Δημοσιεύουμε τη συνέντευξη του Γέροντα Μιχαήλ, ερημίτη Καρουλίων Αγίου Όρους, από το βιβλίο “Άθως. Όρος από Πολιτεία Ανθρώπινη” του Τάσου Μιχαλά (1981)
Ο π. Μιχαήλ, ο Ζηλωτής μοναχός που ζει σε μια ερημιά ανάμεσα στα Κατουνάκια και τα Καρούλια, είναι ένας άνθρωπος εκπληκτικά ανόμοιος με τους άλλους τους καλογήρους. Όχι τόσο επειδή τούτος εδώ ό καλόγερος με την καθαρότητα της καρδιάς, την απλότητα και την αγαθότητα που τον διακρίνουν κατορθώνει να συγκινήσει κάθε διαβάτη που θα ζητούσε να ξαποστάσει για λίγο στο φτωχικό του καλύβι, όσο γιατί ο π. Μιχαήλ, αν και Ζηλωτής και πραγματικός ασκητής, ωστόσο στα μεγάλα προβλήματα της ζωής δείχνει να έχει προσβάσεις καθόλου ευκαταφρόνητες.
Ερώτηση: Ποιο είναι, γέροντα, το όνομά σας;
Απάντηση: Πάτερ Μιχαήλ, αμαρτωλός, ελεεινός, ταλαίπωρος κι ακατάστατος.
Ερώτηση: Πόσα χρόνια έχεις εδώ;
Απάντηση: Δεν έχει σημασία αγαπητέ μου. Σημασία έχει το να ‘χει κανείς αυτό που πρέπει, δηλαδή το αντίκρισμα. Να εκτελεί με συνέπεια τα καθήκοντα του.
Ερώτηση: Και ποια είναι αυτά;
Απάντηση: Νηστεία, αγρυπνία, προσευχή, ουράνια χαρίσματα λαβών, όπως λέει και το βιβλίο. Ποιος τηρεί αυτά με συνέπεια;
Ερώτηση: Δεν τα τηρείτε; Ας τα πάρουμε ένα, ένα. Νηστεία, έχετε. Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή δεν τρώτε…
Απάντηση: Ποιος στο ‘πε; Κι αν τρώω Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο το διπλό, τότε που είναι ή νηστεία της Τετάρτης; Ένα πορτοκάλι ισοδυναμεί μ’ ένα αυγό. Τι να το κάνω αν δεν τρώω αυγό και τρώω δυο πορτοκάλια; Άλλα ας μη ξεχνάμε, νηστεία δεν είναι μόνο ή αποχή απ’ τα φαγητά. Νηστεία σημαίνει κυρίως νέκρωση των παθών. Ακινητοποίηση των αισθήσεων κι όχι αποχή από το κρέας, το τυρί και το γάλα.
Ερώτηση: Είστε μόνος εδώ ή μένει μαζί σας και άλλος;
Απάντηση: Μόνος. Ολομόναχος. Βέβαια, εννοείται, είμαι συντροφιά με το Θεό. Μόνος του δεν μπορεί να ζήσει κανείς. Χωρίς το Θεό ή ζωή γίνεται κόλαση.
Ερώτηση: Και με τι συντηρείστε;
Απάντηση: Έχω εργόχειρο. Φτιάχνω μικρά πρεσαριστά σταυρουδάκια. Έχω πρέσα.
Ερώτηση: Βγαίνει μ’ αυτό τον τρόπο το μεροκάματο;
Απάντηση: Όχι απλώς βγαίνει, αλλά και περισσεύει. Μακάρι να ‘ταν κι άλλος να φάει. Τα υλικά, δόξα τω Θεώ, υπάρχουν. Εκείνο που λείπει είναι ή αρετή. Δεν λέω λόγια και υπερβολές, αλλά την αλήθεια.
Ερώτηση: Όμως μέσα στον κόσμο υπερπλεονάζει ή αμαρτία. Το ξέρετε;
Απάντηση: Γιατί, στο Άγιο Όρος μήπως δε συμβαίνει το ίδιο; Αν, όπως λέτε στον κόσμο υπερπλεονάζει η αμαρτία, τότε υπερπλεονάζει κι ή χάρη. Ξέρετε μήπως να μου πείτε κι εμένα έστω ένα χώρο που να υπερπλεονάζει ή αρετή; Πέστε μου για να σας πω μπράβο.
Ερώτηση: Υπάρχουν εδώ στο Όρος άνθρωποι που διαθέτουν αρετή;
Απάντηση: Όλοι είναι καλοί και άγιοι. Εγώ είμαι ο τελευταίος καλόγερος. Δέστε τους μοναχούς που ζουν στην πρώτη γραμμή του πυρός, μέσα στα μοναστήρια, που είναι αναγκασμένοι να κάνουν υπακοή. Είναι μικρό πράγμα αυτό; Όποιος έχει υπακοή έχει αγάπη, ταπείνωση, υπομονή.
Ερώτηση: Κι εμείς οι λαϊκοί; Που θα πρέπει να κάνουμε υπακοή;
Απάντηση: Στην οικογένεια σας, Στη γυναίκα και τα παιδιά σας. Ό άντρας λ.χ. μέσα στην οικογένεια θα πρέπει κι αυτός να κάνει υπακοή στη γυναίκα και τα παιδιά του. Ό έγγαμος δε θα πρέπει ποτέ να επιβάλει μέσα στην οικογένεια του τη γνώμη του βάναυσα και σκληρά, αλλά να υποτάσσεται κι αυτός στο όνομα της αγάπης. Ή υπακοή δεν είναι μόνο υποχρέωση των καλογήρων, αλλά κάθε χριστιανού. Σκεφθείτε έναν πνευματικό, έναν εξομολόγο που θέλει πάντα να επιβάλει στον εξομολογούμενο τη γνώμη του εν ονόματι, δήθεν, της αρετής. Τι λέτε, είναι αυτός σωστός πνευματικός; Νομίζω πώς και ό εξομολόγος έχει το ίδιο καθήκον, να κάνει υπακοή στα πνευματικά του παιδιά μόνο και μόνο από ενδιαφέρον για διατήρηση της ενότητας μέσα Στην Εκκλησία κι από επιθυμία ό άνθρωπος να δέχεται ελεύθερα κι όχι καταπιεστικά τις εντολές του Θεού.
