Μαρτζέλου Γ.Δ., «Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης: Ο υμνογράφος της Μεγάλης του χριστού Εκκλησίας», περιοδ. Γρηγόριος ο Παλαμάς, τεύχ. 741, Θεσσαλονίκη 1992, και τόμος αναμνηστήριος «Υμνήτωρ» , εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, Βέροια 2001, σελ. 91-101.
γ) Χρυσοστόμου Γεωργίου (Αρχιμανδρίτου, νυν Σεβ. Μητροπολίτου Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος), «Ο Υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης και οι Ακολουθίες του σε Αγίους της Θεσσαλονίκης.
Συμβολή στη μελέτη του βίου και του έργου του, εκδ. «Οργανισμός Πολιτιστιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», Θεσσαλονίκη 1997. -Του ιδίου, «Το έργον του Υμνογράφου Γερασίμου Μοναχού Μικραγιαννανίτου. Ευρετήρια», Θεσσαλονίκη 1997.- Του ιδίου, «Μια σύγχρονη μορφή του Αγίου Όρους», εκδ. «Μυγδονία», Βέροια 2002.
δ) Χριστοδούλου (Μητροπολίτου Δημητριάδος), « Υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης. Μια Οικουμενική μορφή», τόμος αναμνηστήριος «Υμνήτωρ», εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης & Καμπανίας, Βέροια 2001, σελ. 43-51.
ε) Θεοκλήτου Διονυσιάτου (Μοναχού), «Γεράσιμος Μοναχός Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας», εκδ. «Οργανισμός Πολιτιστιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, Θεσσαλονίκη 1997.
στ) Γερασίμου Στυλιανού (Αρχιμανδρίτου), «Δόγμα και Πνευματική ζωή στο πνευματικό υμνογραφικό έργο του μοναχού Γερασίμου Μικραγιαννανίτη», Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 2015.
ζ) Μπούσια Χαραλάμπους (Δρ., Μ. Υμνογράφου της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας), Ακολουθία και Χαιρετισμοί διά τον Όσιον Γεράσιμον.
Προσωπικά βιώματα από τον Μικραγιαννανίτην Όσιον Γέροντα:
Η γνωριμία μου μετά του Οσίου Γερασίμου έλαβε χώραν κατά τας αρχάς της δεκαετίας του 1980, ότε διήλθον και εκ της Καλύβης του, περιοδεύων ερανικώς άπασαν την Αθωνικήν χερσόνησον με Ιεροκοινοτικήν Απανταχούσαν, διά την ανέγερσιν του Ιερού Ναού του Εθνοιερομάρτυρος Πατριάρχου ΚΠόλεως Αγίου Γρηγορίου του Ε ́εγγύς της Ιεράς Μονής των Ιβήρων.
Καθώς ενθυμούμαι, πληροφορηθείς ο Όσιος τον σκοπόν της περιοδείας μου, έσπευσε περιχαρής έσωθεν της Καλύβης του και μοί έφερε προς δώρον την Ακολουθίαν του Αθωνίτου Εθνοιερομάρτυρος Πατριάρχου, την οποίαν ο ίδιος είχε φιλοπονήσει το 1968. Έκτοτε, οσάκις συνηντώμεθα μετ’ αυτού, με ηρώτα διά την πορείαν του Ι. Ναού, καθότι ηγάπα κατά πολύ τον Άγιον Γρηγόριον τον Ε ́. Μεγάλη ευλογία δι’ εμέ ήτο και η παρουσία μου εις την κήδευσιν του Οσίου Γερασίμου. Μαθών τα περί της Οσιακής τελευτής του, και έχων έσωθεν την πληροφορίαν της Αγιότητος αυτού, εθεώρησα υποχρέωσίν μου όπως με κάθε τρόπον
παραστώ εις την κήδευσιν αυτού, καίτοι ο καιρός ήτο λίαν ακατάστατος.
Ήτο όντως χειμών, ημέρα Σάββατον, 7 Δεκεμβρίου 1991 με το πάτριον ημερολόγιον, ότε ο μακάριος Γέρων κατέπαυσε το επί γης μακάριόν του έργον και ανεχώρησε διά τα ουράνια σκηνώματα διανύων το 86ον έτος της ζωής του.
