Συνέντευξη στη Στέλλα Μεϊμάρη
Ο μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης, κ. Θεόφιλος, στο "Αγιορείτικο Βήμα".
"Οι νέοι καλούνται σήμερα να πληρώσουν το βάρος των δικών μας αμαρτιών", τονίζει ο σεβασμιωτάτος Λευκάδος, μιλώντας για την οικονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα και το θλιβερό σύγχρονο φαινόμενο των αυτοκτονιών που τείνει να πάρει δραματικές διαστάσεις. Παράλληλα, εφιστά την προσοχή όλων μας στο ότι η "επιχειρούμενη κατάργηση κάθε θρησκευτικού συμβόλου χάριν των μειονοτήτων γίνεται με απώτερο σκοπό τη διάλυση του έθνους μας".
-Σεβασμιώτατε, η οικονομική κρίση που βιώνει η πατρίδα μας όσο πάει χειροτερεύει, με τις αυτοκτονίες να τείνουν να έχουν γίνει δυστυχώς καθημερινό φαινόμενο. Υπάρχει, πιστεύετε, διέξοδος;
Δυστυχώς, όπως κι εσείς τονίζετε, η γενικότερη κατάσταση που βιώνουμε έχει φέρει πολλούς ανθρώπους σε αδιέξοδο. Χάνεται η εργασία, ο μισθός, το σπίτι κι έχει αλλάξει ακόμη και η καθημερινότητα σε κάθε οικογένεια τα τελευταία χρόνια. Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με οικογένειες που δεν έχουν ούτε τα βασικά για να ζήσουν, τροφή και ζεστασιά. Το τραγικότερο όμως είναι αυτό που τονίσατε, ότι κάποιοι άνθρωποι μπροστά στις δυσκολίες φτάνουν στην αυτοκτονία. Πόση ευθύνη για την ψυχή τους έχουν αυτοί οι άνθρωποι που καταλήγουν στην αυτοκτονία αλλά και πόση ευθύνη βαρύνει όλους αυτούς που πιέζουν τα πράγματα προς μια τέτοια εξέλιξη.
Η περίοδος αυτή σίγουρα είναι δύσκολη και για πολλούς αδιέξοδη, όμως μέσα από αυτή την κατάσταση μπορεί να βγει και κάτι καλό. Να κατανοήσουμε δηλαδή, ότι δεν είμαστε παντοδύναμοι και αυθύπαρκτοι και έχουμε ανάγκη της βοήθειας του Θεού. Όταν συνειδητά σκύψουμε ενώπιον του Θεού με ταπείνωση, θα αρχίσουμε να διαχειριζόμαστε τα πράγματα κάπως διαφορετικά. Τί εννοώ; Θα μάθουμε να αρκούμαστε με λίγα, ευχαριστώντας τον Θεό γι’ αυτά που έχουμε. Και γι’ αυτούς που δεν έχουν τίποτα θα πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας.
Είναι καιρός να ανοιχτούμε, ενεργοποιώντας την ανθρωπιά και το ενδιαφέρον μας. Γιατί η βοήθεια στον κάθε αναγκεμένο άνθρωπο, είναι σαν να κατευθύνεται στον ίδιο το Θεό. Θυμηθείτε το Ευαγγέλιο της κρίσεως. Ο Θεός θα μας πει στην τελική κρίση «επείνασα και μου δώσατε να φάω ….» κ.λ.π. Είναι πολύ σημαντικό ότι ο Χριστός χρησιμοποιεί πρώτο ενικό πρόσωπο. Ξεκάθαρα ταυτίζει τον εαυτό Του με τον άνθρωπο που βρίσκεται σε δυσκολία. Άρα αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε στις σημερινές δυσκολίες.
-Ασφαλώς θα βιώνετε αυτή τη κρίση και στην Περιφέρειά σας. Ο κόσμος προστρέχει εύκολα στην Εκκλησία για βοήθεια;
Ο κόσμος προστρέχει στην Εκκλησία χωρίς ενδοιασμούς, γιατί η Εκκλησία έχει την ελπίδα που δεν μπορεί να δώσει κάποιος άλλος ή κάτι άλλο. Την ελπίδα την οποία περιγράφει ο απόστολος Παύλος μέσα στις επιστολές του. Παράλληλα η Εκκλησία ανταποκρίνεται και στις υλικές ανάγκες του ποιμνίου της και γνωρίζετε πολύ καλά την ενεργοποίησή της σε όλη την Ελλάδα με τα συσσίτια, τα φιλόπτωχα ταμεία, τα κοινωνικά ιατρεία, τα κοινωνικά παντοπωλεία και τόσα άλλα. Πολλοί αναγνωρίζουν στην Εκκλησία το κοινωνικό της έργο, αλλά μέχρις εκεί.