Ερώτηση: Δηλαδή και εμείς οι λαϊκοί που δεν είμαστε καλόγεροι μπορεί να σωθούμε;
Απάντηση: Μα Τι λέτε; Οι κοσμικοί δε βρίσκονται σε κατώτερη μοίρα από τους μοναχούς και νομίζω είναι αμαρτία μεγάλη να κάνει κανείς διαχωρισμούς μέσα στην Εκκλησία και να κάθεται να ασχολείται με παιδαριώδη ζητήματα, όπως λ.χ. ποιος δρόμος είναι καλύτερος. Ό μοναχικός ή ό δρόμος των κοσμικών; Ξέρετε, όλοι οι δρόμοι και οι λεωφόροι και τα μονοπάτια και τα καντούνια εξυπηρετούν το ίδιο ζωτικές ανάγκες μέσα στη ζωή. Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Θεό. Όποιον καλέσει ό Θεός να γίνει καλόγερος βεβαίως θα γίνει. Αλίμονο όμως αν όλος ό κόσμος εγκαταλείψει τις πόλεις και τα χωριά του για να πάει στο μοναστήρι. Τότε θα έλθει μια μέρα που θα εκλείψει από τη γη και το γένος των μοναχών.
Ερώτηση: Το μετάνιωσες που ήλθες εδώ;
Απάντηση: Για όνομα του Θεού. Κάθε άλλο. Μη γένοιτο. Μη γένοιτο. Άλλωστε, μήπως το καταλάβαμε πώς ήλθαμε εδώ και μήπως καθόμαστε μόνοι μας;
Ερώτηση: Αλλά με ποιόν;
Απάντηση: Με το Θεό. Μόνος του εδώ δεν θα μπορούσε κανείς να μείνει ούτε στιγμή.
Ερώτηση: Τον έχεις δει ποτέ το Θεό;
Απάντηση: Τι να σας πω τώρα. Αυτή η ερώτηση, συγγνώμη, αλλά είναι λίγο…
Ερώτηση: Βλακεία; Πες το.
Απάντηση: Όχι βλακεία, αλλά μοιάζει μ’ εκείνο του Θωμά που είπε ότι αν δεν δω με τα μάτια μου δεν πρόκειται να πιστέψω.
Ερώτηση: Ξέρετε όμως, Εγώ είμαι ολιγόπιστος.
Απάντηση: Εγώ είμαι χειρότερος.
Ερώτηση: Έχεις δει κάποιο θαύμα;
Απάντηση: Θαύματα κάθε μέρα βλέπουμε. Όμως ξέρεις, ο κακός ο άνθρωπος και χίλια θαύματα να δει δεν πιστεύει. Ακόμα και νεκρός να αναστηθεί, πάλι δε θα το πιστέψει.
Ερώτηση: Ποιο συγκεκριμένο θαύμα έχεις δει;
Απάντηση: Υπάρχει μεγαλύτερο θαύμα απ’ αυτό εδώ; Εγώ ο ταπεινός κι ελεεινός να ζω μονάχος εδώ στην έρημο… Κάνε μου τη χάρη. Θέλω να το συλλάβεις. Υπάρχει απ’ αυτό μεγαλύτερο θαύμα; Εγώ πιστεύω πώς οπωσδήποτε αυτό είναι θαύμα. Ή δέστε κάτι ακόμα. Το ότι τόσα νέα παιδιά σήμερα ξεκινούν και από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, απ’ όλη την οικουμένη, άλλος απ’ την Αμερική, άλλος απ’ την Ασία, άλλος απ’ την Ευρώπη και σήμερα βρίσκονται εδώ στο Άγιο Όρος, αυτό δεν είναι θαύμα;
Ερώτηση: Τώρα έχουν έλθει στο Άγιο Όρος και πολλοί μορφωμένοι. Αυτό δεν είναι σημαντικό;
Απάντηση: Τι να τα κάνεις τα γράμματα; Καλά είναι, όμως αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου. Άμα δε έχεις μέσα σου το Θεό, δεν αξίζουν τα γράμματα.
Ερώτηση: Τελευταία δημοσιεύονται στον Τύπο μερικές πληροφορίες από τα σκάνδαλα κληρικών. Τι εντύπωση σας κάνει αυτό;
Απάντηση: Ό καθένας μας είναι πολύ εύκολο να πέσει και να κατρακυλήσει. Ό κίνδυνος αυτός εκδηλώνεται για τον άνθρωπο και στα βαθιά γηρατειά. Μόνο ή πλάκα του τάφου θα τον απομακρύνει. όμως είναι αστείο να λέμε πώς σήμερα το μεγαλύτερο σκάνδαλο μέσα στην Εκκλησία είναι οι ανθρώπινες πτώσεις. Το μεγαλύτερο σκάνδαλο δεν είναι αυτό αλλά ή σιωπή της Εκκλησίας μπροστά στα προβλήματα των καιρών. Ή Εκκλησία, ενώ κατέχει την Αλήθεια, την κρατάει κρυμμένη και δεν την φέρνει στο φως. Ή Ένοχη σιωπή της Εκκλησίας είναι σήμερα το μεγαλύτερο σκάνδαλο .
