Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Πάπας: Η επίσκεψη του Πάπα, από τις 5 έως τις 7Μαΐου, στη Σόφια και στα Σκόπια ήταν μιασκέτη αποτυχία, ένα φιάσκο. Τον Πάπα περίμενε στη Σόφια η παγερή ψυχρότητα του εκεί Ορθοδόξου Πατριαρχείου.
Ο Πατριάρχης κ. Νεόφυτος δέχθηκε εθιμοτυπικά τον Πάπα στο μέγαρο του Πατριαρχείου και τίποτε άλλο. Στον καθεδρικό ναό του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι ο Πάπας πήγε μόνο με τη συνοδεία του και με εκπροσώπους της βουλγαρικής κυβερνήσεως. Ουδείς Ορθόδοξος κληρικός ήταν παρών στην επίσκεψη. Σημειώνεται ότι η Πατριαρχική Σύνοδος με Εγκύκλιο της, που κυκλοφορήθηκε λίγες ημέρες προ της αφίξεως του Πάπα στη Σόφια, απαγόρευσε στους υπ’ αυτήν κληρικούς και λαϊκούς να συμμετάσχουν στις παπικές εκδηλώσεις.
Στη Σόφια ο Πάπας, όπως ο εκάστοτε ηγέτης των Ρωμαιοκαθολικών παγίως πράττει στις χώρες που επισκέπτεται, τέλεσε τη Λειτουργία, έκανε μιαν ανοικτή ομιλία σε κεντρική πλατεία της πόλης και μίλησε σε χώρο, όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες. Παρά την κινητοποίηση που έγινε η προσέλευση στην κεντρική ομιλία του ήταν μικρή. Σε αυτήν υπήρξε μια συμβολική συμμετοχή του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας με μια μικρή ομάδα από τους χορωδούς του καθεδρικού ναού του Αλεξάνδρου Νέφσκι.
Είναι γνωστό ότι το Πατριαρχείο της Σόφιας είναι εκ των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, που απέχει των θεολογικών διαλόγων με τους Ρωμαιοκαθολικούς και δεν επιθυμεί οποιαδήποτε επικοινωνία μαζί τους. Ο αριθμός των 44.000 Βουλγάρων Ρωμαιοκαθολικών (που αναφέρεται από τα ΜΜΕ του Βατικανού και είναι το 0,6% του συνολικού πληθυσμού) θεωρείται υπερβολικός. Βουλγαρικές πηγές δεν τους ανεβάζουν πάνω από 15.000 και οι περισσότεροι από αυτούς είναι Ουνίτες. Η Βουλγαρία, όπως και τα Σκόπια, είναι χώρες με πληθυσμό Ορθόδοξο, στη μεγάλη του πλειονοψηφία, και οι Ρωμαιοκαθολικοί θεωρούνται ξένο σώμα.
Στα Σκόπια
Στα Σκόπια, όπου ο Πάπας Φραγκίσκος μετέβη μετά τη Σόφια, δεν είχε ούτε ψυχρή ούτε θερμή υποδοχή από τους εκκλησιαστικούς της γειτονικής χώρας. Και αυτό γιατί, απλούστατα, δεν είχε καμία υποδοχή, δεν υπήρξε κάποιος Ορθόδοξος Ιεράρχης να τον υποδεχθεί! Ο αναγνωριζόμενος από τους Ορθοδόξους ως κανονικός Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος και Μητροπολίτης Σκοπίων Ιωάννης δεν αναγνωρίζεται από το Κράτος και οι σχισματικοί που υποστηρίζονται και αναγνωρίζονται από το Κράτος δεν αναγνωρίζονται και δεν έχουν κοινωνία με καμία από τις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες… Από τις κρατικές αρχές του γειτονικού κράτους ο κανονικός Αρχιεπίσκοπος έχει υποστεί πολλές δοκιμασίες και παρέμεινε χρόνια στη φυλακή. Γι’ αυτόν ο Πάπας ουδένα λόγο συμπαθείας εξέφρασε. Προέχει η διπλωματία.
Τις λίγες ώρες που έμεινε στα Σκόπια ο Πάπας συνάντησε παντελή αδιαφορία από τον κόσμο. Στη γειτονική χώρα οι Ρωμαιοκαθολικοί είναι ακόμη λιγότεροι από εκείνους της Βουλγαρίας. Το Βατικανό τους αναβιβάζει σε 20.000, στην πραγματικότητα δεν πρέπει να είναι πάνω από 5.000. Η κεντρική πλατεία, στην οποία έκαμε την ομιλία του, ήταν μισοάδεια. Οι διοργανωτές μίλησαν για 15.000 ανθρώπους, στην πραγματικότητα δεν ήσαν πάνω από 2.000. Η επίσκεψη του Πάπα στη γειτονική χώραδικαιολογήθηκε με την επίσκεψη στην ενορία και στο εκεί τοποθετηθέν άγαλμα της Αδελφής Τερέζας, που ήταν, από τους γονείς της,αλβανικής και βλαχικής καταγωγής και που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Σκόπια.