Η σφοδρή κακοκαιρία, ήτις έπληξε τότε τον Άθω, ημπόδισε πλήθος κόσμου να προσέλθη εις την κορυφήν της απαρακλήτου Ερήμου, την βραχώδη Μικράν Αγίαν Άνναν. Καθώς επληροφορήθην, τρία λεωφορεία με κόσμον και άλλα αυτοκίνητα με εκπροσώπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών ενεκλωβίσθησαν εις την Ουρανούπολιν και δεν ηδυνήθησαν να προσέλθουν εις την ταφήν του Γέροντος. Αλλά και τούτο προφανώς ήτο θεία οικονομία, καθότι εις την απόμακρον Καλύβην του Τιμίου Προδρόμου της Μικράς Αγίας Άννης ασφαλώς θα επεκράτει συνωστισμός και θα ήτο πρακτικώς αδύνατος η φιλοξενία τοσούτου πλήθους επισκεπτών.
Ο υποφαινόμενος κατώρθωσα να φθάσω εκεί μόλις αργά τος εσπέρας, κατόπιν μεγάλης περιπετείας και δι’ ενδιαμέσου σταθμεύσεως εις την Ιεράν Μονήν του Οσίου Γρηγορίου και τα Κατουνάκια. Η ανάβασις εκ του αρσανά των Κατουνακίων ήτο και αύτη δύσκολος, καθότι είχε καταπέσει εκεί μία μικρά ποσότης χιόνος. Η χαρά όμως των εκείσε ερημιτών πατέρων διά την απρόσμενον επίσκεψίν μας ήτο μεγάλη, και εξεδηλώθη με την πρέπουσαν δοχήν.
Κατά το λοιπόν χρονικόν διάστημα είχον την ιδιαιτέραν τιμήν και ευλογίαν να διαμείνω εις το προσωπικόν Κελλίον του Οσίου. Απ’ ο,τι ενθυμούμαι, ήτο μικρόν εις τας διαστάσεις, αλλ’ εύχαρες και αναπαυτικόν, υπό παραθύρου φωτιζόμενον.
Έμπροσθέν της κλίνης του υπήρχε το μικρόν ξύλινον γραφείόν του και επάνωθεν τούτου εν ογκώδες ιδιόγραφον λεξικόν της αρχαίας Ελληνικής γλώσσης, το οποίον ο ίδιος είχεν επιμεληθή και συνεβουλεύετο, καθώς έμαθον. Κατά την διάρκειαν επίσης της νυκτερινής Ακολουθίας μοί έτυχον προς ευλογίαν και τα λεγόμενα Γεροντικά Αναγνώσματα.
Η εξόδιος Ακολουθία ετελέσθη εις το κάτωθεν της Καλύβης του Τιμίου Προδρόμου Ναίδιον των Οσίων Διονυσίου και Μητροφάνους, το οποίον ο ίδιος είχεν ανεγείρει προς τιμήν αυτών εις το ενυπάρχον αγιασματικόν Σπήλαιον το έτος 1960.
Κατά την διάρκειαν της εξοδίου Ακολουθίας εις το Ναίδιον του Σπηλαίου επεκράτει απερίγραπτος κατάνυξις και συγκίνησις, ανάγουσα ημάς εις τους Βίους των αρχαίων ασκητών της Νιτρίας και Θηβαίδος. Δεν έλειπον προσέτι και οι θρήνοι των πατέρων της οικείας Αδελφότητος, διά την απώλειαν του χαρισματικού Γέροντος, κάτι τι σπάνιον διά τα Αγιορειτικά δεδομένα, καθότι δεν είναι συνήθεις εις τους Μοναχούς οι θρήνοι επί νεκρικής κλίνης.
Η ταφή του Οσίου Γερασίμου εις λιθόκτιστον τάφον εγγύς του Σπηλαίου ήτο το αποκορύφωμα της όλης πνευματικής μυσταγωγίας, την οποίαν εβιώσαμεν άπαντες οι εκείσε παρευρισκόμενοι. Είθε ούτος να πρεσβεύη και υπέρ ημών, ως και υπέρ της σωτηρίας του σύμπαντος κόσμου!