Η Εκκλησία όμως δεν υπάρχει πρωτίστως για το κοινωνικό της έργο που και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία. Μέσα από το κοινωνικό της έργο θα πρέπει να μαρτυρεί τον Χριστό, χωρίς να πειθαναγκάζει. Οι περισσότεροι μας πλησιάζουν με την λογική ότι απευθύνονται σε έναν κοινωνικό οργανισμό που είναι υποχρεωμένος και μάλιστα χωρίς κόστος να τους εξασφαλίσει ό,τι τους λείπει ή ό,τι έχουν χάσει εξαιτίας της κρίσης. Πολλοί άνθρωποι έρχονται είτε στη Μητρόπολη μας ή στο Γενικό Φιλόπτωχο ή στον Οίκο Αγάπης ή στο συσσίτιο του Γηροκομείου μας και βοηθούνται ουσιαστικά με τις μικρές μας δυνάμεις και σε τρόφιμα και σε φάρμακα και σε ρούχα και σε φαγητό και με οικονομικά βοηθήματα.
Θα πρέπει όμως μέσα από αυτή την επικοινωνία που γίνεται σίγουρα από λόγους ανάγκης να δημιουργήσουμε μια σχέση με τους ανθρώπους που θα αλλάξει όχι μόνο τις εξωτερικές συνθήκες της ζωής τους, αλλά που θα τους οδηγήσει στην ανακάλυψη του προσώπου του Χριστού. Να συνδεθούν αυτοί οι άνθρωποι με την Εκκλησία και να αρχίσουν σιγά σιγά να προβληματίζονται για το μήνυμα που κομίζει το πρόσωπο του Χριστού. Τότε θα αρχίσουμε να σκεφτόμαστε κάπως διαφορετικά για τα πράγματα της καθημερινότητάς μας που μας ταλαιπωρούν και ίσως αρχίσουμε να βλέπουμε και τους ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο, σαν αδελφούς μας. Αυτό διδάσκει ο νόμος του Θεού.
-Η Εκκλησία κρίνετε ότι έχει φωνή που απαιτούν οι συγκυρίες σήμερα;
Κοιτάξτε, η Εκκλησία δεν είναι ένας κοινωνικός οργανισμός, όπως είπαμε και πιο πριν, που έχει την αγωνία να εφευρίσκει τρόπους για να βρίσκεται κάθε φορά δυναμικά στο προσκήνιο. Η Εκκλησία κομίζει το μήνυμα του Χριστού και το κάνει πάντοτε με τον τρόπο ζωής που προβάλλει, με το σωτήριο μήνυμα που εκπέμπει για τον όλο άνθρωπο. Υπάρχουν φωνές που θέλουν την Εκκλησία να βγει προς τα έξω πιο δυναμικά και υπάρχουν φωνές που ενοχλούνται από τις παρεμβάσεις της.
Νομίζω ότι η φωνή της Εκκλησίας, για όποιον θέλει να την ακούσει, ακούγεται καθαρά, αρκεί να την δεχθεί χωρίς προκαταλήψεις και στερεότυπα. Ο Χριστός κήρυττε ειρηνικά τον λόγο Του και θαυματουργούσε. Όμως ακόμη και τα θαύματά Του δεν έπεισαν κάποιους για την αλήθεια των λόγων Του και τον σταύρωσαν. Και από τότε μέχρι σήμερα το πρόσωπό Του είναι σημείο αντιλεγόμενο και το βλέπουμε καθημερινά μπροστά μας. Άρα ό,τι και να κάνει η Εκκλησία, όπως και να φερθεί, κάποιοι ακόμη θα έχουν παράπονο και δεν θα είναι ευχαριστημένοι. Πάντοτε θα υπάρχουν αυτά.
-Τί πιστεύετε ότι θα μπορούσε να γίνει για την όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας;
Να εκδηλώσει η πολιτεία ειλικρινές ενδιαφέρον. Όπως όλοι γνωρίζουμε η άποψη περί αμύθητης περιουσίας της Εκκλησίας είναι ένας μύθος. Η Εκκλησία έχει παραδώσει την περιουσία της στο κράτος κατά διαστήματα και πάνω σε εκκλησιαστική περιουσία έχουν κτιστεί, τόσο στις μεγάλες πόλεις όσο και στην επαρχία, κοινωφελή κτίσματα για το καλό του λαού. Πάντοτε η Εκκλησία στις δύσκολες στιγμές του έθνους μας πρώτη ήταν, είναι και θα είναι αρωγός.
