ΤΡΑΜΠ: Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ σηματοδοτεί μια ριζική αναδιάταξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, με άμεσες συνέπειες στις ευρωατλαντικές σχέσεις.
Επιμέλεια – ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Η προσέγγισή του στον πόλεμο της Ουκρανίας, όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από το τηλεφώνημά του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, αποδεικνύει ότι η νέα αμερικανική κυβέρνηση δεν θεωρεί πλέον την Ευρώπη προτεραιότητα.
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, η πολιτική Τραμπ υποδηλώνει το τέλος της αμερικανικής εποχής στην Ευρώπη, με τον Λευκό Οίκο να στρέφει το ενδιαφέρον του αλλού. Αντί να διατηρήσει τη στήριξη προς την Ουκρανία ως μέρος μιας συλλογικής δυτικής στρατηγικής, ο Τραμπ φαίνεται να προσεγγίζει τον Πούτιν απευθείας, αγνοώντας τις ανησυχίες των Ευρωπαίων συμμάχων.
Το τηλεφώνημα που αλλάζει τα δεδομένα
Η πρόσφατη επικοινωνία του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο ήταν η πρώτη μεγάλη διπλωματική του κίνηση μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Σε αυτήν, ο Τραμπ φέρεται να πρότεινε μια άμεση διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, χωρίς όμως να συμπεριλάβει εξαρχής τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στη διαδικασία.
Αυτή η κίνηση έχει τρεις βασικές συνέπειες:
1. Παραγκωνίζει την Ουκρανία από τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων.
2. Υποβαθμίζει την επιρροή του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην εξεύρεση λύσης.
3. Δείχνει ότι ο Τραμπ βλέπει τον Πούτιν ως συνομιλητή ισότιμο με τις ΗΠΑ, σε αντίθεση με την προηγούμενη στρατηγική των Αμερικανών προέδρων.
Ο Τραμπ θεωρεί ότι η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει το μεγαλύτερο βάρος της ασφάλειάς της, τονίζοντας ότι η Αμερική δεν θα υπερασπιστεί χώρες που δεν επενδύουν επαρκώς στην άμυνά τους. Αυτό το μήνυμα μεταφράζεται σε αυστηρότερες απαιτήσεις προς τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Νέες απαιτήσεις προς το ΝΑΤΟ
Η στάση του Τραμπ προς τη συμμαχία δεν είναι καινούργια. Κατά την πρώτη του θητεία, είχε καταγγείλει τη χαμηλή συνεισφορά των ευρωπαϊκών κρατών στην αμυντική χρηματοδότηση. Τώρα, όμως, πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα.
Ο διορισμός του Πιτ Χέγκσεθ ως νέου Υπουργού Άμυνας σηματοδοτεί αυτήν την αλλαγή. Ο Χέγκσεθ, πρώην παρουσιαστής του Fox News και ένθερμος υποστηρικτής του Τραμπ, έχει ήδη δηλώσει ότι η Ουάσιγκτον θα εστιάσει στην Κίνα και την ασφάλεια των αμερικανικών συνόρων, αντί να επενδύει στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Ο ίδιος πρότεινε τα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, ποσό υπερδιπλάσιο από το σημερινό όριο του 2%. Αυτή η απαίτηση είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις, καθώς χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία δυσκολεύονται ήδη να επιτύχουν τον στόχο του 2%.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε προειδοποίησε τους Ευρωπαίους ότι πρέπει να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Όπως χαρακτηριστικά είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Αν δεν το κάνετε, καλύτερα να μάθετε ρωσικά ή να μετακομίσετε στη Νέα Ζηλανδία».
Ο Τραμπ αλλάζει το παιχνίδι στην Ουκρανία
Η προσέγγιση του Τραμπ στον πόλεμο της Ουκρανίας έχει προκαλέσει σοκ στο Κίεβο. Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν δεσμεύεται να διατηρήσει την ίδια στρατηγική που ακολούθησε ο Μπάιντεν.
Ο Χέγκσεθ ξεκαθάρισε ότι η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να ανακτήσει τα εδάφη της που κατέχει η Ρωσία από το 2014, δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και δεν θα λάβει περαιτέρω αμερικανική στρατιωτική βοήθεια. Παράλληλα, προανήγγειλε ότι η όποια ειρηνευτική δύναμη θα αποτελείται αποκλειστικά από ευρωπαϊκές δυνάμεις και δεν θα υπόκειται στη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ, κάτι που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ δεν θα παρέμβουν αν υπάρξει νέα ρωσική επίθεση.
Η πολιτική αυτή ευνοεί τη Ρωσία, αφού επιβεβαιώνει ότι η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να επιτύχει στρατιωτικά τους στόχους της. Όπως σημειώνει το CNN, η στάση του Τραμπ δίνει στον Πούτιν την καλύτερη ευκαιρία που είχε από την έναρξη του πολέμου, αφού οι αμερικανικές πιέσεις προς το Κίεβο θα το αναγκάσουν να αποδεχθεί συμβιβασμούς.
Η Ευρώπη μόνη της;
Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν η Ευρώπη μπορεί να διαχειριστεί την ασφάλειά της χωρίς την παραδοσιακή αμερικανική προστασία.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο υποστήριξε σε συνέντευξή του ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να επιλέξουν: είτε να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες είτε να αποδεχθούν ότι δεν θα μπορούν να βασίζονται στις ΗΠΑ. «Δεν μπορούμε να επιδοτούμε την ευρωπαϊκή ασφάλεια όταν αυτοί προτιμούν να δίνουν χρήματα σε κοινωνικά προγράμματα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, συνεχίζει να εκφράζει τον θαυμασμό του προς αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ, βλέποντάς τους ως ισχυρούς συνομιλητές. Αυτή η στάση εντείνει τους φόβους ότι οι ΗΠΑ δεν θα σταθούν απέναντι στη Ρωσία αν αυτή συνεχίσει να επιδιώκει εδαφικές ανακατατάξεις στην Ευρώπη.
Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδοτεί μια νέα εποχή απομονωτισμού για τις ΗΠΑ και αυξημένων ευθυνών για την Ευρώπη. Οι σύμμαχοι της Αμερικής βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο να αναλάβουν μόνοι τους την άμυνά τους, ενώ η Ουκρανία βρίσκεται μπροστά σε μια σκληρή πραγματικότητα: οι ΗΠΑ ενδέχεται να αναγνωρίσουν τα ρωσικά κέρδη.
Όπως καταλήγει το CNN, αυτή η αλλαγή στρατηγικής μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για τη σταθερότητα της Ευρώπης. Αν η ήπειρος δεν προσαρμοστεί, μπορεί να βρεθεί ξανά αντιμέτωπη με απειλές που πίστευε ότι είχαν περάσει στην ιστορία.