Το φιάσκο έγκειται στο ότι ουδείςΟρθόδοξος κληρικός της Σόφιας κα των Σκοπίων είχε συμμετοχή στην επίσκεψη του Πάπα και στο ότι στις δύο αυτές χώρες ουσιαστικά δεν υπάρχουν παπικοί. Προς τι λοιπόν το ταξίδι του Πάπα; Σημειώνεται ότι ο Πάπας επισκέφθηκε τις γειτονικές χώρες χωρίς πρόσκληση εκκλησιαστική, αλλά με μόνο των πολιτικών ηγεσιών τους, με τις οποίες διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις. Δηλαδή έδρασε ως πολιτικός ηγεμόνας και δεν κράτησε ούτε τα προσχήματα ότι είναι και εκκλησιαστικός ηγέτης.
Τα σενάρια της επίσκεψης
Η ελβετική εφημερίδα «Le temps» θέτει το ερώτημα γιατί η επίσκεψη του Πάπα σε χώρες με ελάχιστους Ρωμαιοκαθολικούς, όπως η Βουλγαρία και τα Σκόπια, και δίνει μιαν απάντηση ότι το Βατικανό «ενδιαφέρεται για την περιφέρεια της Ευρώπης και για την φτώχεια που υπάρχει εκεί και προκαλεί κοινωνικές συγκρούσεις….».
Όποιος γνωρίζει εκκλησιαστική ιστορία και παρακολούθησε τα λόγια του ιδίου του Πάπα και των ρωμαιοκαθολικών κληρικών του στη Σόφια και στα Σκόπια μπορεί να οδηγηθεί σε ορισμένα συμπεράσματα για τον σκοπό της επίσκεψής του. Ο Πάπας στην ομιλία, που έκαμε στη Ρώμη μετά την επιστροφή του από τις δύο Βαλκανικές χώρες:
Χαρακτήρισε σημαντική και ένα βήμα προς τα μπρος τη συνάντησή του με τον Βούλγαρο Πατριάρχη Νεόφυτο και τα μέλη της Πατριαρχικής Συνόδου, έστω και αν έγινε υπό την πίεση της Βουλγαρικής κυβερνήσεως και ήταν ψυχρή και απολύτως τυπική.
Παραδέχθηκε ότι οι ιεραπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος είναι «ελληνικής καταγωγής», από τη Θεσσαλονίκη.
Δεν έκανε το λάθος να αναφέρει τη γειτονική χώρα ως «Μακεδονία», όπως έκαμαν οι άνθρωποι του Βατικανού στα πανό και στις αφίσες εν όψει της επίσκεψής του στην χώρα αυτή. Σημειώνεται ότι ο σλάβος Ιωάννης Παύλος Β΄ ήταν η ο πρώτος Πάπας, που είχε απευθύνει ευχές στους «Μακεδόνες» στα «μακεδονικά».
Επέμεινε στις ανοικτές πύλες της Ευρώπης και στην υποδοχή και περίθαλψη των προσφύγων από τις άλλες ηπείρους.
Από την άλλη πλευρά πολλά από όσα γράφτηκαν ή ειπώθηκαν κατά την επίσκεψη του Πάπα από παπικούς κληρικούς στις δύο γειτονικές χώρες είναι που δείχνουν τη σταθερή και αμετάβλητη γεωπολιτική του Βατικανού και τις ιδεολογικές απολυτότητές του περί της παγκόσμιας κυριαρχίας στους χριστιανούς. Ένας από τους προσφωνήσαντες τον Πάπα θύμισε ότι η Σόφια είναι η αρχαία Σαρδική, όπου το 343 συνεκλήθη Σύνοδος από τους αυτοκράτορες Κώνσταντα και Κωνσταντίνο, σε συνεννόηση με τον Πάπα Ιούλιο. Επί αιώνες ο Πάπας διεκδικούσε τη δικαιοδοσία στην περιοχή αυτή. Η διένεξη έφτασε έως την εποχή του Πατριάρχου Φωτίου του Μεγάλου και συνεχίσθηκε και κάποιους ακόμη αιώνες.
Στα Σκόπια παπικός κληρικός ενώπιον του Πάπα κατ’ επανάληψη αναφέρθηκε στα σημεία των επιστολών του Αποστόλου Παύλου, για τη Μακεδονία και στους Μακεδόνες. Πρόκειται γιανόσφιση της ελληνικής ιστορίας. Ο παπικός κληρικός ιδιοποιήθηκε την αλήθεια, ότι τη Μακεδονία Έλληνες την κατοικούν, και σε αυτούς, στους Θεσσαλονικείς, στους Φιλιππησίους και στους άλλους, απευθύνεται ο Απόστολος των Εθνών. Η υπενθύμιση ότι η Ρώμη είχε κάποτε διεκδικήσει την εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Βουλγαρίας και η εκ μέρους του παπικού κληρικού «σλαβοποίηση» της Μακεδονίας και των εκεί ελλήνων στους οποίους απευθύνθηκε ο Απόστολος Παύλος, είναι μέρος τηςγεωπολιτικής προπαγάνδας του Βατικανού στα Βαλκάνια.