Όμως, όπως γνωρίζετε και όπως κατ’ επανάληψη έχει πει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπός μας και γραπτώς στο βιβλίο του και σε άλλα κείμενα όσο και προφορικώς σε συνεντεύξεις του, η εναπομείνασα ελάχιστη περιουσία είναι δεσμευμένη από το κράτος και περιμένουμε μια ειλικρινή συζήτηση πάνω στο θέμα αυτό, πάντοτε για το καλό του λαού μας, ώστε να υπάρξει κάποια λύση.
Τώρα όσον αφορά στην ελάχιστη περιουσία που διαχειρίζεται η κάθε Μητρόπολη, βλέπετε το τεράστιο κοινωνικό έργο που προσφέρει η Εκκλησία μέσα σε αυτές τις δυσκολίες που περνούμε. Αν η Εκκλησία δεν βοηθούσε με τα κάθε είδους Ιδρύματα, τα συσσίτια , τα κοινωνικά ιατρεία και παντοπωλεία κ.λ.π., δεν ξέρω σε πια κατάσταση θα βρισκόμασταν τώρα.
-Γνωρίζουμε ότι είστε πάντα δίπλα στη νεολαία, με τεράστιο έργο. Θεωρείτε ότι οι νέοι άνθρωποι είναι η μόνη ελπίδα για το μέλλον αυτής της χώρας;
Η Εκκλησία δεν ξεχωρίζει τους ανθρώπους σε ηλικίες, κοινωνικές ή φυλετικές ομάδες. Δεν κάνει διακρίσεις. Αγωνίζεται για όλους τους ανθρώπους με τον ίδιο ζήλο και με το ίδιο ενδιαφέρον. Έτσι και με τη νεολαία η οποία βεβαίως και είναι ελπίδα για το μέλλον της πατρίδος μας. Οι νέοι καλούνται σήμερα να σηκώσουν το βάρος των δικών μας αμαρτιών. Αυτοί θα γίνουν οι συνεχιστές, κομίζοντας μηνύματα ζωής και στις γενιές που θα ακολουθήσουν. Γι’ αυτό και αγωνιζόμαστε συστηματικά για τους νέους μας.
Από την στιγμή της εγκαταστάσεώς μου στην Λευκάδα μία από τις πρώτες ενέργειες μου ήταν και η ίδρυση του Κέντρου Νεότητος της Ι. Μητροπόλεώς μας, το οποίο οφείλω να τονίσω ότι εργάζεται με υποδειγματικό τρόπο. Δίνει πολύ μεγάλη έμφαση στην κατήχηση, διοργανώνει εκδηλώσεις και δράσεις που διατηρούν το ενδιαφέρον των παιδιών, τα οποία σήμερα αντιμετωπίζουν χιλιάδες προβλήματα. Παράλληλα, εκπαιδεύει συνεχώς τα στελέχη μας, ώστε να εισπράττουν εμπειρίες που θα τους ανοίξουν δρόμους στο έργο τους.
Όλα αυτά απαιτούν χρόνο, κόπο και μεράκι που οι συνεργάτες μου στο Κέντρο Νεότητος τα διαθέτουν πλουσιοπάροχα. Με τη χάρη του Θεού και σε αυτόν τον τομέα προχωρούμε καλά και συνεχώς βελτιωνόμαστε, ώστε να κρατούμε το ενδιαφέρον των νέων μας ζωηρό και διαρκές.
-Πώς κρίνετε την επιχειρούμενη κατάργηση του μαθήματος των θρησκευτικών από τα σχολεία, καθώς και την κατάργηση της αργίας της Κυριακής;
Και τα δύο που προαναφέρατε θα είναι καταστροφικά για το μέλλον μας. Από τη μία θέλουμε να καταργήσουμε το μάθημα των θρησκευτικών, γιατί μας ενοχλεί η δική μας παράδοση χάριν μιας μειονότητας. Από την άλλη θέλουμε να συστήσουμε τμήμα ισλαμικών σπουδών στο πανεπιστήμιο. Δεν θα πω αν πρέπει ή όχι να γίνει το τμήμα αυτό. Αυτό το οποίο με προβληματίζει είναι ότι εμείς πρέπει να ξεκοπούμε εντελώς από τις παραδόσεις μας για να συνδεθούμε με τις παραδόσεις άλλων λαών τις οποίες τιμώ και αναγνωρίζω. Όμως η δική μας παράδοση είναι αυτή που γίνεται τροχοπέδη προς την πρόοδο και την εξέλιξη; Λαός που απαρνήθηκε την παράδοση και την ιστορία του διαλύθηκε.
Αυτό θέλουν κι από μας, να μας διαλύσουν με το πρόσχημα της προόδου. Να ξεχάσουμε το Χριστό, να σβήσουμε την Εκκλησία, γιατί θεωρούνται εμπόδιο στα σχέδια των μεγάλων. Ας ξυπνήσουμε όλοι για να καταλάβουμε που θέλουν να μας οδηγήσουν με αυτά τα σχέδια τα οποία κατά καιρούς μας επιβάλλουν. Η Εκκλησία εγγυάται την ενότητα και την συνοχή του λαού μας. Αυτό κάποιους τους ενοχλεί, μας θέλουν αριθμούς, αγέλη για να μας κατευθύνουν όπως αυτοί θέλουν. Και η Εκκλησία είναι εμπόδιο. Είναι καιρός να ξυπνήσουμε και να μείνουμε ενωμένοι υπό την σκέπη της Εκκλησίας για να μπορέσουμε να σταθούμε στα πόδια μας.
-Είστε υπέρ του διαθρησκειακού διαλόγου;
Να σας πω. Η σημασία της λέξης διάλογος από μόνη της έχει κάτι το καλό. Διάλογος δεν σημαίνει μιλάω μόνος μου, αλλά συζητώ με άλλους για την επίλυση κάποιων προβλημάτων. Στην προκειμένη περίπτωση διαλέγομαι σε θέματα πίστεως. Από την πλευρά μας εμείς οι Ορθόδοξοι το κάνουμε όχι για να βρούμε την αλήθεια, αλλά για να μαρτυρήσουμε την αλήθεια σε αυτούς που έχουν πλανηθεί έχοντας την συναίσθηση ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία μας είναι η μία, αγία, καθολική και αποστολική Εκκλησία.
Από την άποψη αυτή λοιπόν, ο διάλογος είναι καλός και έχουμε χρέος να διαλεγόμαστε στη σωστή βάση. Άλλωστε η ενότητα της πίστεως είναι αίτημά στην προσευχή μας μέσα σε κάθε Θεία Λειτουργία. Το πώς διεξάγεται ο διάλογος αυτός είναι θέμα της Ιεράς Συνόδου, η οποία έχει και την ευθύνη της συμμετοχής μας στους διαλόγους αυτούς. Εμείς πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στην Εκκλησία μας, η οποία με ευθύνη και με βαθιά συναίσθηση της πίστης μας προσέρχεται στους διαλόγους.
-Ποιες είναι οι πιο έντονες εμπειρίες σας από τις επισκέψεις σας στο Άγιον Όρος;
Έχω επισκεφθεί πολλές φορές το Άγιον Όρος και δύο φορές μέχρι σήμερα ως Επίσκοπος. Είναι ιδιαίτερη ευλογία για όλους μας η παρουσία του Αγίου Όρους στην πατρίδα μας. Η χάρη της Παναγίας μας είναι τόσο έντονη στο περιβόλι της, ώστε κάθε φορά που φεύγουμε, να προγραμματίζουμε την επόμενη επίσκεψή μας. Θεωρώ ότι όποιος δεν έχει επισκεφθεί το Άγιον Όρος έχει στερήσει από τον εαυτό του μια ευκαιρία μοναδική, που θα τον βοηθήσει να συνειδητοποιήσει πιο έντονα το νόημα της ζωής. Εκεί βλέπεις έναν άλλο τρόπο ζωής που σε βοηθά να βρεις τον προσανατολισμό σου στον κόσμο. Γι’ αυτό έχει μεγάλη αξία και πάντοτε επιδιώκω να μην χάνω τέτοιες ευκαιρίες. Άλλωστε η Ι. Μητρόπολή μας συνδέεται στενά με το Άγιον Όρος.
Έχουμε κοινή προστάτιδα και βοηθό την Παναγία μας, αλλά επιπλέον από το νησί της Ιθάκης μας κατάγεται και ο Όσιος Ιωακείμ ο Βατοπαιδινός, ο Παπουλάκης. Μάλιστα στο τελευταίο ταξίδι μας στο Άγιον Όρος είχαμε την ευλογία να συμμετάσχουμε και στην πανήγυρι του Οσίου στην Ι. Μονή Βατοπαιδίου και να δεχθούμε από τον Καθηγούμενο γέροντα Εφραίμ και την ευλογημένη συνοδεία του την αβραμιαία φιλοξενία και την αγάπη τους. Το Άγιον Όρος είναι τόπος ευλογημένος, αλλά και τρόπος ζωής που εμείς πολλές φορές με τις μέριμνες της ζωής ξεχνούμε. Έχουμε ευθύνη να το διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού. Το έχουμε ανάγκη.
